Oy yorail skʼanel oy yorail spʼajel

«LI Diose jaʼ stalel ta xcʼanvan o.» Li jaypʼel kʼop taje nopem xaʼiik ta jlom mukʼta lumetik spasbel smarkoal, vaʼun te ta sjokʼan ta snaʼik. Mu labaluk sba chkaʼitik, yuʼun chakʼ ta ilel lek ti kʼuyelan li Diose: ti jaʼ noʼox stuk lek stakʼ chanbel ti kʼuyelan chkʼanvane.

Li kʼusi mu snaik li epal krixchanoetike jaʼ ti te tsʼibabil ta Vivliae xchiʼuk ti jaʼ la stsʼiba li jtakbol Juane. Xi chale: «Yan li bochʼotic mu xcʼanvanique, mu to xotquinic li Diose. Yuʼun li Diose jaʼ stalel ta xcʼanvan o» (1 Juan 4:8). Jaʼ onoʼox la stsʼiba xtok ti kʼuyelan skʼanoj krixchanoetik li Diose, xi laj yale: «Toj ep la xcʼuxubin scotol cristianoetic ta banamil li Diose [ti yichʼojik manele], jech laj yacʼ li jun noʼox Xnichʼon oye, yuʼun jech mu chʼayeluc chbat li bochʼotic ta xchʼunic ti jaʼ Jcoltavanej yuʼunique; jaʼ ta xcuxiic o sbatel osil» (Juan 3:16).

Ta skoj ti snaʼojik ti chkʼanvan li Diose oy jlome tsnopik ti ta onoʼox xakʼ perton skotol orae. Jech xtok, ep buchʼutik chakʼik ta ilel ta stalelalik ti tspasik li kʼusi tskʼan yoʼontonike yuʼun tsnopik ti muʼyuk ch-ichʼbat yeik yuʼun li Diose. Pe, ¿mi melel taje? ¿Mi skʼanoj van skotol krixchanoetik li Diose, akʼo mi lek o mi chopol tspas stalelik? ¿Mi snaʼ van xpʼajvan li Diose?

Li pʼajel xchiʼuk kʼanel yuʼun Diose

Jun pʼijil ajvalil ta voʼne ti jaʼ li Salomone xi laj yale: «Scotol oy scʼacʼalil; jaʼ yuʼun scotol li cʼusi tscʼan coʼnton ta jpastic liʼ ta banamile oy yorail», xchiʼuk laj yal ti oy yorail skʼanel xchiʼuk oy yorail spʼajele (Eclesiastés 3:1). Jech kʼuchaʼal chal li beiltasel liʼe, manchuk mi toj lek xkʼanvan xchiʼuk chkʼuxubinvan li Diose oy bakʼintik snaʼ xpʼajvan.

Pe kʼalal skʼan to xkalbetik mas skʼoplale baʼyel kalbetik li kʼusi smelolal ta Vivlia li jpʼel kʼop taje. Jlik ensiklopedia sventa Vivlia xi chalbe skʼoplale: «Li ta Vivliae ep smelolal smakoj li jpʼel kʼop “pʼajele”. [...] Xuʼ van jaʼ skʼan xal, skapemal jolal, li kʼusi kak xa noʼox chopol chichʼ nopele, xchiʼuk ti te stsakojbe sba skʼoplal li skʼakʼal oʼontonale. Li pʼajel taje xuʼ xlajesvan ta skoj ti tskʼan chilbajin li kʼusi spʼajoje». Liʼe jaʼ smelolal li kʼusi mas xkojtikintike xchiʼuk jamal xvinaj ti pʼajel taje jaʼ li kʼusi mas chakʼ vokolil liʼ ta Balumile. Akʼo mi jech, li ensiklopediae xi to chalbe smelolal li jpʼel kʼop pʼajel xie, «ti oy kʼusi jpʼajojtik tajeke, maʼuk skʼan xal ti ta xkilbajintik li kʼusi jpʼajojtike».

