1, 2. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti xuʼ xijkʼot ta yamigo li Diose? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li avie?

LI KʼUSI ta jkʼantik kʼalal chij-ayan xchiʼuk kʼalal to chijchame, jaʼ ti xkichʼtik kʼanele. Melel onoʼox ti oy ta koʼontontik ti oyuk kamigotaktik ti skʼanojutike, ti maʼuk noʼox skʼanutik li jnup jchiʼiltike. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale, jaʼ ti xijkʼot ta yamigo Diose xchiʼuk ti skʼanutike. Pe ep buchʼutik chal ti mu la xkʼot ta pasel jeche, yuʼun mu xkiltik li Diose xchiʼuk toj ep tajek sjuʼel. Yan li voʼotike jnaʼojtik ti xuʼ xijkʼot ta yamigo li Jeovae.

² ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti xuʼ xijkʼot ta yamigoe? Yuʼun li Vivliae chalbe skʼoplal ti oy buchʼutik kʼot ta yamigotak Diose. Lek ti jchanbetik sloʼil xkuxlejalike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun stuk noʼox jech ti xuʼ xkamigointik li Diose. Li ta xchanobil liʼe jaʼ ta jchanbetik skʼoplal li Abraane (kʼelo Santiago 2:23). Li Abraane kʼot ta yamigo Dios ta skoj ti oy xchʼunel yoʼontone. Jech oxal li Vivliae chal ti kʼot «ta stotik li buchʼutik oy xchʼunel yoʼontonik[e]» (Rom. 4:11). Xuʼ xi jakʼbe jbatik kʼalal ta jchantik batele:  «¿Kʼusi skʼan jpas sventa jechuk xchʼunel koʼonton kʼuchaʼal Abraan xchiʼuk ti masuk to xkamigoin li Jeovae?».

3, 4. 1) ¿Kʼusi van ti mas vokol laj yaʼi ta chʼunel li Abraane? 2) ¿Kʼusi snaʼoj lek Abraan kʼalal chakʼ ox ta matanal li Isaake?

³ Nopo avaʼi ti te kʼunkʼun chmuy batel ta vits li Abraan ti yichʼoj xaʼox van 125 jabile. ^[1] Li skerem ti Isaak sbi ti te van 25 sjabilale, te tijil muyel ek. Yichʼoj batel xkuchilu xchiʼuk stsanobil skʼokʼ li Abraane. Jaʼ xkuchoj batel siʼ li Isaake. Ti kʼu sjalil xanav li Abraane stuk xa noʼox jech laj yaʼi ta xkuxlejal. Pe maʼuk ta skoj ti mol xae, yuʼun lek to tsatsal vinik. Li kʼusi vokol tajek laj yaʼie jaʼ ti chbat yakʼ ta matanal xnichʼon jech kʼuchaʼal albat yuʼun Jeovae (Gén. 22:1-8).

⁴ Xuʼ van jaʼ ti kʼusi mas vokol laj yaʼi ta xchʼunel li Abraane. Oy buchʼutik chalik ti toj chopol yoʼonton Dios ti jech laj yalbe mantal li Abraane. Li yantik xtoke chalik ti yuʼun la muʼyuk skʼanoj skerem Abraan ti ta xaʼox xakʼ ta chikʼbil matanale. Li buchʼutik jech chalike muʼyuk xchʼunel yoʼontonik, jech xtok mu snaʼik kʼusi li xchʼunel oʼontonale, pe maʼuk noʼox, yuʼun mu snaʼik xtok li kʼusi spas yuʼun jun krixchano ti oy xchʼunel yoʼontone (1 Kor. 2:14-16). Li Abraane mu jechuk noʼox la sjovil chʼunbe li smantal Diose, la snopbe lek skʼoplal. Ti jech la xchʼunbe smantale, yuʼun oy lek xchʼunel yoʼonton. Xchʼunoj lek ti muʼyuk kʼusi chopol chkʼot ta stojolal ta skoj li kʼusi ch-akʼbat spase. Snaʼoj lek xtok ti ch-akʼbatik bendision yuʼun Jeova mi la xchʼunbe smantale. Sventa lekuk tsots xchʼunel yoʼonton li Abraane, laj yojtikin baʼyuk li Diose xchiʼuk ti oy kʼusi laj yil ta xkuxlejale. ¿Kʼuxi laj yut?

