1. ¿Kʼusi la spas jun anjel ti lek toʼox xil sbaik xchiʼuk li Jeovae?

LI TA slikebal kuxlejale oy toʼox jun anjel ti lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Pe ta tsʼakale lik ochuk ta yoʼonton ti akʼo ichʼatuk ta mukʼe, ti jaʼ mu xa x-ichʼat ta mukʼ li Diose. Ta skoj ti te xnopet-o ta sventa taje, tsots la spas smul ta stojolal Jeova (Santiago 1:14, 15). La stoy sba ta stojolal li Jeovae, vaʼun jech kʼataj ta «totil yuʼun li jutbil kʼope» (Juan 8:44). Akʼo mi mu jnaʼtik kʼusi toʼox sbi kʼalal muʼyuk toʼox stoyoj sba li anjel taje, Satanas xa sbi kuʼuntik li avie.

2, 3. ¿Kʼu yuʼun «Satanas», «Diablo», ‹chon› xchiʼuk ‹dragon› chichʼ albel sbi li bankilal yajkontra Jeovae?

² Li bankilal yajkontra Jeova xchiʼuk li krixchanoetike jaʼ li Satanase. Li Vivliae chakʼbutik ta ilel bu to kʼalal li spukujale. Jun skʼelobile jaʼ ti Satanas chakʼbe sbie, ti «Jkontrainvanej» skʼan xale. Jech chalbe sbi yuʼun muʼyuk lek chil ti kʼu yelan tspas mantal li Jeovae, jech oxal tstsak ta kʼop. Li Satanase mu skʼan ti jaʼ tspas mantal li Jeovae.

³ Li bankilal yajkontra Jeova taje Diablo sbi chichʼ alel xtok li ta Apokalipsis 12:9. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun «Jchopolkʼoptavanej» xi skʼan xal li biil taje, jaʼ xkaltik, tsjutbe smul li yantike. Li  Satanase chal ti jaʼ la jun jutkʼop o jnopkʼop li Jeovae. Ta skoj ti la stunes jkot kiletel chon sventa tsloʼla li Evae ‹voʼneal chon› xi sbi xtok. Maʼuk noʼox taje, yuʼun ‹mukʼta dragon› xi chichʼ albel sbi xtok ta skoj ti xkoʼolaj ta jun mukʼta xibal sba chon xchiʼuk ti muʼyuk xkʼuxul yoʼontone. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti mu skʼan xkʼot ta pasel li kʼusi yaloj onoʼox tspas Jeovae xchiʼuk tskʼan chakʼbe slajeb skotol li yajtuneltak Diose.

4. ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

⁴ Ta melel li yajkontra Jeova xchiʼuk li steklumale jaʼ li Satanase. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti xkiktabetik spasbel yabtel li Jeovae. Jaʼ yuʼun xi chalbutik li Vivliae: «¡Vikʼiluk me lek asatik! Li avajkontraik, ti jaʼ li Diabloe, te xjoyet kʼuchaʼal jkot leon ti x-avete, yuʼun tskʼan oy buchʼu tsbikʼ [o «tsketel bikʼ», tsʼib ta yok vun]» (1 Pedro 5:8). Li ta xchanobil liʼe ta jchantik oxib srasonal ti kʼu yuʼun skʼan jchabi jbatik ta stojolal li Satanase.

5, 6. 1) Albo skʼelobiltak ti chakʼ ta ilel ti toj tsots sjuʼel li anjeletike. 2) ¿Kʼu yuʼun chal Vivlia ti ‹xuʼ yuʼun chmilvan› li Satanase?

⁵ Li anjeletike toj tsots sjuʼelik (Salmo 103:20). Toj ep spʼijilik xchiʼuk mu jtabetik li sjuʼelike. Li anjeletik ti tukʼ yakʼoj sbaike lek tstunes sjuʼelik, yuʼun jaʼ sventa tspasik li kʼusitik leke. Jun skʼelobil ti chal ta Vivliae jaʼ ti ta jun akʼobale oy jun anjel ti la smil 185 mil soltaroetike. ¿Mi spas van yuʼun jun krixchano taje? ¿Mi spas van yuʼun jtsop soltaroetik xtok? Mi jsetʼuk (2 Reyes 19:35). Ta yan velta xtoke li jun anjele la slokʼes ta chukel li yajtakboltak Jesuse. ¿Kʼusi la spas? La sjam li tiʼ chukinabe, la slokʼes li jtakboletike vaʼun la smak yan velta, pe mi jaʼuk laj yakʼik venta li jchabichukinabetike (Echos 5:18-23).

