1. 1) ¿Kʼusi laj yal akʼo jpastik li jtakbol Juane? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan jnoptik ti kʼu to yepal skʼanojutik li Jeovae?

XI LAJ yal li jtakbol Juane: «Kʼelo avilik ti toj echʼ xa noʼox skʼanojutik li Totile» (1 Juan 3:1). Taje jech laj yal yuʼun tskʼan akʼo jnoptik ti kʼu to yepal skʼanojutik li Jeovae xchiʼuk ti kʼuxi yakʼoj ta ilele. Mi la jnopbetik skʼoplal taje mas lek chkil jbatik xchiʼuk li Diose xchiʼuk mas to ta jkʼantik.

2. ¿Kʼu yuʼun toj vokol chaʼiik xchʼunel junantik ti kʼanbilik yuʼun li Diose?

² Junantik krixchanoetike vokol chaʼiik xchʼunel ti xuʼ skʼanutik li Diose. Tsnopik ti jaʼ noʼox la chal kʼusi stakʼ xchiʼuk ti kʼusi mu stakʼ pasele, xchiʼuk ti chakʼbe la kastigo li buchʼutik mu xchʼunik li mantaletik taje. Junantik krixchanoetike chanubtasbilik ta srelijionik ti chopol yoʼonton li Diose. Jaʼ yuʼun ep buchʼutik tsnopik ti mu xuʼ jkʼantike. Jlom xtoke, chalik ti mu ventauk kʼusi tspasik li krixchanoetike kʼanbilik la yuʼun li Diose. Ta skoj ti jchanojtik lek Vivlia li voʼotike jnaʼojtik kʼusi chal ta melel ta sventa li Jeovae. Chalbutik ti jaʼ kʼanelal li Diose, vaʼun ta skoj ti skʼanojutik tajeke, la stak talel sventa xcham ta jkojtik li Xnichʼone (Juan 3:16; 1 Juan 4:8). Akʼo mi jech, xuʼ van oy yajtuneltak Jeova ti vokol  chaʼiik xchʼunel ti kʼanbilik yuʼun li Jeovae. Xuʼ van jech chaʼi sbaik ta skoj ti oy kʼusi kʼot ta pasel ta xkuxlejalik ta voʼnee.

3. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti skʼanojutik li Jeovae?

³ ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti skʼanojutik li Jeovae? Yuʼun jaʼ la spasutik xchiʼuk laj yakʼbutik jkuxlejaltik (kʼelo Salmo 100:3-5). Jech oxal li Vivliae chal ti jaʼ toʼox «xnichʼon Dios» li Adane (Lukas 3:38). Jech xtok, kʼalal la xchanubtasutik ta spasel orasion li Jesuse laj yal ti jaʼ «Jtotik ta vinajel» li Jeovae (Mateo 6:9). Jech, li Jeovae jech tskʼanutik kʼuchaʼal skʼanoj xnichʼnabtak li jun lekil totile.

4. 1) ¿Kʼuxi yakʼoj ta ilel ti jaʼ jun lekil Totil li Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta yan xchanobil chtale?

⁴ Jlom krixchanoetike chopol kʼusitik pasbatik yuʼun stotik kʼalal bikʼitik toʼoxe. Jaʼ yuʼun, li buchʼutik jech la snuptanik taje vokol chaʼiik snopel ti oy jun lekil totil ti xuʼ xkʼanvan tajeke. Pe li Jeovae muʼyuk chakʼ jvokoltik, ta melel stuk noʼox jech ti jaʼ jun lekil Totile (Salmo 27:10). Kʼalal chkakʼtik venta ti ep tajek skʼanojutike xchiʼuk ti oyutik ta yoʼontone mas to me chijnopaj ta stojolal (Santiago 4:8). Li ta xchanobil liʼe ta jchantik batel chantos kʼuxi yakʼoj ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae. Li ta yan xchanobile ta jchantik chantos kʼusi xuʼ jpastik sventa xkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae.

5. ¿Kʼusi chakʼbutik jkotoltik li Jeovae?

⁵ Kʼalal jaʼo te oy ta jteklum Atenas li jtakbol Pabloe, laj yakʼ venta ti noj ta santoetike xchiʼuk ti krixchanoetike lek xchʼunojik ti jaʼ la chakʼ kuxlejal li santoetik taje. Jaʼ yuʼun li Pabloe laj yalanbe «ti buchʼu la spas balumil xchiʼuk skotol li kʼusitik te oye» jaʼ li Jeovae. Laj yal xtok ti Diose «jaʼ chakʼbe xkuxlejal xchiʼuk jaʼ chakʼbe yichʼ ikʼ skotol li krixchanoetike xchiʼuk li yan kʼusitike» xchiʼuk laj yal xtok ti «jaʼ kuxulutik yuʼun, chijnikutik xchiʼuk ti oyutike» (Echos 17:24, 25, 28). Skotol li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa xijkuxi xchiʼuk sventa jkʼupin li jkuxlejaltike, jaʼ chakʼbutik li Jeovae. Jkʼeltik junchibuk kʼusitik yakʼojbutik ta skoj ti skʼanojutike.

