1. ¿Kʼuxi tskoltautik li slivroal Leviticoe?

LI Jeovae tskʼan ti lekuk chʼul li yajtuneltake, jaʼ xkaltik, ti sakikuk ta mantale, ta stalelalik xchiʼuk ti kʼu yelan kuxulike. Li jpʼel kʼop chʼule te ta jtatik ta sliklej li Vivliae, pe mas to li ta slivroal Leviticoe. Jaʼ yuʼun kʼalal ta jchantik lek li livro taje jaʼ tskoltautik sventa chʼulukutik.

2. Albo junantik skʼoplal li kʼusi yan sba yutsil chal li slivroal Leviticoe.

² Li slivroal Levítico ti jaʼ la stsʼiba Moisese te skʼoplal li ta «scʼop Dios tsʼibabil comele», ti chtun sventa chchanubtasutike (2 Tim. 3:16). Ti kʼalal laj yichʼ tsʼibael ta hebreo kʼop li slivroal Leviticoe te van lajunebuk velta chalbe sbi Jeova ta jujun kapitulo. Mi ta jkʼelbetik lek skʼoplal li livro taje, jaʼ me tskoltautik sventa mu jpastik li kʼusi xuʼ xikʼubtasbe sbi li Jeovae (Lev. 22:32). Kʼalal «Vuʼun Mucʼul Diosun» xi ep ta veltae, chakʼ ta aʼiel ti tsots skʼoplal skʼan jchʼunbetik smantal li Jeovae. Li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta yan xchanobil chtale te chkalbetik skʼoplal yan sba yutsil mantaletik ta Levítico ti jaʼ chakʼ akʼo lek sakukutik xchiʼuk ti chʼulukutike.

3, 4. 1) ¿Kʼusi skʼan xal ti laj yichʼ atintasel li Aarone? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ti laj yichʼik atintasel li xnichʼnabtak Aarone? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

³ (Kʼelo Levítico 8:5, 6.) Li Jeovae la stʼuj Aarón sventa xkʼot  ta mero bankilal pale ta stojolal li j-israeletik xchiʼuk ti jaʼ xlik tunikuk ta pale li xnichʼnabtake. Li Aarone jaʼ skʼoplal li Jesucristoe, yan li xnichʼnabtake jaʼ skʼoplal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Pe ¿kʼusi skʼan xal ti laj yichʼ atintasel li Aarone? ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti skʼan atintasel ek li Jesuse? Moʼoj, yuʼun «muʼyuc smul» li Jesuse (Heb. 7:26; 9:14). Ta melel, ti kʼu yelan lek sak kom li Aarone jaʼ skʼan xal ti kʼu yelan lek sak xchiʼuk ti lek tukʼ ta stojolal Dios li Jesuse. Pe ¿kʼusi skʼan xal ti laj yichʼik atintasel li xnichʼnabtak Aarone?

⁴ Ti chichʼik atintasel taje jaʼ skʼoplal ti skʼan sakubtas sbaik li buchʼutik tʼujbilik sventa x-ochik ta paleal ta vinajele. ¿Mi jaʼo van laj yakʼ sbaik ta sakubtasel kʼalal laj yichʼik voʼe? Maʼuk, yuʼun kʼalal ta xichʼik voʼe muʼyuk chtupʼbat li smulike. Moʼoj, yuʼun jaʼ skʼan xal ti ta sjunul yoʼonton yakʼoj xa sbaik ta stojolal Dios kʼalal chichʼik voʼe. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi ti tsakubtas sbaike? Xi laj yal li Pabloe: «La spoc ta sventa li scʼope». Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me xakʼ ta xkuxlejalik li chanubtaseletik laj yakʼ Cristo li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele (Efes. 5:25-27). Jaʼ jech chichʼik chʼultajesel xchiʼuk atintasel ta Skʼop Dios. ¿Mi xuʼ jech xkaltik ta stojolal li ‹yan chijetik› eke? (Juan 10:16.)

5. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti lek sak oyik ek li yan chijetik ta sventa li Skʼop Diose?

