LI TA slikebaltik sjabilal 1930, jutuk tajek chcholik mantal li ta Brasile. Pe li ta 1935 oy jun nupultsʼakal ti Nathaniel xchiʼuk Maud Yuille sbie la stakbeik batel jlik karta li ermano Joseph Rutherford ti jaʼ li buchʼu tsbeiltas cholmantal ta spʼejel Balumil li vaʼ kʼakʼale. Li ermanoetik taje chtunik ta prekursor xchiʼuk laj yalik ti tskʼan chbat tunikuk «ta buyuk noʼoxe».

62 sjabilal li Nathaniele, abtej ta injeniero sventa spasel kareteraetik xchiʼuk bakʼoetik. Li ermano taje te toʼox chtun ta direktor sventa cholmantal ta jun tsobobbail ta San Francisco (California). La xchapan li cholmantal tee, la stunes tokadisko xchiʼuk vosina sventa xichʼ cholel li lekil aʼyejetike. Laje laj yichʼ albel ti akʼo sbain skʼelel li Betel ta Brasile. Ta skoj ti baxbol tajeke xchiʼuk ti lek xtojobe, toj ep koltavan li ta mukʼta lum ti jeltos skʼopik li krixchanoetik tee.

Li Nathaniel xchiʼuk Maude kʼotik ta Brasil ta 1936, te xchiʼukik kʼotel jun prekursor ti Antonio Andrade sbie, jaʼ koltavan ta sjelubtasel kʼop. Yichʼoj kʼotel yabtejebik ti toj ep sbalile: jaʼ 35 gramófono (stijobil son ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun tokadiskoe) xchiʼuk jkot karo ti oy stokadiskoal xchiʼuk svosinaile. Oy voʼob mukʼta lumetik li ta spʼejel Balumile, june jaʼ li Brasile. Pe kʼajomal toʼox uni 60 jcholmantaletik oy. Manchuk mi jech, ta jayib noʼox jabil la xcholbeik mantal epal miyon krixchanoetik koliyal li kʼusitik achʼ lokʼanuke.

Kʼalal lokʼ xaʼox jun u skʼotelik ta Brasil, ta São Paulo, li ermano Nathaniel xchiʼuk yajnile echʼ li baʼyel asamblea sventa cholmantale. Ta ora lik ta abtel li jkot karo ti oy stokadiskoal xchiʼuk svosinaile. Jaʼ tstsʼot yaʼel karo li Maude, jaʼ te laj yalbeik skʼoplal li mantal ch-echʼ sventa skotol krixchanoetik li ta asambleae, ti ayik  110 krixchanoetike. Patbat tajek yoʼonton ermanoetik li mantal te echʼe xchiʼuk tijbat yoʼontonik sventa xcholik mas mantal. Sventa xcholik mantal ta alemán, español, húngaro, inglés, xchiʼuk ta polacoe la xchanik stunesel li tarjetaetik sventa xcholobil mantale, li vunetike xchiʼuk li gramofonoe. Jech la spasik ta jelavel xtok li ta portugués kʼope.

Li ta 1937 laj yichʼ pasel asamblea sventa cholmantal li ta São Paulo, Río de Janeiro xchiʼuk li ta Curitibae. Chcholik mantal ta naetik li buchʼutik chkʼotik ta asambleae, vaʼun te tijil batel ta spatik li karo ti oy stokadiskoal xchiʼuk svosinaile. Xi laj yal li José Maglovsky ti kerem toʼoxe: «La jcholkutik li vunetik sventa xilik li krixchanoetike, vaʼun kʼalal yakal chchikintaik li mantal ta jtijkutik ta karoe, ta jchiʼinkutik ta loʼil li krixchanoetik ti chlokʼ skʼelik kʼusi yakal chkʼot ta pasele».

