1, 2. ¿Kʼuxi xchanubtasojutik Jeova sventa xijkʼanvane?

JUN lekil totile baʼyel chakʼ ta ilel stuk li kʼusi tskʼan chakʼbe xchan li xnichʼnabtake. Kʼalal chakʼ ta ilel kʼu yelan chkʼanvane, chakʼ ta ilel kʼu yelan skʼan xkʼanvanik ek. Taje jaʼ jech chchanubtasutik li Jeova eke. Stuk xa noʼox jech skʼanojutik tajek. Li Vivliae chal ti «jaʼ la skʼanutik baʼyel li stuke» (1 Juan 4:19). Kʼalal chakʼ ta ilel kʼu yelan chkʼanvan li Jeovae, chchanubtasutik kʼu yelan skʼan xijkʼanvan ek.

² ¿Kʼu yuʼun chal Vivlia ti «jaʼ la skʼanutik baʼyel» li Jeovae? Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Laj yakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Diose, yuʼun cham ta jtojolaltik Kristo kʼalal jpasmulilutik toʼoxe» (Romanos 5:8). Li Jeovae laj yakʼ ta matanal Xnichʼon sventa spojutik lokʼel li ta mulil xchiʼuk ta lajelale. Kʼalal jech la spas taje, laj yakʼ ta ilel ti skʼanojutike xchiʼuk laj yakʼ jchantik kʼu yelan skʼan xijkʼanvan xchiʼuk ti oyuk slekil koʼontontike (1 Juan 4:10). Jech xtok, koliyal ti cham li Kristoe xuʼ xijkʼot ta yamigo li Jeovae xchiʼuk xuʼ xkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtike.

3, 4. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae?

³ Li kʼanelale jaʼ li stalelal ti mas tsots skʼoplal chakʼ ta ilel li Diose. Jaʼ yuʼun, li Jesuse xi laj yalbe skʼoplal li mantal ti mas tots skʼoplale: «Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios  avuʼune, ta sjunul akuxlejal, ta sjunul anopben xchiʼuk ta sjunul avipal» (Markos 12:30). Li Jeovae tskʼan ti ta sjunuluk koʼontontik jkʼantike. Mi mu jechuk ta jkʼantike xuʼ muʼyuk lek chaʼi sba kuʼuntik. Pe kakʼtik me venta ti skʼan jkʼantik xtok ta sjunul jkuxlejaltik, jnopbentik xchiʼuk kipaltike, taje jaʼ skʼan xal ti maʼuk noʼox chkaltik ti jkʼanojtike o ti jech chkaʼi ta koʼontontike (kʼelo Miqueas 6:8).

⁴ ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik ta melel li Jtotik ta vinajele? Jaʼo kʼalal mu jalanbetik li jkuxlejaltike xchiʼuk li kʼusitik oy kuʼuntike. Mi jkʼanojtik ta melele, jaʼ mas tsots skʼoplal chkaʼi ta jkuxlejaltik. Li ta xchanobil echʼe la jkʼelbetik skʼoplal chantos kʼuxi yakʼoj ta ilel ti skʼanojutike. Li ta xchanobil avie ta jchantik batel kʼuxi xuʼ jkʼantik mas li Jeovae xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtike.

5. ¿Kʼusi ch-ayan ta koʼontontik spasel kʼalal ta jnopbetik skʼoplal skotol li kʼusitik chakʼbutik Jeovae?

⁵ Kʼalal oy buchʼu chakʼbutik junuk matanale, chkakʼtik persa yakʼel ta ilel ti ta jtojbetik ta vokole. ¿Kʼuxi ta jpastik taje? Veno, jaʼo kʼalal ta jtunestik li matanal laj kichʼtik akʼbele. Li jtakbol Santiagoe chal ti Jeovae chakʼbutik epal lekil matanaletik (Santiago 1:17). Chakʼbutik skotol li kʼusi chtun kuʼuntik sventa xijkuxi-oe xchiʼuk sventa xijmuyubaj noʼoxe. Kʼuchaʼal chkiltike ep tajek skʼanojutik li Diose. ¿Mi mu tauk stij avoʼonton sventa chavakʼbe ta ilel ti akʼanoj eke?

