1, 2. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel David ti tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeovae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

LI David xchiʼuk sviniktake te oyik ta takixokol balumil ta Judea. Te snakʼoj sbaik, yuʼun yakal tsaʼvan Saul xchiʼuk oxmil yajsoltarotak sventa tsmilik li Davide. Pe jun akʼobale, li David xchiʼuk sviniktake la staik bu chvay xchiʼuk yajsoltarotak li Saule. Vaʼun kʼun xa ochik batel xchiʼuk jun yajsoltaro li Davide. Xi laj yal li soltaro ti Abisai sbie: «Acʼbun jmil ta ora». Pe muʼyuk xakʼ li Davide, kʼajomal xi laj yalbee: «Mu xamil, yuʼun li bochʼo tsmil jun ajvalil ti tʼujbil yuʼun Mucʼul Diose persa tstoj smul. [...] Jaʼ noʼox Mucʼul Dios acʼo scoltaun ti mu me xcacʼ jcʼob ta stojol li ajvalil stʼujoje» (1 Sam. 26:8-12).

² Snaʼoj lek David ti jaʼ stʼujoj Jeova sventa x-ajvalilaj ta Israel li Saule. Jech xtok, snaʼoj lek ti chakʼ ta ilel ti tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeova mi chichʼ ta mukʼ xchiʼuk mi muʼyuk chilbajin li Saule. Jaʼ jech oy ta yoʼonton li Jeova avi eke, tskʼan ti jkotoltikuk tukʼuk koʼontontik ta stojolale xchiʼuk ta stojolal li buchʼutik yakʼojbe yabtele (kʼelo Efesios 4:24).

3. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Abisai ti tukʼ yoʼonton ta stojolal li Davide?

³ Li Abisaie yichʼoj ta mukʼ David, yuʼun snaʼoj ti jaʼ tʼujbil yuʼun  Jeova sventa x-och ta ajvalile. Pe oy kʼusi chopol la spas kʼalal yakal xaʼox ch-ajvalilaje. ¡La xchiʼinbe ta vayel yajnil jun vinik! Maʼuk noʼox, yuʼun laj yalbe batel sjeneral ti akʼo xcham ta paskʼop smalal li ants la xchiʼin ta vayele (2 Sam. 11:2-4, 14, 15; 1 Crón. 2:16). Li jeneral taje Joab sbi xchiʼuk jaʼ sbankil li Abisaie. Jaʼ yuʼun snaʼoj van lek Abisai kʼusi la spas li Davide. Jech xtok, jaʼ komandante yuʼun soltaroetik, jaʼ yuʼun xuʼ ox van tstikʼ sba ta ajvalil stuk ti jechuke. Pe mu jechuk la spas, jech-o la yichʼ ta mukʼ li Davide, tun-o batel ta stojolal xchiʼuk la skolta sventa mu xlaj ta milel yuʼun li yajkontratake (2 Sam. 10:10; 20:6; 21:15-17).

4. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti tukʼ-o yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal Jeova li Davide? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

⁴ Ta sjunul xkuxlejal tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova li Davide. Yuʼun kʼalal kerem toʼoxe, la smil li mukʼta natil Goliate, yuʼun la xchopol kʼopta li Jeovae xchiʼuk li j-israeletike (1 Sam. 17:23, 26, 48-51). Manchuk mi jaʼ ajvalil li Davide, la stsak ta mukʼ kʼalal tukʼibtasat yuʼun li j-alkʼop Natane, jaʼ yuʼun la sutes yoʼonton ta skoj li tsatsal mulil la spase (2 Sam. 12:1-5, 13). Jech xtok, kʼalal mol xaʼoxe laj yakʼ ta ilel ti tukʼ yoʼonton ta stojolal li Jeovae, yuʼun ta sjunul yoʼonton laj yakʼ li kʼusitik oy yuʼun sventa xichʼ vaʼanel li templo ta Jerusalene (1 Crón. 29:1-5). Akʼo mi toj tsots smul la spas li Davide, muʼyuk bu laj yikta li Jeovae (Sal. 51:4, 10; 86:2). Li ta xchanobil liʼe jaʼ chkalbetik skʼoplal li Davide xchiʼuk yan viniketik ti jmoj kuxiik xchiʼuke. Ep kʼusitik toj tsots skʼoplal ta jchantik ti jaʼ tskoltautik sventa tukʼuk koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Jech xtok, ta jkʼeltik kʼu yelan skʼan xkakʼtik ta ilel jtalelaltik sventa tukʼuk-o koʼontontik ta stojolal li Diose.

5. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi tskʼan ox tspas Abisaie?

⁵ Ta skoj ti tskʼan tukʼ yoʼonton chakʼ sba ta stojolal David li Abisaie, tsmil xaʼox yaʼi li Saule. Pe mu xaʼibe smelolal ti muʼyuk tukʼ yoʼonton chakʼ sba ta stojolal Jeova mi la smil li «ajvalil ti tʼujbil yuʼun Mucʼul Diose». Yan li Davide xaʼibe smelolal, jaʼ yuʼun muʼyuk bu xakʼbe smil li Saule (1 Sam. 26:8-11). ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi tskʼan ox tspas Abisaie? Jaʼ ti skʼan jnopbetik lek skʼoplal li beiltaseletik ta Vivlia kʼalal mu jnaʼtik lek buchʼu skʼan tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolale.

6. Akʼo mi stalel onoʼox ti tukʼ koʼontontik ta stojolal li kutsʼ kalaltik xchiʼuk li kamigotaktike, ¿kʼu yuʼun skʼan jkʼel jbatik?

⁶ Stalel onoʼox ti tukʼ koʼontontik ta stojolal li kutsʼ kalaltik xchiʼuk li kamigotaktike. Pe skʼan me jkʼel jbatik ta skoj ti jpasmulilutike xchiʼuk ti lek snaʼ xloʼlavan li koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xuʼ van mu xa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae (Jer. 17:9). Jaʼ yuʼun mi la spas smul xchiʼuk mi la sten komel Jeova junuk kutsʼ kalaltik o junuk kamigotike, teuk me ta joltik ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae (kʼelo Mateo 22:37).

7. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Anne ti tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeova manchuk mi tsots li kʼusi la snuptane?

⁷ Kʼalal chichʼ lokʼesel ta tsobobbail junuk kutsʼ kalaltike, skʼan jaʼuk tukʼ koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Kalbetik skʼoplal jun ermana ti Anne ^[1] sbie. Kʼoponat ta telefono yuʼun smeʼ ti maʼuk xa stestigo Jeovae. Xi laj yalbe li stsebe: «¿Mi xuʼ xtal avulaʼanun?». Laj yal xtok ti chopol tajek chaʼi sbae, yuʼun mu junuk yutsʼ yalal chkʼoponat. Kʼux laj yaʼi Anne li kʼusi albat yuʼun smeʼe, jaʼ yuʼun laj yalbe ti tstakbe batel jlikuk karta mi bat svulaʼane. Pe kʼalal muʼyuk to bu tstsʼiba li kartae, baʼyel la snopbe lek skʼoplal jayibuk teksto ta Vivlia (1 Kor. 5:11; 2 Juan 9-11). Vaʼun ta slekil yoʼonton laj yalbe smeʼ ti jaʼ iktavan stuk ta skoj ti la spas smule xchiʼuk ti muʼyuk la sutes yoʼontone. Jaʼ yuʼun laj yalbe ti skʼan sut tal ta stojolal Jeova mi tskʼan xmuyubaj yan veltae (Sant. 4:8).

8. ¿Kʼusi talelaletik tskoltautik sventa tukʼuk koʼontontik ta stojolal li Jeovae?

⁸ Jlom yajtuneltak Jeova ti jmoj kuxiik  xchiʼuk Davide tukʼ yoʼonton echʼik ta skoj ti bikʼit laj yakʼ sbaike, ti oy slekil yoʼontonike xchiʼuk ti tsots yoʼontonike. Mi jech jtalelaltik eke, jaʼ me tskoltautik sventa tukʼuk koʼontontik ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼuxi?

9. ¿Kʼu yuʼun tsmil ox yaʼi David li Abnere?

