Tsotsuk lek xchʼunel avoʼonton ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose
«Li xchʼunojel coʼntontique jaʼ chacʼ ti jbel scʼoplal ta jtatic o li cʼusi ta [jmalatike].» (HEB. 11:1)
1, 2. ¿Kʼusi tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik ti chkʼot ta pasel yuʼun kʼusi tskʼan Dios li Ajvalilale, xchiʼuk kʼu yuʼun? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)
LI STESTIGOUTIK Jeovae ta onoʼox xkaltik ti jaʼ noʼox xuʼ yuʼun chakʼbe slajeb jvokoltik li Ajvalilal yuʼun Diose, xchiʼuk jaʼ jech chkalbetik li krixchanoetike. Li spatobil oʼontonal taje jaʼ tspat koʼontontik xchiʼuk jaʼ tstsatsubtasutik. Vaʼun chaʼa, ¿mi jchʼunojtik ti oy ta melel li Ajvalilale xchiʼuk ti chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼane? ¿Kʼusi srasonaltak oy kuʼuntik sventa lek tsotsuk xchʼunel koʼontontik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose? (Heb. 11:1.)
2 Li Ajvalilal yuʼun Mesiase jaʼ li kʼusi ta stunes li Buchʼu skotol xuʼ yuʼun sventa xakʼ kʼotuk ta pasel li kʼusi snopoj tspas ta sventa li kʼusitik spasojane. Oy lek srasonal: ti jamal lek xvinaj ti jaʼ noʼox stuk oy sderecho ch-ajvalilaj li Jeovae. Li kʼusitik chichʼ alel ti tsotsik skʼoplal ta sventa li Ajvalilale —buchʼu li Ajvalile, buchʼutik chchiʼin ta ajvalilal xchiʼuk buchʼutik ta stojolal ch-ajvalilaj— jaʼ te tsakal skʼoplal li ta tratoetik ti lek laj yichʼ chapanele, ti jaʼ te tsakal skʼoplal li Jeovae o li Xnichʼone, ti jaʼ li Jesucristoe. Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li tratoetik taje, mas me ta jchʼuntik ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj onoʼox li Diose xchiʼuk ti jaʼ jun Ajvalilal ti mu xlaj skʼoplale (kʼelo Efesios 2:12).
3. ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta xchanobil chtale?
3 Li Vivliae chalbe skʼoplal vakib tratoetik ti tsotsik skʼoplal ti te tsakal skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Mesiase, ti jaʼ oy ta skʼob li Jesucristoe. Taje jaʼ 1) li trato xchiʼuk Abrahame, 2) li trato xchiʼuk j-israeletike, 3) li trato xchiʼuk Davide, 4) li trato sventa paleal jech kʼuchaʼal Melquisedeque, 5) li achʼ tratoe xchiʼuk 6) li trato ta sventa Ajvalilal yuʼun Diose. Ta jkʼelbetik batel skʼoplal ta jujuntal ti kʼuxi stsakojbe sba skʼoplal xchiʼuk li Ajvalilale xchiʼuk sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan tspas Dios ta sventa li Balumile xchiʼuk li krixchanoetike (kʼelo li rekuadro ti bu chal: « Ti kʼuxi chakʼ kʼotuk ta pasel Dios li kʼusi tskʼan tspase»).
OY KʼUSI ALBIL TI CHAKʼ TA ILEL KʼUXI CHKʼOT TA PASEL LI KʼUSI YALOJ TSPAS DIOSE
4. Ta sventa li loʼil chal ta Genesise, ¿kʼusi oxtos laj yal Jeova ta sventa li krixchanoetike?
4 Kʼalal laj xaʼox spas li kʼupil sba Balumil sventa te xnaki li krixchanoetike, li Jeovae laj yal oxtos kʼusitik ta sventa li krixchanoetike. Baʼyele jaʼ ti jech la spas kʼuchaʼal slokʼol stuk li krixchanoetike. Ta xchibale, jaʼ ti chichʼ pasel ta Paraiso spʼejel li Balumile xchiʼuk ti chnoj ta alab nichʼnabil ti tukʼike. Ta yoxibale jaʼ ti mu stakʼ slobeik «sat li jpets teʼ ti jaʼ sventa chacʼ ta naʼel cʼusi lec, xchiʼuc cʼusi chopole» (Gén. 1:26, 28; 2:16, 17). Muʼyuk xa kʼusi chichʼ kʼanel mas sventa xkʼot ta pasel ta melel li kʼusi tskʼan tspas Diose. Kʼalal laj xaʼox spas li vinike, jaʼ xa noʼox skʼan xkʼot ta pasel li chaʼtos kʼusi laj yale. ¿Kʼu yuʼun persa laj yichʼ pasel li tratoetike?
