1, 2. ¿Kʼusi chakʼ jchantik Vivlia ta sventa li kʼanelal yuʼun Diose?

TOJ echʼ xa noʼox ep chkʼanvan li Jeovae (1 Juan 4:16). Li Jesuse jaʼ jech tajek stalelal kʼuchaʼal li Stote. Jaʼ baʼyel laj yichʼ pasel, jaʼ yuʼun ta smiyonal xa noʼox jabiletik te xchiʼuk li Stote xchiʼuk snaʼoj lek ti toj kʼuxutik ta yoʼontone (Kolosenses 1:15). Jaʼ jech yakʼoj ta ilel kʼanelal ta sjunul xkuxlejal ta vinajel xchiʼuk ta Balumil li Jesus eke. Jaʼ yuʼun jpatoj lek koʼontontik ti ta slekil yoʼonton ch-ajvalilajik ta jtojolaltike.

² Jun veltae, oy jun vinik ti la sjakʼbe Jesus bu junukal Mantal ti mas tsots skʼoplal ta skotole. Xi la stakʼ li Jesuse: «‹Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal xchiʼuk ta sjunul anopben›. Liʼe jaʼ li baʼyel mantale xchiʼuk ti mas tsots skʼoplale. Li xchibale xkoʼolajtik kʼuchaʼal li baʼyele, jaʼ liʼe: ‹Skʼan me xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke›» (Mateo 22:37-39).

3. ¿Buchʼu van li jchiʼiltaktike?

³ Toj tsots me skʼoplal ti jkʼantik skotol li krixchanoetike. Li Jesuse laj yal ti skʼan jkʼantik li Jeovae xchiʼuk li jchiʼiltaktike. Pe ¿buchʼu van li jchiʼiltaktike? Buchʼuuk noʼox krixchanoal ti  nopol oy ta jtojolaltike. Jech kʼuchaʼal li jnup jchiʼiltike, li kermanotaktike xchiʼuk li krixchanoetik ta jcholbetik mantale. Jaʼ yuʼun, li ta xchanobil liʼe ta jchantik kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik skotolike.

4. ¿Mi xuʼ van sta smuyubajelik li nupultsʼakaletik akʼo mi jpasmuliletike?

⁴ Li Jeovae jaʼ laj yakʼ nupunuk li baʼyel vinik xchiʼuk baʼyel antse. Jaʼ yuʼun jaʼ laj yakʼbe slikeb li nupunele. Li kʼusi oy ox ta yoʼonton Diose jaʼ ti xmuyubajikuk noʼox li Adan xchiʼuk Evae xchiʼuk ti snojesik ta krixchanoetik li Balumile (Génesis 1:27, 28). Kʼalal la spʼajbeik smantal li Jeovae, muʼyuk xa bu xmuyubajik. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun jpasmulil xa vokʼik li yalab xnichʼnabike xchiʼuk chchamik (Romanos 5:12). Taje ¿mi jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk xa bu tsta smuyubajelik li nupultsʼakaletik ta skoj ti naka jpasmulilutike? Moʼoj, mu jechuk, yuʼun jaʼ chchanubtasutik Vivlia kʼuxi xuʼ xijmuyubaj. Stuk noʼox jech li tojobtasel chakʼe, yuʼun jaʼ te likem tal ta stojolal li Buchʼu laj yakʼbe slikeb li nupunele (kʼelo 2 Timoteo 3:16, 17).

5. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti skʼanojuk sbaik li malalil xchiʼuk ajnilale?

⁵ Sventa xmuyubajik ta snupunelik li malalil xchiʼuk ajnilale, li Vivliae chal ti skʼan skʼanojuk sbaike xchiʼuk ti xkʼuxubin sbaike. Xi laj yalbe skʼoplal melel kʼanelal li jtakbol Pabloe: «Li kʼanelale xmalaj yuʼun xchiʼuk lek yoʼonton. Li kʼanelale mu snaʼ x-itʼixaj, muʼyuk chakʼ sba ta ichʼel ta mukʼ xchiʼuk muʼyuk xtoyet xa chaʼi sba, maʼuk ti mu xichʼ smelolal ti kʼu yelan tspas sbae, maʼuk tsaʼ li kʼusi lek chaʼi stuke, muʼyuk ch-ilin ta anil. Muʼyuk chchap batel li kʼusi chopol tspasbate. Maʼuk xkuxet-o yoʼonton li kʼusi muʼyuk tukʼe, jaʼ xkuxet-o yoʼonton li kʼusi melele. Stsʼik yuʼun skotol li kʼusitike, xchʼun yuʼun skotol, spatoj yoʼonton ta skotol xchiʼuk xkuch yuʼun skotol. Li kʼanelale mu xlaj-o skʼoplal» (1 Korintios 13:4-8). Jech oxal chaʼa, mi ta jnopbetik lek skʼoplal li kʼusi laj yal Pabloe xchiʼuk mi ta jchʼuntike, xijmuyubaj noʼox me li ta jnupuneltike.