⁹ Kʼalal bat ta stojolal ajvalil Saul li David sventa chbat yakʼbe li sjol mukʼta natil Goliate, te skʼeloj chaʼvoʼ viniketik. June jaʼ li Jonatán ti toj lek laj yil sbaik xchiʼuk David ti tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolale (1 Sam. 17:57–18:3). Li yane jaʼ li Abner ti jaʼ jun bankilal soltaroe, ti la skoʼoltas sjol xchiʼuk Saul sventa tsmilik li Davide (Sal. 54:3; 1 Sam. 26:1-5). Snaʼojik lek Jonatán xchiʼuk Abner ti jaʼ tʼujbil sventa x-och ta ajvalil ta Israel li Davide. Pe kʼalal cham li Saule, muʼyuk bu lek laj yaʼi Abner ti jaʼ x-och ta ajvalil li Davide, jaʼ la lek ti jaʼuk x-och ta ajvalil junuk skerem li Saule. Maʼuk noʼox taje, yikʼaluk van oy ox ta yoʼonton ti x-och ta ajvalil li Abnere. Jaʼ van yuʼun la xchiʼinbe ta vayel yajnil li ajvalil Saule (2 Sam. 2:8-10; 3:6-11). Li Jonatane lek laj yamigoin li Davide, pe ¿kʼu yuʼun tsmil ox yaʼi David li Abnere? Yuʼun li Jonatane bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk tukʼ yoʼonton ta stojolal li Jeovae, yan li Abnere mu jechuk.

10. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal Jeova li Absalone?

¹⁰ Oy jun skerem li ajvalil Davide, Absalón sbi. Li stuke muʼyuk bu bikʼit laj yakʼ sba, jaʼ yuʼun muʼyuk tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal li Jeovae. Akʼo mi snaʼoj ti jaʼ tʼujbil yuʼun Jeova li stote, jaʼ ox tskʼan ch-och ta ajvalil li Absalone. Jaʼ yuʼun «la xchapan scareta sventa pleito, xchiʼuc caʼetic xchiʼuc lajuneb yoxvinic viniquetic (50) sventa baʼyucbe chbatic yuʼun» (2 Sam. 15:1). Jech xtok, la sloʼlabe yoʼonton ep j-israeletik sventa skʼanik ti jaʼuk x-och ta ajvalil li Absalone. Maʼuk noʼox, yuʼun tskʼan ox tsmil xtok li stote (2 Sam. 15:13, 14; 17:1-4).

11. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan stalelal echʼ li Abner, Absalón xchiʼuk li Baruque?

¹¹ ¿Kʼusi chakʼ jchantik li stalelal Abner xchiʼuk Absalone? Jaʼ ti mi muʼyuk bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk mi ta jkʼan tsotsuk jkʼoplaltike, vokol me chkaʼitik ti tukʼ koʼonton xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. Pe mi jkʼanojtik li Jeovae, maʼuk me ta jsaʼ li kʼusi tskʼan koʼonton jtuktik kʼuchaʼal la spas li viniketik taje. Jech xtok, skʼan me mu jaʼuk xbat ta koʼontontik li kʼulejale, li chanun ta universidade xchiʼuk li saʼel lek kabteltik ti tsots xa jkʼoplal chkaʼi jbatik yuʼune. Ta skoj taje, xuʼ me mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Jaʼ jech la snuptan jun vinik ti Baruc sbie, ti jaʼ jun jtsʼibajom yuʼun li j-alkʼop Jeremiase.  Lik ayanuk ta yoʼonton skʼanel kʼusitik, jaʼ yuʼun muʼyuk xa bu xmuyubaj tun ta stojolal li Jeovae. Jech oxal xi albate: «Aʼyo avaʼay ta jines scotol li cʼusi vuʼun la jvaʼane, ta jbul loqʼuel li cʼusi jtsʼunoje, jaʼ jech ta jpas ta scotol li banamil liʼi. ¿Me oy cʼusi tsots scʼoplal chacʼan ta aventa? Jaʼ lec mu xacʼan» (Jer. 45:4, 5). Pe bikʼit laj yakʼ sba li Baruque, jaʼ yuʼun la xchikinta li mantal albat yuʼun li Jeovae. Jaʼ jech skʼan jchikintatik ek li tojobtasel ta skoj ti poʼot xa xlaj li kʼusitik chopol ta balumile.

12. Albo junuk skʼelobil kʼu yuʼun muʼyuk tukʼ koʼontontik ta stojolal Jeova mi jaʼ ta jpastik li kʼusi tskʼan koʼontontike.