⁶ Kʼuchaʼal chkiltike jaʼ sventa kʼusitik lek tstunes-o sjuʼelik li anjeletik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Pe li Satanase ep tajek sjuʼel, jaʼ noʼoxe tstunes sventa tspas kʼusitik chopol. Jaʼ yuʼun li ta Vivliae chal ti jaʼ «ajvalil» xchiʼuk «dios ta sventa li kʼusitik oy ta balumil liʼe» (Juan 12:31; 2 Korintios 4:4). Jech xtok, chal ti jaʼ la «li buchʼu xuʼ yuʼun chmilvane» (Evreos 2:14). Taje maʼuk me skʼan xal ti jaʼ tsmil stuk skotol li krixchanoetike. Mi jeche, ¿kʼu yuʼun chal Vivlia ti «chmilvane»? Yuʼun chakʼ akʼo spʼaj sbaik xchiʼuk spasik ta simaron li krixchanoetike. Jech xtok, yuʼun jaʼ ta skoj Satanas ti la spas smulik li Adan xchiʼuk Evae, jech oxal jkotoltik ta jpas jmultik xchiʼuk chijchamutik (Romanos 5:12). Jaʼ yuʼun li Jesuse «jmilvanej» xi laj yalbe skʼoplal li Satanase (Juan 8:44). Ta melel toj tsots sjuʼel li Satanase.

7. Albo skʼelobiltak ti te oy ta Vivlia ti chakʼ iluk ti oy sjuʼel li pukujetike.

⁷ Kʼalal ta jkontraintik li Satanase jaʼ ta jkontraintik ek li buchʼutik muʼyuk lek chilik ti kʼu yelan tspas mantal li Jeovae. Taje te nitil skʼoplalik li pukujetike, jaʼ xkaltik, li jtoyba anjeletike (Apokalipsis 12:3, 4). Oy jamal chakʼ iluk ta Vivlia ti tsots tajek sjuʼelike xchiʼuk ti xuʼ chakʼ tsots jvokoltike (Mateo 8:28-32; Markos 5:1-5). Mu me jchʼay ta joltik ti toj tsots sjuʼelik li Satanas xchiʼuk li pukujetike (Mateo 9:34). Jaʼ yuʼun, jaʼ noʼox xuʼ jtsaltik ta sjuʼel Jeova.

8. 1) ¿Kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Satanase? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.) 2) Li voʼote, ¿kʼusi aviloj ti chakʼ ta ilel ti koʼol stalelik xchiʼuk Satanas li balumile?

⁸ Li Satanase mi jsetʼuk xkʼuxul yoʼonton. Kʼuchaʼal laj kiltik li ta xchanibal  parafo li ta xchanobile liʼe, li Vivliae chal ti xkoʼolaj ta jkot leon ti tsots ch-avan ta skoj ti tskʼan chveʼe. Maʼuk noʼox bal chaʼi ti oy xa ta skʼob skotol li balumile (1 Juan 5:19). Yuʼun oy ta yoʼonton ti chakʼbe slajeb li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta Balumile xchiʼuk jech tskʼan tspas xtok ta stojolal li ‹yan chijetike› (Juan 10:16; Apokalipsis 12:17). Jaʼ yuʼun leʼ xa onoʼox tal ta baʼyel siglo kʼalal to li avie yakʼoj ti akʼo xichʼik nutsel li melel yajtsʼaklomtak Kristoe.

9, 10. 1) ¿Kʼu yelan tsakatik ta tiʼel yuʼun Satanas li jteklum Israele? 2) ¿Kʼu yuʼun ti oy tajek ta yoʼonton tslajes li jteklum Israele? 3) Kʼalal chpʼaj ta tsatsal mulil jun yajtunel Diose, ¿kʼu yelan chaʼi sba xanaʼ li Satanase?