6. Li j-israeletike, ¿kʼusi ox skʼan spasik sventa jechuk-o x-akʼbatik yuʼun Jeova li kʼusitik lekike?

⁶ Li Jeovae ep kʼusitik lekik laj yakʼbe li j-israeletike. Ta sienal xa noʼox jabil laj yakʼbe skotol li kʼusitik chtun yuʼunike. Laj yakʼanbe mantaletik xtok sventa snaʼik li kʼusitik skʼan spasike (Deuteronomio 4:7, 8). Xi jun skʼelobile, li Mantale chal ti j-israeletike skʼan xakʼbeik Dios «li sba sat cʼusitic [s]ts’unoj ta [y]osilic ti toj lequique» (Éxodo 23:19). Mi tskʼan jech-o ch-akʼbatik li kʼusitik lekike, skʼan xchʼunbeik smantal xchiʼuk xakʼbeik li kʼusitik mas lek oy yuʼunike. Jaʼ jech chakʼik ta ilel ti tstojbeik ta vokol li Jeovae (kʼelo Deuteronomio 8:7-11).

7. ¿Kʼuxi xuʼ jtunestik ‹li kʼusitik oy kuʼuntik› sventa xkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae?

⁷ Kʼalal chkakʼbetik ‹kʼusitik oy kuʼuntik› li Jeovae jaʼ jech chkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtike (Proverbios 3:9). ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje? June, jaʼo kʼalal chkakʼtik matanal takʼin sventa jkolta jbatik li ta abtelaletik sventa Ajvalilal yuʼun Dios ti chichʼ pasel ta jtsobobbailtike xchiʼuk li ta spʼejel Balumile. Akʼo mi muʼyuk kʼusi mas x-ayan kuʼuntik, jkotoltik xuʼ jkolta jbatik sventa xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae (2 Korintios 8:12). Taje maʼuk noʼox jech skʼan xkakʼtik ta ilel. Jkʼeltik to batel yan kʼuxitik xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtike.

8, 9. 1) ¿Kʼuxi yan xuʼ xkakʼbetik ta ilel Jeova ti jkʼanojtike? 2) ¿Kʼusi la spasik li Mike xchiʼuk yutsʼ yalale?

⁸ Yan ti kʼuxi xuʼ xkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae, jaʼ ti jpat koʼontontik ta stojolale. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje? Jvules ta joltik ti laj yal Jesus ti mu jvul tajek koʼontontik kʼuxi xuʼ jtatik li kʼusitik mas chtun kuʼuntik jujun kʼakʼale. Mi laj kakʼbetik sjunul jkuxlejaltik li Jeovae, chalbutik ta melel ti ta xakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntike (Mateo 6:31-33). Jpatoj lek koʼontontik ti ta xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi yaloj tspase. Taje melel onoʼox, yuʼun kʼalal oy buchʼu jkʼanojtike, jpatoj lek koʼontontik ta stojolal. Mi mas la jpat  koʼontontik ta stojolal li Jeovae, mas me chkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtike (Salmo 143:8). Jaʼ yuʼun xi skʼan jakʼbe jbatike: «Ta skoj ti kʼu yelan ta jtunes kipal xchiʼuk li jujun kʼakʼal ch-echʼe, ¿mi xvinaj ti jkʼanoj tajek li Jeovae? ¿Mi chkakʼ ta ilel jujun kʼakʼal ti jpatoj koʼonton ta stojolal ti chakʼbun li kʼusitik chtun kuʼune?».

