1. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti mu xkakʼ stsalutik Satanas li avie? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti xuʼ stsal kuʼuntik li Satanase?

LI Satanase tstsakutik ta kʼop jkotoltik li yajtunelutik Jeova avie. Tstsak ta kʼop li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta Balumile xchiʼuk li ‹yan chijetike› (Juan 10:16). Ta skoj ti snaʼoj ti mu xa jaluk liʼ tspas mantale, tskʼan tsokesbe xchʼunel yoʼonton skotol li yajtuneltak Jeova ti bu kʼalal xuʼ yuʼune (kʼelo Apokalipsis 12:9, 12). Jech oxal, tsots skʼoplal ti xkakʼtik persa mu stsalutike. Pe, ¿mi stsal van kuʼuntik ta melel? Tana, yuʼun xi chal li Vivliae: «Kontrainik li Diabloe, vaʼun chjatav lokʼel ta atojolalik» (Santiago 4:7).

2, 3. 1) Kʼalal ep krixchanoetik mu xchʼunik ti oy ta melel li Satanase, ¿kʼu yuʼun lek xa chaʼi li stuke? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti oy ta melel li Satanase?

² Ep krixchanoetike mu xchʼunik mi oy ta melel li Satanas xchiʼuk li pukujetike. Tsnopik ti jaʼ noʼox te oy ta livroetik, ta pelikulaetik ti chakʼ xiʼele xchiʼuk ta videojuegoetik. Chalik ti jaʼ noʼox la chchʼunik ta sventa pukujetik li buchʼutik bolike. Ta melel li Satanase jaʼ lek chaʼi ti jech tsnopik li krixchanoetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ mas kʼun xuʼ chichʼik loʼlael (2 Korintios 4:4). Jaʼ yuʼun oy kʼusitik tspas yoʼ jechuk tsnop epal krixchanoetik kʼuchaʼal taje.

 ³ Pe li yajtunelutik Jeovae jnaʼojtik ti oy ta melel li Satanase. ¿Kʼuxi jnaʼojtik? Yuʼun li Vivliae chal ti la skʼopon Eva ta jkot kiletel chone (Génesis 3:1-5). Jech xtok, li Satanase la xchiʼin ta loʼil Jeova kʼalal la xchibal kʼopta ti kʼu yuʼun chtun ta stojolal Dios li Jobe (Job 1:9-12). Maʼuk noʼox taje, yuʼun la xchiʼin ta loʼil Jesus xtok kʼalal laj yakʼ ta prevae (Mateo 4:1-10). Kʼalal och ta Ajvalil ta 1914 li Jesuse, li Satanase lik «stsak ta kʼop» li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta Balumile (Apokalipsis 12:17). Jech-o tspas li avie, yuʼun tstsakutik ta kʼop jkotoltik li yajtunelutik Diose. Jaʼ yuʼun sventa jtsaltik komele skʼan jpoj jbatik xchiʼuk tsotsuk li xchʼunel koʼontontike. Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ mu xijpʼaj ta oxib spetsʼtak Satanas.

4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti stuk noʼox jech xtoyet chaʼi sba ta spʼejel Balumil li Satanase?

⁴ Li buchʼu mas xtoyet chaʼi sba ta spʼejel Balumile jaʼ li Satanase. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje? Yuʼun mu xkʼexav laj yal ti muʼyuk la sderecho tspasutik ta mantal li Jeovae. Jech xtok, laj yakʼ persa sventa jaʼ x-ichʼat ta mukʼ yuʼun li krixchanoetike, ti jaʼ mu xichʼik ta mukʼ li Jeovae. Lek xvinaj ti jtoyba tajek li Satanase. Jaʼ yuʼun, mi ta jkʼan ta jtsaltik li Satanase skʼan mu jchanbetik li stalelale (kʼelo 1 Pedro 5:5). Pe, ¿kʼu yelan stalelal li buchʼu xtoyet chaʼi sbae?

5, 6. 1) Alo kʼusitik ti chakʼ xijmuyubaj-o yuʼun ti mu chopoluke. 2) ¿Kʼusi van xuʼ xkʼot ta pasel mi toj jtoybautike? 3) Albo skʼoplal krixchanoetik ti toj toyba laj yakʼ sbaike.

