¿Kʼusi skʼan spas li totil sventa mu xnamaj ta stojolal li skereme?

«TOT, ¿kʼuxi la achan ti ep kʼusi xanaʼe?». ¿Mi oy jech sjakʼojbot junuk velta li akerem taje? Kʼalal jech la sjakʼbot taje, ta melel la muyubaj van tajek ta skoj ti jaʼ totilote. Pe mas to van la muyubaj-o mi laj yakʼ ta xkuxlejal li tojobtaseletik laj avakʼbee xchiʼuk mi la stabe sbalile (Proverbios 23:15, 24). *

Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿mi jech to lek chayilot kʼuchaʼal ta voʼone li akereme? ¿O mi mu xa sta kʼuchaʼal ta voʼnee? ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa mu xnamaj ta atojolal kʼalal mi pas xa batel ta vinik li akereme? Pe kʼalal mu to ta jtakʼtike, jkʼeltik batel li kʼusitik xuʼ xmakat li jun totile.

Oxtos li kʼusi onoʼox chmakvan ta bee

1. CHʼABAL YORAIL. Ta epal mukʼtik lumetike, jaʼ tsabe tal stojol veʼlil li totile. Ta skoj ti jaʼ ch-abtej sjunul kʼakʼale, muʼyuk jal te oy li ta snae xchiʼuk muʼyuk jal te xchiʼuk li xnichʼnabe. Jech kʼuchaʼal li kʼusi achʼ to laj yichʼ jakʼbel li totiletik ta Franciae, mu la sta lajcheb minuto ta kʼakʼal chchiʼinik ta loʼil li xnichʼnabike.

NOPO TA SVENTA LIʼE: ¿Kʼu sjalil chachiʼin ta loʼil li akereme? ¿Kʼu yuʼun mu xatsak ta vun jun chibuk xemana ti kʼu sjalil chachiʼin ta loʼil jujun kʼakʼale? Mi jech chapase labal sba chavil ti kʼusi chkʼot ta pasele.

2. MUʼYUK LEK LAJ AVICHʼ CHANUBTASEL. Jlom viniketike to jutuk tajek snaʼ xchiʼin sbaik ta loʼil xchiʼuk li stotike. Li Jean-Marie, ti te nakal ta Franciae xi chale: «Toj jutuk tajek la jchiʼin ta loʼil li jtote». ¿Kʼuxi la sta-o svokol taje? Xi chal stuke: «Muʼyuk jech jnopoj, pe toj echʼ noʼox yakʼojbun jvokol. Jech kʼuchaʼal liʼe, toj tsots chkaʼi ti xlik jchiʼinan ta loʼil li jnichʼnabe». Yan viniketike xuʼ van mas lek la xchiʼin sbaik ta loʼil xchiʼuk li stotike, pe mu toj lekuk xil sbaik. Xi chal li Philippe ti 43 sjabilale: «Li jtote toj tsots chaʼi ti xakʼbun ta ilel ti skʼanojune. Ta skoj taje, li voʼone mu kʼunuk chkaʼi ta yakʼbel yil ti jkʼanoj li jkereme».

NOPO TA SVENTA LIʼE: ¿Mi oy van kʼusi chopol chkʼot ta stojolal ti kʼuyelan chavil abaik xchiʼuk akerem ta skoj ti kʼuyelan chavil abaik xchiʼuk li atote? ¿Mi oy achanojbe li kʼusi lek o kʼusi chopol nopem xaʼi spasel li atote? ¿Mi oy bu avakʼoj venta?