⁹ Jkʼeltik kʼusi la spasik li ermano Mike xchiʼuk yutsʼ yalale. Kʼalal kerem toʼox li ermano Mike, oy tajek ta yoʼonton chbat ta yan lum sventa chbat skolta ta cholmantal li ermanoetike. Taje jech-o oy ta yoʼonton kʼalal nupune xchiʼuk kʼalal chaʼvoʼ xaʼox xnichʼone. Li ermano Mike xchiʼuk yutsʼ yalale ep tajek la xchanik vunetik ti bu chakʼ ta ilel ti oy ermanoetik ti bat koltavanikuk ta cholmantal ta yan lume. Ta skoj taje la sjutukajes li kʼusitik oy yuʼunike xchiʼuk la xchon snaik, vaʼun bat naklikuk ta jun na ti mas bikʼite. Li Mike la sjutukajes li spʼolmale xchiʼuk li buchʼutik chchonbe spʼolmale, vaʼun la xchan kʼuxi tskʼel tal yabtel ta Internet. Li avie xmuyubaj chtunik ta yan lum xchiʼuk li yutsʼ yalale. Li Mike yakʼoj lek venta ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jesus ta Mateo 6:33.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchanbetik stalelal li Davide xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal li kʼusi chchanubtasutik Jeovae?

¹⁰ Li ajvalil Davide la xchʼakbe yorail snopbel skʼoplal li smantaltak xchiʼuk li kʼusitik spasojan Jeovae. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Li vinajele chacʼ ta naʼel smucʼul tsatsal li Diose». Pe laj yal xtok ti «smantal Mucʼul Diose toj lec», xuʼ jpat koʼontontik yuʼun, chakʼ jtsatsaltik xchiʼuk tskoltautik sventa oyuk jpʼijiltik. Ti jech la snopbe skʼoplal taje, li Davide la stoj ta vokol ti kʼanbil yuʼun li Jeovae. Jaʼ yuʼun laj yal ti tskʼan lek xil Jeova li kʼusitik tsnope xchiʼuk li kʼusitik tspase (Salmo 19:1, 7, 14). Jech kʼuchaʼal la spas li Davide skʼan jnopbetik skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeovae xchiʼuk li kʼusitik chchanubtasutik ta Vivliae. Mi jech la jpastike, mas ta xkamigointik li Diose xchiʼuk jech chkakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtike.

11. ¿Kʼuxi xuʼ jtunestik li kʼusitik chakʼ jchantik Jeovae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

¹¹ Li avie, mas xa ep kʼusitik ta jchantik ta sventa li spasbentake xchiʼuk ta sventa li kʼusitik yaloj tspas Jeovae. Li ta sba balumile li krixchanoetike ch-albatik ti akʼo ep kʼusitik xbat xchanik li ta universidade, pe ta skoj taje chlik yiktaik skʼanel li Diose. Li Jeovae maʼuk noʼox tskʼan ti ep kʼusitik xkojtikintike, yuʼun tskʼan xtok ti xijtojob snopel li kʼusitik ta jpas ta jkuxlejaltike. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti jtunestik li kʼusitik chchanubtasutike, yuʼun tskʼan akʼo jtabetik sbalil xchiʼuk ti stabeik sbalil li yantik eke (Proverbios 4:5-7). ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje? Jtose jaʼ liʼe, ta skoj ti mu jkʼantik xlajik li krixchanoetike, ta jkoltatik sventa «[x]ojtikinik lek li k’usi melele» (1 Timoteo 2:4). Sventa chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik ta melel li Jeova xchiʼuk li krixchanoetike skʼan xkakʼtik persa bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa xijchanubtasvan ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk li kʼusi snopoj tspas ta stojolal krixchanoetike (kʼelo Salmo 66:16, 17).

12. ¿Kʼusi laj yal jun ermana ta sventa li jun matanal akʼbat yuʼun Jeovae?

