Mi tstsakik takʼin li jnaklejetike, ¿mu mi jechuk tspas xanaʼ li ajvalil yuʼunike? Jaʼ yuʼun, mi ta jkʼantik jun ajvalil ti mu xchon sba ta takʼine, skʼan jot-o bu chlik tal. Oy jun ajvalil ti jech chalbe skʼoplal ta Vivliae. Taje jaʼ li Ajvalilal yuʼun Diose, ti laj yalbe yajtsʼaklomtak Jesús ti akʼo skʼanik ta orasione (Mateo 6:9, 10).

Li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ jun melel ajvalil ta vinajel ti mu xa jaluk skʼan x-och ta xkʼexol skotol li ajvaliletike (Salmo 2:8, 9; Apocalipsis 16:14; 19:19-21). Jtos ti kʼusi tspas li ajvalil taje jaʼ ti tslajes li stsakel takʼine. Pe, ¿kʼu yuʼun muʼyuk-o lajem yuʼunik li ajvaliletike? Xchiʼuk ¿kʼu yuʼun xuʼ lek jchʼuntik ti jaʼ chlaj yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose? Jkʼeltik batel.

LI KʼUSI VOKOLE: Ta skoj li patanetik tstojik li jnaklejetike, jaʼ chtoj-o li kʼusitik chtun yuʼun ajvaliletike. Kʼalal ep takʼin ch-echʼ ta sat li yaj-abteltak ajvalile, oy bateltik ti chlik ochuk ta yoʼontonik yelkʼanele. Yan j-abteletike ta stsakik takʼin sventa mas yalel stoj spatan li jun krixchanoe. Taje chakʼ chʼayuk ta be epal takʼin, vaʼun li ajvaliletike ta smuyesbeik stojol skotol patanetik sventa xkʼextaj ti kʼu yepal chchʼaye, pe taje jaʼ noʼox chakʼ ayanuk mas manbail ta takʼin. Jech taje mu xlaj-o skʼoplal li stsakel takʼine xchiʼuk mas chil svokolik li buchʼutik mu jechuk tspasike.

TI KʼUXI CHCHAPAJE: Li sjuʼel Ajvalilal yuʼun Diose chlik tal ta stojolal Jeova, ti jaʼ li Dios ti skotol  xuʼ yuʼune (Apocaplisis 11:15, Ch). * Li Jeovae muʼyuk tskʼanbe stojol patan sventa lek xlokʼ li ajvalilal yuʼune. Ta skoj ti «toj echʼem stsatsal» li Diose, ti echʼem slekilal xchiʼuk ti ep yipe, xuʼ chakʼbe kʼusitik chtun yuʼun li yajtuneltake (Isaías 40:26; Salmo 145:16).

LI KʼUSI VOKOLE: Sventa xlaj skʼoplal li stsakel takʼine skʼan «tukʼibtasel baʼyuk li buchʼutik tsots yabtel yichʼojike», xi laj yal Susan Rose-Ackerman ti laj kalbetik skʼoplal li ta baʼyel mantale. Kʼalal oy jun ajvalil tskʼan chakʼbe slajeb stsakel takʼin li ta polisiaetik xchiʼuk li ta ofisinaetik bu chak’ik permiso sventa ikatsil (aduanas), pe jaʼ noʼox te skʼeloj li j-abteletik ti mas tsots yabtelike, li jteklume mas xa mu spat yoʼonton ta stojolal li ajvalil taje. Manchuk mi tukʼ tajek stalelal li jun krixchanoe, oy onoʼox xchopolal, jech kʼuchaʼal chal li Vivliae: «Muʼyuc bochʼo liʼ ta banamil ti batsʼi ven tuqʼue ti me jutuc mu sta smule» (Eclesiastés 7:20).

TI KʼUXI CHCHAPAJE: Li Ajvalilal yuʼun Diose, ti jaʼ te tspas mantal li Jesucristoe, mu xkoʼolaj xchiʼuk li ajvaliletik ta Balumile, jech oxal mu xakʼ sba ta sokesel. Lek xa laj yakʼ ta ilel kʼalal muʼyuk la xchʼam li kʼusi akʼbat ox yuʼun li bankilal jbeiltasvanej liʼ ta balumile, ti jaʼ li Satanase. Li stuke, laj ox yalbe Jesús ti chakʼbe sventain skotol li ‹ajvaliletik liʼ ta balumil› mi la skejan sba ta stojolal xchiʼuk mi laj yichʼ ta mukʼe, pe li Jesuse muʼyuk bu la spas (Mateo 4:8-10; Juan 14:30). Tukʼ tajek laj yakʼ sba; kʼalal tsots tajek chilbajinike laj ox yakʼbeik jun droga ti xuʼ xchʼaybat ox xkʼuxul svokole, pe ti xuʼ sokesbat xtok li snopbene (Mateo 27:34). Kʼuchaʼal chkiltike, li Jesús ti te xa oy ta vinajele lek yakʼoj ta ilel ti chapal sventa xbeiltasvan li ta Ajvalilal yuʼun Diose (Filipenses 2:8-11).