5, 6. 1) ¿Kʼusi la spas Satanás sventa mu xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan tspas Diose? 2) ¿Kʼu yelan la xchapan Jeova li kʼusitik laj yal Satanás ta Edene?
5 Ta skoj ti mu skʼan xkʼot ta pasel Satanás li kʼusi tskʼan tspas Diose, laj yakʼ ti akʼo xlik li toybaile. Ta sventa taje, jaʼ la stunes li jun mantal akʼbilik sventa xchibaj-o yoʼontonike: jaʼ ti persa skʼan xchʼunik mantal li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun jaʼ la sloʼla li baʼyel antse, li Evae, sventa sloʼ li sat teʼ ti albat ti mu stakʼ sloʼe (Gén. 3:1-5; Apoc. 12:9). Jaʼ jech la xchibal kʼopta ti jaʼ noʼox Dios oy sderecho ch-ajvalilaj ta stojolal li kʼusitik spasoje. Ta mas tsʼakale, li Diablo xtoke la stikʼbe smul li krixchanoetike, laj yal ti mi chtunik ta stojolal li Jeovae jaʼ noʼox la ta skoj li kʼusitik ch-akʼbatike (Job 1:9-11; 2:4, 5).
6 ¿Kʼu yelan la xchapan Jeova li kʼusitik laj yal Satanás ta Edene? Melel onoʼox ti lajuk smil li baʼyel jtoybaetike laj-o jechuk li toybaile, pe mu spas jechuk li kʼusi laj yal ta sventa ti tsnojesik Balumil ta yalab xnichʼnabik li Adán xchiʼuk Evae. Jaʼ yuʼun muʼyuk la smil ta anil noʼox li jtoybaetike, li pʼijil Jpasvanej kuʼuntike laj yakʼ ti xkʼot ta pasel skotol li kʼusi yaloje. Jaʼ jech la spas ta jun albil kʼop sventa xkʼot ta pasel li kʼusi laj yale: jaʼ li kʼusi laj yichʼ alel ta Edene (kʼelo Génesis 3:15).
7. Li kʼusi laj yichʼ alel ta Edene, ¿kʼusi chakʼ ta ilel ti kʼusi chkʼot ta stojolal li kiletel chon xchiʼuk snitilulale?
7 Ta sventa li kʼusi laj yal tspas Dios li ta Edene, li Jeovae laj yal kʼusi chichʼ pasbel li kiletel chone xchiʼuk li snitilulaltake, jaʼ xkaltik, ta stojolal li Satanás xchiʼuk skotol li buchʼutik tskoltaik sventa tskontrainik ti jaʼ noʼox stuk xuʼ x-ajvalilaj li Diose. Jech xtok, laj yakʼbe yip snitilulal ants sventa akʼo slajes li Satanase. Jaʼ jech un chaʼa, li kʼusi laj yal ta Edene, jaʼ jech laj yakʼ ta ilel Dios ti tslajes li buchʼu laj yakʼ ti oyuk toybaile xchiʼuk li kʼusitik chopol laj yakʼ kʼotuk ta pasele. Pe maʼuk noʼox taje. Yuʼun laj yal xtok kʼusi chichʼ tunesel sventa xichʼ pasel taje.
8. ¿Kʼusi chichʼ alel ta sventa ti buchʼu jaʼ li antse xchiʼuk ti buchʼu jaʼ li snitilulale?
8 ¿Buchʼu van chkʼot ta snitilulal li antse? Ta skoj ti skʼan xpechʼbe ta tekʼel sjol li kiletel chone, jaʼ xkaltik, ti tslajes li kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelele, ti ojtikinbil kʼuchaʼal Satanase, jaʼ yuʼun skʼan ti jaʼuk jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel li nitilulal taje (Heb. 2:14). Jech oxal, li ants ti tsvokʼes li nitilulal taje, skʼan ti jaʼuk kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel eke. Li snitilulal li kiletel chone epaj batel tajek, pe, ¿kʼusi chichʼ alel ta sventa li snitilulal antse? Ti buchʼu jaʼ snitilulal li antse te van chanmiluk jabil muʼyuk toʼox laj yichʼ naʼel. Li vaʼ kʼakʼale, li Jeovae la spas jayibuk tratoetik ti chakʼ ta naʼel buchʼu jaʼ li nitilulal taje. Li tratoetik taj eke chakʼ ta ilel ti nitilulale jaʼ li kʼusi tstunes Dios sventa chchapan li kʼusitik chopol yakʼoj Satanás ta stojolal li krixchanoetike.