¹² Li kerem tsebetike xuʼ snopbeik skʼoplal li kʼusitik chchanubtasatik yuʼun Jeovae. Xi jun skʼelobile, li ermana Shannone chvul ta sjol kʼu yelan laj yaʼi sba kʼalal ay ta jun asamblea ti «Devoción piadosa» sbie. Li ermanae buluchib toʼox jabil yichʼoj, jaʼ lajuneb li smuke. Li ta jvokʼ asambleae laj yichʼik kʼanbel skotol kerem  tsebetik ti akʼo xbat chotiikuk ti bu makbil yavilike. Te bat chotluk li Shannon eke. Ta slikebale xiʼ yoʼonton, pe kʼalal kʼelanbatik jujulik li livro Los jóvenes preguntan sbie xmuyubaj xa noʼox tajek. ¿Kʼu yelan koltaat yuʼun li kʼupil matanal taje? Xi chal li ermanae: «Kʼalal laj yakʼbeikun li jmotone, mas to laj kakʼ venta ti kuxul ta melel li Jeovae xchiʼuk ti skʼanojun tajeke. Ta jtojbe tajek ta vokol ti chakʼ epal kʼupil matanaletike».

13, 14. ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal tstojobtasutik li Jeovae?

¹³ Xi tsvules ta joltik li Vivliae: «Li Mucʼul Diose ta xacʼbe nucul li bochʼo lec scʼanoje; ja’ jech chac cʼu chaʼal jun totil ti tstaqʼui lec xnichʼon ti lec scʼanoje» (Proverbios 3:12). ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal tstojobtasutik li Jeovae? Akʼo mi «mu jtosuk tukʼibtasel xijmuyubaj xa yuʼun li avie», skʼan jchʼamtik, yuʼun jaʼ chchanubtasutik ta pasel li kʼusi leke xchiʼuk chakʼ jun oʼontonal (Evreos 12:11). Jaʼ yuʼun mu jpʼajtik li tojobtasel chkichʼtike mi jaʼuk xijkaputik mi muʼyuk lek chkaʼitik li kʼusi chkichʼtik albele. Sventa xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae, skʼan jchʼuntik li tojobtasel chakʼbutike xchiʼuk skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chkichʼtik albele.

¹⁴ Li matanal chakʼbeik toʼox Jeova li judaetik ta skʼakʼalil j-alkʼop Malaquiase, muʼyuk bu lekik. Jaʼ yuʼun li Jeovae tsots laj yakʼanbe mantal (kʼelo Malaquías 1:12, 13). Ep ta velta laj yalanbe, pe muʼyuk la xchikintaik li judaetike. Jech oxal, ta slajeb xae laj yakʼanbe kastigo (Malaquías 2:1, 2). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti mu xa lekuk ta xilutik Jeova mi muʼyuk la jchʼuntik o mi muʼyuk tsots skʼoplal chkiltik li tojobtasel chakʼbutike.

15. ¿Kʼusitik talelalil skʼan mu jchantik?

¹⁵ Jutuk mu skotol li krixchanoetik ta balumil avie tstoy sbaik xchiʼuk jaʼ noʼox batem ta yoʼontonik li kʼusi tskʼan stukike. Oy ep krixchanoetike mu skʼanik tojobtasel o mu skʼan xchʼunik li kʼusi ch-albatike.  Jlom xtoke kʼalal ta xchʼunik li tojobtasele mu ta slekiluk yoʼonton tspasik. Pe li Vivliae chal ti skʼan mu jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal taje. Skʼan jpastik batel li kʼusi ta jchantik ti lek chil li Jeovae (Romanos 12:2). Li Jeovae tstunes s-organisasion sventa tstojobtasutik kʼalal chtun kuʼuntike. Chalbutik kʼuxi skʼan xichʼ sbaik ta mukʼ li viniketik xchiʼuk li antsetike, kʼuxi xuʼ jtʼuj jlekil amigotik xchiʼuk kʼuxi xuʼ jtʼujtik lek li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike. Kʼalal ta jchʼamtik li tojobtasel chakʼbutik Jeovae xchiʼuk mi ta jel li jtalelaltik sventa lek xilutike, jaʼ jech chkakʼbetik ta ilel ti ta jtojbetik ta vokol li smantaltake xchiʼuk ti jkʼanojtike (Juan 14:31; Romanos 6:17).

16, 17. 1) Kʼalal skʼan toʼox jnoptik li kʼusi ta jpastike, ¿kʼu yuʼun skʼan xkakʼtik persa snaʼel kʼusi tsnop li Jeovae? 2) ¿Kʼusi la spasik li j-israeletik kʼalal tstsalatik xaʼox ta paskʼope?

