JCHANBETIK LI XCHʼUNEL YOʼONTONE | JOSÉ

Muʼyuk la spas li kʼusi toj chopole

LI JPʼOLMAJELETIKE te xa stsopetik batel ta tiʼ ukʼum Nilo. Li ikʼe kʼixin xchiʼuk xkaʼitik smuil nichimetik ti loto sbie xchiʼuk yan nichimetik ti ta voʼ xchʼie. Li José eke jaʼ jech chaʼi kʼalal chichʼ ikʼe. Kʼalal jaʼo te xcholetik batel li epal krixchanoetik xchiʼuk skameyoike ta buyuk noʼox xvilajet chlokʼ garsaetik o ibis mut ta skoj ti ta xiʼike. Li jpʼolmajeletik taje chbatik to ta yan jteklum ta yosilal Egipto. Li Josee, ¡solel nom oy li ta vitstikaltik Hebrone, ti jaʼ te laj yichʼ chonel talele! ¡Toj jelel ti kʼu yelan xvinaj ti bu xa oy li avie!

Li ta steʼel xanetik xchiʼuk li ta steʼel teʼtikal igoetik te ta tiʼ ukʼume xkaʼitik kʼu yelan xviklajetik o x-avlajetik li maxetike. Ti kʼu yelan skʼopik li krixchanoetik ti tsnup ta be li Josee solel van mu xaʼibe smelolal. Chakʼ persa xaʼi jpʼelchaʼpʼeluk. Skʼan xakʼ persa xchanel, yuʼun xuʼ muʼyuk xa tsut-o li ta snae.

Li Josee chex kerem to yuʼun vuklajuneb o vaxaklajuneb to sjabilal, pe oy xa tsots svokol ti xuʼ xiʼik-o epal mukʼtikil krixchanoetike. Itʼixtaat yuʼun sbankiltak ta skoj ti jaʼ mas kʼanbil yuʼun li stote. Solel spʼajojik, jech oxal la snop tsmilik, pe la sjel li kʼusi la snopike, la xchonik batel ta stojolal li jpʼolmajeletik ti xchiʼukan batel avie (Génesis 37:2, 5, 18-28). Kʼalal ta epal xemana xaʼox xanavike mas xa jun yoʼontonik li jpʼolmajeletike, yuʼun jutuk xa skʼan xkʼotik li ta mukʼta lum ti bu chchonik li Josee xchiʼuk li yan kʼusitik yichʼojik batel sventa tspasik kanal epal takʼine. ¿Kʼusi van tspas José sventa mu xlaj ta at-oʼontone? Li voʼotik eke, ¿kʼusi van xuʼ jpastik sventa mu slajes xchʼunel koʼontontik li vokoliletik xchiʼuk li kʼusitik chjel ta jkuxlejaltike? Ta melel toj ep kʼusitik xuʼ jchantik li ta sloʼil xkuxlejal Josee.

«LI JOSEE TE ONOʼOX CHIʼINBIL YUʼUN LI MUCʼUL DIOSE»

Li loʼil ta Vivliae xi chale: «Cʼalal iʼicʼat batel ta Egipto li Josee, oy jun egipto vinic, Potifar sbi. Jaʼ la sman comel ti cʼalal te yicʼojic batel li ismaeletique. Li Potifare jaʼ xchiʼil ta abtel li faraone, xchiʼuc jaʼ banquilal soldado yuʼun» (Génesis 39:1). Solel nan toj chopol laj yaʼi José ti xchibal xa velta laj yichʼ chonele. ¡Yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal pʼolmal ta x-ilat! Li avie te xtijet batel xtok ta spat li buchʼu manat-oe, ch-echʼik ta skayeal jteklum ti noj ta krixchanoetik, ta pʼolmajebaletik xchiʼuk ta tiendaetike. Ikʼbil batel li ta achʼ sna une.