⁵ Li toybaile toj chopol, pe muʼyuk me xchopolal ti xijmuyubaj xa yuʼun li kʼusitik lek chkʼot ta pasel yuʼun yantike. Jun veltae, jech laj yaʼi sba ek li jtakbol Pabloe. Laj yal ti xmuyubaj ta stojolal li ermanoetik ta Tesalonika ti tukʼ chakʼ sbaik akʼo mi oy svokolik xchiʼuk tsots chlajik ta kontrainele (2 Tesalonisenses 1:4). Muʼyuk chopol xtok kʼalal xijmuyubaj-o ta skoj li kʼusi lek jpasojtike o ta skoj li kʼusi lek oy kuʼuntike. Jech kʼuchaʼal liʼe, muʼyuk chopol ti xijmuyubaj ta skoj li kutsʼ kalaltike, li stalel jkuxlejaltike o ti bu lij-ayanutike (Echos 21:39).

⁶ Pe mi jaʼ xa ta jtoy-o jbatik tajeke, xuʼ me sokes ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li yantike, mas to ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Jeovae. Kʼalal tstoy sba jun krixchanoe mu skʼan tojobtasel xchiʼuk muʼyuk chakʼ ta xkuxlejal li kʼusi ch-albate (Salmo 141:5). Li buchʼutik mukʼ chakʼ sbaike tsnopik ti jaʼ mas tsots skʼoplalike xchiʼuk ti jaʼ mas xtojob chaʼi sbaike. Li Jeovae tspʼaj li buchʼutik jech stalelalik kʼuchaʼal taje (Ezequiel 33:28; Amós 6:8). Pe jaʼuk li Satanase lek xa chil ti jech stalelalik kʼuchaʼal li stuke. Xuʼ van muyubaj-o kʼalal la stoy sba li Nimrod (Nemrod), li ajvalil ta Ejiptoe xchiʼuk li Absalone (Génesis 10:8, 9; Éxodo 5:1, 2; 2 Samuel 15:4-6). Li Kaine la stoy sba ek. Jun veltae pʼijubtasat yuʼun li Jeovae, pe muʼyuk la skʼan la xchʼun. Pim tajek laj yakʼ sba xchiʼuk muʼyuk chopol laj yaʼi ti la saʼ smul ta stojolal Jeovae. Jaʼ yuʼun muʼyuk xa lek ilat (Génesis 4:6-8).

7, 8. 1) ¿Kʼusi tstoy-o sbaik li jlom krixchanoetike? 2) ¿Kʼu yuʼun oy epal krixchanoetik ti chpʼajvanike? 3) ¿Kʼu yuʼun toj xibal sba mi oy toybail li ta tsobobbaile?

⁷ Ta skoj li toybail xtoke, xuʼ ep xakʼbe sbaik svokolik li krixchanoetike. Jlome xuʼ snopik ti mas xa toj lekik ta skoj li stsʼunbalike, ti jaʼ pekʼel skʼoplalik li yantik ti jelel stsʼunbalike xchiʼuk ti mu xtojobik spasel kʼusitike. ¿Kʼu yuʼun oy epal krixchanoetik ti chpʼajvanike? Yuʼun tstoy sbaik, jech oxal mukʼ xa skʼoplal chaʼi sbaik. Ta skoj ti jech tsnopik taje ep likem-o kʼop, tsmil sbaik ta paskʼop o tsmilik epal krixchanoetik.

⁸ Melel onoʼox ti skʼan mu jechuk chkʼot ta pasel ta tsobobbail taje. Pe ta skoj li toybaile xuʼ van xlik stsak sbaik ta kʼop, vaʼun xuʼ  tsots xkapik-o komel. Taje jech kʼot ta stojolal junantik yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo. Jaʼ yuʼun xi la sjakʼ li jtakbol Santiagoe: «¿Bu chlik tal avuʼunik li paskʼop xchiʼuk li majbail chapasike?» (Santiago 4:1). Mi muʼyuk lek chkiltik li yantike xchiʼuk mi mas xa mukʼ jkʼoplal chkaʼitike, xuʼ me oy kʼusi jpasbetik o xuʼ kʼusi xkalbetik ti toj kʼux tajek chaʼiike (Proverbios 12:18). Melel onoʼox ti xuʼ xlaj yuʼun lekilal ta tsobobbail li toybaile.