5. 1) ¿Kʼuxi van laj yojtikin Jeova li Abraane? 2) ¿Kʼusi lik spas Abraan kʼalal laj xaʼox yojtikin li Diose?

⁵ Yojtikinel Dios. Li Abraane te vokʼ ta jun lum ti Ur sbie. Naka jecheʼ diosetik chichʼik ta mukʼ li krixchanoetik tee. Jecheʼ diosetik chichʼ ta mukʼ li stot Abraan eke (Jos. 24:2). Mi jeche, ¿kʼuxi laj yojtikin Jeova li Abraane? Li Vivliae chal ti te lik talel ta yutsʼ yalal Sem, ti jaʼ skerem li Noee. Te xaʼox van 150 jabil yichʼoj Abraan kʼalal cham li Seme. Li Seme oy lek xchʼunel yoʼonton ta stojolal Jeova, jaʼ yuʼun laj van xchanubtas ta sventa Dios li yutsʼ yalale. Xuʼ van jaʼ te laj yojtikin Jeova li Abraan eke. Vaʼun kʼalal laj xaʼox yojtikine, lik skʼan xchiʼuk laj yakʼ xchʼunel yoʼonton ta stojolal.

6, 7. ¿Kʼusitik kʼot ta xkuxlejal Abraan ti jech tsatsub-o mas li xchʼunel yoʼontone?

⁶ Kʼusitik kʼot ta xkuxlejal. ¿Kʼusitik kʼot ta xkuxlejal Abraan ti jaʼ tsatsub-o mas li xchʼunel yoʼontone? Oy jlom chalik ti oy la kʼusi chkaʼi ta koʼontontik kʼalal oy kʼusi chkojtikintike, vaʼun oy kʼusi chlik jpastik yuʼun. Taje jaʼ jech kʼot ta xkuxlejal li Abraane. Ep kʼusitik la xchan ta stojolal li Diose. Kʼalal laj xaʼox yojtikine, jaʼ tijbat yoʼonton sventa xichʼ ta mukʼ li «Muc’ul Dios ta vinajel[e]» (Gén. 14:22). Jaʼ xkaltik «ti xiʼtaoj Diose», ta xiʼ mi oy kʼusi xkʼot ta pasel yuʼun ti chopol chil li Jeovae (Evr. 5:7). Ta skoj ti jech lik yaʼi ta yoʼontone, jaʼ la xchʼunbe-o smantal li Jeovae. Mi ta jkʼantik lek tajek chilutik li Diose, skʼan me xkichʼtik ta mukʼ ek (Sal. 25:14).

⁷ Li Diose laj yalbe Abraan xchiʼuk Sara ti akʼo xlokʼik li ta slumalike, ti akʼo xbat nakiikuk ta jun lum ti mu xojtikinike. Mu xa toj kerem tsebikuk xchiʼuk ta uni karpana xa noʼox nakiik. Jech xtok, snaʼoj lek Abraan ti ep kʼusitik xuʼ snuptanike. Pe jun yoʼonton chchʼunbe-o smantal li Jeovae. Jaʼ yuʼun akʼbat bendision xchiʼuk  chabiat. Li Vivliae chal ti ikʼat batel yuʼun jun ajvalil li Sarae, yuʼun toj kʼupil sba. Jech oxal xibal sba xmilat yuʼun ajvalil li Abraane. Pe ta jun skʼelobil juʼelal koltaatik yuʼun Jeova, taje mu jkojuk noʼox jech koltaatik (Gén. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18). Li kʼusi kʼot ta xkuxlejale mas to tsatsub-o li xchʼunel yoʼontone.

8. ¿Kʼuxi xuʼ lek xkamigoin jbatik xchiʼuk li Jeova eke?

