Jelbat-o xkuxlejalik yuʼun li Vivliae

¿KʼU YUʼUN ikʼot ta yajrextiko Jeova jun vinik ti oy toʼox jayvoʼ yajnile xchiʼuk ti skontrainoj toʼox li yajrextikotak Jeovae? ¿Kʼusi tijbat-o yoʼonton jun pastor ta Relijion Pentecostés sventa sjel li kʼusi xchʼunoje? ¿Kʼuxi nopaj ta stojolal Dios jun ants ti ta sbikʼtal onoʼox yichʼoj talel sibtasel, ti muʼyuk sbalil chaʼi li xkuxlejale xchiʼuk kʼuxi itsal yuʼun taje? ¿Kʼu yuʼun ikʼot ta yajtunel Dios jun vinik ti lek tajek chaʼi li son heavy metal sbie? Taje liʼ chichʼ takʼel batele.

«Mas xa lekil malalilun» (RIGOBERT HOUETO)

KʼUSI ORA IVOKʼ: 1941

SLUMAL: BENÍN

KʼU TOʼOX YELAN XKUXLEJAL: OY TOʼOX JAYVOʼ YAJNIL XCHIʼUK SKONTRAINOJ TOʼOX LI YAJREXTIKOTAK JEOVAE

LI JKUXLEJAL TOʼOXE: Te livokʼ ta Cotonou, ti jaʼ jun jteklum te ta yosilal Benín. Laj kichʼ tsʼitesel ta relijion Katolika, pe muʼyuk mas chikʼot li ta mixae. Epal jkatolikoetik oy jayvoʼ yajnilik, yuʼun lek toʼox ilbil ta stojol li ajvalil ti oy jayvoʼ yajnilik li viniketike. Jaʼ yuʼun li voʼone, chanvoʼ toʼox kajnil ek.

Li ta 1970 lik jun paskʼop ta Benín. Kaloj ti jaʼ sventa slekilal jlumale, jaʼ yuʼun laj kakʼ ta koʼonton li paskʼope xchiʼuk la jtikʼ jba li ta politikae. Li jpaskʼopetike toj chopol chilik li yajrextikotak Jeovae, ta skoj ti muʼyuk tstikʼ sbaik ta politikae, jaʼ yuʼun la jkolta jba ta snutselik lokʼel ek. Kʼalal kʼot skʼakʼalil ti laj yichʼik nutsel lokʼel li smisioneroik ta 1976, la jnop ti muʼyuk xa tsutik tale.

TI KʼUYELAN LA SJEL JKUXLEJAL LI VIVLIAE: Li paskʼope tsuts ta 1990, pe toj labal to sba laj kil ti isutik noʼox tal li misioneroetik ti jaʼik yajrextikotak Jeovae. La jnop ti xuʼ van te chiʼinbilik yuʼun Diose. Li vaʼ kʼakʼaletik taje jaʼo la jel ti bu chi-abteje. Jun jchiʼil ta abtele jaʼ yajrextiko Jeova, vaʼun ta anil noʼox lik yalbun li kʼusi xchʼunoje. La skʼelbun jayibuk teksto ta Vivlia ti jaʼ te chakʼ ta ilel ti jaʼ jun Dios ti tukʼ kʼusi tspas xchiʼuk ti chkʼanvan li Jeovae (Deuteronomio 32:4; 1 Juan 4:8). Li talelaletik taje jaʼ la stijbun koʼonton ta snaʼel mas, vaʼun la jchʼam jun chanubtasel ta Vivlia.

Lik batkun noʼox li ta stsobajelik li yajrextikotak Jeovae, li kʼusi labal sba laj kile jaʼ: ti komon skʼanojan sbaike yuʼun muʼyuk tspʼaj sbaik ta skoj ti yan-o stsʼunbalik o ti jelel xkuxlejalike. Kʼalal mas ta jchiʼinane, mas laj kil-o ti jaʼik li melel yajtsʼaklomtak Cristoe (Juan 13:34, 35).

