1, 2. ¿Kʼuxi ch-abtej li jol koʼontontike, xchiʼuk buchʼu laj yakʼbutik?

TI KʼU yelan la spasutik li Jeovae jaʼ ti xuʼ jtʼuj jtuktik li kʼusi ta jkʼan ta jpastike. Sventa xuʼ jtʼujtik leke laj yakʼbutik li jol koʼontontike. ¿Kʼuxi ch-abtej taje? Xkoʼolaj kʼu chaʼal jun yechʼomal eil ti chalbutik kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopole. Mi lek chanubtasbil li jol koʼontontike ta me skoltautik sventa jaʼ jpastik li kʼusitik leke xchiʼuk ti mu jpastik li kʼusitik chopole. Kʼalal laj yakʼ jol koʼontontik li Jeovae laj yakʼ ta ilel ti skʼanojutike xchiʼuk ti tskʼan xijmuyubaj noʼoxe.

² Pe oy krixchanoetik ti akʼo mi mu xojtikinik li mantaletik ta Vivliae muʼyuk tspasik li kʼusitik chopole, jaʼ noʼox tspasik li kʼusitik leke (kʼelo Romanos 2:14, 15). ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ ta skoj ti ch-albat yuʼun sjol yoʼontonik ti oy kʼusitik leke xchiʼuk ti oy kʼusitik chopole. Ti chʼabaluk sjol yoʼonton li krixchanoetike, mas to ep kʼusitik chopol tspasik ti jechuke. Jaʼ yuʼun xuʼ jtojbetik ta vokol ti laj yakʼbe sjol yoʼonton skotol krixchanoetik li Jeovae.

3. Mi ta jchanubtastik lek li jol koʼontontike, ¿kʼuxi tstabe sbalil li tsobobbaile?

³ Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk ta xchanubtas li sjol yoʼontonike. Yan li voʼotike oy ta koʼontontik ta jchanubtastik sventa tskoltautik ta snaʼel kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopol. Jaʼ  yuʼun skʼan xkojtikintik lek li kʼusi chal Vivliae, pe maʼuk noʼox taje, yuʼun skʼan jkʼantik ta sjunul koʼontontik xtok li smantaltak Diose, ti jchʼuntik lek ti jaʼ sventa jlekilaltike. Jaʼ yuʼun xi la stsʼiba li Pabloe: «Ti kʼu yuʼun jech li mantal taje jaʼ sventa oyuk kʼanelal ti te chlik talel ta sakil [o slekil] oʼontonale, ta lekil jol oʼontonal xchiʼuk ta xchʼunel oʼontonal ti bu muʼyuk loʼlaele» (1 Timoteo 1:5). Mi lek ta jchanubtas li jol koʼontontike xchiʼuk mi ta xkaʼitik li kʼusitik chalbutike, ta me stabe sbalil li tsobobbaile, yuʼun ta jkolta jbatik sventa mas junuk yoʼonton chaʼi sbaik li ermanoetike. Jech xtok, mas me ta jkʼantik li Jeovae xchiʼuk mas ch-ayan xchʼunel koʼontontik ta stojolal. Chkakʼtik ta ilel ti jaʼ yamigoutik ta melele xchiʼuk ti ta jkʼantik akʼo xmuyubaj kuʼuntike. Ta skoj li jol koʼontontike chvinaj kʼu kelantik.

4. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan ta jchanubtastik li jol koʼontontike?

⁴ Mi ta jkʼan lek chanubtasbil li jol koʼontontike, maʼuk noʼox me ta jkʼeltik xchiʼuk jkomes ta joltik li mantaletik o li kʼusitik kʼotemik ta pasel chal ta Vivliae. Skʼan nopoltik noʼox ta jchantik, jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jkʼeltike, vaʼun jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautik sventa xkakʼ ta jkuxlejaltike. Kʼalal ta jchantik li Vivliae, mas to ta xkojtikintik kʼu yelan li Jeovae, li kʼusitik lek ta xile xchiʼuk li kʼusitik mu skʼupine. Kʼalal mas ta jchanubtas jol koʼontontike, mas me chkoʼolaj jnopbentik kʼu chaʼal li Diose.

5. ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

⁵ Xuʼ van xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼuxi tskoltautik jol koʼontontik sventa lekuk li kʼusitik chkʼot ta nopel kuʼuntike? ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ta jtsakbetik ta venta sjol yoʼonton li kermanotaktike? Xchiʼuk, ¿kʼuxi tskoltautik ta spasel kʼusitik lek li jol koʼontontike?». Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ skoltautik kʼalal lek chanubtasbil li jol koʼontontike. Ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ skoltautik kʼalal ta jtʼujtik kʼuxi ta jpoxta jbatike, ti kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike xchiʼuk kʼalal chkalbetik yantik ta sventa li kʼusitik jchʼunojtike.

6. ¿Kʼusi van skʼan jnopbetik skʼoplal kʼalal iputike?

⁶ Li ta Vivliae oy tojobtaseletik ti tskoltautik sventa xuʼ lekukutik noʼoxe. Xi skʼelobile: chalbutik ti mu jlajestik li kʼusitik chopol tspasbutike, ti oyuk spʼisol xijveʼ xchiʼuk xij-uchʼbaje (Proverbios 23:20; 2 Korintios 7:1). Pe akʼo mi ta jchʼuntik li tojobtaseletik ta Vivliae, ta onoʼox xij-ipaj xchiʼuk chijmalubutik. Jaʼ yuʼun mi iputike, xuʼ van skʼan jnoptik kʼusi poxtael ta jchʼamtik. Ta junantik lumetike, xuʼ stʼuj stukik yan poxtaeletik li ermanoetike. Jaʼ yuʼun ep ta sjakʼik batel ta Beteletik mi stakʼ xchʼamik o mi moʼoj li junantik poxtaeletike.

7. ¿Kusi tskoltautik ta snopel lek ta sventa li chʼichʼe?

⁷ Li Beteletik xchiʼuk li moletik ta tsobobbailetike maʼuk oy ta sbaik xalbutik kʼusitik poxtael xuʼ jchʼamtik, akʼo mi jakʼbetik (Galatas 6:5). Li kʼusi ta spasik li moletike jaʼ ti xuʼ skoltautik sventa jnoptik kʼusi ti mas lek xuʼ jpastike. ¿Kʼuxi chkoltavanik? Jaʼo kʼalal tsvulesik ta joltik li kʼusi chalbutik Dios ta Vivliae. Xuʼ van tsvules ta joltik ti chalbutik Dios ti skʼan ‹stsʼik sbaik› ta sventa chʼichʼ li yajtuneltake (Echos 15:29). Ta skoj li mantal taje lek jamal chkaʼitik ti mu stakʼ jchʼamtik chʼichʼ o jtosuk li ta xchantosal smukʼta chʼakbenal chʼichʼe. ¿Kʼusi van xuʼ xkaltik ta sventa li mas bikʼitik xa xchʼakbenaltake? ¿Mi xuʼ van jchʼamtik? Taje jujun ermano skʼan snop stuk, jaʼ tstsak ta venta ti kʼu yelan ch-albat li sjol yoʼontone. Jlom ermanoetike muʼyuk  chopol chaʼi sjol yoʼontonik ti chchʼamike, pe li yantike mu x-akʼbat sjol yoʼontonik ti xchʼamike. * ¿Mi oy yan tekstoetik ta Vivlia ti xuʼ skoltautik ta snopel lek kʼusi poxtael xuʼ jchʼamtike?