9. ¿Kʼuxi tspʼijubtasutik Vivlia sventa mu xlik jtoy jbatik xchiʼuk ti mu mukʼuk jkʼoplal chkaʼi jbatike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

⁹ Li ta Vivliae tspʼijubtasutik sventa mu xlik jtoy jbatik xchiʼuk ti mu mukʼuk jkʼoplal chkaʼi jbatike. Jech kʼuchaʼal li ta Proverbios 16:5 chal ti «toj chopol chil» jtoybaetik li Jeovae. Ta Echos 17:26 chal ti «ta jun noʼox vinik la spas krixchanoetik ta spʼejel balumil» li Diose. Jech oxal xuʼ xkaltik ti jtos noʼox jtsʼunbaltik ti bu li jlik talele, yuʼun jkotoltik te likemutik talel ta Adan. Kʼuchaʼal chkiltike chʼabal srasonal chkaltik ti oy van mas lek junantik tsʼunbaletik la spas li Diose. Jaʼ yuʼun lek sta-o ti xi jakʼbe jbatike: «¿Mi mas van xitoyet ta skoj li jtsʼunbale o li jlumale?». Mi laj kakʼtik venta ti xijtoyete, li Satanase xuʼ me slajes li kʼanelal xchiʼuk ti jun koʼontontik li ta tsobobbaile (Juan 13:35). Mi ta jkʼan ta jtsaltik komel li Satanase, skʼan me xkakʼtik persa sventa mu jtoybautikuk o ti mukʼ xa jkʼoplal chkaʼi jbatike (Proverbios 16:18).

10, 11. 1) ¿Kʼusi tspas Satanas sventa jaʼ xa jkʼantik mas li kʼusitik chakʼ balumile? 2) ¿Kʼusi kʼot ta stojolal Demas ta skoj ti jaʼ mas la skʼan li kʼusitik chakʼ balumile?

¹⁰ Li Satanase jaʼ tspas mantal li ta balumil avie (Juan 12:31; 1 Juan 5:19). Ep tajek li kʼusitik oy ta balumil liʼe toj chopolik. Melel onoʼox ti mu skotoluk ti chopolike. Pe li Satanase chakʼ persa stunesel kʼusitik oy ta balumil sventa tstij li koʼontontike xchiʼuk ti mu xa jchʼunbetik smantal li Diose. Tskʼan ti jaʼuk jkʼantik li kʼusitik ta sba balumile xchiʼuk ti mu xa masuk jchʼunbetik smantal li Jeovae (kʼelo 1 Juan 2:15, 16).

¹¹ Taje jech la snuptanik junantik yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo. Jun li taje jaʼ li yajkoltaobba jtakbol Pablo ti Demas sbie. Xi laj yal li Pabloe: «Laj yiktaun komel li Demas ta skoj ti jaʼ skʼanoj skotol li kʼusitik oy ta balumil avie» (2 Timoteo 4:10). ¿Kʼusi van ti la skʼan tajek li Demase? Muʼyuk chal li Vivliae. Xuʼ van jaʼ mas la skʼan tajek li takʼine, ti jaʼ muʼyuk li abtelal akʼbat yuʼun Jeovae. Ta skoj taje, li Demase muʼyuk xa la skʼupin spasel li kʼusitik kʼupilik sba li ta yabtel Jeovae. ¿Mi oy van la stabe sbalil? Muʼyuk. Yuʼun muʼyuk onoʼox kʼusitik lek ta x-akʼbat yuʼun li kʼusitik oy ta sba balumile, pe jaʼuk li ta stojolal Jeovae oy ox kʼusitik lek ta sta (Proverbios 10:22).

12. ¿Kʼuxi tstunes Satanas li kʼusi tskʼan koʼontontike?

¹² Ta skoj ti jaʼ yajtsʼaklomutik Kristoe, ta jkʼan ta jpastik kanal takʼin sventa jchabi li kutsʼ kalaltike (1 Timoteo 5:8). Li Jeovae tskʼan ti akʼo jkʼupintik li jkuxlejaltike. Jech chkaltik taje, yuʼun kʼalal la spas li Adan xchiʼuk Evae te laj yakʼ nakluk ta jun alakʼ sba nichimaltik (Génesis 2:9). Pe xuʼ me jech tspasbutik Satanas kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Demas eke xchiʼuk ti jaʼ tstunes li kʼusi tskʼan koʼontontike. ¿Kʼuxi van xuʼ spas taje? Jaʼ ti xuʼ stunes «li jloʼlavanej kʼulejal ti tsots sjuʼele» (Mateo 13:22). Li Satanase tskʼan akʼo jchʼuntik ti mas xijmuyubaj mi la jpastik kanal mas takʼine xchiʼuk mi ep kʼusitik ta jmantike. Pe mi la jchʼuntik yuʼun taje, xuʼ me muʼyuk xa lek chkil jbatik xchiʼuk li Jeovae, ti jaʼ mas tsots tajek skʼoplale. Xi pʼijubtasvan li Jesuse: «Mu me xuʼ xtun ta chaʼvoʼ yajval li jun mosoe, yuʼun tskontrain li june, jaʼ tskʼan li yane;  o mas nopol chakʼ sba ta stojolal li june, pe tspʼaj li yane. Jaʼ me jech ek, mu me xuʼ xatunik ta smoso Dios xchiʼuk ta smoso kʼulejal» (Mateo 6:24). Mi mas tsots skʼoplal chkaʼitik li takʼine, chijkʼot me ta smoso. Taje mu me xakʼ lek xijtun ta stojolal li Jeovae. Taje jaʼ li kʼusi oy ta yoʼonton akʼo jpastik li Satanase. Mi ta jkʼan ta jtsaltik komel li Satanase, mu me jnoptik jsetʼuk ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti jpastik kanal takʼin o mi ep kʼusitik ta jmantike, ti jaʼ xa muʼyuk tsots skʼoplal chkiltik ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae (kʼelo 1 Timoteo 6:6-10).