Te laj kakʼ venta ti skʼan xkikta li relijion Katolika mi ta jkʼan chitun ta stojolal Jeovae. Pe taje maʼuk kʼun ta pasel laj kaʼi, yuʼun jaʼ ta jnopilan ti kʼusi xuʼ chalik li yantike. Akʼo mi mu ta aniluk ikʼot kuʼun ta pasel taje, la  skoltaun li Jeovae vaʼun laj kikta komel li Relijion Katolikae.

Pe oy to kʼusi skʼan jel ta jkuxlejal. Li ta Vivliae la jchan ti mu skʼan Dios ti oy jayvoʼ yajnil li vinike (Génesis 2:18-24; Mateo 19:4-6). Ta sba sat li Diose jaʼ noʼox oy sbalil chil li jbaʼyel ajnile, jaʼ yuʼun li nupun lek xchiʼuk. Li yan kajniltake la jsutesan, pe laj kakʼanbe li kʼusitik chtun yuʼun ta xkuxlejalike. Ta mas tsʼakale, chaʼvoʼ ikʼotik ta yajrextiko Jeova.

KʼUSITIK SBALIL JTAOJAN: Akʼo mi jkatoliko-o li kajnile, mu kʼusi chalbun ti chitun ta stojolal Jeovae xchiʼuk snaʼoj lek ek ti mas xa lekil malalilune.

Ta voʼnee ta toʼox jnop ti xuʼ jaʼ slekubtas kʼusitik li jpolitikoetik bu nakalune, pe mu jechuk. Avie jnaʼoj xa ti jaʼ noʼox xuʼ xchʼayes li vokoliletik ta Balumil li Ajvalilal yuʼun Diose (Mateo 6:9, 10). Ta jtojbe ta vokol Jeova ti la xchanubtasun ti kʼuxi xuʼ ximuyubaj ta jkuxlejal ta melele.

«Tsots laj kaʼi ti la jel ti kʼu toʼox kelane» (ALEX LEMOS SILVA)

KʼUSI JABILAL AYAN: 1977

SLUMAL: BRASIL

KʼU TOʼOX YELAN XKUXLEJAL: PASTOR TA RELIJION PENTECOSTÉS

LI JKUXLEJAL TOʼOXE: Te lichʼi ta spat xokon Itu estado de São Paulo, ti ojtikinbil ta skoj ti xibal sba tajeke.

Ta toʼox ximulivaj xchiʼuk toj echʼem simaronun, jech xtok ta jmukul jelubtas toʼox droga. Pe laj kakʼ venta ti mi jech-o ta jpase xuʼ xi stikʼun ta chukel o ti xkakʼ-o jba ta milele, jaʼ yuʼun laj kikta. Jaʼ yuʼun li-och li ta Relijion Pentecostese xchiʼuk likʼot ta pastor.

Kaloje xuʼ jech jkolta li krixchanoetik mi oyun ta jun relijione, jech oxal och jelubtas mantal ta radio ti jaʼ la jkichʼ-o ojtikinel mase. Akʼo mi jech, ta kʼunkʼun laj kakʼ venta ti jutuk mu skotoluk li buchʼutik oyik ta relijione muʼyuk ta yoʼontonik skoltael li buchʼutik te chkʼotike xchiʼuk muʼyuk ta yoʼontonik yichʼel ta mukʼ li Diose. Li kʼusi noʼox tskʼanike, jaʼ ti tstsobik takʼine. Jaʼ yuʼun laj kikta.

TI KʼUYELAN LA SJEL JKUXLEJAL LI VIVLIAE: Kʼalal lik kichʼ chanubtasel ta Vivlia yuʼun yajrextikotak Jeovae, ta anil noʼox laj kakʼ venta ti jelelik xchiʼuk li yan relijionetike. Chaʼtos li kʼusi labal sba laj kile. Baʼyel, yuʼun maʼuk noʼox chalik ti skʼan jkʼantik li Dios xchiʼuk li jchiʼiltaktike, moʼoj, yuʼun jech chakʼik ta ilel, xchiʼuk xchibal, jaʼ ti muʼyuk tstikʼ sbaik li ta politikae mi jaʼuk li ta paskʼope (Isaías 2:4). Li chaʼtos taje jaʼ laj yakʼ jchʼun ti la jta li melel relijione: jaʼ li bikʼit be ti ch-ikʼvan batel ta kuxlejal sbatel osile (Mateo 7:13, 14).