Jaʼ mas chkalbetik batel skʼoplal li ta xchibale. Jaʼ chkalbetik skʼoplal ti oy kʼusi mu jkʼantike, ti solel chopol chkiltike, pe ti mu ta xchopolaluk koʼontontike o ti ta jkʼan chkilbajintike. ¿Mi snaʼ van xpʼajvan li Dios jech kʼuchaʼal taje? Te ta jtabetik stakʼobil li ta Proverbios 6:16-19, xi chale: «Oy vacchop cʼusi tspas cristiano ti chopol chil li Mucʼul Diose; maʼuc noʼox, oy vucchop li cʼusi toj chopol yoʼnton yuʼune: jaʼ li bochʼo tstoy sba cʼu xʼelan sqʼuel osile, jaʼ li bochʼo puru epalcʼop tspase, jaʼ li bochʼo tsmil xchiʼil ti muʼyuc smule, jaʼ li bochʼo chopol cʼusi tsnop ta yoʼntone, jaʼ li bochʼo chbat ta anil xchiʼuc yacan ta spasel cʼusi  chopole, jaʼ li jʼepalcʼop testigoe ti mu meleluc cʼusi chale, jaʼ li bochʼo tsocbe sjol xchiʼiltaque».

Lek xvinaj ti oy jlom kʼusitik chichʼ pasel ti spʼajoj li Diose. Pe, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti spʼajoj li krixchano ti jech tspase? Mu jechuk skotol maʼ taje, yuʼun li Diose tstsak ta venta ti kʼu kelantike, li kʼusi kʼunutik-oe, li kʼusi oy ta jpat jxokontike, ti kʼuyelan kichʼojtik tsʼitesele xchiʼuk ta skoj ti mu jnaʼtike (Génesis 8:21; Romanos 5:12). Li jtsʼibajom yuʼun Proverbiose jun yutsil la skoʼoltas, xi laj yale: «Li Mucʼul Diose ta xacʼbe nucul li bochʼo lec scʼanoje; jaʼ jech chac cʼu chaʼal jun totil ti tstaqʼui lec xnichʼon ti lec scʼanoje» (Proverbios 3:12). Li jun totile xuʼ me spʼajoj ti kʼuyelan tspas stalelal li xnichʼone, pe taje maʼuk me skʼan xal ti muʼyuk skʼanoje o ti mu xa bu chakʼbe mantal sventa tstukʼibtase. Taje jaʼ jech tspasbe krixchano li Jeovae ta skoj ti skʼanoj xchiʼuk ti snaʼoj ti xuʼ to xkole.

Ti bakʼin sta-o pʼajele

¿Kʼusi van chkʼot ta stojolal li buchʼu mu xchʼun mantal manchuk mi xojtikin li kʼusi tskʼan Diose? Li buchʼu jech tspas taje muʼyuk chichʼ kʼanel, yuʼun muʼyuk lek ch-ile yuʼun li Diose. Mi yolbaj tspas li kʼusi mu skʼan ta jyalel li Diose, jaʼ noʼox chpʼajeo. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Vivliae xi chale: «Tsqʼuel cʼusi tspas li bochʼo lequique xchiʼuc li bochʼo chopolique. Li bochʼo jaʼ noʼox puru utsʼintavanej oy ta yoʼntonique, chopol chil o» (Salmo 11:5). Li Diose mu xchʼaybe smul li buchʼutik mu sutes yoʼontonik ta melele, jech chakʼ ta ilel li skarta Pablo sventa li j-hebreoetik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Cristoe, xi chale: «Me yutsil coʼnton ta jsaʼilan o jmultic ti cʼalal laj xa cotquintic li scʼop Dios ti jaʼ melele, muʼyuc xa yan milbil matanal chcacʼtic ta sventa li jmultique. Jaʼ xa noʼox ta jmalatic li tsots chapanel chquichʼtique» (Hebreos 10:26, 27). ¿Kʼu yuʼun jech tspas li Dios ti chkʼanvane?

Yuʼun xuʼ xnop xaʼi xchiʼuk xuʼ mu xa xkom yuʼun li tsatsal mulil tspase —ti ep ta velta xchiʼuk ti yolbaj xa jech tspas— li jun krixchanoe. Yuʼun xuʼ sok ta jyalel xchiʼuk ti mu xa xtukʼibe. Li Vivliae tskoʼoltas ta jkot jtiʼval bolom ti mu xuʼ xchʼayes li spintoale (Jeremías 13:23). Li krixchano taje tsnop ti mu xa persauk tsutes yoʼontone xchiʼuk tspas li «smulic o ta sbatel osil» chal Vivliae, ti mu xa sta-o pertone (Marcos 3:29).