Ta alel noʼox ti snae, yuʼun mi jsetʼuk xkoʼolaj xchiʼuk ti bu toʼox oy ti persa laj yikta komele. Li Josee likem talel ta jun utsʼ alalil ti ta karpana nakalike xchiʼuk ti xtal xbatik noʼox ta jujujot xchiʼuk xchonbolomike. Pe li sna Potifare alakʼ sba xchiʼuk lek kʼupil sba bonbil, jech kʼuchaʼal li sna yan jkʼulejetik ta Egiptoe. Li buchʼu chchanbeik skʼoplal kʼusitik voʼne mukajtik ta lume (arqueólogos) chalik ti voʼneal j-egiptoetike tskʼupinik li nichimaltike, te taje oy mukʼtik teʼetik, stsʼunojik papiroetik ta stankeik, nichimetik ti loto sbie xchiʼuk yan tsʼiʼleletik ti ta voʼ chchʼie. Oy jlom naetike vaʼanbil ta oʼlol mukʼta nichimaltik xchiʼuk oy yamakʼil ti bu tsmakik tsʼujulale, oy mukʼtik sventanail, ep kuartoetik, lek mukʼ veʼebal xchiʼuk oy svayebtak mosoiletik.

 ¿Mi labal van sba laj yil José li mukʼtikil naetik taje? Ta melel muʼyuk. Li kʼusi van mas tsnope jaʼ ti stuk chaʼi sbae. Toj jelel tajek chil skotol: ti kʼu yelan skʼopik li j-egiptoetike, li kʼuʼ spokʼike, ti kʼu yelan tsmeltsan sbaike... Mas to li srelijionike. Nabil ti ta sienal noʼox diosetik chichʼik ta mukʼe, tspasik majiaetik, oy ta yoʼontonik snaʼel mas ta sventa li lajelale xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mi lijchame. Pe jtos noʼox kʼusi koltaat-o José yoʼ mu xlaj ta skoj ti stuk chaʼi sbae. ¿Kʼusi jaʼ taje? Xi chal li Vivliae: «Li Josee te onoʼox chiʼinbil yuʼun li Mucʼul Diose» (Génesis 39:2). Li Josee ep van ta velta laj yokʼita sba ta stojolal Jeova. Li Vivliae chal ti «Mucʼul Diose nopol oy ta stojol li bochʼo tscʼanic vocole» (Salmo 145:18). ¿Kʼusi yan la spas José sventa xnopaj ta stojolal li Sdiose?

Muʼyuk laj yakʼ ti stsalat yuʼun li at-oʼontone. Li Josee lik abtejuk xchiʼuk laj yakʼ persa spasel lek li yabtele, ta skoj taje akʼbat bendision yuʼun Jeova. Taje ta anil noʼox laj yakʼ venta li Potifare. «Laj yil ti chiʼinbil yuʼun Mucʼul Dios li Josee yuʼun lec ibat scotol li cʼusi la spase.» Ta kʼunkʼun lek ilat yuʼun yajval li Josee yuʼun akʼbat ta skʼob «scotol cʼusitic oy yuʼun li Potifare» (Génesis 39:3-6).

Li Josee jaʼ jun slekil kʼelobil ta stojolal li kerem tsebetik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Cristoe. Li ta xchanob vunike oy ep kerem tsebetik ti batem ta yoʼontonik espiritismoe xchiʼuk muʼyuk smelolal li xkuxlejalike. Ta melel xuʼ stuk chaʼi sbaik ta skoj ti jech stalelalik li ta xchanob vunike. Mi jech chavaʼi abe, teuk me ta ajol ta avoʼonton ti muʼyuk bu jelem li Jeovae (Santiago 1:17). Li stuke nopol me oy ta stojolal li kerem tsebetik ti tukʼ yakʼoj sbaike xchiʼuk chakʼbe bendision li buchʼutik chakʼik persa xchʼunbel smantaltake.

Kalbetik skʼoplal yan velta li Josee. Echʼ xa jayibuk jabiletik, li Josee vinik xa, lek tsots xchiʼuk kʼupil sba. Kʼux ta alel, pe tsnuptan svokol ta skoj ti kʼupil sbae. Yuʼun kʼalal oy buchʼu kʼupil sbae chlajik ta ilbajinel yuʼun krixchanoetik ti chopol sjolike.