JUN TRATO TI CHAKʼ TA ILEL BUCHʼU JAʼ LI NITILULALE
9. 1) ¿Kʼusi smakojbe skʼoplal li trato xchiʼuk Abrahame? 2) ¿Bakʼin kʼot ta pasel taje?
9 Kʼalal echʼ xaʼox van chaʼmil jabil ti laj yichʼ alel ti chichʼ lajesel li Satanase, li Jeovae laj yalbe moltotil Abraham ti xikta komel li sna ta Ur ti te oy ta Mesopotamia xchiʼuk ti xbat ta yosilal Canaane (Hech. 7:2, 3). Li Jeovae xi laj yalbe li Abrahame: «Comtsano avosil, avutsʼ avalaltac, xchiʼuc sna atot, yuʼun chabat te ta banamil yoʼ bu chacacʼbot avile. Ta sventa amomnichʼnabtac ta jliques jun mucʼul lum. Chacacʼbot ep bendición; ta xcacʼ pucuc batel acʼoplal. Xchiʼuc voʼot ta aventa chichʼic bendición li yantique. Ta xcacʼbe bendición li bochʼo lec chayilote. Ta xcacʼbe stoj smul li bochʼo chopol chayilote. Voʼot ta aventa chichʼic bendición scotol cristianoetic ta sbejel banamil» (Gén. 12:1-3). Taje jaʼ li baʼyel teksto chal ta Vivlia li trato xchiʼuk Abrahame. Ta melel mu jnaʼtik bakʼin laj yichʼ pasel. Pe jnaʼojtik ti kʼot ta pasel ta 1943 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, yichʼoj xaʼox 75 jabil Abraham kʼalal lokʼ batel ta Harán xchiʼuk ti la xtuchʼ li ukʼum Eufratese.
10. 1) ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel Abraham ti tsots xchʼunel yoʼonton ta sventa li kʼusi albat yuʼun Diose? 2) ¿Kʼusitik la sjambe batel smelolal Jeova ta sventa li snitilulal antse?
10 Li Jeovae ep ta velta laj yakʼbe yil Abraham li kʼusi laj yalbee, xchiʼuk jujun velta la sjambe batel mas smelolal (Gén. 13:15-17; 17:1-8, 16). Xchiʼuk kʼalal laj yakʼ ta ilel tsots xchʼunel yoʼonton li moltotil Abrahame kʼalal laj yakʼ ta matanal li jun noʼox xnichʼone, li Jeovae la xchaʼal li trato la spase xchiʼuk ti chkʼot ta pasel ta melele (kʼelo Génesis 22:15-18; Hebreos 11:17, 18). Kʼalal jech kʼot ta pasel li trato albat Abrahame, li Jeovae laj yalbe batel smelolal ti tsotsik skʼoplal ta sventa li snitilulal antse. Li nitilulal taje, te chlokʼ talel ta stojolal Abraham xchiʼuk ti epik tajeke. Jech xtok, li snitilulaltake chkʼotik ta ajvaliletik, tslajesik li yajkontraike xchiʼuk ti chkʼotik ta jun bendision ta stojolal li epal krixchanoetike.
Li Abrahame tsots laj yakʼ ta ilel xchʼunel yoʼonton ta sventa li kʼusi yaloj tspas Diose (Kʼelo parafo 10)
11, 12. 1) ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel li Tsʼibetik ti trato xchiʼuk Abraham ti oy to jun skʼoteb ta pasel ti tsots skʼoplale? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ta sventa li voʼotike?
11 Akʼo mi kʼot ta pasel ta melel li trato xchiʼuk Abraham kʼalal laj yichʼik Albil Balumil li snitilulaltake, li Tsʼibetike chakʼ ta ilel xtok ti trato taje oy to jun skʼoteb ta pasel li ta mantale (Gál. 4:22-25). Li jtakbol Pabloe laj yal ta skoj ti albat yuʼun Diose, li skʼoteb ta pasel ti tsots skʼoplale, li bankilal nitilulal yuʼun Abrahame jaʼ li Cristoe xchiʼuk li xchaʼvokʼal nitilulale jaʼik li 144,000 yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbilik ta chʼul espiritue (Gál. 3:16, 29; Apoc. 5:9, 10; 14:1, 4). Li ants ti ch-ayan snitilulale jaʼ skʼoplal «li lum Jerusalén ta toyole», li jvokʼ s-organisasion Dios ta vinajele, ti jaʼ skʼoplal li kuxlejaletik ti mu xvinaj ta kʼelel ti tukʼ yakʼoj sbaike (Gál. 4:26, 31). Jaʼ jech kʼuchaʼal laj yalbe onoʼox Abraham ti chkʼot ta pasel li tratoe, li snitilulal antse chichʼ talel bendisionetik ta stojolal krixchanoetik.