6, 7. 1) ¿Kʼusi chal 1 Korintios 11:3 ta sventa ti buchʼu jaʼ li jolile? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ ta mukʼ yajnil li malalile?

⁶ Jaʼ yaloj stuk Jeova buchʼu li jolil ta utsʼ alalile. Xi la stsʼiba li Pabloe: «Li sjol viniketike  jaʼ li Kristoe; jaʼ noʼox jech ek, li sjol antse jaʼ li vinike; jaʼ noʼox jech ek, li sjol Kristoe jaʼ li Diose» (1 Korintios 11:3). Kʼuchaʼal chkiltike jaʼ jolil ta yutsʼ yalal li malalile. Pe taje maʼuk me skʼan xal ti xuʼ xilbajin li yutsʼ yale. Moʼoj, li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae, jaʼ ti skʼanojuk yutsʼ yalal li malalile. Jech xtok, skʼan xchanbeik stalelal Jeova li malaliletike, yuʼun li Jeovae nopem onoʼox xaʼi ti ta slekil yoʼonton tstsak ta mukʼ li Jesuse xchiʼuk maʼuk tsaʼ li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke. Kʼalal jech une, mas oy ta yoʼonton chichʼ ta mukʼ Stot li Jesuse. Xi laj yal stuke: «Jkʼanoj li Totile» (Juan 14:31). Ta melel, mu jechuk laj yal Jesus ti simaronuk la spas sba Jeova ta stojolale.

⁷ Melel onoʼox, li Vivliae chal ti sjol antse jaʼ li malalile. Akʼo mi jech, skʼan me xichʼ ta mukʼ li yajnile (1 Pedro 3:7). ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ ta mukʼ yajnil li malalile? Jaʼ ti oyuk ta yoʼonton li kʼusitik chtun yuʼun yajnile xchiʼuk ti xakʼbe li kʼusi tskʼan kʼalal xuʼ chile. Xi chal li Vivliae: «Malaliletik, jechuk-o me xakʼan avajnilik jech kʼuchaʼal la skʼan tsobobbail li Kristo eke xchiʼuk ti laj yakʼ sba ta stojolal[e]» (Efesios 5:25). Kʼuchaʼal chkiltike, skʼanoj tajek yajchankʼoptak li Jesuse, yuʼun laj yakʼ xkuxlejal ta stojolalik. Mi jaʼ jech tspas kʼuchaʼal Jesus li malalile xchiʼuk skʼanoj li yajnile, mas me tskʼan smalal li antse, mas chichʼ ta mukʼ xchiʼuk ta sjunul yoʼonton tskolta sba ta spasel li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼune (kʼelo Tito 2:3-5).

8. ¿Kʼu van yelan skʼan xkichʼ jbatik ta mukʼ li yajtunelutik Jeovae?

⁸ Ta smiyonal xa noʼox oy yajtuneltak ta spʼejel Balumil li Jeovae. ¿Kʼu van yelan skʼan xkichʼ jbatik ta mukʼ ta jujuntal li yajtunelutike? Xi chal li Vivliae: «Jpasbe jba jkotoltik li kʼusi leke, pe jaʼ mas tsots skʼoplal ti jech jpasbetik li buchʼutik koʼol xchʼunel koʼontontik jchiʼuktike» (Galatas 6:10; kʼelo Romanos 12:10). Xi laj yal li jtakbol Pedroe: «Ta skoj ti la achʼunik li kʼusi melel[e]» skʼan «[x]akʼan achiʼilik ta chʼunolajel jech kʼuchaʼal skʼanoj sbaik ta jujuntal li buchʼutik xchiʼil sbaik ta vokʼel[e]». Xi laj yal xtoke: «Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti xakʼan abaik tajek ta jujuntale» (1 Pedro 1:22; 4:8).