⁸ ¿Kʼuxi xuʼ lek xkamigoin jbatik xchiʼuk li Jeova eke? Baʼyel skʼan xkojtikintik xchiʼuk skʼan xkil ta jkuxlejaltik ti tskoltautik jech kʼuchaʼal koltaat li Abraane. Jaʼ yuʼun, jchantik mas ta sventa li Jeovae. Li avie mas xa ep kʼusitik xuʼ xkojtikintik xchiʼuk xuʼ jnaʼtik li kʼusitik kʼotem ta xkuxlejalik li yajtuneltak Diose (Dan. 12:4; Rom. 11:33). Li ta Vivliae ep kʼusitik xuʼ jchantik ta stojolal li «Muc’ul Dios ta vinajel[e]». Li kʼusitik ta jchantik ta stojolale jaʼ tskoltautik sventa xlik jkʼantik xchiʼuk xlik kichʼtik ta mukʼ. Taje jaʼ tskoltautik sventa jchʼunbetik li smantale. Yuʼun mi chkil ta jkuxlejaltik ti chchabiutik xchiʼuk ti chakʼbutik sbendisione, mas to me chchʼi li xchʼunel koʼontontike. Mi ta sjunul koʼonton chijtun ta stojolale, xijmuyubaj xchiʼuk jun noʼox koʼontontik (Sal. 34:8; Prov. 10:22). Mi mas to chkojtikintik li Diose xchiʼuk mi mas to chkil ta jkuxlejaltik ti tskoltautike, mas to me chlekub ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuke.

9, 10. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk-o lek xkil jbatik xchiʼuk junuk kamigotike? 2) ¿Kʼusi la spas Abraan sventa jechuk-o lek xil sba xchiʼuk li Jeovae?

⁹ Oy tajek sbalil kʼalal oy buchʼu lek xkil jbatik xchiʼuke. Pe oy kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk-o lek xkil jbatike (kʼelo Proverbios 17:17). Yuʼun mu xkoʼolaj kʼuchaʼal slujoal noʼox jnatik. Ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk junuk kamigotike xkoʼolaj kʼuchaʼal nichim ti skʼan jchabitike. Li Abraane snaʼoj ti oy tajek sbalil ti lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae, jaʼ yuʼun la xchabi sventa jechuk-o lek xil sbaik. ¿Kʼuxi laj yut taje?

¹⁰ Laj onoʼox xchʼunbe smantal Dios li Abraane xchiʼuk laj yichʼ ta mukʼ. Kʼalal albat yuʼun Dios ti akʼo batuk ta yan lum xchiʼuk yutsʼ yalal xchiʼuk smosotake, ta skotol velta la stsak ta mukʼ kʼu yelan chil Dios kʼalal oy kʼusi tskʼan tspase. Kʼalal skʼan toʼox jun jabil xvokʼ li Isaake, li Abraane albat yuʼun Dios ti akʼo yakʼbe yichʼ sirkunsision li viniketik xchiʼuk li kʼox keremetik ti te oy ta snae. Li vaʼ kʼakʼale yichʼoj xaʼox 99 jabil. ¿Kʼusi la spas? ¿Mi laj van xchibal kʼopta li kʼusi albat yuʼun Jeovae? ¿Mi oy van kʼusi la spoj-o sba? Muʼyuk. Li kʼusi la spase la spat yoʼonton ta stojolal Dios xchiʼuk «ta ora noʼox» la xchʼun li kʼusi albate (Gén. 17:10-14, 23).

11. 1) ¿Kʼusi la svul-o tajek yoʼonton li Abraane? 2) ¿Kʼu yelan koltaat yuʼun Jeova li Abraane?

 ¹¹ Li Abraane lek laj yamigoin sbaik xchiʼuk Jeova ta skoj ti la spat yoʼonton ta stojolale. Jaʼ yuʼun skotol velta la stsak ta mukʼ kʼu yelan chil Dios kʼalal oy kʼusi tskʼan tspase. X-albej noʼox yuʼun li kʼusi tskʼan chalbee xchiʼuk mu smuk ta yoʼonton kʼalal oy kʼusi mu xaʼibe lek smelolale. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal laj yal Jeova ti tslajes li Sodoma xchiʼuk Gomorrae, la svul tajek yoʼonton li Abraane. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun yaloj mi te chlaj li lekil krixchanoetik kʼalal mi la slajes li chopol krixchanoetike. Li Abraane yikʼal van jaʼ tal ta sjol li sjunichʼon Lot xchiʼuk yutsʼ yalal ti te nakalik ta Sodomae. Pe li Abraane la spat yoʼonton ta stojolal Jeova, li ‹muk’ul jchapanvanej ta spʼejel balumile›. Jaʼ yuʼun laj yalbe Dios li kʼusi tsvul-o yoʼontone, pe bikʼit laj yakʼ sba. ¿Kʼu yelan koltaat yuʼun li Jeovae? Li Jeovae laj yakʼ ta ilel ti oy stsʼikemal yuʼune xchiʼuk laj yakʼbe yil ti oy xkʼuxul yoʼontone. Laj yalbe lek smelolal ti kʼalal chchapanvane, tsaʼ li lekil krixchanoe xchiʼuk chchabi (Gén. 18:22-33).

