Li ta 11 yuʼun noviembre ta 1918 jaʼo laj skʼoplal li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. Li krixchanoetike laj yiktaik abtel xchiʼuk x-akʼotajik noʼox ta kayeetik, pe taje muʼyuk jalij. Ta tsʼakal uni jutuk kʼalal laj xaʼox li paskʼope, tal yan svokolik xtok ti mas to xibal sba kʼu yelan chmilvan kʼuchaʼal li metrayetae.

Tal jun chamel ti chmilvan ti ojtikinbil kʼuchaʼal gripe española sbie, taje epal soltaroetik te la xkuchik ta Francia ta junio ta 1918. Li xchanul li chamel taje laj yichʼ ilel ta anil noʼox ti chmilvan-oe. Jech kʼuchaʼal liʼe, ta jayib noʼox u epal soltaroetik ti likemik ta Estados Unidose chamik ta Francia, ti jaʼ mu sta yepal milvan li yajkontraike. Li chamel gripe española sbie xkuchojik xa onoʼox batel li soltaroetik kʼalal sut batel ta slumalik kʼalal laj xaʼox li paskʼope, ta skoj taje ta anil noʼox puk batel ta spʼejel Balumil li chamele.

Kʼalal echʼ xaʼox li paskʼope tal viʼnal xchiʼuk vokolil ta takʼin xtok. Jutuk mu skotoluk li lumetik ta Europae laj yil svokolik ta viʼnal kʼalal echʼ xaʼox li paskʼop ta 1918. Li ta sjabilal 1923 chʼabal xaʼox sbalil kom li takʼin ta Alemaniae. Vakib jabil ta tsʼakale, ta spʼejel Balumil xaʼox chil svokolik ta takʼin. Ta slajebal xae, li ta sjabilal 1939 jaʼo lik li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, taje jaʼ li kʼusi tal kʼalal laj xaʼox li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. ¿Buchʼu ta smul ti tal li vokoliletik taje?

Li albilkʼopetik ta Vivliae chakʼ kiltik kʼu yuʼun kʼotanuk ta pasel kʼusitik ti toj tsotsik skʼoplale, li jun slekil kʼelobile jaʼ li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumil echʼe. Li Jesucristoe laj onoʼox yal ti chlik skontrain sbaik krixchanoetik ta jujun balumile, chtal tsots viʼnal xchiʼuk chamel ta butikuk noʼox (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11). Laj yalbe ti jaʼ senyailtak slajebal kʼakʼal li yajtsʼaklomtake. Te chalbe mas skʼoplal ta slivroal Apocalipsis ti te stsakojbe sba skʼoplal li paskʼop laj yichʼ pasel ta Balumil xchiʼuk li paskʼop ta vinajele. (Kʼelo li rekuadro ti bu chal:  «Paskʼop ta Balumil xchiʼuk ta vinajel».)

Li slivroal Vivlia xtoke chalbe skʼoplal chankot kaʼetik xchiʼuk yajvaltak. Taje chichʼ alel kʼuchaʼal chankot kaʼetik ta slivroal Apocalipsis. Li oxkot kaʼe jaʼ skʼan xal li vokoliletik laj yalbe skʼoplal Jesús liʼe: paskʼopetik, tsots viʼnal xchiʼuk chameletik. (Kʼelo li rekuadro ti bu chal:  «¿Mi yakal van ta xanbal li chankot kaʼetik avie?».) Lek xvinaj, ti ta Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile jaʼ te lik talel vokoliletik ti muʼyuk pajem-o li avie. Li Vivlia xtoke chakʼ ta ilel ti jaʼ Satanás li buchʼu la slikes li paskʼope (1 Juan 5:19). ¿Mi chlaj van skʼoplal li kʼusitik tspas li Satanase?

Li slivroal Apocalipsis xtoke chalbutik ta jamal ti «mu xa jaluc [ch-abtej]» li Satanase (Apocalipsis 12:12). Jaʼ yuʼun solel ilinem tajek xchiʼuk yakʼoj epal vokoliletik liʼ ta Balumile. Jech xtok, li vokoletik chkiltik avie jaʼ sprevailtak ti mu xa jaluk ch-abtej li Satanase.

Li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile la sjelbe-o xkuxlejal li krixchanoetike. Yuʼun laj yichʼ talel paskʼopetik, plantonetik xchiʼuk muʼyuk xa spatoj yoʼontonik ta stojolal li jbabeetike. Jech xtok, jaʼ sprevail ti jipat yalel tal ta Balumil li Satanase (Apocalipsis 12:9). Li buchʼu tspas mantal ta balumil ti mu xvinaj ta kʼelele xkoʼolaj kʼuchaʼal li buchʼu tspas mantal ti toj chopol tajek yoʼontone, yuʼun snaʼoj ti jutuk xa skʼan xichʼ akʼbel slajeb li ajvalilal tspase. Kʼalal mi tsuts xaʼox skʼakʼalil ti ch-ajvalilaje, li vokoliletik ti lik talel ta Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile ta me xlaj skʼoplal ek.

Li albilkʼopetik ta Vivlia liʼe chakʼ kiltik ti xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal Jesucristo, ti jaʼ li Ajvalil kuʼuntik ta vinajele, yuʼun poʼot xa xakʼbe slajeb «yabtel li pucuje» (1 Juan 3:8). Ta smiyonal noʼox krixchanoetik yakal tskʼanik ta s-orasionik ti akʼo xa taluk li Ajvalilal yuʼun Diose. ¿Mi jech chapas li voʼote? Koliyal li Ajvalilal taje, li tukʼil krixchanoetike xuʼ me xilik ti chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Dios ta sventa li Balumile, ti jaʼ maʼuk li kʼusi tskʼan Satanase (Mateo 6:9, 10). Li ta Ajvalilal yuʼun Diose muʼyuk xa me chlik mi junuk paskʼop ta spʼejel Balumil (Salmo 46:9). Chano ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, ¡vaʼun chavil kʼuxi ch-ayan jun oʼontonal ta spʼejel Balumil! (Isaías 9:6, 7.)