LI KʼUSI VOKOLE: Ta epal lumetike nopolik noʼox tstʼujik yan ajvalil sventa slokʼesik ta alel, li j-abteletik ti chchon sbaik ta takʼine. Pe ti jamal xkaltike, akʼo mi ta mukʼtik lumetik, li ta jujun kampanya xchiʼuk kʼalal tstʼujik ajvalile oy noʼox chonbail ta takʼin. Ta skoj ti chakʼ ep stakʼinik ta jujun kampanya li jkʼulejetike, xuʼ xa jaʼ xalbe j-abteletik li kʼusi skʼan pasele.

John Paul Stevens, jun jchapanvanej ta Tribunal Supremo ta Estados Unidos laj yal ti kʼalal jech taje, chichʼ chibalkʼoptael «mi lek la spas kanal sventa x-och ta ajvalil li jun krixchanoe xchiʼuk mi lek tspasvan ta mantal, jech xtok, xuʼ xa mu spat yoʼontonik ta stojolal ajvalil li jnaklejetike». Mu labaluk ta ilel ti ep buchʼu chalik ti takʼin chkʼopoj li ta politikae.

TI KʼUXI CHCHAPAJE: Li Ajvalilal yuʼun Diose mu xlaj-o skʼoplal, jaʼ yuʼun li kampanyaetik sventa stʼujel ajvalil xchiʼuk li chonbail ta takʼine ta xlaj (Daniel 7:13, 14). Jech xtok, li buchʼu tspas mantal ta Ajvalilal taje muʼyuk chichʼ tʼujel ta votasion, jaʼ chtʼujat yuʼun Dios, jech oxal mu x-och xkʼexol. Ta skoj  taje, jaʼ chkoltaat sventa tskʼel lek li kʼusitik skʼan pasel yoʼ jal tajek stabeik sbalil li buchʼutik tsventaine.

LI KʼUSI VOKOLE: Xuʼ oy buchʼu tsnop ti skʼan pasel yan mantaletik sventa xlaj skʼoplal li chonbail ta takʼine. Pe lek ilbil smelolal ti mas xa mu xkʼot ta chʼunel xchiʼuk vokol ta akʼel ta chʼunel kʼalal ep tajek mantaletike. Vaʼun muʼyuk ep sbalil chichʼ tabel.

TI KʼUXI CHCHAPAJE: Li mantaletik chakʼ Ajvalilal yuʼun Diose mas ep sbalil, jaʼ xkom to li smantaltak krixchanoetike. Jun skʼelobile jaʼ ti muʼyuk bu chakʼbutik jun slistail kʼusi stakʼ jpastik o kʼusi mu stakʼ jpastik li Jesuse. Ta jpʼel chaʼpʼel noʼox xi laj yal jun Mukʼul Lekil Mantale (Regla de Oro): «Ti cʼu xʼelan chacʼan chaspasboxuc li cristianoetique, jaʼ jech xapasbeic ec» (Mateo 7:12). Pe li kʼusi mas labal sbae, jaʼ ti oy mantaletik ti tstsak ta venta kʼu yelan chaʼi sba li krixchanoetike, maʼuk noʼox chalbe skʼoplal li kʼusitik tspasike. Xi laj yal li Jesuse: «Cʼano me achiʼil jech chac cʼu chaʼal cʼux ta avoʼnton abecʼtal atuc» (Mateo 22:39). Ta skoj ti snaʼ kʼusi oy ta koʼontontik li Diose, xuʼ skʼel ti akʼo kʼotuk ta pasel li mantaletik taje (1 Samuel 16:7).

LI KʼUSI VOKOLE: Chaʼtos talelal ti mas xvinaj li ta yaj-abteltak ajvalil xchiʼuk ta jnaklejetike: jaʼ li pichʼ oʼontone xchiʼuk li skʼanel kʼusi tskʼan koʼontontike, jaʼ yuʼun oy chonbail ta takʼin. Kʼalal laj kalbetik skʼoplal ti lom na li ta baʼyel mantale, laj yichʼ ilel ti buchʼutik la svaʼanike laj yakʼbeik takʼin li yaj-abteltak ajvalile, yuʼun snaʼojik lek ti mas yalel chlokʼ yuʼunike, ti mas ep chlaj stakʼinik mi jaʼ la smanik li kʼusitik mas lekike xchiʼuk mi la xchʼunik li mantaletik sventa kʼu yelan skʼan vaʼanel li naetike.