¹⁶ Li kʼoxetike stalel onoʼox tsaʼik koltael xchiʼuk chabiel ta stojolal li stot smeʼike. Maʼuk noʼox jech ta spasik li kʼoxetike, yuʼun bateltike jech ta saʼik koltael ta stojolal stot smeʼik ek li buchʼutik mukʼtik xae. ¿Kʼu yuʼun jech ta spasik taje? Yuʼun akʼo mi snaʼik xa stʼujel li kʼusi tskʼan tspas ta xkuxlejalike, snaʼik xtok ti xuʼ to xpʼijubtasatik yuʼun li stot smeʼike. Li Jeova eke chakʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼan ta jpastike. Pe ta skoj ti jpatoj koʼontontik ta stojolal xchiʼuk ti jkʼanojtike, ta onoʼox jkʼanbetik ti akʼo skoltautike. Jaʼ yuʼun kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike, chkakʼtik persa snaʼel li kʼusi tsnope. Kʼalal ta jkʼanbetik akʼo skoltautik li Jeovae ta xakʼbutik xchʼul espiritu sventa jaʼuk jpastik li kʼusi lek chile (Filipenses 2:13).

¹⁷ Leʼ ta skʼakʼalil Samuel kʼalal jaʼo yakal chichʼik tsalel yuʼun jfilistaetik li j-israeletike, muʼyuk la spat yoʼontonik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk muʼyuk la sjakʼbeik ti kʼusi mas lek xuʼ spasike. ¿Kʼusi la spasik un chaʼa? Jaʼ mas lek laj yaʼiik ti chichʼik batel li xkaxail smantal Dios yoʼ bu tspasik kʼope. Yuʼun la snopik ti jech chkoltaatik yuʼun Jeova sventa xkuch yuʼunik li paskʼope. Pe muʼyuk laj yakʼik persa snaʼel li kʼusi tsnop Jeova ta sventa taje. Jaʼ noʼox la spas sbaik ta mantal stukik. ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta skoj taje? Jaʼ ti chamik 30 mil j-israeletik li ta paskʼope. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun laj yichʼik komel xkaxail smantal Dios xtok li jfilistaetike (1 Samuel 4:2-4, 10, 11; kʼelo Proverbios 14:12).

18. ¿Kʼusi la skʼan jpastik chal li Salmo 42:5, 6 xchiʼuk li Proverbios 3:5, 6?

¹⁸ Jun vinik ti skʼanoj tajek Jeovae laj yal ti spatoj yoʼonton chkoltaat kʼalal tsnuptan tsots vokole (Salmo 42:5, 6). ¿Mi jech chvaʼi aba ek? Xuʼ van apatoj xa avoʼonton ta stojolal li Jeovae, akʼo mi jech, jkotoltik xuʼ to jkʼeltik kʼuxi xuʼ mas jpat koʼontontik ta stojolal. Xi chal li Vivliae: «Jaʼ noʼox pato avoʼnton ta stojol li Mucʼul Diose; mu me jaʼuc xapat avoʼnton yuʼun li abijil atuque. Acʼo sventain Mucʼul Dios scotol li cʼusi chapase, yuʼun jaʼ xuʼ chayicʼot batel ta tuqʼuil be» (Proverbios 3:5, 6).

19. Li voʼot une, ¿kʼuxi chavakʼ ta ilel ti akʼanoj li Jeovae?

¹⁹ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike jaʼ baʼyel la skʼanutik li Jeovae. Kʼalal jech la spas taje, la xchanubtasutik kʼu yelan xuʼ jkʼantik ek. Skʼan jnopilanbetik skʼoplal skotol li kʼusitik spasoj ta jtojolaltike xchiʼuk ti kʼu to yepal skʼanojutike. Jaʼ yuʼun, kakʼbetik ta ilel ti jkʼanojtik ta sjunul koʼontontik, ta sjunul jkuxlejaltik, ta sjunul jnopbentik xchiʼuk ta sjunul kipaltik (Markos 12:30).