6. Ta skoj ti bu laj yakʼ xijnakiutik li Jeovae, ¿kʼuxi chakʼ ta ilel ti skʼanojutike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

⁶ Jun skʼelobil ti skʼanojutik li Jeovae jaʼ ti toj kʼupil sba ti bu laj yakʼ xijnakiutike (Salmo 115:15, 16). Ta skotol li planetaetik spasoje stuk noʼox jech li Balumile. Li sientifikoetike staojik ta kʼelel ti oy to epal planetaetike, pe muʼyuk bu staojik yan planeta ti x-ayan yuʼun skotol li kʼusitik chtun sventa oyuk kuxlejale. Kʼalal la spas Jbalumiltik li Jeovae, lek tsʼakal la spas sventa xuʼ oyuk kuxlejal, ti kʼupiluk sbae, ti junuk koʼontontik yuʼune xchiʼuk ti bu xuʼ jkʼupintik lek li jkuxlejaltike (Isaías 45:18). Lek tajek xvinaj ti skʼanojutik Jeova kʼalal ta jnopbetik skʼoplal kʼu to yelan kʼupil sba li Balumile (kʼelo Job 38:4, 7; Salmo 8:3-5).

7. ¿Kʼu yelan yakʼoj ta ilel xtok ti skʼanojutik li Jeovae?

⁷ Kʼalal la spasutik li Jeovae laj yakʼbutik jmotontik sventa chakʼ ta ilel ti skʼanojutike: jaʼ ti xuʼ jchanbetik li stalelaltake (Génesis 1:27). Jech oxal, chkaʼi ta koʼontontik ti skʼanojutike xchiʼuk ti xuʼ jkʼantik eke. Li Jeovae snaʼoj ti jaʼ  chijmuyubaj-o yuʼun taje, yuʼun kʼalal kʼanbil chaʼi sbaik yuʼun stot smeʼik li alab nichʼnabiletike, xmuyubajik tajek. Jech xtok, li Jesuse laj yal ti «xmuyubajik noʼox li buchʼutik oy ta sjol yoʼontonik ti chtun yuʼunik mantale» (Mateo 5:3). Li Vivliae chal ti Jeovae «ep tajek chakʼbutik li kʼusitik ta jkʼupintike» (1 Timoteo 6:17). Lek xvinaj ti lek tajek yoʼonton xchiʼuk ti skʼanojutike (Salmo 145:16).

8. ¿Kʼu yuʼun ta jkʼantik ti akʼo xchanubtasutik li Jeovae?

⁸ Kʼalal tskʼan lek chbat xkuxlejal xnichʼnabtak li jun lekil totile, chakʼ persa chalbe mantal. Pe ta skoj ti mu stsakik ta venta kʼusi chal Vivlia li epal totiletik avie, mu x-al yuʼunik ta melel kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopol. Jaʼ yuʼun, mu snaʼ kʼusi tspasik xchiʼuk mu junuk yoʼontonik li xnichʼnabike (Proverbios 14:12). Yan li Jeovae, toj lek xa noʼox tajek ta xchanubtas li xnichʼnabtake, yuʼun jaʼ li ‹Mukʼul Diose, li Dios ta melele› (Salmo 31:5). Chakʼ sba ta ojtikinel xchiʼuk chalbutik kʼuxi xuʼ xkichʼtik ta mukʼ. Jech xtok, chalbutik kʼuxi xuʼ lek xkichʼtik batel li jkuxlejaltike (kʼelo Salmo 43:3). Jkʼeltik kʼusitik yakʼoj jchantik li Jeovae, ti jaʼ jech yakʼoj ta ilel ti skʼanojutik tajeke.

9, 10. ¿Kʼu yuʼun chakʼ sba ta ojtikinel li Jeovae, xchiʼuk kʼusitik chakʼ jchantik?

⁹ Baʼyel, ta skoj ti tskʼan akʼo kojtikintik li Jeovae chakʼ jchantik kʼusitik tsots skʼoplal ta stojolal (Santiago 4:8). Jaʼ yuʼun chakʼbutik ta ojtikinel li sbie. Stuk xa noʼox jech ep tajek ta velta chvinaj ta Vivlia li sbie. Jech xtok chakʼ ta ilel ti kʼu yelan stalelale. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi la jkʼeltik li kʼusitik spasoje, chkakʼtik venta ti toj pʼije xchiʼuk ti oy sjuʼele (Romanos 1:20). Kʼalal ta jkʼeltik li Vivliae, chkakʼtik venta ti lek tukʼe xchiʼuk ti skʼanojutike. Mas to chijnopaj ta stojolal kʼalal mas ta xkojtikintike.