3. LI KʼUSI NOPEM XAʼIIK SNOPEL TI MU LEKUKE. Ta jlom lumetike chalik ti maʼuk la yabtel stsʼitesel ololetik li totile. Li Luca, ti te chʼi ta Europa occidentale, xi chale: «Li krixchanoetike ta snopik ti jaʼ oy ta sbaik skʼelel ololetik li  antsetike». Ta yan lumetik xtoke, li totiletike jaʼ noʼox la oy ta sbaik yakʼbel tsatsal tukʼibtasel li ololetike. Li George, ti te laj yichʼ tsʼitesel ta slumal Africae, xi chale: «Li stalel xkuxlejalik ti bu likemun tale, li totiletike mu snaʼ xtajinik xchiʼuk li xnichʼnabike, yuʼun tsnopik ti chyalesbat sbalil li yabtelike. Jaʼ yuʼun toj tsots ta pasel chkaʼi li kʼusi mu tsotsuk ta pasel jechuke, ti xitajin jlikeluk xchiʼuk jnichʼone».

NOPO TA SVENTA LIʼE: ¿Kʼusi skʼan spasik li totiletik ti bu nakalote? ¿Mi ta xichʼik albel ti jaʼ oy ta sbaik stsʼitesel ololetik li antsetike? ¿Mi chichʼ albel ti akʼo yakʼbe yil xnichʼnab ti skʼanojane, o mi mu lekuk ta kʼelel mi jech la spase?

¿Kʼusi xuʼ skoltaot mi jaʼot jun totil ti jech chanuptan jaytosuk kʼuchaʼal taje? Aʼibo lek smelolal li mantaletik liʼe.

Jaʼo xalikes kʼalal bikʼit to li akereme

Stalel onoʼox chvokʼik yilel li ololetik ti jaʼ tspasik li kʼusi tspas li stotike. Jaʼ yuʼun chaʼa, lek xatunes li kʼusi stalel onoʼox tskʼan li akerem kʼalal bikʼit toe. ¿Kʼuxi xuʼ xapas? ¿Xchiʼuk kʼuxi chachʼakbe yorail sventa xachiʼin ta loʼil?

Mi stakʼ chavile, koʼol xapasik li kʼusi skʼan pasel jujun kʼakʼal ta anaike. Jech kʼuchaʼal liʼe, akʼbo junuk yuni mes xchiʼuk junuk bikʼit sbekʼobil yanal teʼ sventa xavalbe ti akʼo skoltaote. Ta melel, xmuyubaj van ti ta xchiʼin ta abtel li buchʼu xuʼ xpojat xchiʼuk ti toj lek ta chanbel stalelal chile: ti jaʼ li stote. Xuʼ van mas jal xlaj-o li avabtele, pe taje jaʼ sventa xachiʼin abaik ta loʼil xchiʼuk jech chachanubtas ti j-abtel keremuke. Ta voʼnee, li Vivliae laj yalbe li totil meʼiletik ti skʼan stsakik ta venta li yalab xnichʼnabik li ta kʼusi skʼan pasel jujun kʼakʼal ta snaike xchiʼuk ti xuʼ jaʼo te xchiʼinik ta loʼil xchiʼuk xchanubtasike (Deuteronomio 6:6-9). Li tojobtasel taje oy-o sbalil.

Maʼuk noʼox me ti jmoj xa-abtej xchiʼuk li akereme, moʼoj, jmoj me xatajinik xtok. Li sbalil chatabeike maʼuk noʼox me ti jmoj chamuyubajike. Jech kʼuchaʼal chalik li buchʼutik xchanojbeik lek skʼoplale, li totiletik ti chtajinik xchiʼuk li skeremike jaʼ la jech xuʼ skoltaik sventa xlokʼ ta yoʼontonik spasel li kʼusi tskʼanike xchiʼuk ti lek tsotsuk yoʼontonike.

Pe oy to kʼusi mas tsots skʼoplal chata. Li buchʼu chchanbe skʼoplal ti jaʼ li Michel Fize chal ti «kʼuxi xuʼ lek xchiʼin sbaik ta loʼil li olol xchiʼuk stote jaʼ ti xtajinike». Kʼalal chtajinike maʼuk noʼox chalbe ti skʼanoje, yuʼun chakʼbe ta ilel xtok xchiʼuk chchanubtas ti akʼo jech spas eke. Xi chal li André ti te nakal ta Alemaniae: «Kʼalal bikʼit toʼox li jkereme lek jal jnaʼ xitajinkutik. Li voʼone ta jmey, vaʼun jech la xchan spasel ek».

