¿Mi anaʼoj xa?

¿Bakʼin la svulaʼanik Jesús li jkʼel kʼanaletike?

Li ta Evanjelio yuʼun Mateo te chi yalbutik ti oy «jayibuc bijil viniquetic snaʼic sqʼuelel cʼanaletic liquemic tal ta sloqʼueb cʼacʼal» tal svulaʼanik li Jesuse xchiʼuk ti laj yichʼbeik tal smotontake (Mateo 2:1-12). Muʼyuk bu chichʼ alel jayvoʼ li jkʼel kʼanaletik taje, o li pʼijil viniketik (ti ojtikinbilik xtok kʼuchaʼal «magoetike») ay svulaʼanik li Jesuse. Jaʼ yuʼun muʼyuk sbalil ti kʼuyelan chʼunbil yuʼun li krixchanoetike ti chalik ti oxvoʼik noʼoxe. Jech noxtok, li sbiike mi jaʼuk te chvinaj li ta Vivliae.

Li Biblia de Estudio de la NVI (Nueva Versión Internacional) chal ta sventa li kʼusi chal Mateo 2:11: «Manchuk mi mu jechuk chchʼunik li yantike, li pʼijil viniketike muʼyuk bu te oyik xchiʼuk li jkʼel chijetik ta snail veʼeb vakax li ta yakʼobalil kʼalal ivokʼ li Jesuse. Oy xaʼox jayibuk yual yechʼel kʼalal bat svulaʼanike xchiʼuk ta na xa bat svulaʼanik». Jech yichʼ akʼel ta ilel yuʼun li Herodese kʼalal taʼo smil yaʼi li Jesuse, laj yakʼ mantal akʼo smilik skotol li uni ololetik ti nakajtik ta Belén o ta mukʼtik lumetik te noʼox nopol ti yichʼojik xaʼox chib jabil o skʼan toʼox jutuke. Ti vaʼ jayib jabil laj yale jaʼ te la xchap ti bakʼin «la snaʼ cʼusi ora lic yilic tal cʼanal li bijil viniquetic ti snaʼic sqʼuelel cʼanaletique» (Mateo 2:16).

A ti lajuk svulaʼanik ta yakʼobalil kʼalal ivokʼ Jesús li jkʼel kʼanaletike xchiʼuk ti lajuk yichʼbeik bal smotontak ta oro xchiʼuk yantik matanaletik ti toyolik stojole, ti jechuke mu jaʼuk noʼox chib uni mutetik laj yichʼ batel María kʼalal bat yakʼ Jesús ta stojolal Dios li ta chʼulna ta Jerusalén kʼalal 40 kʼakʼal xaʼox yichʼoje (Lucas 2:22-24). Jech kʼuchaʼal chal li Mantale, taje jaʼ li matanal xuʼ xakʼik li buchʼutik abol noʼox sbaike ti mu xtoj yuʼunik sventa chakʼik ta matanal junuk chʼiom tot chije (Levítico 12:6-8). Tana un chaʼa, yikʼal van li matanaletik ti laj yakʼik li jkʼel kʼanaletike tun yuʼunik sventa tsmakʼlin-o sbaik li yutsʼ yalal Jesús ti kʼu sjalil nakiik ta Egiptoe (Mateo 2:13-15).

¿Kʼu yuʼun jalij chanib kʼakʼal sventa xkʼot yoʼ bu oy smukinal Lázaro li Jesuse?

Ta melel, yaʼeluke yolbaj jech ijalij li Jesuse. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje? Jkʼelbetik batel smelolal li loʼil te ta Evanjelio yuʼun Juan ta kapitulo 11.

Kʼalal tsots iʼipaj Lázaro, yamigo Jesús ti te nakal ta Betaniae, li xvixobtake la stakik ta ikʼel li Jchanubtasvaneje (versikulo1-3). Li kʼakʼal taje li Jesuse nom to oy, chib to kʼakʼal xanbal yiloj li Betaniae (Juan 10:40). Yaʼeluke, li Lazaroe jaʼo icham kʼalaluk laj yichʼ albel li Jesuse. ¿Kʼusi la spas li Jesuse? «Te to ijalij chib cʼacʼal» xchiʼuk, ta tsʼakal une, ibat ta Betania (versikulo 6, 7). Ta skoj ti te to ijalij chib kʼakʼale xchiʼuk ti chib kʼakʼal ixanav batele, li Jesuse kʼot ta smukinal Lázaro kʼalal chanib xaʼox kʼakʼal slajele (versikulo 17).

Li Jesuse oy xa onoʼox chaʼkuxesvanem chib velta: li baʼyele jaʼo kʼalal nakatik toʼox xchamel li krixchanoe, li jun xtoke oy xaʼox van jayibuk ora slajel, pe muʼyuk jelav ta yan kʼakʼal (Lucas 7:11-17; 8:49-55). ¿Mi xuʼ to van xchaʼkuxi yuʼun jun krixchano ti oy xa chanib kʼakʼal slajel xchiʼuk ti chlik xa sokuk sbekʼtale? (versikulo 39.) Ta sventa taje, jun livro ti chalbe skʼoplal Vivliae, chal ti judioetike xchʼunojik ti mu xa xuʼ xkuxi «jun krixchano ti chanib xaʼox kʼakʼal slajele, yuʼun chlik xa yakʼ senyail ti tsok li sbekʼtale, xchiʼuk —jech kʼuchaʼal chʼunbil yuʼunike— iktaat xaʼox komel yuʼun li xchʼulel ti te xjoyet toʼox oxib kʼakʼal ta sba sbekʼtale».

Mi oy buchʼu nopol oy ta mukinal ti xchibet yoʼontone, jutuk xaʼox skʼan xilbe sjuʼel Cristo ta stojolal li lajele. Te vaʼal ta yeloval mukinal li Jesuse tsots iʼavan: «¡Lázaro, locʼan tal!», xi. Vaʼun, «li animae ilocʼ tal» (versikulo 43, 44). Li chaʼkuxesele jaʼ ta melel spatobil oʼontonal sventa li buchʼu chamemike, maʼuk ti kʼuchaʼal chʼunbil ti oy jchʼuleltik ti mu snaʼ xchame (Eclesiastés 5: 9, 10; Juan 11:25).