¹⁰ Li Jeovae chakʼ jchantik ti te tsakal jkʼoplaltik li ta yutsʼ yalale. Jech xtok, chalbutik kʼusi skʼan jpastik sventa junuk koʼontontik xchiʼuk tsoboluk xijtun ta stojolal. Li Vivliae chal ti mu jechuk la spasutik Jeova sventa voʼotik xa chkaltik kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopol (Jeremías 10:23). Snaʼoj li kʼusi mas xuʼ xtun kuʼuntike. Jaʼ yuʼun sventa xijmuyubaj noʼox xchiʼuk junuk noʼox koʼontontike skʼan jchʼunbetik smantal xchiʼuk xkichʼtik ta mukʼ. Jech xchanubtasojutik li Jeovae yuʼun skʼanojutik.

11. ¿Kʼusi yaloj chakʼbutik ta jelavel li Jeovae?

¹¹ Li jun lekil totile tsnop kʼusi chtun yuʼun ta jelavel li xnichʼnabe xchiʼuk oy ta yoʼonton ti akʼo junuk yoʼontonike. Pe jutuk mu skotoluk li krixchanoetik avie mu snaʼik kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolalik li ta jelavele. Jaʼ chakʼ ta xkuxlejalik stael li kʼusitik mu xjalij ta sbatel osile (Salmo 90:10). Pe li yajtunelutik Jeovae ta jtojtik tajek ta vokol ti chchanubtasutik kʼuxi xuʼ xijmuyubaj li avie xchiʼuk ti chalbutik ti oy lekil kuxlejal ta jelavele.

12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj Kain xchiʼuk Baruc li Jeovae?

¹² Kʼalal laj yakʼ venta Jeova ti oy kʼusi chopol tskʼan tspas li Kaine, xi laj yalbee: «¿C’u yu’un ti solel cha’iline, ti cotsbijem asate? Me chajel li cʼusi chanope, mu xastsalot li sc’ac’al avo’ntone. [...] Vo’ot xu’ chatsal ti me chac’ane»  (Génesis 4:6, 7). Pe muʼyuk la xchikinta li Kaine, jaʼ yuʼun laj yil tsots svokol (Génesis 4:11-13). Ta yan velta xtoke, oy toʼox jun yajtunel Jeova ti lubem xchiʼuk chibajem ta skoj li xchopol talelal stuke, Baruc sbi. Kʼalal laj yakʼ venta li Jeovae laj yalbe ti akʼo sjel li snopbene. Li Baruque la xchʼun li kʼusi albat yuʼun Jeovae, jech oxal kuxul kom (Jeremías 45:2-5).

13. ¿Kʼuxi koltaatik ti la snuptan tsots svokolik li yajtuneltak Dios ta voʼnee?

¹³ Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Li Jeovae tstukʼibtas li buchʼu skʼanoje, ta onoʼox stsits skotol li buchʼu chchʼam kʼuchaʼal xnichʼone» (Evreos 12:6). Li Jeovae la skolta sventa xtukʼibik li yajtuneltak ta voʼnee. Jlom skʼelobil ti buchʼutik laj yil tsots svokolike jaʼ li Jose, li Moises xchiʼuk li Davide. Ta skoj ti laj yil tsots svokolike, ep kʼusitik la xchanik ti jaʼ koltaatik ta mas jelavel kʼalal akʼbat yan yabtelik yuʼun Jeova ti tsotsik skʼoplale. Ta melel chkiltik ti ep tajek skʼanojutik Jeova kʼalal ta jchantik ta Vivlia ti la skoltaan li yajtuneltake xchiʼuk ti la stukʼibtasane (kʼelo Proverbios 3:11, 12).

14. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti skʼanojutik Jeova kʼalal oy kʼusi chopol chbat ta pasel kuʼuntike?

¹⁴ Li Jeovae skʼanojutik-o manchuk mi oy kʼusi chopol bat ta pasel kuʼuntik. Chalbutik ti «toj ep perdón yuʼun[e]», jaʼ noʼox venta mi la jchʼamtik li tojobtasel chakʼe xchiʼuk mi la jsutes koʼontontike (Isaías 55:7). Li ajvalil Davide xi laj yal ta stojolal li Jeovae: «Jaʼ chispasbun perdón yuʼun scotol li jmule;  jaʼ chiscoltaun ta sventa scotol cʼusiuc noʼox cʼux chcaʼay. Jaʼ chiscoltaun ti jech muʼyuc to chiʼoch ta chʼene; jaʼ chiyacʼbun ta jtojol li cʼanel xchiʼuc cʼuxubinele» (Salmo 103:3, 4, 12). Kʼuchaʼal chkiltike, li Jeovae ta onoʼox xakʼutik ta perton. Jaʼ noʼox skʼan jchʼuntik li beiltasel xchiʼuk tojobtasel chakʼe, vaʼun jeltik batel li jkuxlejaltik ti bu skʼan chkiltike. Jvules ta joltik ti skʼanojutik li Jeovae, jaʼ yuʼun tstojobtasutik (Salmo 30:5).