«MUʼYUC ONOʼOX LA XCHʼUN»

Li Josee jaʼ toʼox jun vinik ti tukʼ yakʼoj sbae. Pe li yajnil Potifare mu jechuk stalelal. Li Vivliae chal ti lik kʼupijuk yoʼonton ta stojolal li Josee, vaʼun xi laj yalilanbee: «Laʼ jchiʼin jbatic ta vayel» (Génesis 39:7). ¿Mi kʼupij van yoʼonton jutukuk José sventa xchʼam li kʼusi albate? Li ta Skʼop Diose muʼyuk bu chal ti mu xtij yoʼonton ta antsetik li Josee, yuʼun koʼol kʼuchaʼal li kerem tsebetik avie. Jech xtok chʼabal bu chal ti muʼyuk kʼupil sba li antse. ¿Mi laj van snopilan kʼuxi xuʼ spak skʼoplal li Josee? Yuʼun mu persauk snaʼ jechuk li yajvale. Jech  xtok, ti ta nakʼal chchap skʼop xchiʼuk yajnil jun bankilal soltaro xchiʼuk ti lek ojtikinbile xuʼ stabe sbalil ti jechuke. Pe, ¿mi oy van jech la snop?

Ta melel mu jnaʼtik. Li kʼusi jnaʼojtike jaʼ li kʼusi oy ta yoʼontone. Ti kʼuxi xuʼ jnaʼtike jaʼ ta skoj li kʼusi la stakʼbe li antse: «Qʼuelavil, li cajvale yacʼojbun jventain scotol li cʼusitic oy yuʼune, jech mu xloʼilaj yoʼnton ta sventa ti liʼ oyune. Muʼyuc bochʼo yan tsots yabtel liʼ ta anaic jech chac cʼu chaʼal vuʼun. Li cajvale yacʼojbun ta jcʼob scotol li cʼusi oy yuʼune. Jaʼ xa noʼox muʼyuc jventainojot li voʼote yuʼun yajnilot. Jech ¿cʼu yuʼun ta jpas li cʼusi toj chopole, xchiʼuc ti jaʼ sventa ta jta o jmul ta stojol Diose? -xut li antse» (Génesis 39:8, 9). Lek jamal laj yakʼ ta aʼiel li kʼusi laj yal Josee. Ta skoj noʼox li kʼusi albate chopol laj yaʼi sjol yoʼonton. ¿Kʼu yuʼun?

Jech kʼuchaʼal laj yal stuke, li Potifare spatoj yoʼonton ta stojolal li Josee. «Yacʼojbe xa ta scʼob José scotol cʼusitic oy yuʼun li Potifare.» Jaʼ xa noʼox muʼyuk bu sventainojbe li yajnile. ¿Kʼuxi xa noʼox jech chilbajin li yajvale? Pe oy to kʼusi mas ti chopol chaʼi-o sjol yoʼontone: jaʼ ti tsta smul ta stojolal Sdiose, li Jeovae. Li Josee snaʼoj kʼusi tsnop Dios ta sventa li nupultsʼakale xchiʼuk ti skʼan tukʼ xakʼ sbaike. La xchan ta stojolal stot smeʼ. Snaʼoj ti jaʼ Jeova ti buchʼu la slikes li baʼyel nupunele xchiʼuk ti laj yal ta jamal li kʼusi oy ta yoʼontone: ti jmojuk oyike xchiʼuk ti «jun noʼox sbecʼtal ta xcʼoti[ke]» (Génesis 2:24). Snaʼoj xtok ti la sabeik-o skʼakʼal yoʼonton Dios li buchʼutik ta ox sokesik yan nupultsʼakale. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Jeovae tsots laj yalbe mantal li viniketik ti tskʼan ox chchiʼinik ta vayel li yajnil Isaaque, ti jaʼ li smukʼtot Josee, xchiʼuk li yajnil snamtal mukʼtote, ti jaʼ li Abrahame (Génesis 20:1-3; 26:7-11). Li Josee la xchan lek li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae, jech oxal oy ta yoʼonton chakʼ batel ta xkuxlejal.