¹² Jun stestigo Jeova ta México ti Daniel sbie tsots laj yaʼi ti tukʼ yoʼonton xakʼ sba ta stojolal li Jeovae. Lek tajek chil jun tseb ti maʼuk stestigo Jeovae xchiʼuk chikʼ xaʼox yaʼi. Xi chal li Daniele: «Jech-o ta jtakbe batel karta manchuk mi lik xaʼox tunkun ta prekursor». Pe laj yakʼ venta ti muʼyuk tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeova kʼalal jaʼo yakal tspas li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke, jaʼ yuʼun la snop ti skʼan bikʼit xakʼ sbae. Jech oxal laj yalbe jun mol ta tsobobbail sventa xkoltaat. Xi to chal li Daniele: «Li ermanoe laj yalbun mi ta la jkʼan tukʼ koʼonton xkakʼ jba ta stojolal li Diose, skʼan la xkikta jba ta stakbel karta li tsebe. Laj kokʼita jba xchiʼuk ep la jpas orasion, vaʼun laj kikta skʼoponel li tsebe. Mu ta sjaliluk une, lik jkʼupin mas li cholmantale». Li avie, yakal xa chtun ta jkʼelvanej ta sirkuito li Daniele xchiʼuk laj yikʼ jun ermana ti skʼanoj Jeovae.

13. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Natán ti tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal li Davide?

¹³ Mi tukʼ koʼontontik ta stojolal li Jeovae, tukʼ me koʼontontik ta stojolal li yantike xchiʼuk ta me jkoltatik. Kalbetik skʼoplal li j-alkʼop Natane. Kʼalal la xchiʼinbe ta vayel yajnil jun vinik li Davide xchiʼuk ti laj yakʼ ta milele, li Jeovae la stak batel Natán sventa xbat stukʼibtas li Davide. Li j-alkʼop taje tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal li Davide. ¿Kʼuxi pas yuʼun taje? Jaʼ ti tsots yoʼonton la xchʼunbe smantal li Jeovae. Ti kʼu yelan laj yakʼ ta ilel ti tukʼ yoʼonton ta stojolal li Davide, jaʼ ti ta slekil yoʼonton la stukʼibtase. Jaʼ yuʼun sventa xaʼibe smelolal ti toj tsots li mulil la spas Davide, li Natane la xchapbe sloʼilal jun jkʼulej vinik ti ‹bat stsakbe smeʼ yuni chij jun meʼon vinike›. Ilin ta jyalel David kʼalal laj yaʼi li kʼusi la spas li jkʼulej vinike. Vaʼun xi laj yal li Natane: «Jaʼ voʼot acʼoplal jech chac cʼu chaʼal li jcʼulej vinic laj cale». Jaʼ to laj yakʼ venta David ti laj xa spas smul ta stojolal li Jeovae (2 Sam. 12:1-7, 13).

14. ¿Kʼuxi xuʼ tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova, kamigotaktik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike?

 ¹⁴ Kʼalal oy slekil koʼontontik xtoke jaʼ me tskoltautik sventa tukʼ koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal li yantike. Kaltikuk noʼox ti anaʼoj ti oy kʼusi chopol la spas junuk ermanoe. Yikʼaluk van chakʼan ti tukʼuk xavakʼ aba ta stojolal li ermano taje, mas to mi jaʼ avutsʼ avalale o mi jaʼ avamigoe. Pe anaʼoj xtok ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti tukʼuk avoʼonton ta stojolal li Jeovae. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi van chapas? Chanbo stalelal li Natane. Chʼunbo smantal li Jeovae xchiʼuk akʼo ta ilel slekil avoʼonton ta stojolal li avermanoe. Albo ti akʼo xbat noʼox yalbe li moletik ta tsobobbaile. Mi mu skʼan xbat yalbee, voʼot me skʼan xbat avalbe. Vaʼun jaʼ jech chavakʼ ta ilel ti tukʼ avoʼonton ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti akʼanoj li avermanoe. Yuʼun kʼalal chaʼiik li moletike, ta slekil me yoʼonton tstukʼibtasik li ermano taje xchiʼuk ti xlekub ta mantale (kʼelo Levítico 5:1; Galatas 6:1).

15, 16. ¿Kʼu yuʼun skʼan tsotsuk tajek yoʼonton Husai sventa tukʼuk yoʼonton xakʼ sba ta stojolal li Jeovae?