15. ¿Kʼuxi yan chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae?

¹⁵ Li jun lekil totile ta skʼel ti mu kʼusi xibal sba snuptan li xnichʼnabtake. Taje jaʼ jech tspas ta jtojolaltik li Jeova eke. Xi chal li ta Salmo 97:10: «Li Mucʼul Diose [...] jaʼ chchabi lec li bochʼotic jun yoʼntonic ta stojole; tscolta loqʼuel ta scʼob li chopol cristianoetique». Nopbo skʼoplal liʼe: ¿Mi mu jechuk ti ta jmak ta anil sbekʼ jsatik kʼalal oy kʼusi ch-oche? Ta skoj ti skʼanojutik li Jeova eke, jaʼ jech anil tspojutik sventa mu kʼusi chopol jnuptantik (kʼelo Zacarías 2:8).

16, 17. ¿Kʼuxi ta xchabi yajtuneltak li Jeovae?

¹⁶ Sventa chchabi yajtuneltak li Jeovae jaʼ onoʼox tstunesan li yaj-anjeltake (Salmo 91:11). Jun skʼelobile jaʼ liʼe: ta jun akʼobale jun noʼox anjel la smil 185 mil soltaroetik sventa tspoj li steklumal Diose (2 Reyes 19:35). Li ta baʼyel sigloe, li Pedro xchiʼuk yantike lokʼesatik ta chukel yuʼun jun anjel (Echos 5:18-20; 12:6-11). Leʼtik toe echʼ jun mukʼta paskʼop ta jun lum ta África. Ta skotol li lum taje oy majbail, elekʼ, ilbajinel xchiʼuk milbailetik. Akʼo mi muʼyuk cham junuk kermanotik, ep buchʼutik mi jsetʼuk xa kʼusi kom yuʼunik, pe chabibilik yuʼun Jeova chaʼi sbaik. Manchuk mi laj yil tsots svokolik, xmuyubajik noʼox. Kʼalal jakʼbatik kʼu yelan chaʼi sbaike, xi jun yoʼonton la stakʼike: «¡Lek oyunkutik, koliyal Jeova!».

¹⁷ Ta melel oy onoʼox chamem ermanoetik ta skoj ti tukʼ yakʼoj sbaik ta stojolal Diose. Jech kʼot ta stojolal li jchankʼop Esteban xchiʼuk yan yajtuneltak Diose. Kʼuchaʼal chkiltike mu skotoluk velta tspoj yajtuneltak Jeova sventa mu xichʼik milel. Pe li kʼusi tspase jaʼ ti tspʼijubtas skotol yajtuneltak sventa mu stsʼujik li ta spetsʼtak Satanase (Efesios 6:10-12). Li pʼijubtaseletik taje, te ta jtatik ta Vivlia xchiʼuk li ta vunetik tslokʼes j-organisasiontike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Jeovae tspʼijubtasutik ti xibal sba ti jkʼeltik li kʼusitik oy ta Internete, ti jpichʼ oʼontatik takʼine. Jech xtok tspʼijubtasutik ta sventa li livroetik, pelikulaetik, videojuegoetik ti chakʼ ta ilel majbail xchiʼuk chiʼinejbail ta vayele. Lek xvinaj ti skʼanojutik xchiʼuk ti tskʼan chchabiutik li Jeovae.

18. ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik ti skʼanojutik li Jeovae?

¹⁸ Kʼalal la snopbe skʼoplal ti kʼu sjalil tun talel ta stojolal Jeova li Moisese, ta melel kʼanbil laj yaʼi sba ta stojolal. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Cʼalal ta jtsaccutic jujun cʼacʼale, nojesuncutic ta cʼuxubinel avuʼun, jech xcuxet noʼox coʼnton chiqʼuejincutic avuʼun ti jayib cʼacʼal cuxuluncutique» (Salmo 90:14). Mu me xchʼay xkaʼitik li kʼusi laj yal li jtakbol Juane: «Kʼelo avilik ti toj echʼ xa noʼox skʼanojutik li Totile» (1 Juan 3:1). ¿Mi mu jechuk ti jaʼ jun matanal ti chakʼ jnaʼtik ti skʼanojutik li Jeovae?