Li yajnil Potifare muʼyuk lek laj yaʼi li kʼusi albate. ¿Buchʼu xa noʼox jech tspas taje? ¡Chpʼajvan xchiʼuk chal ti ‹toj chopol› ti tspakʼalin sbae! Akʼo mi jech, muʼyuk ta xikta sba. Ta skoj ti mu sta-o chaʼi xichʼ pʼajele, mas to laj yakʼ persa sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼane. ¡Solel xkoʼolaj tajek snopben kʼuchaʼal li Diabloe! Li Diablo eke muʼyuk bu loʼlaj yuʼun li Jesuse, pe muʼyuk bu laj yikta sba, yuʼun «la smala cʼusi ora xuʼ ta sqʼuelbe yoʼnton yan velta» (Lucas 4:13). Li yajtuneltak Diose lek ti chchanbeik stalelal li Josee: akʼo mi «scotol cʼacʼal te xvulvun» li antse, muʼyuk onoʼox la xchʼun li Josee (Génesis 39:10). Pe muʼyuk te laj-o skʼoplal li akʼel ta prevae.

Oy jun kʼakʼal, li yajnil Potifare la smala ti xlokʼ batel skotol li smosotake xchiʼuk te xa nakʼal chmalavan. Kʼalal och batel ta abtel li Josee, la stsakbe skʼuʼ xchiʼuk xi x-iʼun chalbe xtoke: «Laʼ jchiʼin jbatic ta vayel liʼi». Mi jaʼuk xa bu la snop li Josee, ta valopat xa sut sventa tskolta sba batel. Li yajnil Potifare solel mas tsots la stsakbe li skʼuʼe. Li stuke la skʼut sba lokʼel, lokʼ komel li skʼuʼe, jatav lokʼel. Jaʼ xa noʼox stsakojbe komel skʼuʼ José li antse (Génesis 39:11, 12).

Li kʼusi jpʼel yoʼonton la spas li Josee, tsvules ta joltik li kʼusi laj yal ta mas tsʼakal li jtakbol Pabloe: «Tscʼan chacomtsanic li mulivajele» (1 Corintios 6:18). ¡Jaʼ jun slekil kʼelobil sventa li yajtsʼaklomtak Cristoe! Li avie ep buchʼutik persa ta jchiʼintik krixchanoetik ti muʼyuk chichʼik ta mukʼ li smantaltak Diose. Mu me xkakʼtik sokesutik li snopbenike. Xkaltik noʼoxe, skʼan xijatavutik ta stojolalik, manchuk mi toj vokol chkaʼitik.

¡Laj to yil yan tsots svokol ta skoj ti tukʼ laj yakʼ sba li Josee! Li yajnil Potifare ilin tajek xchiʼuk oy ta yoʼonton tspak sutel. Tsots avan sventa chtal kʼelatuk yuʼun li smosotake. Vaʼun laj yalbe smosotak ti tsatsal tsakat ox la yuʼun li Josee, pe jatav la lokʼel kʼalal avane. Yoʼ xakʼik venta ti melel li kʼusi chale, laj yakʼ ta ilel li kʼuʼile. Kʼalal vul ta na li smalale, jech onoʼox la xchaʼal xtok xchiʼuk jaʼ laj yakʼbe smulin smalal ta skoj ti jaʼ laj yikʼ talel li Josee. ¡Solel ilin li Potifare! Ta anil noʼox laj yal mantal ti akʼo stikʼik ta chukele (Génesis 39:13-20).

«[CHUKBAT] BATEL YACAN TA CADENA»

Li buchʼu chchanbeik skʼoplal kʼusitik voʼne mukajtik ta lume staojbeik skomenal voʼneal chukinab ta Egipto, akʼo mi jech, mu stakʼ lek naʼel kʼu toʼox yelan. Li kʼusi nabile jaʼ ti oy toʼox kʼusitik vaʼanbil ti xkoʼolaj kʼuchaʼal mukʼta naetike, li ta yute oy te chukinabetik ta yut balumil. Jaʼ yuʼun li ‹chukel› laj yalbe skʼoplal Josee jaʼ jun chʼen ti ikʼpulan  xchiʼuk ti chakʼ at-oʼontone (Génesis 40:15). Li ta slivroal Salmose chal ti «[chukbat] batel yacan ta cadena yuʼunic; la slatsʼbeic snucʼ ta alal taqʼuin» (Salmo 105:17, 18). Oy bakʼintike, li jchukeletike chchukbatik ta kadenae xukʼubik ta spatik jaʼ to mi la snup sbae, oy jlome chchukbatik ta kadena snukʼik. Li Josee laj van yil tajek svokol ta skoj li kʼusitik laj yichʼ pasbele, akʼo mi chʼabal smul.

