1. ¿Kʼu yelan li kuxlejal avie?

LI AVI kʼakʼale tsotsik xa noʼox jvokoltik, yuʼun li ‹slajebal kʼakʼale› lik ta 1914. Li ta jabil taje, mas to tsatsaj talel li vokoliletike (2 Timoteo 3:1-5). Jnaʼojtik ti mas to tsok batel li balumile, yuʼun yaloj xa onoʼox Vivlia ti yantik tsok batel li krixchanoetike (2 Timoteo 3:13).

2. ¿Kʼusitik ti lek xa chilik li krixchanoetik avie? (Kʼelo li lokʼoletik ta slikebale.)

² Li avie oy epal krixchanoetik ti lek xa chilik li kʼusitik spʼajoj tajek li Jeovae. Li ta Internet, ta television, ta novela, ta sine, ta livroetik xchiʼuk li ta revistaetike lek xa chakʼik ta ilel majbail, mulivajel xchiʼuk espiritismo o yan kʼusitik ti mu la bu chopol ta kʼelele. Li ta junantik lumetike jelem xa li mantaletik yuʼunike, yuʼun xuʼ xa spasik li kʼusitik chopol toʼox chilik li krixchanoetike. Pe jaʼuk li Jeovae muʼyuk sjeloj-o li mantaletik yuʼune, spʼajoj-o li kʼusitik taje (kʼelo Romanos 1:28-32).

3. ¿Kʼusi tsnopik ta jtojolaltik li epal krixchanoetike?

³ Li ta baʼyel sigloe, li krixchanoetike tskʼupinik toʼox ek li  majbaile xchiʼuk li mulivajele. Pe li yajtsʼaklomtak Kristoe mu jechuk la spasik taje, yuʼun chchʼunbeik li smantaltak Diose. Ta skoj taje toj yan-o ilatik yuʼun li epal krixchanoetike, jech oxal chopol kʼoptaatik xchiʼuk nutsatik (1 Pedro 4:4). Li voʼotik avi eke, ta jchʼunbetik li smantaltak Diose. Jaʼ yuʼun, toj yan-o chilutik li epal krixchanoetike. Li Vivliae tspʼijubtas ti buchʼutik chchanbeik stalel li Kristoe ta onoʼox xichʼik nutsel (2 Timoteo 3:12).

4. ¿Kʼusi skʼan mu jpastik mi ta jkʼan ta jchʼunbetik smantaltak li Diose?

⁴ Mi ta jkʼan ta jchʼunbetik smantaltak li Diose, mu me jkʼantik «li balumile mi jaʼuk li kʼusitik oy ta balumile» (kʼelo 1 Juan 2:15, 16). Li Vivliae chal ti jaʼ oy ta skʼob Satanas li balumile. Sventa tsloʼla li krixchanoetike, tstunes relijionetik, ajvaliletik, kʼusitik sventa pʼolmajel xchiʼuk li kʼusitik chlokʼ ta television, ta radio o ta yan kʼusitike (2 Korintios 4:4; 1 Juan 5:19). Mi mu jkʼan sloʼlautik li balumil liʼe, skʼan oyuk jpʼijiltik kʼalal ta jtʼujtik li buchʼutik ta jchiʼintike. Jaʼ yuʼun, sventa mu xkakʼ jbatik ta loʼlaele xi tspʼijubtasutik li Vivliae: «Tsokes jlekil talelaltik li xchiʼinel chopol krixchanoetike» (1 Korintios 15:33).

5, 6. 1) ¿Buchʼutik skʼan mu xkamigointik? 2) ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi ta xkamigointik li buchʼutik tspasik kʼusitik chopole?

⁵ Mi ta jkʼan jaʼuk-o jlekil amigotik li Diose, skʼan mu xkamigointik li buchʼutik tspasik kʼusitik chopole. Mi jaʼuk ta xkamigointik xtok li buchʼutik chalik ti chtunik ta stojolal Jeovae, ti muʼyuk chchʼunbeik li smantaltake. Jech oxal, mi oy junuk buchʼu tspas jtosuk tsatsal mulil xchiʼuk muʼyuk tsutes yoʼontone, muʼyuk xa ta jkʼopontik mi jaʼuk ta jchiʼintik (Romanos 16:17, 18).