8. Kʼalal oy jvokoltik ta chamele, ¿kʼuxi tskoltautik Filipenses 4:5 ta snopel li kʼusi xuʼ jpastike?

⁸ Li avie oy jlom chameletik ti chʼabal to ojtikinbil xpoxile. Pe oy van junantik krixchanoetik chalik ta jamal ti xojtikinbeik xpoxil junuk chamele. Pʼijukutik me. Li ta Proverbios 14:15 chal ti buchʼu pʼije muʼyuk ta xchʼun skotol li kʼusi ch-albate, tsnop baʼyuk lek li kʼusi tskʼan tspase. Ta yan xtoke, li Pabloe laj yal ti skʼan lek snaʼ xrasonajik li yajtsʼaklomtak Kristoe (Filipenses 4:5). Mi ta jchʼuntik li tojobtasel taje, maʼuk me chbat ta koʼontontik o mas xa tsots skʼoplal ta xkiltik li jvokoltik ta chamele. Mu jkʼantik ti jaʼ xa noʼox ta jkʼeltik li kʼusi chtun kuʼun jtuktike (Filipenses 2:4). Yuʼun lek jnaʼojtik ti jech-o chij-ipaj ta skoj ti jpasmulilutike. Jaʼ yuʼun, jaʼuk tsots skʼoplal xkiltik ti chijtun ta stojolal li Jeovae (kʼelo Filipenses 1:10).

9. 1) Kʼalal oy jvokoltik ta chamele, ¿kʼuxi tskoltautik Romanos 14:13 xchiʼuk 19 ta snopel li kʼusi xuʼ jpastike? 2) ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi muʼyuk la jchʼuntik li tojobtasel laj yal Pabloe?

⁹ Li ta voʼneal Romae, oy junantik yajtsʼaklomtak Kristo ti tsloʼiltaik yantik ta skoj ti jelel kʼusi tsnopik ta sventa jtosuk veʼlil o sventa junuk kʼine. Ta skoj taje xuʼ sok ti kʼu yelan jun yoʼonton li tsobobbaile. Jech oxal, xi albatik yuʼun li Pabloe: «Oy jlom ti tsots skʼoplal chaʼiik li jun kʼakʼale; li jlom xtoke koʼol noʼox chaʼiik skotol kʼakʼal; jpʼeluk me [av]oʼonton [a]chʼunojik li kʼusi kʼotem ta nopel [av]uʼunik ta jujuntale» (kʼelo Romanos 14:5, 13, 15, 19, 20). Taje jaʼ chchanubtasutik ti skʼan xij-och ta rasone xchiʼuk ti jtsaktik ta venta kʼusi tsnopik li yantike, ti mu jsujtik sventa jechuk snopik kʼuchaʼal ta jnoptike. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi muʼyuk la jchʼuntik li tojobtasel laj yal Pabloe? Jaʼ ti xuʼ chopol chaʼi sba kuʼuntik li ermanoetike xchiʼuk ti xuʼ sok li jun oʼontonal ta tsobobbaile. Ta jun lume, oy jun nupultsʼakal ti tskʼan ox akʼo smanik poxiletik li ermanoetike xchiʼuk ti akʼo tʼujbil xa chakʼbe li sveʼelike. Junantik ermanoetike la xchʼunik, pe li yantike muʼyuk. Kʼalal laj xaʼox spasik jech taje, mu jechuk kʼot ta pasel ti kʼuchaʼal albatike, vaʼun epal ermanoetike kap sjolik. Li nupultsʼakal taje xuʼ ox snop stukik li kʼusi xuʼ spasike, pe ta skoj ti tskʼan ox tsujik li yantik ti akʼo jech tspasik eke, laj yakʼik ta vokol li jun oʼontonal ta tsobobbaile.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkichʼtik ta mukʼ ti oy sderechoik ta snopel kʼusi tspas stukik li yantike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

¹⁰ Xuʼ van mu xkaʼibetik smelolal kʼu yuʼun jech kʼot ta nopel yuʼun jun ermano ta sventa li kʼusi tskʼan tspase, jech kʼuchaʼal  ta sventa li kʼusi poxtael chchʼame. Pe mu stakʼ jloʼiltatik mi jaʼuk xuʼ jsujtik sventa sjel li kʼusi kʼot ta nopel yuʼune. Xuʼ van skʼan to xchanubtas lek sjol yoʼonton li ermano taje (1 Korintios 8:11, 12). Moʼoje xuʼ van jaʼ voʼotik li buchʼu skʼan to xchanubtas lek sjol yoʼontone. Ta jujuntal skʼan jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike xchiʼuk ti jchʼamtik li kʼusi chkʼot ta pasel yuʼune.