Pe li kʼusi mas chopole jaʼ ti mu jlikeluk noʼox laj yichʼ tikʼel ta chukele. Li Vivliae chal ti solel jal te laj yichʼ tikʼel li ta chʼen ti chakʼ xiʼele. * Jech xtok, mu snaʼ mi kuxul to chlokʼ ti bu oye. Lik jelavuk xemanaetik, uetik xchiʼuk jayib jabiletik. ¿Kʼusi van la spas sventa mu xlaj ta at-oʼontone?

Xi labal sba tstakʼ yan velta li Vivliae: «Li Mucʼul Diose te onoʼox xchiʼinoj li Josee; lec la xcʼuxubin». Jech ta melel, li Diose muʼyuk laj yikta li yajtunele xchiʼuk la xkʼuxubin lek (Génesis 39:21). Mi junuk chukinab xuʼ xmakat Jeova sventa tskolta xchiʼuk chkʼuxubin li yajtuneltake (Romanos 8:38, 39). ¿Mi xnop avuʼun kʼu yelan chalbe Jtotik ta vinajel li kʼusi oy ta yoʼonton xchiʼuk li svokoltake? ¿Mi xavakʼ venta kʼu yelan akʼbat jun yoʼonton xchiʼuk tsatsubtasat yuʼun «li Dios ti chispatbutic coʼntontique»? (2 Corintios 1:3, 4; Filipenses 4:6, 7.) Pe li Jeovae oy to kʼusi yan la spas ta stojolal li Josee. Li Vivliae chal ti koltaat yuʼun Jeova sventa lek x-ilat yuʼun li bankilal jchabichukinabe.

Yaʼeluke, li jchukeletike ch-akʼbat yabtelik, jaʼ yuʼun li Josee lik abtejuk. Li Jeovae laj yakʼbe bendision ta skoj ti lek tsots ch-abteje. Ta kʼunkʼun lek ilat yuʼun li bankilal jchabichukinabe, vaʼun xi chal Vivlia li kʼusi kʼot ta pasele: «Iʼacʼbat sventain scotol li jchuqueletique. Li Josee jaʼ xa lic yal mantal ta scotol li cʼusitic tscʼan pasel tee. Li banquilal jchabichuquinabe mu xa persauc la sqʼuel ti cʼu yepal sventainoj li Josee. Yuʼun te chiʼinbil yuʼun Mucʼul Dios li Josee, jech lec ibat yuʼun scotol li cʼusitic la spase» (Génesis 39:22, 23). ¡Solel van patbat yoʼonton José kʼalal laj yakʼ venta ti muʼyuk iktabil yuʼun li Sdiose!

Li jkuxlejaltike xuʼ me xjel ta anil ti muʼyuk jech jmalaojtike, pe xuʼ me chkuch kuʼuntik mi oy lek xchʼunel koʼontontik kʼuchaʼal Josee. Mi muʼyuk chkikta jbatik ta skʼoponel li Jeovae, mi tukʼ ta jchʼunbetik li smantaltake xchiʼuk mi chkakʼtik persa spasel li kʼusi tskʼane ta me xakʼbutik epal bendisionetik, jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Josee. Li Josee ep kʼusitik lek chkʼot ta stojolal ta jelavel, taje ta jkʼeltik li ta yan mantal chlokʼ ta mas tsʼakale.

[Tsʼib ta yok vun]

[Lokʼol ta pajina 13]

Li yajnil Potifare pichʼ yoʼonton ta stojolal José

[Lokʼol ta pajina 15]

Akʼo mi tikʼil ta chukel li Josee, lek kʼusitik la spas ti jaʼ akʼbat-o bendision yuʼun li Jeovae