9, 10. ¿Kʼu yuʼun jun oyutik li yajtunelutik Diose?

⁹ Ta melel, li Jeovae yakʼoj j-organisasiontik liʼ ta Balumil ti stuk xa noʼox jeche. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jkʼanoj ta sjunul koʼontontik li kermanotaktike. Jech xtok, jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk ta jchʼunbetik li smantaltake. Jech oxal, chakʼbutik li xchʼul espiritue. Taje jaʼ li juʼelal ti mas toj tsots yip ta sjunul vinajelbalumile xchiʼuk jaʼ tskoltautik sventa spasutik ta jun xchiʼuk li kermanotaktik ta spʼejel Balumile (kʼelo 1 Juan 4:20, 21).

¹⁰ Li Pabloe laj yal ti toj tsots skʼoplal ti xkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj jbatike. Xi la stsʼibae: «Lapik me li smukʼul xkʼuxul avoʼontonike, li slekil avoʼontonike, ti bikʼit chavakʼ abaike, ti manxoukoxuke xchiʼuk tsʼikuk me avuʼunik. Jechuk-o me tsʼikbo abaik ta jujuntal xchiʼuk mu me xajalanbe abaik ta jujuntal ti chapasbe abaik pertone, akʼo mi oy buchʼu tsaʼ smul ta atojolalik. Jech kʼuchaʼal muʼyuk la sjalanboxuk perton li Jeovae, jech me skʼan xapasik ek. Pe maʼuk noʼox skotol taje, lapik me li kʼanelal xtoke, yuʼun jaʼ batsʼi jpasvanej ta jun» (Kolosenses 3:12-14). Jun oyutik li yajtsʼaklomutik Kristoe, yuʼun jkʼanoj jbatik manchuk mi jelel bu likemutik tal. Solel ta jtojtik tajek ta vokol ti stuk xa noʼox jech jkʼanoj jbatike.

11. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel ti melel li jrelijiontike?

¹¹ Jkʼanoj jbatik ta melel li stestigoutik Jeovae xchiʼuk jun oyutik. Taje jaʼ chakʼ ta  ilel ti yuʼun melel li jrelijiontike. Xi laj yal li Jesuse: «Mi chakʼan abaik ta jujuntale, jaʼ jech tsnaʼ skotolik ti voʼoxuk kajchankʼopoxuke» (Juan 13:34, 35). Xi laj yal li jtakbol Juan eke: «Li xnichʼnab Dios xchiʼuk li xnichʼnab Diabloe lek jamal xvinaj ta kʼelel ta sventa liʼe: maʼuk te likem ta stojolal Dios skotol li buchʼu muʼyuk tspas kʼusi tukʼe xchiʼuk li buchʼu mu skʼan yermanoe. Liʼe jaʼ li aʼyej ti avaʼiojbeik xa onoʼox skʼoplal ta slikebale, ti skʼan jkʼan jbatik ta jujuntale» (1 Juan 3:10, 11). Ti jkʼanoj jbatik xchiʼuk ti jun oyutik li stestigoutik Jeovae jaʼ svinajeb ti jaʼ melel yajchankʼoputik li Kristoe. Jech xtok, chakʼ ta ilel ti jaʼ yakal tstunesutik Dios sventa jcholbetik skʼoplal li Ajvalilal ta spʼejel Balumile (Mateo 24:14).

12, 13. 1) ¿Kʼusi tspasik li «epal krixchanoetik» avie? 2) ¿Kʼusi poʼot xa xilik li «epal krixchanoetik[e]»?

¹² Li avie, mas ep li stestigotak Jeova ti jaʼik li ta jtsop «epal krixchanoetik ti [...] likemik tal ta skotol lumetik, nitilulaletik, jteklumetik, ta jeltos kʼopetik ti te vaʼajtik ta yeloval li chotlebal sventa [Diose] xchiʼuk li ta yeloval Chʼiom Chije», li Jesukristoe. Taje jaʼ li buchʼutik kuxul chkomik «li ta mukʼta tsatsal vokolile, ti laj xa xchukʼ li snatil kʼuʼike xchiʼuk ti laj xa sakubtasik ta xchʼichʼel li Chʼiom Chije», jaʼ xkaltik, ti laj xa yakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal li Jesuse. «Ta kʼakʼal-akʼobal» chtunik ta stojolal Jeova ta skoj ti skʼanojike xchiʼuk skʼanojik ek li Jesuse (Apokalipsis 7:9, 14, 15).