12, 13. 1) Li kʼusitik laj yojtikin ta stojolal Dios xchiʼuk li kʼusitik laj yil ta xkuxlejal Abraane, ¿kʼuxi koltaat ta tsʼakal? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti oy lek xchʼunel yoʼonton ta stojolal Jeova li Abraane?

¹² Jech kʼuchaʼal chkiltike, li kʼusitik laj yojtikin ta stojolal Dios xchiʼuk li kʼusitik laj yil ta xkuxlejal Abraane, jaʼ koltaat sventa xchabi ti kʼu yelan lek laj yil sba xchiʼuke. Jaʼ yuʼun kʼalal albat yuʼun Jeova ti akʼo yakʼ ta milbil matanal li Isaake, xchʼunoj ti lek yoʼonton li Diose, ti oy stsʼikemal yuʼune xchiʼuk ti oy xkʼuxul yoʼontone. Xchʼunoj lek ti muʼyuk bu tspas kʼusi chopol li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk tspas ta simarone. ¿Kʼuxi jnaʼojtik?

¹³ Jkʼeltik kʼusi laj yalbe komel yajtuneltak kʼalal skʼan toʼox xmuyik batel ta vits xchiʼuk li Isaake: «Liʼ xacomic xchi’uc li buroe. Yan li vu’un xchi’uc jquereme chijelovcutic batel yu’un chbat quich’cutic ta muc’ li Diose. Ts’acal chisutcutic tal» (Gén. 22:5). ¿Kʼu yuʼun laj yalbe yajtuneltak ti tsut talel xchiʼuk li Isaake? ¿Mi laj van sjut kʼop o la snop kʼop? Muʼyuk. Li Vivliae chal ti spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova ti xuʼ chchaʼkuxesbat li skereme (kʼelo Evreos 11:19). Li Abraane snaʼoj ti ta sjuʼel Dios laj yil jun skeremik xchiʼuk Sara manchuk mi oy xaʼox sjabilalik (Evr. 11:11, 12, 18). Melel onoʼox ti mu snaʼ kʼusi chkʼot ta pasel li vaʼ kʼakʼale, pe snaʼoj ti xuʼ yuʼun skotol li Diose. Xchʼunoj ti xuʼ xchaʼkuxesbat yuʼun Jeova li skerem sventa xkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspase. Jaʼ yuʼun li Vivliae chal ti Abraane jaʼ «stotik li buchʼutik oy xchʼunel yoʼontonik[e]».

14. 1) ¿Kʼusi vokol chkaʼitik li junantik yajtunelutik Diose? 2) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi ta jchʼak jkʼakʼaltik ta snopbel skʼoplal li kʼusi la spas Abraane?

¹⁴ Pe mu xa jechuk tskʼan Jeova ti  xkakʼtik ta milbil matanal li kalab jnichʼnabtike. Tskʼanbutik ti akʼo jchʼunbetik smantale. Bakʼintike xuʼ van mu xkaʼibetik lek smelolal ti kʼu yuʼun jech chalbutik junuk mantale o toj vokol ta chʼunel chkaʼitik. Oy junantik ti vokol chkaʼitik ta jcholtik mantal ta skoj ti mu jnaʼ lek xijkʼopoje, ti vokol chkaʼitik ta jchiʼintik ta loʼil li buchʼutik mu xkojtikintike o ta skoj ti jelelutik xchiʼuk li jchiʼiltik ta abtel o ta chanune (Éx. 23:2; 1 Tes. 2:2). ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jech chkaʼi jbatike? Jchanbetik li xchʼunel yoʼonton Abraane xchiʼuk ti kʼu yelan tsots yoʼonton echʼe. Mi ta jchʼak jkʼakʼaltik sventa jnoptik lek li kʼusi la spasik li viniketik xchiʼuk antsetik ta voʼne ti tukʼ laj yakʼ sbaik jech kʼuchaʼal Abraane, xuʼ jchanbetik li kʼusi lek la spasike xchiʼuk mas lek chkamigointik li Jeovae (Evr. 12:1, 2).

15. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk chopol laj yaʼi sba Abraan ti la xchʼunbe smantal Jeovae?

¹⁵ Li Abraane muʼyuk chopol laj yaʼi sba ti la xchʼunbe smantal Jeovae. ¿Kʼuxi jnaʼojtik? Li ta Vivliae chal ti jaʼo cham kʼalal yichʼoj xaʼox 175 li Abraane, mol xa cham xchiʼuk jun yoʼonton kuxi (Gén. 25:8, TNM). Pe taje maʼuk skʼan xal ti mu xaʼox skʼan xkuxi mas li Abraane. Jaʼ skʼan xal ti xmuyubaj noʼox kʼalal la snopbe skʼoplal kʼu yelan echʼ li xkuxlejale. ¿Kʼu yuʼun ti jech laj yaʼi sbae? Yuʼun jaʼ tsots skʼoplal laj yaʼi ta xkuxlejal ti lek laj yil sba xchiʼuk Jeovae.

16. ¿Kʼu yuʼun ta xmuyubaj tajek Abraan li ta Paraisoe?

¹⁶ Li Vivliae chal ti «jaʼ smalaoj li jteklum ti oy lek sbatsʼi naklebe, ti jaʼ tspas xchiʼuk ti jaʼ tsvaʼan li Diose» (Evr. 11:10). Li jteklum taje jaʼ skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Li Abraane spatoj yoʼonton ti chil ta jun kʼakʼal ti jaʼ tspas mantal ta spʼejel Balumil li Ajvalilal yuʼun Diose. Jech onoʼox chkʼot ta pasel. Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to yelan xmuyubaj kʼalal te xaʼox oy ta paraisoe xchiʼuk ti tslekubtas mas ti kʼu yelan lek xil sba xchiʼuk li Diose. Labal van tajek chaʼi kʼalal chakʼ venta ti ta smilal xa noʼox jabil la stabeik sbalil yajtuneltak Dios li xchʼunel yoʼontone. Mi te xaʼox oy ta Paraisoe jaʼ te chakʼ venta ti jaʼ jun skʼelobil li kʼusi la spas ta vits xchiʼuk li Isaake (Evr. 11:19). Te chakʼ venta xtok ti koltaat epal tukʼil yajtuneltak Dios li kʼusi la spase. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun ti xkʼuxul laj yaʼi kʼalal chakʼ xaʼox ta milbil matanal li xnichʼone, jaʼ jech kʼux laj yaʼi Jeova kʼalal laj yakʼ ta matanal li Xnichʼon eke (Juan 3:16). Li kʼusi kʼot ta xkuxlejal Abraane jaʼ tskoltautik sventa mas oyuk sbalil xkiltik ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse, ti jaʼ li bu mas laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj tajek krixchanoetik li Diose.

17. 1) ¿Kʼusi skʼan oyuk ta koʼontontik li yajtunelutik Diose? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?

¹⁷ Jaʼuk me oy ta koʼontontik xchanbel li xchʼunel yoʼonton Abraane. Sventa taje skʼan xkojtikintik Dios xchiʼuk skʼan xkiltik ta jkuxlejaltik ti tskoltautik jech kʼuchaʼal koltaat li Abraane. Mi jech-o chkojtikintik batel xchiʼuk mi ta jchʼunbetik smantal li Jeovae, te chkakʼtik venta ti chakʼbutik sbendision xchiʼuk ti chchabiutike (kʼelo Evreos 6:10-12). Vaʼun jaʼ jech chijkʼot ta yamigo sbatel osil. Li ta yan xchanobil chtale ta jchanbetik skʼoplal oxvoʼ yajtuneltak Dios ti lek laj yil sbaike.