⁵ Kʼuchaʼal laj xa kaltike, li xnichʼnab Aarone maʼuk skʼoplal yan chijetik o «epal cristianoetic» ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile (Apoc. 7:9). Akʼo mi jech, ta sventa Skʼop Dios lek sak chkomik ek xchiʼuk lek chʼul chkomik li yajtsʼaklomtak Cristo taje. Xchʼunojik kʼusi chal Vivlia ta sventa ti ep sbalil li xchʼichʼel la smal Jesuse, jaʼ yuʼun ta «cʼacʼal acʼubal» chtunik ta stojolal li Jeovae (Apoc. 7:13, 14, Ch; 7:15). Jech-o ti chichʼik sakubtasel li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li yan chijetike, vaʼun lek chakʼ ta ilel stalelalik ta buyuk noʼox (1 Ped. 2:12). ¡Jaʼ jun muyubajel chaʼi Jeova kʼalal chil ti lek sak xchiʼuk ti lek tsobol li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li yan chijetike, ti chchʼunbeik smantal li Jchabichij yuʼunike, li Jesuse, xchiʼuk ti tukʼ yoʼonton tstijluik batele!

6. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼelilan jbatik ti kʼu kelantike?

⁶ Ti ch-atinik lek li paleetike toj tsots skʼoplal chkiltik li avie. Li kʼusi lek chilik li buchʼutik chkakʼbetik chanubtasel ta Vivliae jaʼ ti lek sak chilik li bu ta jtsob jbatike, ti lek atinemutik batel xchiʼuk ti lek chukʼbil li jkʼuʼ jpokʼtike. Pe oy kʼusi yan tsvules ta joltik ti skʼan sakubtas sbaik li paleetike, jaʼ ti skʼan sakuk yoʼonton li buchʼu chmuy batel li «ta vits yuʼun li Mucʼul Diose», jaʼ xkaltik, ti chlik yichʼ ta mukʼ li melel Dios Jeovae (kʼelo Salmo 24:3, 4; Is. 2:2, 3). Li Jeovae tskʼan ti lekuk sak koʼontontik xkichʼtik ta mukʼe, ti lekuk sak li jnopbentike xchiʼuk ti lekuk sak li jbekʼtaltike. Jaʼ yuʼun, skʼan jkʼelilan jbatik mi jech oyutik. Kʼalal ta jkʼeltik lek kʼu kelantike, te chkakʼtik venta mi oy kʼusi skʼan jel ta jkuxlejaltik (2 Cor. 13:5). Jech kʼuchaʼal liʼe, mi oy jun ermano ti tskʼel pornografiae, xuʼ xi sjakʼbe sbae: «¿Mi yakal chkakʼ ta ilel ti chʼulune?». Mi laj yakʼ venta ti muʼyuk chʼule akʼo skʼan koltael sventa xikta spasel li kʼusi tsokesvane (Sant. 5:14).

7. ¿Kʼuxi la xchʼun Jesús li kʼusi chal Levítico 8:22-24?

⁷ Kʼalal vaʼanatik li buchʼutik chtunik ta paleal ta Israele, li Moisese laj yakʼbe xchʼichʼel chij ta sbatsʼichikin, ta smeʼ sbatsʼikʼob xchiʼuk ta smeʼ sbatsʼi-ok li Aarone, li mero bankilal palee, jaʼ jech laj yichʼik akʼbel li xnichʼnabtak eke (kʼelo Levítico 8:22-24). Taje jaʼ chakʼ ta ilel ti chchʼunik mantale xchiʼuk ti tspasik  persa ta spasel li yabtelike. Li Jesús eke, li Mero Bankilal Pale kuʼuntike, toj lek kʼusi xuʼ xchanbeik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele xchiʼuk li yan chijetike. Yuʼun la xchikinta li beiltasel akʼbat yuʼun Jeovae, li skʼobtake jaʼ la spas-o batel li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose, li yoktake muʼyuk bu stselpʼuj li ta lekil bee (Juan 4:31-34).

8. ¿Kʼusi skʼan jpastik li yajtunelutik Jeovae?

⁸ Mi jaʼutik li yan chijetike o li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele skʼan me jechuk tukʼ koʼontontik kʼuchaʼal li Jesuse, li Mero Bankilal Pale kuʼuntike. Jkotoltik me skʼan jchʼuntik li mantaletik yakʼoj Jeova ta Vivliae, yuʼun mu jkʼantik ti xat yoʼonton kuʼuntik li xchʼul espiritue (Efes. 4:30). Jaʼ skʼan jtʼuntik batel «li lequil bee» (Heb. 12:13).

9. 1) ¿Kʼusi laj yalik oxvoʼ ermanoetik ti jmoj abtejik xchiʼuk jun ermano ti tun li ta Jtsop Jbeiltasvaneje? 2) ¿Kʼuxi tskoltautik li kʼusi laj yal ermanoetik sventa chʼulukutik-oe?