Laj kaʼibe smelolal ti ep kʼusi skʼan jel mi ta jkʼan chitun ta stojolal Diose. Yuʼun skʼan ti mas bikʼit xkakʼ jbae xchiʼuk ti jchʼak mas kora sventa li kutsʼ kalale. Tsots laj kaʼi ti la jel ti kʼu toʼox kelane, pe ta skoltaobba li Jeovae ipas kuʼun. Li kajnil ti baʼyel xa onoʼox och xchan Vivliae toj labal sba laj yil xchiʼuk jaʼ  tijbat-o yoʼonton sventa anil xchʼi ta mantal. Mu ta sjaliluke la jnopkutik ti chikʼotkutik ta yajrextiko Jeovae. Jech xtok, jmoj skʼakʼalil laj kichʼkutik voʼ.

KʼUSITIK SBALIL JTAOJAN: Li kajnil xchiʼuk voʼone ta jkʼupinkutik skoltael li kalab jnichʼnabkutik sventa lekuk xamigoinik li Jeovae. Ximuyubajkutik noʼox li ta kutsʼ kalalkutike. Ta jtojbe ta vokol Dios ti jech laj yakʼ ta koʼonton li Skʼop ti jaʼ melele. Li Vivliae xuʼ sjelbe xkuxlejal krixchanoetik, jaʼ skʼelobil ti kʼuyelan li jele.

«Sakun, kuxulun xchiʼuk jun koʼonton chkaʼi jba» (VICTORIA TONG)

KʼUSI JABILAL AYAN: 1957

SLUMAL: AUSTRALIA

KʼU TOʼOX YELAN XKUXLEJAL: MUʼYUK XMUYUBAJ KʼALAL BIKʼIT TOʼOXE

LI JKUXLEJAL TOʼOXE: Voʼon vixilun li ta svukvoʼal jchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk te lichʼi tal ta Newcastle (Nueva Gales del Sur). Li jtote toj simaron xchiʼuk toj echʼem xyakub. Li jmeʼ eke toj simaron, tsmajun xchiʼuk chutun tajek. Skotol kʼakʼal chalilanbun ti toj chopolune xchiʼuk ti chibat la ta kʼatinbake. Ti vaʼ yelan chalilanbune chisibtasun-o tajek.

Nopajtik noʼox chiyayij tajek yuʼun ta majel li jmeʼe, ti jaʼ xa mu xibat-o ta chanun yuʼune. Kʼalal kichʼoj buluchib jabile li j-abteletike laj yalik ti mu xa sta-o xi skʼelikun li jtot jmeʼe, jaʼ yuʼun jaʼ la skʼelikun. Laje la stikʼikun ta jun convento, ti lijatav lokʼel kʼalal kichʼoj xaʼox chanlajuneb jabile. Ta skoj ti mu jkʼan xisut li ta jnae, jaʼ kʼot ta jna li kayeetik ta Kings Cross (jun barrio ta Sydney).

Kʼalal te jnainoj li kayeetike, och jlajes droga, och kuchʼ pox, skʼelel pornografia xchiʼuk lik jchon jba. Jun veltae li xiʼ ta jyalel. Jaʼo te nakalun ta sna yajval jun club nocturno. Pe jun akʼobale kʼot chaʼvoʼ viniketik ta vulaʼal. Li vinike la stakun batel ta jvayeb, akʼo mi jech, laj kaʼi li kʼusi laj yalike. Chchonun xaʼox batel yaloj xchiʼuk li chaʼvoʼ viniketike, ti nakʼal chiyikʼikun batel ta varko ta Japón sventa chi-abtej yuʼunik ta jun kantina. Ta skoj ti li xiʼ ta jyalele, li pʼit lokʼel ta ventana sventa xbat jsaʼ koltael.

La jta jun vinik ti jaʼo talem ta vulaʼal li ta lum taje xchiʼuk laj kalbe li kʼusi kʼot ta pasel sventa xakʼbun takʼin ti kaloje. Pe kʼajomal noʼox laj yikʼun batel li bu xchʼamunoj snail sventa xi-atin xchiʼuk sventa xiveʼe. Li kʼusi ikʼot ta pasele jaʼ ti te li kom-o xchiʼuke, kʼalal lokʼ jun jabile linupunkutik.