Taje jaʼ jech kʼot ta stojolalik li Adán, Eva, xchiʼuk li Judas Iscariotee. Li baʼyel jtot jmeʼtike muʼyuk kʼusi spak-o skʼoplalik ti la saʼ smulike yuʼun tukʼik toʼox xchiʼuk xaʼibeik lek smelolal li mantal ti lek jamal albilik yuʼun Diose. Yuʼun yolbaj la saʼ smulik. Jaʼ yuʼun, li Diose mi junuk velta laj yalbe ti akʼo sutes yoʼontonike (Génesis 3:16-24). Akʼo mi jpas mulil li Judase, la svalopatin li Xnichʼon Diose ti toj lek toʼox xil sbaike. Li Jesuse laj yalbe skʼoplal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal «sveʼel onoʼox chʼayele» (Juan 17:12). Yan jmulavil ti mu xa xjele, jaʼ li Diabloe, ti chal Vivlia ti chichʼ lajesele (1 Juan 3:8; Apocalipsis 12:12). Skotolik taje staik-o li pʼajel yuʼun Diose.

 Pe akʼo mi jech, toj lek ta aʼiel ti jutuk mu skotoluk li jpas muliletike stakʼik to tukʼibtasel. Li Jeovae toj ep smalael yuʼun xchiʼuk muʼyuk tskʼupin yakʼbel kastigo li buchʼutik la saʼ smulik ta skoj ti mu snaʼike (Ezequiel 33:11). Jaʼ yuʼun chalbe skotol li krixchanoetik ti akʼo sutes yoʼontonike, vaʼun jaʼ jech xuʼ tstaik perton. Li Isaías 55:7, xi chale: «Voʼoxuc li jpasmuliloxuque, comtsanic li be atamojique; voʼoxuc ti ep sbolil avoʼntonique, comtsanic li cʼusi chopol chanopique. Sutanic tal ta stojol li Mucʼul Diose, yuʼun li stuque toj ep cʼuxubinel yuʼun; li Dios, cuʼuntique toj ep perdón yuʼun».

Ti kʼuyelan skʼan xkiltik li kʼusi ta jkʼantik xchiʼuk ta jpʼajtike

Li melel yajtsʼaklomtak Cristoe skʼan xchanbeik stalelal li Diose xchiʼuk skʼan xchanik ti oy yorail skʼanel xchiʼuk ti oy yorail spʼajele. Jaʼ yuʼun, kʼalal jaʼo chakʼik ta ilel li kʼanelal xchiʼuk li xkʼuxul oʼontonale maʼuk noʼox jech tspasik ta skoj ti chkʼunib yoʼontonike. Li kʼusi tskoltautik ti kʼuyelan skʼan xkiltik li kʼusi ta jkʼuxubintik xchiʼuk ti skʼan jpʼajtik li mulile, jaʼ li kʼusi laj yal li yajtsʼaklom Cristo ti jaʼ li Judase: «Cʼuxuc me ta avoʼntonic noxtoc scotol li yantique. Pero bijanic me yuʼunic, contrainic me li cʼusi chopol tspasique, yuʼun batsʼi bolibenic o ta jyalel; cʼalal ta scʼuʼ spoqʼuic xcuchoj o li xchopolilique» (Judas 22, 23). Jaʼ xkaltik, ti kʼalal ta jpʼajtik li kʼusi chopole maʼuk ta jpʼajtik li krixchano ti chopol kʼusi tspase.

