Xchanibal jecheʼ loʼil: Jaʼ jun trinidad li Diose

¿Kʼuxi ilik talel li jecheʼ loʼile? «Yaʼeluke li chanubtasel sventa Trinidade, jaʼ jun jecheʼ loʼil ti ilik ta slajebtik bal siglo 4. Yuʼun onoʼox jech yaʼeluk [...]. Kʼalal chichʼ alel ti oy “oxvoʼ Diosetik ta jun noʼox Diose” jaʼ to la xchʼunik tajek kʼalal slajebaltik xa batel siglo 4. Ta melel kʼalal mu toʼox xkʼot li jabil taje, muʼyuk toʼox tsots skʼoplal chil ta xkuxlejalik li yajtsʼaklom Cristoe xchiʼuk li ta xchʼunel yoʼontonike.» (New Catholic Encyclopedia, 1967.)

«Li ta Concilio [o tsobajel] ta Nicea ti laj yichʼ pasel ta jtob yuʼun mayo ta sjabilal 325, jaʼ Constantino ti buchʼu la slikes xchiʼuk la sbeiltas li kʼusitik chalbeik skʼoplale. Jaʼ li buchʼu laj yal [...] ti Nichʼonile “koʼol yelan xchiʼuk li Totile”, ti jaʼ jech laj yichʼ albel skʼoplal ti kʼuyelan chil sbaik li Cristo xchiʼuk Dios li ta kʼusi kʼot ta nopel tee. [...] Ta skoj ti chiʼtaik li ajvalile, li ovispoetike laj yakʼ sfirmaik li ta kʼusi kʼot ta nopel tee, ti ep buchʼutik sujbil laj yaʼi sbaik ta spasel jeche, kʼajomal chaʼvoʼ muʼyuk la spasik firmar.» (Encyclopædia Britannica, 1970.)

¿Kʼusi chal li Vivliae? «Li Estebane iventainbat yoʼnton yuʼun li Chʼul Espiritue. La sqʼuel muyel vinajel; laj yilbe xojobal Dios. Laj yil te oy ta sbatsʼicʼob Dios li Jesuse. Li Estebane jech laj yal: “Aʼyo avaʼyic, jamal xa vinajel ta xquil. Te oy ta sbatsʼicʼob Dios ta xquil li bochʼo xcoʼlaj xchiʼuc Xnichʼon cristiano icʼote”.» (Hechos 7:55, 56.)

Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Estebane iventainbat yoʼonton yuʼun li xchʼul espiritu Diose —li yip ch-abteje— xchiʼuk laj yil «te oy ta sbatsʼicʼob Dios» li Jesuse. ¿Kʼusi chchanubtasutik taje? Jaʼ ti muʼyuk kʼataj ta Dios kʼalal ichaʼkuxi xchiʼuk kʼalal muy batel ta vinajel li Jesuse; jech ta melel, li stuke jaʼ jun kuxlejal ti jelel xchiʼuk li sTote. Jech noxtok, li teksto taje muʼyuk bu chal mi chaʼvoʼik ti te ta xokon Diose. Epal jabiletik ti yakʼojbeik tal yipal ta stael tekstoetik ta Vivlia sventa tspakbeik skʼoplal li Trinidade; akʼo mi jech, jun pale dominico xi laj yale: «Muʼyuk bu ta jtatik ta Achʼ Testamento junuk teksto ti chal ti oy oxvoʼik ta jun noʼox Diose» (À lʼaube du christianisme: la naissance des dogmes [Slikeb stsʼakliel Cristo: kʼalal ayan li chanubtaseletike], yuʼun Marie-Émile Boismard).

Li kʼusi tskʼan Constantino ti laj yakʼ ta chanel li chanubtaseletik taje jaʼ ti lajuk skʼoplal li kʼop ti oy ta relijion Katolika li ta siglo 4. Pe li jecheʼ loʼil taje oy to kʼusi yan laj yakʼ ayanuk: li María, li ants ti la svokʼes Jesuse, ¿mi jaʼ «sMeʼ li Diose»?

Kʼelo li versikuloetik liʼe: Mateo 26:39; Juan 14:28; 1 Corintios 15:27, 28; Colosenses 1:15, 16, Ch.

LI KʼUSI MELELE:

Li Trinidade jaʼ jun chanubtasel ti jech noʼox laj yichʼ nopbel skʼoplal ta slajebtik siglo 4.

[Stojel ta vokol ta pajina 7]

Museo Bardini (Florencia)