11, 12. ¿Kʼuxi tskoltautik Eclesiastés 3:4 xchiʼuk Galatas 5:19 kʼalal ta 21 sventa lek xkʼot ta nopel kuʼuntik ti kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike?

¹¹ Ta skoj ti jech la spasutik li Jeovae, stalel onoʼox ti skʼan xijtseʼine xchiʼuk ti jchʼay koʼontontike (Eclesiastés 3:4). Pe skʼan me jkʼel jbatik kʼusi ta jchʼay-o koʼontontik xchiʼuk kʼu sjalil jech ta jpastik mi mu jkʼantik sokesutike. ¿Kʼuxi tskoltautik li jol koʼontontike?

¹² Li Vivliae chalbutik ti mu jpastik li kʼusitik chopole, jech kʼuchaʼal li mulivajele, li yichʼel ta mukʼ santoetike, li spasel espiritismoe, li saʼkʼope, ti xijbat ta kʼinetik ti kʼusuk xa noʼox spasike xchiʼuk ti xijyakube. Xi laj yal li Pabloe: «Ti buchʼutik jech ta spasike muʼyuk me chuʼuninik li Ajvalilal yuʼun Diose» (Galatas 5:19-21). Jaʼ yuʼun xi jakʼbe jbatike: «¿Mi xakʼ van jol koʼonton ti xitajin o ti jkʼel tajimoletik ti chlik-o majbail o ti bu chvinaj ti skʼanoj tajek slumal li jun krixchanoe, o ti chikap-o yuʼune? ¿Mi xakʼ van jol koʼonton jkʼel pelikulaetik ti bu chlokʼ mulivajel, yakubel o espiritismo ti lek xa noʼox yilele?».

13. ¿Kʼuxi tskoltautik 1 Timoteo 4:8 xchiʼuk Proverbios 13:20 sventa lek xkʼot ta nopel kuʼuntik ti kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike?

¹³ Jkʼeltik yan tekstoetik ti xuʼ skoltautik sventa lekuk xkʼot ta nopel kuʼuntik ti kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike. Xi jun skʼelobile, li ta 1 Timoteo 4:8 chal ti spasel ejersisioe xuʼ jtunel kuʼuntik; oy epal krixchanoetike chalik ti jtunel sventa jnopbentik xchiʼuk sventa jbekʼtaltike. Pe taje maʼuk skʼan xal ti xuʼ buchʼuuk noʼox jchiʼintik ta spasel ejersisioe. Xi chal Proverbios 13:20: «Li bochʼo jaʼ chchiʼin li bochʼotic oy sbijilique ta xbijub batel ec; yan li bochʼo jaʼ chbat xchiʼin li bol cristianoetique te chbolib o ec». Lek xvinaj ti mi ta jkʼantik lek chkʼot ta nopel kuʼuntik ti kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, skʼan jchanubtas jol koʼontontik kʼuchaʼal chal li Vivliae.

14. ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Romanos 14:2 kʼalal ta 4 li jun utsʼ alalile?

¹⁴ Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal jun nupultsʼakal ti Christian xchiʼuk Daniela sbiike. Stestigo Jeova xchaʼvoʼalik. Li Christiane chal ti kʼalal jaʼo oyik ta yichʼel ta mukʼ Jeova ta yutsʼ yalalike la sloʼilta xchiʼuk li chaʼvoʼ xchex tsebetak ta sventa li chʼayob oʼontonale. Jaʼ laj yalbeik skʼoplal ti oy lek xchiʼuk oy chopol li chʼayob oʼontonaletike. Jech xtok, laj yalbeik skʼoplal ti oy lek xchiʼuk oy chopol amigoiletike. Li jun stsebe oy xchiʼiltak ta chanun ti jaʼik stestigo Jeova eke, jaʼ noʼoxe laj yal ti jlome oy kʼusitik tspasik ti muʼyuk lek chil li stuke. Jech xtok laj yal ti sujbil laj yaʼi sba ti jech xa akʼo spas kʼuchaʼal li jlom kerem tsebetik taje. Pe albat yuʼun stot smeʼ ti ta jujuntal skʼan jtunes jol koʼontontik sventa ta jnoptik kʼusi ta jpastik xchiʼuk ti buchʼu ta jchiʼintike (kʼelo Romanos 14:2-4).