Li yajtsʼaklom Cristoe skʼan xchʼunik li mantal albil ti skʼan skʼanik li skontraik xchiʼuk ti lekuk kʼusi spasbeike. Li Jesuse xi laj yale: «Cʼuxubino avajcontraic; cʼopanbeic Dios ta stojol li bochʼotic chayutsʼintaoxuque» (Mateo 5:44). Jaʼ yuʼun, li yajrextikotak Jeovae muʼyuk chiktaik ta yalbel lekil aʼyej ta sventa Ajvalilal yuʼun Dios li slakʼnaike, akʼo mi mu lekuk chaʼiik li jlome (Mateo 24:14). Li yajrextikotak Jeovae chakʼik persa ti jechuk xilik li krixchanoetik kʼuchaʼal chal li Vivliae: ti xuʼ xichʼik kʼanel xchiʼuk kʼuxubinel yuʼun Jeovae. Pe kʼalal muʼyuk chakʼ ta yoʼontonik o ti chkontrainvanik li krixchanoetike, li yajrextikotak Jeovae jaʼ tspasik li kʼusi laj yal li jtakbol Pabloe: «Cʼanbeic bendición li bochʼo chascontrainoxuque. Cʼanbeic slequilalic; mu xacʼanbeic slajel xchamelic. [...] Mu me chopoluc spacol xavacʼbeic li bochʼo chopol cʼusi chaspasboxuque» (Romanos 12:14, 17). Yuʼun snaʼojik ti jaʼ ta xal stuk Jeova ti buchʼu sta-o tskʼane xchiʼuk ti sta-o tspʼaje. Yuʼun jaʼ Mukʼta Jchapanvanej ta sventa li buchʼu sta-o xkuxi xchiʼuk xchame (Hebreos 10:30).

Ta melel, «li Diose jaʼ stalel ta xcʼanvan o». Jaʼ yuʼun, li voʼotike skʼan xkakʼtik ta ilel ti oy sbalil chkiltik ti kʼanvaneme, jaʼ ti xkojtikintik xchiʼuk ti jpastik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li kʼusi tskʼane. Li yajrextikotak Jeova bu nakalote ta sjunul yoʼontonik xuʼ xayakʼboxuk ta ilel ta Avivlia atuk mi oy avuʼune, ti kʼusi tskʼan li Diose xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xavakʼ ta akuxlejale. Mi jech chapase, jech muʼyuk chata pʼajel yuʼun li Diose xchiʼuk xuʼ xakʼupin ti tskʼanote xchiʼuk ti lek chilote.

[Tsʼib ta mukʼtik sletraile ta pajina 18]

«Oy vacchop cʼusi tspas cristiano ti chopol chil li Mucʼul Diose; maʼuc noʼox, oy vucchop li cʼusi toj chopol yoʼnton yuʼune: jaʼ li bochʼo tstoy sba cʼu xʼelan sqʼuel osile, jaʼ li bochʼo puru epalcʼop tspase, jaʼ li bochʼo tsmil xchiʼil ti muʼyuc smule, jaʼ li bochʼo chopol cʼusi tsnop ta yoʼntone, jaʼ li bochʼo chbat ta anil xchiʼuc yacan ta spasel cʼusi chopole, jaʼ li jʼepalcʼop testigoe ti mu meleluc cʼusi chale, jaʼ li bochʼo tsocbe sjol xchiʼiltaque.» (PROVERBIOS 6:16-19)

[Tsʼib ta mukʼtik sletraile ta pajina 19]

«Me yutsil coʼnton ta jsaʼilan o jmultic ti cʼalal laj xa cotquintic li scʼop Dios ti jaʼ melele, muʼyuc xa yan milbil matanal chcacʼtic ta sventa li jmultique. Jaʼ xa noʼox ta jmalatic li tsots chapanel chquichʼtique.» (HEBREOS 10:26, 27)

[Tsʼib ta mukʼtik sletraile ta pajina 20]

«Voʼoxuc li jpasmuliloxuque, comtsanic li be atamojique; voʼoxuc ti ep sbolil avoʼntonique, comtsanic li cʼusi chopol chanopique. Sutanic tal ta stojol li Mucʼul Diose, yuʼun li stuque toj ep cʼuxubinel yuʼun; [...] toj ep perdón yuʼun.» (ISAÍAS 55:7)

[Lokʼol ta pajina 19]

Li totil ti skʼanoj li xnichʼone tstukʼibtas yuʼun jaʼ sventa slekilal

[Lokʼol ta pajina 20]

Ep li buchʼutik te tikʼajtik ta chukele staojbeik sbalil ti chichʼik kʼanel xchiʼuk kʼuxubinel yuʼun Diose