Ti yan bu xuʼ xachiʼin abaik ta loʼil xchiʼuk li akerem xtoke, jaʼo kʼalal chbat avakʼ vayuke. Kʼelbo junuk loʼil jujun akʼobal xchiʼuk chikintabo kʼalal chal li kʼusi muyubaj-o xchiʼuk li kʼusi laj yat-o yoʼonton echʼ kʼakʼale. Mi jech chapase jaʼ me chkoltaat-o sventa lek xachiʼin abaik ta loʼil mi chʼie.

Kʼelo lek li kʼusi lek chaʼie

Yileluke mu noʼox kʼusi sventaik li jlom chex kerem tsebetik ti chakʼ persa li stotik sventa xchiʼinatik ta loʼile. Mi chakʼ anop ti mu skʼan stakʼ li kʼusitik chajakʼbe li akereme, mu xanop ti solel mu kʼusi skʼan xaloʼiltaike. Xuʼ van mas oy ta yoʼonton chloʼilaj mi chajel ti kʼuyelan chaloʼilajike.

Li Jacques ti te nakal ta Franciae, oy bakʼintik ti tsots laj yaʼi xloʼilaj xchiʼuk li skerem, ti Jérôme sbie. Pe muʼyuk la suj sventa xkʼopoj, jaʼ noʼox la sjel li kʼusi tspase vaʼun lik ochikuk ta tajimol ta futbol. Li Jacques xi chale: «Kʼalal mi tsuts kuʼunkutike, te chichoti jkuxkutik ta yaxaltik, vaʼun chlik yalbun li kʼusitik tsvul-o yoʼontone. Ta jnop noʼox li voʼone jaʼ la skoltaun ti lek xkil jbakutik ti la jchʼak jkʼakʼal ta sventa li jkereme».

Pe, ¿mi mu skʼupin tajimol li akereme? Li André chvul ta sjol ti tskʼupin ti jmoj tskʼelik kʼanaletik xchiʼuk skereme, xi chale: «Ta  jlokʼes jxilakutik vaʼun te chitelikutik ta pana. Ta jlapkutik lokʼel lek pim jkʼuʼkutik xchiʼuk chkichʼkutik lokʼel jujun vaso jtekutik, vaʼun ta jkʼelkutik li vinajel ta akʼobale. Ta jloʼiltakutik li buchʼu Spasoj li kʼanaletike, li kʼusi ta jvul-o koʼontonkutike... jutuk mu skotoluk kʼusi ta jloʼiltakutik» (Isaías 40:25, 26).

Pe, ¿mi mu xakʼupin li kʼusi tskʼupin li akereme? Vaʼun bi, xuʼ van skʼan xajel li kʼusi chakʼupine (Filipenses 2:4). Li Ian ti te nakal ta Sudafricae, xi chale: «Mas ta jkʼupin tajimol li voʼone, mas mu skʼupin li jkerem Vaughane. Li stuke jaʼ tskʼupin li avionetik xchiʼuk komputadoraetike, jaʼ yuʼun laj kakʼ persa sventa x-ayan ta koʼonton taje. La jkikʼ batel ta skʼelel ti kʼuyelan chvil li avionetike xchiʼuk chitajinkutik ta komputadora sventa voʼonkutik xa yilel ta jtsʼotkutik li avione. Ta skoj ti jmoj ta jkʼupinkutike mas jun yoʼonton chloʼilaj li Vaughane».

Koltao ti oyuk sbalil chaʼi sbae

«¡Tot, tot, kʼelo avil!». ¿Mi oy junuk velta jech laj yalbot sventa xakʼel ti oy kʼusi achʼ tspas li akereme? Mi chex jchʼiel xa tale, xuʼ van mu xa masuk xvinaj ti tskʼan chakʼupil kʼoptae, pe ta me xtun yuʼun sventa lek snaʼ spas li kʼusitik skʼan spas jun yijil krixchanoe.