⁶ Mi ta jpas ta kamigotik li buchʼutik tspasik kʼusitik chopole, xuʼ me xikʼutik batel ta spasel kʼusitik chopol ek. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje? Yuʼun jutuk mu skotoluk li krixchanoetike, persa jaʼ tspasik li kʼusitik tspas yamigotakik sventa lekuk x-ilatike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi ta jpas ta kamigotik li buchʼu chmulivaje, xuʼ me jech jpastik ek. Taje jech kʼotem ta stojolal junantik stestigotak Jeova. Junantik li buchʼutik jech kʼotem ta pasel yuʼunik taje la sutes yoʼontonik, pe li yantike muʼyuk, jech oxal laj yichʼik lokʼesel ta tsobobbail (1 Korintios 5:11-13). Mi mu sutes yoʼontonike, jech chkʼot ta stojolalik li kʼusi chal ta 2 Pedro 2:20-22 (kʼelo).

7. ¿Buchʼutik noʼox skʼan xkamigointik?

⁷ Melel onoʼox ti skʼan xkakʼ ta ilel slekil koʼontontik ta stojolal li krixchanoetike. Pe muʼyuk lek ti jaʼ chkamigointik jun krixchano ti muʼyuk chchʼunbe smantaltak Jeovae. Li jun stestigo Jeovae mu me lekuk xtok ti jaʼ xkʼot ta slekom li buchʼu muʼyuk yichʼoj voʼe. Jaʼ mas tsots skʼoplal ti jaʼuk kamigotik li Diose, jaʼ muʼyuk tsots skʼoplal ti jaʼ lekuk xilutik li balumile. Jaʼ noʼox skʼan xkamigointik li buchʼutik jech xkuxlejalik kʼuchaʼal tskʼan li Diose. Xi laj yal li Jesuse: «Li buchʼu tspas li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose jaʼ jbankil kitsʼinabtak» (Markos 3:35).

8. ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal li j-israeletik ta skoj ti la xchiʼinik chopol krixchanoetike?

⁸ Li buchʼutik jaʼ chchiʼinik li buchʼutik chopolike ep tstikʼ sbaik ta tsatsal vokolil. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal chkʼotik xaʼox ta Albil Balumil li j-israeletike, pʼijubtasatik yuʼun Jeova ti mu xchiʼinik li buchʼutik te nopol nakalike. Xi albatike: «Mu me xachanic cʼusitic chopol tspasic li yantic lum leʼe. Mu me xavichʼbeic ta mucʼ li diosetic yuʼunique; mu me xaquejan abaic ta stojol. Lilinic scotol ti tonetic scuyoj  ta sdiosique. Vuʼun noʼox xavichʼicun ta mucʼ; vuʼun li Mucʼul Diosun avuʼunique» (Éxodo 23:24, 25). Pe li j-israeletike muʼyuk la xchʼunik li kʼusi albatike, ta skoj taje la spasik tsatsal muliletik (Salmo 106:35-39). ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta tsʼakal? Li Jeovae la spʼaj kʼuchaʼal steklumal li j-israeletike, xchiʼuk jaʼ xa la stʼuj ta steklumal li stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristoe (Mateo 23:38; Echos 2:1-4).

9. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xibal sba li epal pelikulaetik, vunetik, sonetik xchiʼuk li pajinaetik ta Internete?

⁹ Li kʼusi chlokʼ li ta pelikulaetik, ta vunetik, ta television, ta sonetik xchiʼuk li ta pajinaetik ta Internete, ep ti xibalik sbae, yuʼun xuʼ sokes ti kʼu yelan lek xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Xkoʼolajik kʼuchaʼal li chopol amigoiletik ti xuʼ snitutik batel sventa jpat koʼontontik ta stojolal li kʼusitik ta sbalumil Satanase, ti jaʼ mu xa jechuk jpastik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk li ta kʼusitik yaloj tspase. Jaʼ yuʼun skʼan jkʼel jbatik lek. Mu me jkʼeltik, mu jchantik, mi jaʼuk xkaʼitik jsetʼuk li kʼusitik xuʼ stij koʼontontik ta sventa li kʼusitik chopol oy ta balumile (Tito 2:12).

10. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolal li pelikulaetik, vunetik xchiʼuk li pajinaetik ta Internet ti chopolike?

¹⁰ Poʼot xa ta xtupʼ batel skʼoplal li slumal Satanase, jaʼ yuʼun ta xchʼay batel li pelikulaetik, livroetik, vunetik xchiʼuk li pajinaetik ta Internet ti chopolike. Xi chal li Vivliae: «Ta xjelav li balumile xchiʼuk li kʼusi tskʼan yoʼontone, pe te chkom-o sbatel osil li buchʼu tspas kʼusi tskʼan yoʼonton Diose» (1 Juan 2:17). Jech chal ek li ta slivroal Salmoe: «Yuʼun li bochʼo chopolique, jʼechʼel chlajic o; yan li bochʼo jaʼ nabalic o ta stojol Mucʼul Diose jaʼ chuʼuninic o li yosilalique». Xi chal xtoke: «Yan li bochʼotic biqʼuit chacʼ sbaique jaʼ chuʼuninic o li yosilalique; jun noʼox yoʼnton te oyic o». ¿Kʼu sjalil un? Xi to chal li Salmoe: «Li bochʼo tucʼ yoʼntonique jaʼ chuʼuninic o li yosilique, jech jun yoʼnton te chnaquiic o» (Salmo 37:9, 11, 29).

11. ¿Kʼuxi tskoltautik Jeova sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal?

¹¹ Li s-organisasion Jeovae chakʼ skotol li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa xuʼ jtatik li kuxlejal sbatel osile. Xi laj yal ta jun orasion li Jesuse: «Jaʼ skʼoplal kuxlejal sbatel osil liʼe, ti ta xojtikinikote, li jun noʼox melel Diosote xchiʼuk ti chojtikinik ek li buchʼu la atak tale, li Jesukristoe» (Juan 17:3). Li Diose tskoltautik sventa xkojtikintik xchiʼuk sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal, yuʼun chakʼbutik vunetik, videoetik xchiʼuk pajinaetik ta Internet. Jech xtok, li s-organisasione chchanubtasutik li ta mas ta 110 mil tsobobbailetik ti oy ta spʼejel Balumile. Li kʼusi ta jchantik ta tsobajeletik xchiʼuk li ta asambleaetike tskoltautik sventa mas jpat koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti tspas li kʼusitik yaloje (Evreos 10:24, 25).

12. ¿Kʼusi skʼan xal ti jaʼ noʼox skʼan xijnupun xchiʼuk li buchʼu oy «ta sventa kajvaltik[e]»?

¹² Skʼan me jkʼel jbatik tajek mi oy ta koʼontontik chijnupune. Xi tspʼijubtasutik li Vivliae: «Mu me xapasik ta jun xchiʼuk li buchʼutik maʼuk jchʼunolajeletike. Yuʼun ¿kʼusi xkoʼolaj-o xchiʼuk tukʼilal li choplejale? ¿O kʼusi xkoʼolaj-o li sakil osil xchiʼuk li ikʼal osile?» (2 Korintios 6:14). Li Vivliae chal ti yajtunelutik Diose jaʼ noʼox skʼan xijnupun xchiʼuk li buchʼutik oy «ta sventa kajvaltik[e]» (1 Korintios 7:39). Taje jaʼ skʼan xal ti jaʼ noʼox xuʼ xkikʼtik  li jun stestigo Jeova ti yichʼoj xa voʼe xchiʼuk ti chichʼ ta mukʼ li smantaltak Diose. Yuʼun mi jaʼ lijnupun xchiʼuk li buchʼu skʼanoj Jeovae jaʼ me tskoltautik sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal li Diose.