⁹ Jkʼeltik avil kʼusi laj yalik jayvoʼuk ermanoetik ti oy jaylajunebuk jabil ti jmoj abtejik xchiʼuk jun ermano ti chtun ta Jtsop Jbeiltasvaneje. Xi laj yal june: «Akʼo mi jaʼ jun matanal chkaʼi ti jmoj chi-abtej xchiʼuk li ermanoetik taje, kiloj ti jpasmuliletik onoʼox ek li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel taje. Pe ti jayib jabil abtejemun xchiʼukike kakʼojbe yipal ta xchʼunbel smantalik li buchʼutik svaʼanoj Jeova sventa tsbeiltas li steklumale». Xi laj yal yan ermanoe: «Oy jayibuk teksto ti tstij koʼontontik ta xchʼunbel smantal li Cristoe, june jaʼ li kʼusi chal ta 2 Corintios 10:5, ti chakʼ jchan ti skʼan jchʼunbe smantal xchiʼuk ti jkoltaik li buchʼutik sbainojik skʼelel abtelale. Jaʼ jech jpasoj ta sjunul koʼonton». Xi laj yal yan ermano xtoke: «Li buchʼu skʼanoj li kʼusi skʼanoj Jeovae, ti spʼajoj li kʼusi spʼajoje, ti tsaʼ li beiltasel chakʼe xchiʼuk ti tskʼan tslekubtasbe yoʼontone, ta me xchʼunbe smantal li s-organisasione xchiʼuk li buchʼutik tstunes sventa tspas li kʼusi oy ta yoʼonton ta Balumile». Li ermano taje toj labal la sba laj yil ti kʼu yelan chchʼun mantal li ermano Nathan Knorr, ti tun ta Jtsop Jbeiltasvaneje. Kʼalal laj yichʼ tukʼibtasel jlom chanubtaseletik ti lokʼ ta inglés ta 1925 li ta revista liʼe, ti xi sbi li mantale «Nacimiento de la nación», oy jlom ermanoetik ti mu skʼan lek xchʼunike, pe jaʼuk li ermano Knorr la xchʼun ta anil. Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi laj yal li ermanoetik taje, jaʼ me tskoltautik ta yaʼibel smelolal ti skʼan jchʼuntik mantal sventa chʼulukutike.

10. ¿Mi toj tsots skʼoplal ti jchʼunbetik smantal Dios ta sventa li chʼichʼe?

¹⁰ (Kʼelo Levítico 17:10.) Albatik yuʼun Jeova ti mu stakʼ «[stiʼik] chʼichʼ» li j-israeletike, jaʼ jech chkichʼtik albel mantal ek ti mu stakʼ jtunesbetik xchʼichʼel krixchanoetik o li chonbolometike (Hech. 15:28, 29). Akʼo mi yuʼun xa chijcham jpʼel ta koʼontontik ta jchʼuntik li mantal taje, manchuk mi toj echʼ xa noʼox tsujutik li buchʼutik mu xojtikinik Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk sbalil chilbeik li smantaltake. Yan li voʼotike jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk ta jkʼan ta jchʼunbetik li smantaltake. Solel mu jkʼantik ti mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae o ti xijlokʼ li ta tsobobbaile. Akʼo mi jnaʼojtik ti oy buchʼu tslabanutik ta skoj ti muʼyuk ta jchʼamtik li chʼichʼe, jpʼel ta koʼontontik ta jchʼunbetik smantal li Jeovae (Jud. 17, 18). ¿Kʼusi tskoltautik sventa «jbel scʼoplal mu [jtiʼtik]» li chʼichʼe xchiʼuk ti mu jsetʼuk bu ta jtikʼbe jbatik xtoke? (Deut. 12:23, Ch.)

11. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan chichʼ tunesel ta Skʼakʼalil Chʼayob mulil li chʼichʼe?