¹⁵ Jun yamigo David ti tukʼ yoʼonton laj yakʼ sbae, jaʼ li Husaie. Sventa xakʼ ta ilel ti tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal David li vinik taje, skʼan tsotsuk yoʼonton. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li krixchanoetike jaʼ tskʼan tsvaʼanik ta ajvalil li Absalone. Laj yaʼi Husai ti te kʼotik ta Jerusalen xchiʼuk yajsoltarotak Absalón xchiʼuk snaʼoj ti jatav li Davide (2 Sam. 15:13; 16:15). ¿Kʼusi van tspas li Husaie? ¿Mi ta van svalopatin li Davide xchiʼuk ti tskʼan ti jaʼuk x-och ta ajvalil li Absalone? Moʼoj. Akʼo mi mol xa li Davide xchiʼuk ti ep buchʼutik tskʼan chmilate, tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba li Husaie, yuʼun snaʼoj ti jaʼ tʼujbil yuʼun Jeova sventa x-ajvalilaje. Jaʼ yuʼun bat saʼ ta Vits Olivatik li Davide (2 Sam. 15:30, 32).

¹⁶ Li Davide laj yalbe Husai ti akʼo sut batel ta Jerusalen xchiʼuk ti skuy sba ta yamigo li Absalone. ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ sventa xalbe ti jaʼuk xchʼunbat smantal li Husaie, ti mu jaʼuk xchʼunbe smantal jun jtojobtasvanej ti Ahitofel sbie. Ta melel, sventa tukʼuk yoʼonton xakʼ sba ta stojolal Jeova xchiʼuk ti xchʼunbe smantal David li Husaie, skʼan tsotsuk tajek yoʼonton. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun yikʼaluk xmilat kʼalal chbat spas li kʼusi albat yuʼun Davide. Jech oxal, li Davide la skʼanbe vokol Jeova sventa xkoltaat. Koltaat onoʼox yuʼun Jeova un. Yuʼun jaʼ la xchʼun Absalón li kʼusi laj yal li Husaie, maʼuk li kʼusi laj yal Ahitofele (2 Sam. 15:31; 17:14).

17. ¿Kʼu yuʼun skʼan tsotsuk koʼontontik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae?

¹⁷ Skʼan me tsotsuk koʼontontik ek sventa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xuʼ smakutik bakʼintik li kutsʼ kalaltike, li jchiʼiltaktik ta abtele o junuk yaj-abtel ajvalil sventa mu jpasbetik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae. Kalbetik skʼoplal jun ermano ta Japón ti Taro sbie. Ta sbikʼtal onoʼox lek snaʼ xchʼunbe smantal li stot smeʼe xchiʼuk ti xakʼbe smuyubajelik ta skoj ti skʼanojane. Pe kʼalal lik yichʼ estudioe, albat yuʼun stot smeʼ ti akʼo xikta sbae. Chopol tajek laj yaʼi li Taroe. Akʼo mi tsots laj yaʼi, laj yalbe stot smeʼ ti jpʼel ta yoʼonton chbat ta tsobajeletike. Xi chal stuke: «Ilinik ta jyalel, yuʼun naʼtik to jayib jabil echʼ sventa xbat jvulaʼanik. La jkʼanbe tajek vokol Jeova ti akʼo xakʼ stsatsal koʼonton sventa jechuk-o xitun ta stojolale. Pe li avie, mas xa lek stalelalik li jtot jmeʼe xchiʼuk nopajtik xa ta jvulaʼanik» (kʼelo Proverbios 29:25).

18. ¿Kʼusi la achan li ta xchanobil liʼe?

¹⁸ Mi jaʼ ta jchanbetik stalelal li David, Jonatán, Natán xchiʼuk Husaie, xijmuyubaj noʼox me ta skoj ti tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. Mu me jaʼuk jchanbetik stalelal li Abner xchiʼuk Absalón ti muʼyuk tukʼ yoʼonton laj yakʼ sbaike. Melel onoʼox ti chjelav ketik bakʼintike xchiʼuk ti oy jpaltailtike. Akʼo mi jech, xuʼ me xkakʼtik ta ilel ti jaʼ mas tsots skʼoplal chkaʼitik ti tukʼ koʼontontik ta stojolal li Jeovae.