⁹ Kʼalal chaʼi tajek viʼnal li jkot leone, muʼyuk xkʼuxul yoʼonton ta stojolal kʼalal chbat stsak li kʼusi tstiʼe, mi jaʼuk kʼux chaʼi xtok kʼalal smiloj xaʼoxe. Jech li Satanas eke, muʼyuk xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li buchʼutik tstsak ta tiʼele. Jnopbetik skʼoplal kʼu yelan tsakatik ta tiʼel li jteklum Israele. Li Satanase laj yakʼ pʼajuk ta mulivajel epal j-israeletik, jech kʼuchaʼal Simri, xchiʼuk yantik xtoke la stsakik kʼusitik ti maʼuk yuʼunike, jech kʼuchaʼal la spas li Giesie (Guehazí). Ta skoj taje ep laj yil svokol li jteklume. Melel ti xmuyubaj xa tajek ti laj yakʼ tsʼujuk ta mulil j-israeletik li Satanase (Números 25:6-8, 14, 15; 2 Reyes 5:20-27).

¹⁰ ¿Kʼu yuʼun ti jech oy tajek ta yoʼonton tslajes li jteklum Israele? Yuʼun lek snaʼoj ti jaʼ te ch-ayan talel li Mesiase. Jech xtok snaʼoj ti chmilat yuʼun li Mesiase, vaʼun jaʼ jech chvinaj ti jaʼ oy sderecho sventa ch-ajvalilaj li Jeovae (Génesis 3:15). Li Satanase mu skʼan ti lek x-ilatik yuʼun Jeova li j-israeletike, jech oxal laj yakʼ tajek persa sventa saʼ smulik ta stojolal Jeova. Jech, kʼalal mulivaj xchiʼuk jun ants li Davide, muʼyuk vinaj xkʼuxul yoʼonton li Satanase. Jech la spas xtok kʼalal pʼaj ta mulil Moises ti jaʼ xa muʼyuk ochesat-o li ta Albil Balumile. Ta melel, li Satanase xmuyubaj tajek kʼalal tspas tsots smul li jun yajtunel Diose. Kʼalal jech chkʼot ta pasel taje jaʼ xa  chalbe o tstikʼbe ta sat li Jeovae (Proverbios 27:11).

11. ¿Kʼu van yuʼun akʼat ta preva li Sarae?

¹¹ Mas to muʼyuk lek ilbil yuʼun Satanas li utsʼ alalil ti bu chlik talel li Mesiase. Jkʼeltik kʼusi kʼot ta pasel kʼalal albat yuʼun Jeova ti tspas ta «Mukʼul lum» snitilulaltak li Abraane (Génesis 12:1-3). Kʼalal te toʼox oyik ta Ejipto li Abraan xchiʼuk Sarae, li ajvalile laj ox yikʼ batel Sara sventa chnupun xchiʼuk. Pe jaʼ pojat yuʼun li Jeovae (kʼelo Génesis 12:14-20). Kʼalal skʼan toʼox xvokʼ li Isaake jech kʼot ta pasel xtok xchiʼuk yan ajvalil li ta jteklum Gerare (Génesis 20:1-7). ¿Mi tijbat van yoʼontonik yuʼun Satanas sventa lek xa chilik Sara li ajvaliletik taje? Muʼyuk chalbutik li Vivliae. Pe jvules ta joltik ti Sarae oy toʼox lek sna xchiʼuk kʼusitik kʼupilik sba yuʼun ta jteklum Ur ti laj yikta komel sventa chbat nakiuk ta karpanaetike. Li kʼusi van oy ta yoʼonton Satanase jaʼ ti xkʼupij yoʼonton Sara li ta skʼulejal ajvaliletike, ti smukul sati li smalale xchiʼuk ti xikta komel li Jeovae. Li Satanase ta melel xmuyubaj xa van ti lajuk xchʼay li mukʼta mantal la sta li Sarae, jaʼ xkaltik, ti te nitil skʼoplal li ta yutsʼ yalal Mesiase. Jech, li Satanase mu sventa-o mi sok snupunel li ants taje, ti kʼu yelan skʼoplal ta stojolal yan krixchanoetike xchiʼuk ti mu xa lekuk x-ilat yuʼun li Jeovae. ¡Lek xvinaj ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton li Satanase!

12, 13. 1) ¿Kʼusi la spas Satanas kʼalal vokʼ li Jesuse? 2) Li voʼote, ¿kʼu van yelan chil Satanas xanaʼ li kerem tsebetik ti chtunik ta stojolal Jeova avie?