TI KʼUYELAN LA SJEL JKUXLEJAL LI VIVLIAE: Kʼalal lik jchan li Vivlia xchiʼuk li yajrextikotak Jeovae, ep ta tos ti kʼuyelan laj kaʼi jbae. Toj chopol laj kaʼi ti kʼalal laj kaʼibe smelolal ti jaʼ ta xakʼ jvokoltik li Satanase; yuʼun li kʼusi toʼox yakʼojik jchʼune jaʼ ti jaʼ la chakʼ jvokoltik li Diose. Pe toj lek laj kaʼi xtok kʼalal la jchan ti muʼyuk chakʼ kil jvokoltik ta kʼatinbak li Diose, yuʼun li chanubtasel taje toj  echʼ xa noʼox laj yakʼ xiʼkun kʼalal bikʼitun toʼoxe.

Toj labal sba laj kil ti tstsakik ta mukʼ li kʼusi chal Vivlia kʼalal oy kʼusi tsnop tspasik li yajrextikotak Jeovae, jaʼ xkaltik, chakʼ ta xkuxlejalik li kʼusi xchʼunojike. Yuʼun manchuk mi chopolun o kʼusuk noʼox jpas, li stukike la xkʼuxubinikun xchiʼuk liyichʼik ta mukʼ.

Li kʼusi mas tsots laj kaʼie jaʼ ti xlokʼ batel li kʼusi chopol chtal ta jnopbene. Batsʼi mu kʼusi xitun-o laj kaʼi jba xchiʼuk jpʼajoj jba ta jyalel. Manchuk mi jal xaʼox kichʼoj voʼ jech kʼuchaʼal yajrextiko Jeovae jech-o chopol chkaʼi jba. Jnaʼoj ti kʼanvanem li Diose, pe mu jchʼun yaʼel ti xuʼ skʼanun li voʼone.

Pe jel kʼalal echʼem xaʼox voʼlajuneb jabil kichʼoj voʼe. Kʼalal echʼ jun mantal ta Salon sventa Tsobobbail yuʼun Yajrextikotak Jeovae, li ermano ti tsjelubtas mantale laj yalbe skʼoplal li Santiago 1:23 xchiʼuk 24. Li ta versikuloetik taje te chichʼ koʼoltasel ta jun nen li Skʼop Diose, ti xuʼ te jkʼel jbatik jech kʼuchaʼal chilutik li Jeovae. Te lik jakʼbe jba mi jelel ti kʼu yelan chilun kʼuchaʼal chkil jba jtuke. Ta slikebale mu stakʼ chʼunel laj kaʼi, yuʼun la jnop ti mu xikʼot-o ti xi skʼanune.

Kʼalal echʼem xaʼox jayibuk kʼakʼale, la jta ta kʼelel jun teksto ti jaʼ la sjelbun li jkuxlejale. Jaʼ li Isaías 1:18 ti xi chal stuk li Jeovae: «Laʼic ta jtojol ta ora, laʼ caltic cʼusi tscʼan pasel. Acʼo me batsʼi cuxul tsoj li amulique, sac chcom jech chac cʼu chaʼal tayo». Taje jaʼ Jeova yakal tskʼoponun laj kaʼi, ti xkoʼolaj xi chalbune: «Laʼ Vicky, jchapantik li kʼusi kʼotem ta pasele. Xa kojtikin, xkojtikin li amule xchiʼuk li kʼusi oy ta avoʼontone, akʼo mi jech, jkʼanojot».

Li akʼobal taje muʼyuk x-och jvayel. Yuʼun mu toʼox jchʼun mi skʼanojun li Jeovae, pe lik jnop ta sventa li matanal laj yakʼ li Jesuse. Jaʼ to te laj kakʼ venta ti jal xa yakʼojbun ta ilel ti oy smalael yuʼun li Jeovae, xchiʼuk ti ep ta velta yakʼojbun ta ilel ti skʼanojun tajeke. Akʼo mi jech, xkoʼolaj ti xi ta xkalilanbe yaʼeluke: «Li kʼanel avuʼune mu jtaʼo. Li matanal laj yakʼ Anichʼone mu xchʼay-o li jmule». Li pojelal taje jpʼajoj toʼox. Pe li avie, kʼalal ta jnop ta sventa li matanal laj yakʼ Jeovae, laj kakʼ venta ti ta melel skʼanojune.