Kʼelavil li kʼusi la spas Jeova ta stojolal li jun xnichʼone. Kʼalal oy kʼusi tsots jel ta xkuxlejal li Jesús liʼ ta Balumile, li Diose laj yakʼbe ta ilel ti skʼanoj ti kʼalal xi laj yalbee: «Liʼi jaʼ Jnichʼon; lec jcʼanoj, lec jpatoj coʼnton yuʼun» (Mateo 3:17; 5:48). Melel onoʼox ti skʼan xatojobtas xchiʼuk chachanubtas li akereme (Efesios 6:4). Akʼo mi jech, ¿mi chasabe van yorail sventa chakʼupil kʼopta ta skoj li kʼusi lek chale xchiʼuk li kʼusitik lek tspase?

Jlom viniketike mu kʼunuk chaʼiik ta yalbel ti lek li kʼusi la spasike xchiʼuk ta yalbel ti skʼanojike, taje jaʼ van ta skoj ti jaʼ kʼelbatik mas li kʼusi chopol tspasik yuʼun li stotike ti mu jaʼuk li kʼusi lek tspasike. Mi jaʼ jech kʼotem ta atojolale, skʼan me xavakʼ persa ti xakolta ti oyuk sbalil chaʼi sba li akereme. ¿Kʼuxi xuʼ xapas? Li Luca ti laj xa kalbetik skʼoplale, nopem xaʼi jmoj tspasik li kʼusi skʼan pasel ta snaik xchiʼuk li skerem ti Manuel sbie ti voʼlajuneb sjabilale. Xi chal li Lucae: «Bateltike chkalbe li Manuel ti akʼo spas jtosuk abtele xchiʼuk ti stakun ta ikʼel mi tskʼan koltaele. Jutuk mu skotoluk veltae te ta spas stuk. Kʼalal tspas yuʼune chmuyubaj-o xchiʼuk oy sbalil chaʼi sba. Kʼalal oy kʼusi lek tspase ta jkʼupil kʼopta. Pe mi muʼyuk lek pas yuʼune, ta xkalbe ti ep sbalil chkil li kʼusi la spase».

Jech noxtok, skʼan me xakolta-o ti oyuk sbalil chaʼi sba li akerem sventa sta li kʼusi tskʼan tsta ti mas tsots skʼoplale. Pe, ¿kʼusi xuʼ xapas mi toj jal tajek tspas-o yuʼune? ¿Kʼusi van chapas mi muʼyuk lek chavil li kʼusi tskʼan tsta akʼo mi muʼyuk chopole? Mi jech taje, voʼot me skʼan xanop lek li kʼusi chakʼan chatae. Li Jacques ti laj xa kalbetik skʼoplale, xi chale: «Ta jkolta li jkerem sventa xakʼ ta yoʼonton stael li kʼusi tskʼane. Pe chkakʼ persa ti akʼo jaʼuk li kʼusi tskʼane maʼuk li kʼusi ta jkʼane. Ta jvules ta jol ti skʼan saʼ li kʼusi oy ta yoʼonton staele pe jaʼ ti bu kʼalal xuʼ yuʼune». Xuʼ xakolta stael li kʼusi oy ta yoʼonton tsta li anichʼon mi chachikintabe li kʼusi tsnope, mi chakʼupil kʼopta ta skoj li kʼusi lek tspase xchiʼuk mi chakolta ta stsalel li vokoliletik tsnuptane.

Pe skʼan me xanaʼ ti oy bakʼintik ti mu kʼunuk ti lek xavil aba xchiʼuk li akereme. Pe ta tsʼakale xuʼ me tskʼan ti te nopol oy ta atojolale. Yuʼun, ¿buchʼu onoʼox la mu skʼan xnopaj ta stojolal li buchʼu xuʼ xkoltaat ta stael li kʼusi tskʼane?

[Tsʼib ta yok vun]