¹² Kʼalal echʼ xaʼox jayibuk sien jabile, vokʼ li Jesuse. Pe li Satanase muʼyuk lek laj yil ti alakʼ sba xvinaj li olole. Snaʼoj ti jaʼ yutsʼ yalal li Abraane xchiʼuk ti jaʼ chkʼot ta Mesiase. Jech xtok li Jesuse jaʼ ‹tslilinbe yabteltak li Diabloe› (1 Juan 3:8). ¿Mi oy van la snop jsetʼuk Satanas ti chopol xa noʼox xvinaj ti chichʼ milel jun uni olole? Moʼoj. Li stuke mu sventa-o li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole. Jaʼ yuʼun tskʼan xaʼox ti xichʼ milel li Jesuse. ¿Kʼusi la spas?

¹³ Kʼalal laj yaʼi ajvalil Erodes ti vokʼ xa li «ajvalil yuʼun judaetike» ilin tajek xchiʼuk tskʼan ox tsmil (Mateo 2:1-3, 13). Jech oxal, laj yal mantal ti akʼo smilik skotol li ololetik ti chib sjabilalik o ti mu to sta chib sjabilalik li ta yosilal Belen xchiʼuk ta skotol li sjoylejal lume (kʼelo Mateo 2:13-18). Pe li Jesuse muʼyuk xcham kʼalal laj yichʼik milel li yan ololetike. Pe, ¿mi oy van kʼusi chakʼ jnoptik ta stojolal Satanas taje? Oy, jaʼ ti muʼyuk sbalil chil li kuxlejale, mi jaʼuk li xkuxlejal uni ololetike. Ta melel, li Satanase xkoʼolaj kʼuchaʼal «jkot leon ti x-avete». Mu me xchʼay xkaʼitik ti chʼabal xkʼuxul yoʼontone.

14, 15. ¿Kʼuxi tsloʼla krixchanoetik li Satanase?

¹⁴ Li Jeovae jaʼ jun Dios ti snaʼ xkʼanvane (1 Juan 4:8). Jtos ti kʼusi noʼox xuʼ spas Satanas sventa tskontrainik Dios li krixchanoetike jaʼ ti tsloʼlae. ¿Kʼuxi chloʼlavan? Jaʼo kʼalal chakʼbe «ta sjol yoʼontonik ti [muʼyuk] chtun yuʼunik mantale». Jaʼ xkaltik, jaʼ tspas ti mu xakʼik venta ti skʼan lek xil sbaik xchiʼuk Dios li krixchanoetike (Mateo 5:3). Li Diabloe sloʼlaoj epal krixchanoetik yoʼ mu xchanik li kʼusi melel ta sventa Diose (2 Korintios 4:4).

¹⁵ Snaʼoj Satanas ti jaʼ noʼox tskʼan ichʼel ta mukʼ stuk li Jeovae (Éxodo  20:5). Jech oxal tsloʼla ta jecheʼ relijionetik li krixchanoetike. Kʼalal chil ti jaʼ maʼuk tsmuyubtaik li Jeovae, ti jaʼ xa tsmuyubtaik li yanimaik, chonbolometik, vitsetik, nioʼetik, chʼenetik o yan kʼusitike, jaʼ xmuyubaj-o tajek li Satanase. Li buchʼutik jech tspasike tsnopik ti lek chil li Diose, pe li kʼusitik xchʼunojik xchiʼuk kʼusitik nopem xaʼiik spasele jecheʼ noʼox. Li ta skʼakʼalil j-alkʼop Isaiase jaʼ jech kʼot ta stojolalik li j-israeletike. Jaʼ yuʼun sventa tskolta li jteklume la skoʼoltas ta chopol veʼlil li jecheʼ relijione. Xi laj yalanbee: «¿Cʼu yuʼun jecheʼ chalajes ataqʼuinic yuʼun li cʼusi mu jaʼuc veʼlile? ¿Cʼu yuʼun chavixtan atojolic yuʼun li cʼusi mu xanojic yuʼune? Chʼunic li cʼusi chacalboxuque, jech chataic li lequil veʼlile» (Isaías 55:2).