KʼUSITIK SBALIL JTAOJAN: Sakun, kuxulun xchiʼuk jun koʼonton chkaʼi jba. Li jnupunele lekubem xa, ximuyubaj ti xuʼ jkolta yantik ta skoj li kʼusi echʼ ta jkuxlejale. Ta jujun kʼakʼal ch-echʼe mas nopol chkaʼi jba ta stojolal Jeova.

«Jaʼ stakʼobil li j-orasione» (SERGEY BOTANKIN)

KʼUSI JABILAL AYAN: 1974

SLUMAL: RUSIA

KʼU TOʼOX YELAN XKUXLEJAL: LEK TAJEK CHAʼI LI SONETIK TI HEAVY METAL SBIE

LI JKUXLEJAL TOʼOXE: Te livokʼ ta Vótkinsk, ta jun utsʼ alalil ti abol noʼox sbaike ti jaʼ te ivokʼ li ojtikinbil jtsʼibaej sletrail son Piotr Ilič Chaikovski sbie. Toj lekik stalelal li jtote, pe toj echʼem xyakub, jaʼ yuʼun li ta jnakutike oy noʼox jvokolkutik.

Li voʼone mu xi tojob lek ta chanun, jaʼ yuʼun ta mas tsʼakale muʼyuk jbalil laj kaʼi jba. Ta mas tsʼakale mu xa jkʼan buchʼu jkʼopon xchiʼuk mu xa kʼusi jchʼunbe buchʼuuk noʼox  xchiʼuk ti chibat ta chanune toj tsots tajek chkaʼi. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ta xkakʼ ta ilel ta yeloval jchiʼiltak ta chanun junuk kabtele, solel mu x-al kuʼun li kʼusitik mu toj tsotsuk ta chapbel smelolale, pe kʼalal maʼuk te oyun xchiʼuk li jchiʼiltake mu tsotsuk chkaʼi yalel. Kʼalal laj kuʼun li baʼyel grado ta sekundariae xi la stsʼibaik li ta jboletae: «Mu xtojob lek xkʼopoj, mu x-al yuʼun li kʼusi tsnope». Li kʼusi laj yalbikune solel toj chopol laj kaʼi jba yuʼun, jaʼ yuʼun mu kʼusi xitun-o laj kaʼi jba. Vaʼun lik jakʼbe jba mi oy onoʼox sbalil ta melel li jkuxlejale.

Kʼalal chex jchʼielun toʼoxe lik kuchʼ pox. Ta slikebale lek ta xkaʼi jba yuʼun, pe mi li jelav ta mase chopol xa chaʼi li jol koʼontone. Solel noʼox muʼyuk sbalil chkil li kuxlejale. Yantik noʼox xi-ipaj li ta at-oʼontone, bateltike ch-echʼ jayibuk kʼakʼal ti te bajalun ta jnae. Yuʼun la jnop ti ta jmil jbae.

Kʼalal jtob xaʼox jabil kichʼoje oy kʼusi la jta ti jaʼ chchʼay-o koʼonton laj kaʼie: jaʼ li son heavy metal sbie. Li son taje chiyakʼbun jtsatsal chkaʼi, jaʼ yuʼun jaʼ lik jchiʼinan li jrokeroetike, laj kakʼ xchʼi nat li stsotsil jole, la jom jchikin, jaʼ jech lik jlap jkʼuʼ jpokʼ jech kʼuchaʼal li jkʼejimoletik taje. Ta kʼunkʼun lipas tajek ta simaron xchiʼuk lik xiʼtaikun li krixchanoetike, taje jaʼ te lik-o kʼop li ta kutsʼ kalale.

Yakal xaʼox chijel ta jyalel. Kaloje jaʼ chakʼ muyubajkun ti ta jchikinta li son taje, pe mu jechuk ikʼot ta pasel. Kʼalal laj kaʼi ti oy kʼusi muʼyuk lek tspasik li jkʼejimoletik ti lek ta xkilike, solel chopol tajek laj kaʼi.