13. ¿Kʼusi chalik avi li epal krixchanoetike?

¹³ Yan spetsʼ li Satanase jaʼ li mulivajele. Li avie, epal krixchanoetik chalik ti muʼyuk xa lek ilbil kʼalal ta xnupunik leke xchiʼuk kʼalal tukʼ chakʼ sbaik ta stojolal li snup xchiʼilike, jech xtok chukul la chaʼi sbaik. Jech kʼuchaʼal laj yal jun ants ti lek ojtikinbil chlokʼ ta televisione, muʼyuk la junuk krixchano ti tukʼ chakʼ sba ta stojolal li snup xchiʼile xchiʼuk mu la xojtikin junuk krixchano ti tukʼ chakʼ sba ta stojolal snup xchiʼil o ti jech oy ta yoʼontone. Jun vinik ti lek ojtikinbil chlokʼ ta televisione laj yal ti mu la staleluk ti jun noʼox snup xchiʼil xcham-o li jun krixchanoe. Xmuyubaj van tajek Satanas kʼalal muʼyuk lek chalbeik skʼoplal li nupunele ti jaʼ jun matanal yakʼoj li Diose. Li kʼusi oy ta yoʼonton Satanase jaʼ ti sokuk skʼoplal li nupunele. Mi ta jkʼan ta jtsaltike, skʼan me jechuk xkiltik kʼuchaʼal chil Jeova li nupunele.

14, 15. ¿Kʼusi van xuʼ xapas mi oy ta avoʼonton chakʼan chamulivaje?

¹⁴ Li yajtsʼaklomtak Kristo ti chʼabal nupunemik xchiʼuk li buchʼutik nupunemike, skʼan me xakʼik persa sventa mu spasik jtosuk mulivajel. Pe taje mu toj kʼunuk ta pasel. Jech kʼuchaʼal li kerem tsebetike, chaʼiik onoʼox ti xtoyet chal xchiʼiltakik ta chanun ti buchʼuuk noʼox xuʼ xchiʼinik ta vayele. Xtoyet chaʼi sbaik xtok ti tstakik batel mensajeetik ta selular xchiʼuk lokʼoletik ti naka tʼanajtik krixchanoetik te chvinaje. Ta junantik lumetike xkoʼolaj kʼuchaʼal ti tstakik batel pornografia ti bu chvinaj ololetik ti tʼanajtik kʼalal jech tspasik taje. Yuʼun chal Vivlia ti «buchʼu jaʼ tspasilan li mulivajele tsaʼ smul ta sbekʼtal stuk» (1 Korintios 6:18). Ep tajek krixchanoetik chamemik o ep chil svokolik ta skoj chameletik ti ta xichʼ kuchel ta skoj li chiʼinejbail ta vayele. Jutuk mu skotoluk li kerem tsebetik ti xchiʼinojik ta vayel jun krixchano ti maʼuk snup xchiʼile, chopol chaʼi sbaik ta tsʼakal. Epal livroetik, pelikulaetik xchiʼuk sonetike tskʼan ti akʼo jchʼuntik ti muʼyuk kʼusi chopol chkʼot ta jtojolaltik mi muʼyuk la jchʼunbetik smantaltak li Diose. Taje jutbil kʼop o nopbil kʼop noʼox. Mi muʼyuk la jkʼel jbatike, xuʼ me xijpʼaj li ta «sjuʼel mulil ti chloʼlavane» ti jaʼ jun spetsʼ Satanase (Evreos 3:13).

¹⁵ ¿Kʼusi van xuʼ xapas mi oy ta avoʼonton chakʼan chamulivaje? Skʼan xavakʼ venta ti xuʼ stsalot li mulivajele (Romanos 7:22, 23). Kʼopono Jeova xchiʼuk kʼanbo atsatsal (Filipenses 4:6, 7, 13). Mu me yolbajuk xasaʼ li kʼusitik xuʼ snitot batel sventa xatsʼuj li ta mulivajele (Proverbios 22:3). Mi kʼot ta atojolal junuk akʼel ta prevae, pʼajo me ta anil (Génesis 39:12).