¹¹ Li mantaletik laj yakʼbe mero bankilal pale ta Israel li Jeova ta sventa ti kʼusi skʼan spasbeik li chʼichʼ ta Skʼakʼalil  Chʼayob mulile, jaʼ tskoltautik ta snaʼel ti kʼu yelan chil li Diose. Jtos noʼox ti kʼuxi ta tunesel li chʼichʼe: chchʼay o tstupʼbe smul li buchʼutik tskʼanbeik perton li Jeovae. Li vaʼ kʼakʼale, li mero bankilal palee skʼan svijbe xchʼichʼel jkot vakax xchiʼuk jkot tentsun ta yeloval stiʼ li xkaxail smantal Diose (Lev. 16:14, 15, 19). Vaʼun jaʼ me jech chakʼbe ta perton smul jteklum li Jeovae. Li Diose laj yal mantal ti skʼan smalbe ta balumil xchʼichʼel chonbolom li buchʼu tsmil stiʼe. ¿Kʼu yuʼun? «Yuʼun jaʼ ta sventa xchʼichʼal cuxul li cʼusitic cuxajtique.» (Lev. 17:11-14.) Ti kʼu yelan chichʼ tunesel ta Skʼakʼalil Chʼayob mulil xchiʼuk ti skʼan malel ta balumil li chʼichʼe, maʼuk noʼox jech tspasik ta skoj ti jech nopemike. Toj voʼne xa onoʼox yaloj mantal Jeova ta sventa li chʼichʼe, yuʼun yalojbe xa onoʼox Noé xchiʼuk snitilulaltak ti mu stakʼ slajesike (Gén. 9:3-6). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje?

12. Jech kʼuchaʼal chal ta skarta li Pabloe, ¿kʼuxi te stsakojbe sba skʼoplal li perton ta sventa li chʼichʼe?

¹² Li ta skarta Pablo ti la stakbe batel j-hebreoetike, te laj yal ti jaʼ noʼox xuʼ jtatik perton ta sventa li chʼichʼe. Xi laj yale: «Ta xal ta mantaletic ti jutuc mu scotoluc chlecub ta sventa chʼichʼe. Ta xal noxtoc ti manchuc persa chichʼ malel chʼichʼe, muʼyuc perdón yuʼun mulil ti jechuque» (Heb. 9:22). Laj yal Pablo ti oy onoʼox sbalil jutuk li matanaletike, pe li kʼusi mas chtun-o yuʼunik li j-israeletike jaʼ ti chvulesbat ta sjolik ti jpasmuliletike xchiʼuk ti chtun yuʼunik junuk matanal ti mas ep sbalil sventa xchʼay-o li smulike. «Li mantaletique jaʼ noʼox laj yacʼ ta pasel puru senyailtac li cʼusi scʼoplal chcʼot ta pasele. Muc jaʼuc mero scʼoplal o laj yichʼ pasel.» (Heb. 10:1-4.) ¿Kʼusi skʼan sventa xijchʼaybat-o ta jyalel li jmultike?

13. ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik yuʼun li kʼusi la spas Jesuse?

¹³ (Kʼelo Efesios 1:7.) Li matanal laj yakʼ Jesucristo ta sventa li krixchanoetike toj ep sbalil chkiltik, yuʼun jkʼanojtik xchiʼuk jkʼanojbetik li Stote (Gál. 2:20). Pe li kʼusi la skoltautik lokʼel ta mulile, jaʼ li kʼusi la spas Jesucristo kʼalal chaʼkuxiem xaʼoxe. Yuʼun laj yakʼ kʼotuk ta pasel li kʼusi albil xa onoʼox skʼoplal ta mantaletik ta  sventa li Skʼakʼalil Chʼayob mulile. Li vaʼ kʼakʼale, li mero bankilal palee ta x-och batel li ta Batsʼi Lekil Chʼul Kuarto li ta chʼulna pasbil ta nukule —ta mas tsʼakale ta templo—, jaʼ te chbat yakʼbe Jeova li xchʼichʼel chonbolometik ti laj yichʼ akʼel ta matanale, yuʼun jaʼ te oy yilel li Jeovae (Lev. 16:11-15). Jaʼ jech la spas li Jesús eke, yuʼun kʼalal chaʼkuxiem xaʼoxe, muy batel ta vinajel sventa chakʼ ta stojolal Jeova li sbalil xchʼichʼel la smal kʼalal ay ta Balumile (Heb. 9:6, 7, 11-14, 24-28). ¡Toj echʼ noʼox ta jtojtik ta vokol ti jech la spase! Koliyal ti oy xchʼunel koʼontontik ta sventa li xchʼichʼele, chakʼutik ta perton li Diose xchiʼuk xuʼ jkʼupintik ti lek noʼox oy li jol koʼontontike.

14, 15. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti xkaʼibetik smelolal li smantal Jeova ta sventa li chʼichʼe xchiʼuk ti jchʼunbetike?