13. ¿Kʼusi mantal albatik yuʼun Jeova li j-israeletike?

¹³ Li Jeovae snaʼoj ti kʼusi mas jtunel kuʼuntike, xchiʼuk lek jamal yaloj li kʼusi tsnop ta sventa li nupunele. Jech chakʼ ta ilel li ta mantal laj yakʼbe li j-israeletike: «Mu me xavutsʼ avalalin aba achiʼuquic [li jyanlumetik ti mu xichʼik ta mukʼ li Jeovae], mu me xavaqʼuic yicʼ sbaic aquerem atsebic xchiʼuc li squerem stsebique. Yuʼun li stuquique jaʼ tscʼanic ti acʼo scomtsanic Dios li avol anichʼonique ti jaʼ acʼo yichʼic ta mucʼ li yan diosetique, yuʼun jech acʼo ilinuc ta atojolic li Mucʼul Diose. Jech jmaqʼuel noʼox ta satil xuʼ chlic smiloxuc acotolic» (Deuteronomio 7:3, 4).

14, 15. ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal Salomon ta skoj ti muʼyuk la xchʼunbe smantal li Jeovae?

¹⁴ Kʼalal och ta ajvalil ta Israele, li Salomone la skʼanbe spʼijil li Jeovae. Li Jeovae laj yakʼ li kʼusi kʼanbat ta orasione, jaʼ yuʼun li Salomone lek laj yichʼ ojtikinel kʼuchaʼal jun pʼijil ajvalil xchiʼuk ti jkʼulej tajek li slumale. Kʼalal ta meʼ ajvalil Saba (Seba) ay vulaʼanatuk yuʼun, xchiʼuk xi laj yale: «Muc toʼox jchʼun, pero tana ta jchʼun, yuʼun tal jqʼuel ta jsat jtuc. Ti cʼu yepal yalojbicun acʼoplale, batsʼi mu sta oʼlol. Yuʼun li abijile xchiʼuc li cʼusitic oy avuʼune toj ep jeloven jech chac cʼu chaʼal caʼyoje» (1 Reyes 10:7). Akʼo mi jech, li kʼusi la spas Salomon ta tsʼakale chakʼ ta ilel kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mi la jchʼuntik mantale o kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi lijnupun xchiʼuk jun krixchano ti muʼyuk chtun ta stojolal Jeovae (Eclesiastés 4:13).

¹⁵ Akʼo mi ep kʼusitik lek akʼbat yuʼun Jeova li Salomone, muʼyuk la xchʼunbe smantal, yuʼun laj yikʼ «ep yanlum antsetic». ¡Jmil ta skotolik! ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta skoj ti muʼyuk la xchʼunbe smantal li Jeovae? «Cʼalal mol xaʼox li Salomone, li antsetique lic socbeic yoʼnton li smalalique yuʼun acʼo bat yichʼ ta mucʼ li yantic diosetique. [...] Li Salomone toj chopol cʼusi la spas ta stojol li Mucʼul Diose.» (1 Reyes 11:1-6.) Mi jech kʼot ta pasel ta stojolal Salomon ti toj pʼij toʼoxe, xuʼ jech xkʼot ta pasel ta jtojolaltik ek. Jaʼ yuʼun, mi jaʼuk jnoptik chijnupun xchiʼuk jun krixchano ti muʼyuk skʼanoj li Jeovae.

16. ¿Kʼusi xuʼ spas li jun stestigo Jeova mi maʼuk yajtunel Dios li snup xchiʼile?