¹³ Li ta slajeb «mukʼta tsatsal vokolile» jaʼ xa te chakʼbe slajeb skotol kʼusitik chopol li Diose. Pe taje mu xa jaluk ta jmalatik (Mateo 24:21; kʼelo Jeremías 25:32, 33). Pe skʼanoj tajek yajtuneltak li Jeovae, jaʼ yuʼun ta xchabi xchiʼuk chakʼ kuxiikuk ta Paraiso. Jech onoʼox kʼuchaʼal laj yal leʼ xa ta chaʼmil jabile, «tskusb[e] skotol yaʼlel satik [...], muʼyuk xa lajelal, muʼyuk xa at-oʼonton, muʼyuk xa okʼel ta skoj vokolil xchiʼuk mi jaʼuk xa kʼusi kʼux ta aʼiel». ¿Kʼu van yelan xanaʼ li kuxlejal kʼalal mi laj skʼoplal li choplejale, li vokolile xchiʼuk li lajelale? (Apokalipsis 21:4.)

14. Albo smelolal kʼuxi epajem talel li stestigotak Jeovae.

¹⁴ Kʼalal lik ta 1914 li «slajebal [...] kʼakʼale», kʼajomal toʼox oy voʼmil yajtuneltak Dios ti tʼujbil chbatik ta vinajele. Akʼo mi toj ep vokolil la snuptanik, la xcholik-o batel mantal ta skoj ti skʼanoj li xchiʼiltakike xchiʼuk ti koltabilik yuʼun li chʼul espiritue. Li avie oy xa mas ta vaxakib miyon li stestigotak Jeovae. Tstsob sbaik ta mas ta 115,400 tsobobbailetik ta spʼejel Balumil. Pe ¡yakal-o ch-epajik batel! Yuʼun li ta septiembre ta 2013 kʼalal ta agosto ta 2014 laj yichʼik voʼ mas ta 275,500 krixchanoetik. Taje jaʼ skʼan xal ti te van 5,300 krixchanoetik laj yichʼik voʼ jujun xemanae.

15. ¿Kʼusi tskoltautik ta xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose?

¹⁵ Toj labal xa noʼox sba chkiltik ti toj ep krixchanoetik chchikintabeik skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Jtos ti kʼusi tskoltautike jaʼ li vunetik ta jpastike, yuʼun oy mas ta vukub sien jeltos kʼopetik. Li vun ti bu mas ep chichʼ pukel ta spʼejel Balumile jaʼ li revista Li Jkʼel osil ta toyole. Chichʼ pasel imprimir ta 247 jeltos kʼopetik, mas ta 52 miyon chichʼ pasel imprimir jujun u. Jech xtok, laj xa yichʼ pasel imprimir ta mas ta 250 jeltos kʼopetik li livro ¿Kʼusi chchanubtasvan ta melel li Vivliae? Taje yichʼoj pasel imprimir mas ta 200 miyon ta lik.

16. ¿Kʼu yuʼun yantik x-epaj batel jujun kʼakʼal li yajtuneltak Jeovae?

¹⁶ Ta skoj ti oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Diose xchiʼuk ti jchʼunoj ta sjunul  koʼontontik ti jaʼ yakʼoj ta naʼel li Vivliae, yantik x-epaj batel jujun kʼakʼal li yajtuneltak Jeovae (1 Tesalonisenses 2:13). Akʼo mi tskontrainutik ta jyalel li Satanase xchiʼuk ti tstsakutik ta kʼope, jech-o lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae (2 Korintios 4:4).

17, 18. ¿Kʼusi van skʼan jpastik kʼalal oy buchʼu mu skʼan li mantal ta jcholbetike?

¹⁷ Kʼalal ta jcholbetik mantal li krixchanoetike jlome chchikintaik, pe li jlome mu skʼanik. ¿Kʼusi skʼan jpastik? Li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae jaʼ ti jpastik kʼuchaʼal chal Vivliae. Xi chalbutik ta Kolosenses 4:6: «Skotoluk me ora oyuk lek smuil li akʼopojelike, oyuk me lek yatsʼamil sventa xanaʼik kʼu yelan chatakʼbeik li jujun krixchanoe». Jech xtok, ta skoj ti jkʼanoj li jchiʼiltaktike, skʼan ‹manxo xkakʼ jbatik xchiʼuk xij-ichʼvan ta mukʼ kʼalal ta jpakbetik skʼoplal li spatobil koʼontontike› (1 Pedro 3:15).