¹⁴ ¿Mi mu jechuk ti mas xa laj kaʼibetik smelolal ti kʼu yuʼun laj yal Jeova ti mu stakʼ jlajestik li chʼichʼe? (Lev. 17:10.) Yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal kuxlejal chil chʼichʼ li Diose, jaʼ yuʼun toj chʼul chil (Gén. 9:4). Jaʼ yuʼun, skʼan jech xkiltik kʼuchaʼal chil li chʼichʼe xchiʼuk jchʼuntik li mantal ta sventa ti mu xuʼ jtunestike. Jaʼ noʼox me xuʼ lek xkil jbatik xchiʼuk Dios mi oy xchʼunel koʼontontik ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse xchiʼuk jaʼ to me te chkaʼibetik smelolal ti toj ep sbalil chil chʼichʼ li Jpasvanej kuʼuntike (Col. 1:19, 20).

¹⁵ Melel onoʼox chaʼa, yikʼaluk me xkʼot yorail ti persa skʼan jnoptik ta jventatik o ta sventa kutsʼ kalaltik mi ta jchʼamtik o mi moʼoj li chʼichʼe, li sbikʼtal chʼakbenaltak chʼichʼe o jtosuk poxtael ti bu tstunesik chʼichʼe. Mu jkʼantik ti xat yoʼonton kuʼuntik Jeova ta skoj ti ta jpastik li kʼusi chal Skʼop ti mu stakʼ jpastike. Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti jkʼopontik Jeova, ti jsabetik skʼoplal xchiʼuk ti jnoptik lek baʼyel kʼusi ta jpastik kʼalal mi oy bu la jkil jvokoltike. Mi jech ta jpastike, lek me tsotsutik ta spakbel skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike xchiʼuk muʼyuk me chkakʼ jbatik ta tsalel. Oy ep doktoretik, enfermeraetik xchiʼuk yan krixchanoetik ti jaʼ chkol-o chamel chilik kʼalal chichʼ ichʼel chʼichʼe, jaʼ yuʼun tskʼanbeik krixchanoetik ti akʼo yakʼ ta lokʼesel li xchʼichʼelike. Yan li xchʼul teklumalutik Jeovae jnaʼojtik lek ti jaʼ noʼox oy sderecho li Jpasvanej kuʼuntik ti chal kʼuxi chichʼ tunesel li ‹xchʼichʼel› kʼusiuk kuxlejale, yuʼun toj chʼul chil li chʼichʼe. Jaʼ yuʼun, jpʼeluk me ta koʼontontik jchʼunbetik li smantal Jeova ta sventa li chʼichʼe. Ta skoj ti chʼul li jtalelaltike, jaʼ jech chkakʼbetik yil ti toj ep sbalil chkiltik li xchʼichʼel Xnichʼon sventa tspojutike. Yuʼun jaʼ noʼox xuʼ jtatik-o akʼbel perton xchiʼuk ti jtatik-o li kuxlejal sbatel osile (Juan 3:16).

16. ¿Kʼu yuʼun skʼan chʼulukutik?

¹⁶ Xi laj yal Jeova kʼalal la spoj lokʼel ta mosoil ta Egipto li j-israeletike: «Vuʼun ti Ajvalilune ti laj yacʼ locʼanic talel ta Egiptoe yoʼ jech ta xicʼot ta Dios avuʼunic. Jaʼ yuʼun un, tsots scʼoplal ti oyuc achʼulelic ta stucʼulanel abaique [o «chʼulukoxuk», TNM], yuʼun Chʼul Diosun» (Lev. 11:45, Ch). Tskʼan ti chʼuluk steklumal li Jeovae, yuʼun chʼul Dios li stuke. Jaʼ yuʼun, skʼan chʼulukutik ek. Yuʼun jaʼ jech chalbutik mantal li slivroal Leviticoe.

17. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil li slivroal Leviticoe?

¹⁷ Toj echʼ noʼox jtunel ti la jkʼelbetik skʼoplal jayibuk versikulo li ta slivroal Leviticoe. Jaʼ la skoltautik ta yaʼibel smelolal ti toj ep sbalile xchiʼuk ta yaʼibel smelolal ti kʼu yuʼun skʼan chʼulukutike. Pe maʼuk noʼox me un, yuʼun oy to yan sba yutsil mantaletik li ta slivroal Leviticoe. Li ta yan xchanobil chtale, te ta jchantik yan kʼusi xuʼ jpastik sventa lekuk chʼul xijtun ta stojolal Jeova.