¹⁶ Pe jlom krixchanoetike jaʼ to laj yojtikinik Jeova kʼalal nupunemik xaʼoxe. Kʼalal jech taje, ¿kʼusi xuʼ spasik akʼo mi maʼuk stestigo Jeova li snup xchiʼilike? Li Vivliae xi chalbe mantal li ajnilaletike: «Ichʼik me ta mukʼ li amalalike, sventa mi oy buchʼu mu xchʼunbeik smantal Diose xuʼ spasatik ta kanal ta sventa li stalelal yajnilike, akʼo mi muʼyuk kʼusi chichʼik albel jpʼeluk» (1 Pedro 3:1). ¿Kʼusi skʼan xal taje? Mi laj yakʼ persa tspas ta jun lekil ajnilal li antse xchiʼuk ti chchʼun li tojobtaseletik ta Vivliae, li vinike xuʼ van xakʼ venta ti yantik chjel li yajnile xchiʼuk xuʼ van xal yoʼonton spas ta stestigo Jeova ek. Taje oy xa jech kʼotem ta pasel ta stojolal epal nupultsʼakaletik. Pe li viniketik ti maʼuk stestigo Jeova li snup xchiʼilik eke, skʼan jech spasik kʼuchaʼal chal li tojobtasel ta 1 Pedro 3:1.

17, 18. 1) ¿Kʼu yuʼun kuxul kom Noe kʼalal tal li Nojelal ta voʼe? 2) ¿Kʼu yuʼun kuxul komik li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo kʼalal laj yichʼ jinesel li Jerusalene?

¹⁷ Mi jaʼ chkamigointik li buchʼutik chopolike xuʼ jaʼ snitutik batel sventa  mu xa jchʼunbetik smantal li Jeovae. Yan mi jaʼ chkamigointik li buchʼutik lekike xuʼ skoltautik sventa tukʼ xkakʼ jbatik. Jnopbetik skʼoplal li Noee. Li ta skʼakʼalile, «li Mucʼul Diose laj yil ti iʼepaj smulic li cristianoetic ta banamile, xchiʼuc ti jaʼ noʼox batem ta yoʼntonic o snopel li cʼusitic chopole» (Génesis 6:5). Toj echʼ xa noʼox chopolik, jaʼ yuʼun li Jeovae la snop ti chakʼanbe slajebe. Pe li Vivliae chal ti Noee jaʼ jun lekil vinik xchiʼuk ti skotol velta la xchʼunbe smantal li Jeovae (Génesis 6:7-9). ¿Kʼusi la spas sventa tukʼ chakʼ sba?

¹⁸ Li Noee muʼyuk la xchiʼin li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae. Jaʼ noʼox la xchiʼin yajnil, xnichʼnabtak xchiʼuk li yalibtake; ta skotolik une jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik spasel li arkae xchiʼuk li xcholel mantale (2 Pedro 2:5). Koliyal taje kuxul komik kʼalal tal li Nojelal ta voʼe. Jkotoltik li avie, te likem tal jtsʼunbaltik ta stojolal Noe xchiʼuk li ta yutsʼ yalale. Jaʼ yuʼun ta jtojbetik ta vokol ti la xchʼunik mantale xchiʼuk ti muʼyuk la xchiʼinik li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae. Li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe la xchʼunbeik smantal li Dios eke xchiʼuk muʼyuk la xchiʼinik li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae. Koliyal taje kuxul komik kʼalal laj yichʼ jinesel li Jerusalen ta sjabilal 70 (Lukas 21:20-22).

19. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan tukʼ-o oyutik ta stojolal li Jeovae?

¹⁹ ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan tukʼ-o oyutik ta stojolal Jeova li ta slajebal kʼakʼale? (1 Korintios 16:13; Proverbios 13:20.) Skʼan jech jpastik kʼuchaʼal Noe, li yutsʼ yalale xchiʼuk li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe. Mu me jaʼuk xkamigointik li buchʼutik mu skʼanik Jeovae. Jvules ta joltik ti ta smiyonal xa noʼox tukʼil ermanoetik oy ti xuʼ xkamigointike. Li amigoiletik taje xuʼ jaʼ skoltautik sventa tukʼ xkakʼ jbatik xchiʼuk mu xijlaj kʼalal mi laj yichʼ lajesel li kʼusitik chopol liʼ ta Balumile xchiʼuk sventa xijkuxiutik li ta Paraisoe. Jaʼ yuʼun, jtʼujtik lek kamigotaktik avi li ta slajebal kʼakʼale.