Ta ukʼum chkakʼkutik li ichʼvoʼe, jaʼ yuʼun yiloj lek li buchʼutik te chkux yoʼontonike. Taje jaʼ lek yorail jcholbekutik mantal li krixchanoetike. Naka jaʼ buchʼutik chaʼiik li mantal chal li ermano Rutherford ta sventa li ichʼvoʼe, chichʼ tijel ta tokadisko xchiʼuk chichʼ jelubtasel ta portugués kʼop. Te joyolik ta stsʼel karo li buchʼutik tskʼan tsnaʼike, te tsʼetajtik xchikinik. Jech xtok, kʼalal yakal ichʼvoʼe, chichʼ tijel kʼejojetik sventa Jeova ta polaco kʼop. Vaʼun li ermanoetike tskʼejintaik ta jeltos kʼopetik. Xi laj yal li livro ta 1938 Yearbook (Anuario ta 1938) ta sventa taje: «Taje jaʼ tsvules ta joltik li kʼusi kʼot ta pasel ta Pentekostese, ti ta skʼop stukik laj yaʼiik li kʼusi albatike».

Akʼo mi tsots chauk o mi xchajet voʼ, persa onoʼox ta jtijkutik li mantaletik ti pasbil gravar kʼalal chnel jujun asamblea ta domingoe. Te chbat kakʼkutik ta chikintael ta parke, ta jujun barrio, ta favrikaetik ta São Paulo xchiʼuk ta jteklumetik ti te noʼox nopole. Jech xtok, chkikʼkutik batel jkoj ta u li jkarokutik ta jun kolonya ta snoroesteal São Paulo sventa jcholbekutik mantal li oxmil jkʼaʼemal chameletik tee. Te van 97 kilometrouk snamal chibatkutik. Ta mas tsʼakale, ayan jun mukʼta tsobobbail te. Akʼo mi abol sbaik ta skoj xchamelik li jcholmantaletike, akʼbatik permiso sventa xbat xcholbeik mantal yan kolonya ti naka jkʼaʼemal chamel te nakalike. Vaʼun jaʼ jech tspatbeik yoʼonton kʼalal tskʼelbeik kʼusi chal li Vivliae.

Li ta slajebal 1938 lik vuluk li baʼyel gravasionetik ta portugués kʼope. Li ta skʼakʼalil santoe chkʼot stijik ta jujun mukinal mantaletik sventa tspatbeik yoʼonton mas ta 40 mil krixchanoetik ti chat yoʼontonike. Jaʼ laj yakʼik ta chikintael li mantal liʼe: «¿Bu oy li animaetike?», «Jeova» xchiʼuk li «Kʼulejale».

Ep jnitvanejetik ta relijion ti chopol chilik ti jamal chichʼ albel skʼoplal li kʼusi melel chal Vivliae. Jaʼ yuʼun tsujik li yaj-abteltak ajvalil sventa smakbeik ye xkaltik li karoe. Kʼuchaʼal chal li ermana Yuille, oy la jun velta ti la sokbe sjol epal krixchanoetik jun pale sventa xtal svoliik li karo ti bu ta jtijkutik li gravasionetike. Te tal li alkaltee xchiʼuk jayvoʼ polisiaetik. Pe bu chata, te och yaʼiik skotol mantal xchiʼuk laj yichʼ batel jaylikuk vun li alkaltee. Muʼyuk bu mas xlik kʼop li vaʼ kʼakʼale. Jaʼ yuʼun akʼo mi oy kontrainel, xi laj yal li 1940 Yearbook (Anuario ta 1940): «Li ta 1939 jaʼo toj lek yorail xuʼ xijtun ta stojolal li Mukʼul Ajvalile xchiʼuk ti xichʼ akʼel ta ojtikinel li sbie».

Ta melel, toj echʼem tun ta cholmantal ta Brasil li karo taje. Yuʼun ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik laj yaʼiik li aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Laj yichʼ chonel ta 1941 li karo taje. Akʼo mi jech, ta smilal xa noʼox stestigotak Jeova yakal chcholik mantal li ta mukʼta lum taje. (Kʼusitik kʼot ta pasel ta voʼne ta Brasil).