12 Li trato xchiʼuk Abrahame jaʼ chakʼ ta ilel ti chkʼot ta pasel ta melel li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk chakʼ ti xuʼuninik ajvalilal li Ajvalil xchiʼuk li xchiʼiltake (Heb. 6:13-18). ¿Kʼu van sjalil chjalij taje? Te to ch-ajvalilajik-o jaʼ to mi tal slajes yajkontratak Dios li Ajvalilal yuʼun Mesiase xchiʼuk mi yichʼojik xaʼox bendision skotol li utsʼ alaliletik ta Balumile (1 Cor. 15:23-26). Akʼo mi jech, li Génesis 17:7 chal ti ‹kʼusi la xchapan ta stojole te chcom-o›, jaʼ xkaltik, ta sbatel osil. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun skotol li buchʼutik chnakiik ta Balumile tstabeik sbalil sbatel osil. Jech kʼuchaʼal chkiltike, li trato xchiʼuk Abrahame chakʼ ta ilel ta melel ti Jeovae jpʼel yoʼonton tspas li kʼusi oy ta yoʼonton spasel ta sventa ti ‹snojesik banamil› li tukʼil krixchanoetike (Gén. 1:28).
JUN TRATO TI CHAKʼ TA ILEL TI CHJALIJ SBATEL OSIL LI AJVALILALE
13, 14. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel li trato xchiʼuk David ta sventa li ajvalilal tspas Mesiase?
13 Li kʼusi laj yichʼ alel ta Edene xchiʼuk li trato xchiʼuk Abrahame chakʼ jchantik ti Ajvalilal yuʼun Jeovae te onoʼox tsakal skʼoplal li ta stukʼil mantaltake, jaʼ yuʼun li Ajvalilal yuʼun Mesías eke te onoʼox tsakal skʼoplal li ta tukʼil mantaletik taje (Sal. 89:14). ¿Mi ta van sta yorail ta sok ti persa skʼan akʼbel slajebe? Oy yan trato ti chal ta melel ti mu jechuk chkʼot ta pasele.
14 Taje jaʼ skʼoplal li trato xchiʼuk Davide (kʼelo 2 Samuel 7:12, 16). Li ta trato taje, li Jeovae laj yalbe ta melel li vaʼ ajvalil ta voʼneal Israel ti te chlokʼ talel ta snitilulal li Mesiase (Luc. 1:30-33). Jaʼ jech laj yal ta melel ti bu chlik talel li nitilulal taje. Li Jeovae laj yal ti snitilulal David taje jaʼ chkʼot ti «bochʼo tucʼ chchapanvan» li ta Ajvalilal yuʼun Mesiase (Ezeq. 21:25-27). Ta sventa li Jesuse, li ajvalilal tspas Davide «jʼechʼel te chcomic o». Ta melel, «ti cʼu to sjalil te oy li cʼacʼale, jʼechʼel jaʼ ch-ochilanic o ta ajvalilal li smomnichʼnabtaque» (Sal. 89:34-37). Li Ajvalilal yuʼun Mesiase muʼyuk bu tsok, xchiʼuk li kʼusitik chkʼotanuk ta pasel yuʼune jech-o sbatel osil.
JUN TRATO TA SVENTA PALEAL
15-17. Ta sventa li trato sventa xkʼotik ta jun paleal jech kʼuchaʼal Melquisedeque, ¿kʼusi yan abtelal tspas li nitilulale, xchiʼuk kʼu yuʼun?
15 Li trato xchiʼuk Abrahame xchiʼuk li trato xchiʼuk Davide chakʼ ta ilel ti ch-ajvalilaj onoʼox li snitilulal antse. Pe sventa tstabeik sbalil ta melel li krixchanoetik ta skotol lumetike, maʼuk noʼox skʼan ti oyuk junuk lekil ajvalile. Ta skoj ti tskʼanik pojel lokʼel li ta mulile xchiʼuk ti xkʼotikuk ta yutsʼ yalal Jeova ta vinajelbalumile, li nitilulal taj eke skʼan ti jaʼuk palee. Li pʼijil Jpasvanej kuʼuntike oy kʼusi yan la xchapan, li trato sventa paleal jech kʼuchaʼal Melquisedeque.