15. ¿Kʼuxi tskoltautik Mateo 6:33 sventa jnoptik kʼuxi ta jtunestik li jkʼakʼaltike?

¹⁵ ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplal chavaʼi voʼote? ¿Mi jaʼ li tsobajele, li cholmantale xchiʼuk li xchanel Vivliae o mi jaʼ li chʼayob oʼontonale? Oy jun tojobtasel laj yal  Jesus ti xuʼ skoltautik sventa jnoptik lek ti kʼu sjalil ta jchʼay koʼontontike. Xi laj yale: «Saʼilanik me baʼyel chaʼa li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk li stukʼilale, vaʼun ta me xakʼboxuk skotol li yan kʼusitik taje» (Mateo 6:33). Li tojobtasel laj yal Jesuse, skʼan jaʼ stij jol koʼontontik kʼalal ta jnoptik li kʼusi ta jpastik jujun kʼakʼale.

16. ¿Kʼusi chal akʼo jpastik kʼalal lek chanubtasbil li jol koʼontontike?

¹⁶ Mi lek tajek chanubtasbil li jol koʼontontike maʼuk noʼox chalbutik ti mu jpastik li kʼusitik chopole, chalbutik xtok ti akʼo jpastik li kʼusitik leke, jech kʼuchaʼal li xcholel mantale. Li jol koʼontontike tskoltautik sventa xkalbetik yantik ta sventa li Diose, xuʼ van ta snaik o ti buyuk noʼox oyike. Jech kʼot ta stojolal li Pabloe, yuʼun laj yal ti mu stakʼ xikta li cholmantale, ‹yuʼun jaʼ tajek sbainoj chaʼi› (1 Korintios 9:16). Mi la jchanbetike, muʼyuk me te xvulvun-o li jol koʼontontike, yuʼun jaʼ yakal ta jpastik li kʼusi jbainojtike. Pe laj yal xtok ti kʼalal ta jcholtik mantale yakal ta jtijbetik sjol yoʼonton krixchanoetik sventa xchʼamik li Skʼop Diose (2 Korintios 4:2).

17. ¿Kʼusi la spas jun tseb ti lek chanubtasbil li sjol yoʼontone?

¹⁷ Jkʼeltik kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal jun ermana ti Jacqueline sbie. Kʼalal vaklajuneb toʼox sjabilale, li ta s-eskuelae la xchanik ti kʼunkʼun la kʼataj talel li kuxlejaletike. Li tsebe lek onoʼox xaʼi xal sloʼil li ta s-eskuelae, pe kʼalal jaʼo la skʼelbeik skʼoplal taje, mu xakʼ sjol yoʼonton laj yaʼi ti xal sloʼile. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk xchʼunoj li chanubtasel taje. Jaʼ mas lek laj yaʼi ti xalbe smaestro li kʼusi xchʼunoje. Labal to laj yaʼi, yuʼun lek takʼbat xchiʼuk albat ti akʼo yal ta stojolal xchiʼiltak ta chanun kʼuxi laj yichʼ pasel li kʼusitik oye. Xmuyubaj laj yaʼi sba, yuʼun li sjol yoʼonton ti lek chanubtasbil ta Vivliae koltaat ta spasel li kʼusi leke. ¿Mi jech tskoltautik li jol koʼontontik eke?

18. ¿Kʼu yuʼun tsots tajek skʼoplal ti lekuk chanubtasbil li jol koʼontontike?

¹⁸ Sventa lekuk chanubtasbil li jol koʼontontike skʼan jchantik li Vivliae, jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike xchiʼuk skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik. Tsots tajek skʼoplal ti jech jpastike, yuʼun tskoltautik sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chchanubtasutik Jeovae. ¿Mi mu jechuk oy ta koʼontontik ti xkʼot ta pasel kuʼuntik jkotoltik li yajtsʼaklomutik Kristoe?