16, 17. 1) ¿Kʼu yuʼun xi albat yuʼun Jesus li Pedroe: «¡Akʼo aba ta jpat Satanas!»? 2) ¿Kʼuxi tskʼan tsloʼlautik yaʼi li Satanase?

¹⁶ Li Satanase, ¿mi xuʼ van sloʼla li yajtuneltak Jeova ti tukʼ yakʼoj sbaike? Xuʼ. Jvules ta joltik li kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal Jesus kʼalal laj yalanbe yajtsʼaklomtak ti poʼot xa chchame. Li Pedroe skʼanoj tajek li Jesuse, jaʼ yuʼun laj yalbe ti mu stsak ta venta li kʼusitik poʼot xa chkʼot ta pasel ta stojolale. Pe xi takʼbat yuʼun li Jesuse: «¡Akʼo aba ta jpat Satanas!» (Mateo 16:22, 23). ¿Kʼu yuʼun jech la stakʼbe? Yuʼun li Jesuse snaʼoj ti persa skʼan xcham sventa spoj li krixchanoetike xchiʼuk sventa xakʼ ta ilel ti jaʼ jun jutkʼop o jnopkʼop li Satanase. Li Jesuse tsots tajek skʼoplal chil li kʼusi poʼot xa chkʼot ta pasele. Jech oxal maʼuk yorail ti xuʼ noʼox spas li kʼusi tskʼan yoʼontone. Lek xa van tajek laj yil Satanas ti muʼyukuk la svikʼ sat li Jesuse.

¹⁷ Jutuk xa tajek yorail sventa xlaj li balumil liʼe. Jaʼ yuʼun tsots tajek skʼoplal chkiltik li kʼusi poʼot xa chkʼot ta pasele. Pe li Satanase tskʼan ti mu jtsaktik ta venta li kʼusitik chkʼot ta pasele xchiʼuk ti jaʼ akʼo kakʼ ta koʼontontik skʼupinel li kʼusitik oy ta balumile. Tskʼan ti akʼo jchʼuntik ti jal to skʼan yoʼ xtal li slajebal kʼakʼale o ti muʼyuk chtal-oe. Pe jutbil kʼop o nopbil kʼop maʼ taje. Skʼan vikʼiluk lek jsatik xchiʼuk mu xchʼay xkaʼitik ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike (Mateo 24:42).

18, 19. 1) ¿Kʼusi tskʼan chakʼ jchʼuntik li Satanase? 2) ¿Kʼuxi tskoltautik li Jeovae?

¹⁸ ¿Kʼuxi yan tskʼan tsloʼlautik li Satanase? Tskʼan chakʼ jchʼuntik ti muʼyuk skʼanojutik li Jeovae xchiʼuk ti te-o ta yoʼonton li jmultike. Pe xi chal li Vivliae: «Tukʼ li Diose, jaʼ yuʼun muʼyuk chchʼay ta sjol li avabtelike xchiʼuk li kʼanelal laj avakʼik ta ilel ta sventa li sbie» (Evreos 6:10). Kʼuchaʼal chkiltike ep tajek sbalil chil Jeova skotol li kʼusitik ta jpastik ta stojolale (kʼelo 1 Korintios 15:58). Pe li buchʼu muʼyuk kʼanbil xchiʼuk muʼyuk ch-akʼbat perton yuʼun li Jeovae jaʼ li Satanase. Jech oxal mu me xkakʼ akʼo sloʼlautik li Diabloe.

¹⁹ Li ta xchanobil liʼe la jchantik tal ti Satanase oy sjuʼel, muʼyuk xkʼuxul yoʼonton xchiʼuk ti tskʼan tsloʼlautike. Pe xuʼ jtsaltik, yuʼun tskoltautik li Jeovae. Sventa lek vikʼil jsatike chalbutik ta Vivlia li spetsʼtak Satanase (2 Korintios 2:11). Pe maʼuk noʼox me bal ti jnabetik skʼoplal li spetsʼtak taje, skʼan xkakʼ kipaltik sventa stsal kuʼuntik. Jech oxal xi chal li Vivliae: «Kontrainik li Diabloe, vaʼun chjatav lokʼel ta atojolalik» (Santiago 4:7). Li ta yan xchanobil chtale ta jchanbetik skʼoplal kʼuxi xuʼ jtsaltik oxtos spetsʼtak li Satanase.