Jaʼ yuʼun, sventa xlaj skʼoplal li chonbail ta takʼine skʼan chanubtasel li krixchanoetike xchiʼuk skʼan xchanik kʼuxi xuʼ stsalik li pichʼ oʼontonal xchiʼuk li kʼusi tskʼan yoʼontonike. Pe ¿kʼu yuʼun mu jechuk chkʼot ta pasel li avie? Yuʼun li ajvaliletike mu spas yuʼunik xchiʼuk muʼyuk ta yoʼonton jech chchanubtasvanik.

 TI KʼUXI CHCHAPAJE: Li Ajvalilal yuʼun Diose xuʼ slajesbe-o skʼoplal li chonbail ta takʼine, yuʼun chakʼ lekil chanubtasel sventa xlekub batel stalelal li krixchanoetike. * Li ta chanubtasel taje ‹ch-achʼub-o skotol li kʼusitik tsnop ta sjol ta yoʼontonike› (Efesios 4:23). Ta skoj li slekil nopbenike, xuʼ stsalik li pichʼ oʼontonal xchiʼuk li kʼusi tskʼan stukike, vaʼun jun xa yoʼontonik ta sventa li kʼusitik oy yuʼunike xchiʼuk xuʼ xakʼ ta yoʼontonik skoltael yan krixchanoetik (Filipenses 2:4; 1 Timoteo 6:6).

LI KʼUSI VOKOLE: Bateltike, manchuk mi lek xa tajek chanubtasbil xchiʼuk lek bu chʼi talel li jun krixchanoe, yolbaj xa chmanvan o chchon sba ta takʼin. Li buchʼutik xchanojbeik skʼoplale chalik ti jaʼ la srasonal ti mu xlaj-o yuʼun ajvaliletik li manbail ta takʼine. Li kʼusi noʼox xuʼ spasike jaʼ ti sjutukajesik li vokolil chakʼ ta skoj li chonbail ta takʼine.

TI KʼUXI CHCHAPAJE: Li Convención de las Naciones Unidas contra la Corrupción chal ti sventa la xuʼ xichʼ tsalel li manbail ta takʼine, li ajvaliletike skʼan la stijik oʼontonal sventa «tukʼuk kʼusi tspas li krixchanoetike, ti melel xkʼopojike xchiʼuk ti baxbolikuk ta abtele». Akʼo mi lek li kʼusi chichʼ nopel taje, li Ajvalilal yuʼun Diose maʼuk noʼox tstij oʼontonal sventa jech xichʼ pasel, moʼoj, tskʼan ti jech akʼo yichʼ pasele. Li Vivliae chal ti mu xuʼ ch-ochik yoʼ bu chventainvan Dios li buchʼutik xpichʼet noʼox yoʼontonike xchiʼuk li jutkʼopetike (1 Corintios 6:9-11; Apocalipsis 21:8).

Skotol krixchanoetik, jech kʼuchaʼal li baʼyel yajtsʼaklom Cristoe, xuʼ xchanik yichʼel ta mukʼ li smantaltak Ajvalilal yuʼun Diose. Oy jun skʼelobil, li jtakboletike ch-akʼbatik xaʼox takʼin yuʼun Simón, ti jaʼ jun yajtsʼaklom Cristoe, pe li stukike muʼyuk la xchʼamik xchiʼuk xi la spʼijubtasike: «Suteso avoʼnton ta sventa li cʼusi chopol oy ta avoʼntone». Li Simone laj yakʼ venta ti chopol li kʼusi tskʼane xchiʼuk laj yalbe jtakboletik ti akʼo spasik orasion ta stojolal sventa stsal yuʼun li kʼusi chopol oy ta yoʼontone (Hechos 8:18-24).

Buyuk noʼox jlumaltik, xuʼ xkichʼtik ventainel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose (Hechos 10:34, 35). Li chanubtasel chakʼ kʼotuk ta pasel ta spʼejel Balumil li Ajvalilal taje chakʼ avil kʼusitik skʼan xapas. Li stestigotak Jeovae ta sjunul me yoʼontonik chakʼik ta ilel kʼu yelan li chanubtasel ta Vivlia chakʼike. Mi xokolot jayibuk minuto jujun xemanae, xuʼ me chavojtikin mas li «Lequil Aʼyej ta sventa ventainel yuʼun Diose». Jech xtok, chachanbe lek skʼoplal kʼu yelan tslajes Dios li chonbail ta takʼine (Lucas 4:43). Chiʼino ta loʼil li stestigotak Jeova bu nakalote o moʼoje, ochan ta jpajinakutik ta Internet ta jw.org.