La jnop yan velta xtok ti jaʼ lek ti jmil jbae, pe li avie la jnop ti ta jpas xae. Li kʼusi xa noʼox la spajesune jaʼ ti la jnop ta sventa li jmeʼe, ti toj echʼ noʼox skʼanojune xchiʼuk ti ep kʼusi spasoj ta jtojole. Taje toj kʼux laj kaʼi, mu xa jkʼan xikuxi, pe jech noxtok mu xuʼ chkaʼi ti jmil jbae.

Sventa ta jchʼay-o koʼontone lik jchan livroetik sventa loʼiletik ta ruso. Jlik li ta livroetik taje jaʼ chalbe skʼoplal jun pastor ta jun relijion. Laje ayan ta koʼonton ta spasel li kʼusi tskʼan Diose xchiʼuk ta skoltael li yan krixchanoetike. Muʼyuk toʼox bu jech jpasoj, pe la jkʼanbe ta sjunul koʼonton Dios ti akʼo xi skoltaun sventa oyuk sbalil li jkuxlejal chkaʼie. Kʼalal yakal ta jkʼopon li Diose, toj labal sba laj kaʼi ti xkuxet xa li koʼontone. Pe mas to toj labal sba laj kaʼi ti kʼusi ikʼot ta pasel kʼalal chib ora toʼox echʼeme: jun yajrextiko Jeova te ikʼot ta stiʼ jnaʼ sventa tal yalbun mi ta jkʼan chanubtasel ta Vivlia. Li vaʼ kʼakʼal taje jaʼ te ilik li achʼ jkuxlejal ti ximuyubaj noʼoxe.

TI KʼUYELAN LA SJEL JKUXLEJAL LI VIVLIAE: Akʼo mi toj tsots ikaʼi, pe laj chʼayan skotol li kʼusitik jaʼ sventa li son ti heavy metal sbie. Akʼo mi jech, li son taje mu xchʼay tajek ta jol. Kʼalaluk chi-echʼ li bu tstijik li son taje ep kʼusitik chopol chtal ta jol. Mu jkʼan jkap xchiʼuk li kʼusitik lekik xa oy ta jnopben xchiʼuk ta koʼontone, jaʼ yuʼun muʼyuk xa bu xi-echʼ li bu tstijik li son taje. Jech noxtok, kʼalal chtal ta jnopben li kʼusitik ikʼot ta pasel ta voʼnee, jaʼo ta sjunul koʼonton ta jpas orasion. Jaʼ jech laj kaʼi kʼuyelan «li jun oʼntonal chacʼ Diose echʼem to xjelov jech chac cʼu chaʼal ta jnop ta jcʼanti[ke]» (Filipenses 4:7).

Kʼalal laj jchan li Vivliae te laj kaʼibe smelolal ti yajtsʼaklomtak Cristoe skʼan xalbeik xchiʼilik li kʼusi xchʼunojike (Mateo 28:19, 20). Li voʼone jnaʼoj lek ti mu spas kuʼune, pe li kʼusi yakalun xchanel batele chakʼbun xkuxetel koʼonton xchiʼuk muyubajel. Jnaʼoj xtok ti oy yan krixchanoetik ti skʼan xchanik li kʼusi melele. Jaʼ yuʼun manchuk mi chixiʼ tajek, lokʼ ta koʼonton yalbel yantik li kʼusi yakal ta jchane. Labal to laj kaʼi ti jaʼ la skoltaun sventa oyuk sbalil chkaʼi li jkuxlejale xchiʼuk ti lek tsʼunuluk xkom ta koʼonton li kʼusi chchanubtasvan li Vivliae.

KʼUSITIK SBALIL JTAOJAN: Li avie ximuyubaj noʼox ti nupunemun xae, xchiʼuk ti jkoltaanoj xa junantik krixchanoetik jech kʼuchaʼal li kixlel xchiʼuk jmeʼ sventa xojtikinik li melel ta sventa li Vivliae. Ta skoj ti chitun ta stojolal li Dios xchiʼuk ti ta jkoltaan li jchiʼiltak ta yojtikinel li Diose jaʼ yakʼojbe sbalil li jkuxlejale.