16. 1) ¿Kʼusi la spas Jesus kʼalal akʼat ta preva yuʼun li Satanase? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Jesuse?

¹⁶ ¿Kʼusi la spas Jesus kʼalal akʼat ta preva yuʼun li Satanase? Muʼyuk xlaj ta loʼlael kʼalal albat yuʼun Satanas ti oy kʼusi ch-akʼbate. Xchiʼuk mu jsetʼuk la snopbe skʼoplal. Li kʼusi la spas ta anile, jaʼ laj yal li kʼusi chal Vivliae: «Xi tsʼibabile» xi laj yal (kʼelo Mateo 4:4-10). ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Jesuse? Jaʼ ti lek xojtikin li kʼusi chal Skʼop Diose. Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yichʼ akʼel ta preva yuʼun li Satanase, ta anil noʼox tal ta sjol li kʼusitik chal  Skʼop Diose. Mi ta jkʼan ta jtsaltik komel li Satanase, skʼan me jkʼel jbatik sventa mu xijpʼaj li ta mulivajele (1 Korintios 6:9, 10).

17, 18. 1) ¿Kʼusi to yan petsʼetik tstunes li Satanase? 2) ¿Kʼu yuʼun mu labaluk sba chkiltik li spetsʼtak Satanase? 3) ¿Kʼusi van chkʼot ta stojolal li Satanase? 4) ¿Kʼu yuʼun tspat tajek koʼontontik ti muʼyuk kʼusi lek chkʼot ta stojolal li Satanase?

¹⁷ Li ta xchanobil liʼe la jchanbetik skʼoplal oxib spetsʼtak Satanas: li toybaile, li skʼanel kʼusitik ta sba balumil xchiʼuk takʼine xchiʼuk li mulivajele. Pe oy to me yan petsʼetik. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy junantik kermanotaktike mu x-akʼat xtunik lek ta stojolal Jeova yuʼun li yutsʼ yalalike. Yantik xtoke ta xichʼik labanel yuʼun li xchiʼiltakik ta chanune. Li yan kermanotaktike mu x-akʼbat xcholik mantal yuʼun li ajvaliletik ti bu nakalike. Taje mu labaluk sba chkaʼitik, yuʼun yaloj xa onoʼox Jesus ti jech chkʼotanuk ta pasel taje. Xi laj yale: «Chavichʼik pʼajel yuʼun skotol krixchanoetik ta jkoj, pe jaʼ chkol li buchʼu chkuch yuʼun kʼalal to ta slajebe» (Mateo 10:22).

¹⁸ ¿Kʼuxi xuʼ stsal kuʼuntik li Satanase? Xi laj yal li Jesuse: «Ta sventa ti chkuch avuʼunike chakuxiik-o» (Lukas 21:19). Mi junuk krixchano xuʼ sokesutik-o. Mi tukʼ oyutik ta stojolal Jeovae, muʼyuk buchʼu xuʼ xchʼakutik ta stojolal, yuʼun lek chkil-o jbatik xchiʼuk (Romanos 8:38, 39). Akʼo mi xijcham, pe mi tukʼ-o laj kakʼ jbatik ta stojolale, xuʼ xkaltik ti muʼyuk la stsalutik li Satanase, yuʼun ta xchaʼkuxesutik li Jeovae (Juan 5:28, 29). Pe, ¿kʼusi van chkʼot ta stojolal li Satanase? Mi laj xaʼox yichʼ lajesel li kʼusitik oy liʼ ta balumile, li Kristoe ta me stikʼ ta xab jmil jabil li Satanase, taje jaʼ sventa muʼyuk buchʼu tsloʼla (Apokalipsis 20:1-3). Ta tsʼakale, chichʼ koltael lokʼel li Satanase xchiʼuk chakʼ persa tsloʼla yan velta li krixchanoetike. Vaʼun chichʼ lajesel-o (Apokalipsis 20:7-10). Kʼuchaʼal chkiltike, chʼabal kʼusi lek chkʼot ta stojolal maʼ li Satanase. ¡Pe jaʼuk li voʼote xuʼ lek kʼusi chkʼot ta atojolal! Jaʼ yuʼun, tsotsuk avoʼonton, akʼo persa stsalel li Satanase xchiʼuk tsotsuk-o li xchʼunel avoʼontone. Jpʼeluk avoʼonton ti xuʼ stsal avuʼun li Satanase.