16 Ta sventa li ajvalil Davide, li Jeovae laj yakʼ ta ilel ti tspas jun trato xchiʼuk li Jesuse, ti oy kʼusi chib smakoje: 1) jaʼ ti ‹xchoti ta sbatsʼikʼobe›, jaʼ to mi tsal yuʼun li yajkontratake, xchiʼuk 2) ti ch-och «ta paleal sbatel osil; jaʼ jech [yabtel chichʼ] jech chac cʼu chaʼal li Melquisedeque» (kʼelo Salmo 110:1, 2, 4). ¿Kʼu yuʼun «jaʼ jech [yabtel chichʼ] jech chac cʼu chaʼal li Melquisedeque»? Yuʼun kʼalal skʼan toʼox tajek xichʼik Albil Balumil li snitilulal Abrahame, li Melquisedec ti jaʼ ajvalil ta lum Saleme «jaʼ banquilal pale yuʼun Dios ta vinajel noxtoc» (Heb. 7:1-3). Li Jeovae la stʼuj ta ajvalil xchiʼuk ta paleal stuk. Jaʼ noʼox stuk la spas xchaʼtosal abtelal ti chal li ta Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope. Jech xtok, ta skoj ti muʼyuk buchʼu la xkʼexoline xchiʼuk ti muʼyuk buchʼu chkʼexolinate, jaʼ xkaltik, ti oy buchʼu jech la spas xchaʼtosal abtelal kʼalal skʼan toʼox x-ajvalilaj xchiʼuk kʼalal echʼem xaʼox ta ajvalilale, li stuke xuʼ xichʼ alel ti «jaʼ banquilal pale sventa sbatel osil».
17 Ta sventa li trato la spase, li Jeovae la stʼuj stuk ta paleal li Jesuse. Jaʼ yuʼun li Jesuse ch-och «ta paleal sbatel osil; jaʼ jech [yabtel chichʼ] jech chac cʼu chaʼal li Melquisedeque» (Heb. 5:4-6). Li trato taje jaʼ chakʼ ta ilel ti Jeovae jaʼ tstunes li Ajvalilal yuʼun Mesías sventa xkʼot ta pasel li kʼusi yaloj onoʼox ta sventa li Balumile xchiʼuk li krixchanoetike.
TRATOETIK TI CHAKʼ TA ILEL TI OY SRASONAL LI AJVALILAL YUʼUN DIOSE
18, 19. 1) ¿Kʼuxi te tsakal skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk li oxib tratoetik laj xa jchanbetik skʼoplal avie? 2) ¿Kʼusi ta jchanbetik skʼoplal li ta yan xchanobil chtale?
18 Kʼalal ta jnoptik ta sventa li oxib trato ti laj xa jchanbetik skʼoplale, te chkakʼtik venta ti te tsakal tajek skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Mesiase. Chkiltik xtok ti oy lek srasonal ti oy li Ajvalilal yuʼun Diose. Ta sventa li kʼusi laj yal ta Edene, li Jeovae laj yal ti ta onoʼox spas li kʼusi yaloj ta sventa li Balumile xchiʼuk li krixchanoetik ta stojolal li snitilulal antse. Li trato xchiʼuk Abrahame chakʼ ta ilel Buchʼu jaʼ li nitilulal taje xchiʼuk kʼusitik yabtel chichʼ akʼbel.
19 Li trato xchiʼuk Davide jaʼ mas chakʼ ta ilel ti bu chlik tal li bankilal nitilulale, li Jesuse, xchiʼuk jaʼ chichʼ akʼbel sderecho sventa x-ajvalilaj li ta Balumile sventa xkʼot ta pasel ta sbatel osil sbalil li kʼusi chichʼ talel li Ajvalilal yuʼun Diose. Li trato sventa li paleal jech kʼuchaʼal Melquisedeque jaʼ chakʼ ta ilel ta melel ti nitilulale chichʼ yabtel kʼuchaʼal pale. Vaʼun chaʼa, li Jesuse maʼuk noʼox stuk chikʼ batel ta tukʼilal li krixchanoetike. Oy buchʼutik yan tʼujbilik ti chkʼotik ta ajvalil xchiʼuk ta paleale. ¿Bu van chlikik talel? Jaʼ te ta jchanbetik skʼoplal li ta yan xchanobile.