¹⁸ Manchuk mi x-ilin ta jtojolaltik li krixchanoetike xchiʼuk ti mu skʼanik li mantal chkalbetike, skʼan me xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtike, yuʼun jaʼ ta jchanbetik stalelal li Jesuse. Yuʼun «kʼalal yakal chchopol kʼopojik ta stojolale muʼyuk bu lik chopol kʼoptavanuk ek. Muʼyuk bu sibtasvan ta spakel skʼoplal kʼalal yakal chil svokole, moʼoj, laj yakʼ sba ta ventainel ta stojolal li [Dios ti] tukʼ snaʼ xchapanvane» (1 Pedro 2:23). Jaʼ yuʼun kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi chalbutik o tspasbutike, bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk muʼyuk bu ta jpaktik sutel. Yuʼun jaʼ ta jpastik li kʼusi lek ta sventaike, jaʼ ta jpastik li kʼusi chal 1 Pedro 3:8 xchiʼuk 9: «Mu me xapakbe abaik ta jujuntal li kʼusi chopole».

19. ¿Kʼu yelan skʼan xkakʼ ta ilel jtalelaltik ta stojolal li kajkontrataktike?

¹⁹ Mi bikʼit kakʼoj jbatike ta me jchʼuntik li tojobtasel chal Jesus liʼe: «Avaʼiojik ti xi laj yichʼ alele: ‹Kʼano me li achiʼile, pe pʼajo me li avajkontrae›. Pe xi chkalboxuk li voʼone: kʼanik-o me li avajkontratakike xchiʼuk pasik-o me orasion ta stojolal li buchʼutik chilbajinoxuke, sventa jech chavakʼik ta ilel ti jaʼ xnichʼnaboxuk li Atotik ta vinajele, yuʼun li stuke chakʼ lokʼuk Kʼakʼal ta stojolal li buchʼutik chopolike xchiʼuk li buchʼutik lekike, xchiʼuk chakʼ taluk voʼ ta stojolal li buchʼutik tukʼike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk tukʼike» (Mateo 5:43-45). Jaʼ jech, li yajtunelutik Diose skʼan me jkʼantik li kajkontrataktike, mu ventauk ti kʼusi xalik o spasbutike.

20. ¿Bakʼin chlik skʼanik Jeova xchiʼuk xchiʼiltakik li krixchanoetik ta spʼejel Balumile? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

²⁰ Skʼan me xkakʼtik ta ilel skotol ora ti jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk li jchiʼiltaktike. Manchuk mi skontrainojutik o mi mu skʼanik li mantal chkalbetike, ta me jkoltatik kʼalal chil svokolike. Xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Mu me xasaʼ jsetʼuk avilik ta stojolal buchʼuuk noʼox, kʼano abaik ta jujuntal; yuʼun laj xa spas skotol kʼusi chal mantal li buchʼu tskʼan xchiʼile. Yuʼun li mantaletik: ‹Skʼan mu xaloʼla anup achiʼil, skʼan mu xamilvan, skʼan mu xa-elkʼaj, skʼan mu xapichʼ oʼontavan› xchiʼuk skotol li yan mantaletik oye, xi noʼox smelolal ta jaypʼel kʼope: ‹Skʼan me jech xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke›. Muʼyuk kʼusi chopol tspasbe xchiʼil li buchʼu kʼanvaneme; yuʼun li skʼoteb ta pasel mantale jaʼ li kʼanelale» (Romanos 13:8-10). Li kʼusi tspas Satanase jaʼ ti kontrauk xil sbaik li krixchanoetike, akʼo mi jech, li voʼotike jkʼanojtik ta melel li jchiʼiltaktike (1 Juan 5:19). Kʼalal mi kʼot skʼakʼalil yuʼun Jeova ti chakʼbe slajeb Satanas, pukujetik xchiʼuk li chopol balumile, jkotoltik xaʼox me ta jkʼantik li Jeovae xchiʼuk li jchiʼiltaktike. ¡Jaʼ jun mukʼta bendision ta melel!