Li ta 1917, lik xcholik mantal ta México li stestigotak Jeovae ti Organisasion ta spʼejel Balumil yuʼun Jchanolajeletik ta Vivlia sbiik toʼoxe. Kʼalal echʼ tal jabiletike, epal krixchanoetik lik yichʼik ta mukʼ li Jeovae. Pe kʼalal jaʼo yakal li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, li ajvalil ta Méxicoe lik yakʼ mantaletik ta sventa ti bu skʼan jtsob jbatike xchiʼuk ti butik xuʼ jcholtik mantale.

 Li vaʼ orae, lik yal li ajvalil ta México ti skotol li buchʼutik tstsob sbaik ta sventa relijione skʼan x˗echʼ yuʼunik li ta naetik ti jaʼ yuʼun ajvalile. Taje vokol ta pasel, yuʼun li j˗asambleatike te toʼox ch˗echʼ li ta naetik ti maʼuk yuʼun ajvalile. Ep ta veltae, te toʼox chichʼ pasel ta sna stestigotak Jeova li tsobajeletik jujun xemanae xchiʼuk chichʼ toʼox cholel mantal ta kayeetik xchiʼuk ta jujupʼej na.

 Sventa jchʼunbetik li smantal ajvalile, li ta 1943 la jtsak jbitik sventa xijkʼot ta jun organisasion ti ta matanal chchanubtasvane ti tsots skʼoplal chil li xchanubtasel yantik sventa xlekub xkuxlejalike. ¿Kʼusi smakojbe skʼoplal taje? Jaʼ ti oy xa yan kʼusitik stakʼ jpastik ta skoj ti lijkʼot ta jun organisasion ti chchanubtasvane, ti maʼuk xa noʼox jun relijione. Jaʼ yuʼun, mu xa persauk ti te jtsob jbatik li ta naetik ti jaʼ yuʼun ajvalile.

 Ta skoj ti oy kʼusitik chkakʼtik ta chanel ti tstabeik sbalil li krixchanoetike, pas kuʼuntik li kʼusitik tskʼan ajvalil ta sventa li organisasionetik ti ta matanal chchanubtasvanike (Romanos 13:1). Pe jaʼ onoʼox mas tsots skʼoplal chkiltik ti jchanubtastik yantik ta sventa li kʼusi chal Vivliae (Isaias 48:17, 18). Ta anil noʼox vinaj ti lek chil Jeova ti vaʼ yelan lik jpastike, yuʼun ep buchʼutik ochik ta mantal. Li avie, ep stestigotak Jeova xvul to ta sjolik li kʼusi kʼot ta pasele.

 Li kʼusi mas tsots skʼoplal ta jpastik ta Méxicoe jaʼ li cholmantale. Pe ta jchanbetik li jtakbol Pabloe, yuʼun ta jeltik ti kʼu yelan ta jcholtik mantal mi jech skʼan chkiltike (1 Korintios 9:20-23). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal la xchiʼin ta loʼil li viniketik ta Atenas te ta Areopago li jtakbol Pabloe, muʼyuk laj yal ti te tslokʼes talel ta Skʼop Dios li kʼusi chale (Echos 17:22-31). Kʼalal chcholik toʼox mantal ermanoetik li vaʼ orae, muʼyuk te xpechojik echʼel Svivliaik xchiʼuk muʼyuk chalbeik krixchanoetik ti jaʼ yakal chalbeik skʼoplal Vivlia kʼalal tslikes sloʼilike.

 Xi chal li Isabele: «Kʼalal ta jlikes jloʼilkutike, chkalkutik ti te oyunkutik ta jun organisasion ti chchanubtasvane. Jaʼ mas chkalbe skʼoplal li mantaletik ti te lokʼem li ta revista ¡Vikʼiluk me jsatik! ti muʼyuk jamal chalbe skʼoplal li Vivliae». Pe mi oy ta yoʼonton mantal li buchʼu chchiʼinik ta loʼile, chalbeik skʼoplal li kʼusi chal ta Vivliae. Xi chal Aurora ti jaʼ stestigo Jeova eke: «Ta skoj ti muʼyuk ta jkuch echʼel Jvivliakutike, skʼan jkomes ta jolkutik epal tekstoetik. Jech xtok, li krixchanoetike lek chaʼiik ti jsaʼkutik ta Svivliaik li tekstoetike».

 Kʼalal oy buchʼu tsjakʼ mi yakʼoj permiso ajvalil sventa jcholtik mantale, jnaʼ kʼuxi xuʼ jtakʼbetik (Filipenses 1:7). Jaʼ la jtunestik li kredensial ti laj yakʼ ajvalile. a Xi chal li Maríae: «Te xkuchet˗o kuʼunkutik li kredensial ti jaʼ spasoj firmar li Secretaría de Relaciones Exteriores». Xi chal li Samuel eke: «Junantik veltae, tsmakunkutik ta be li j˗abteletik yuʼun ajvalile, vaʼun tsjakʼbunkutik kʼusi yakal jpaskutik. Kʼalal jech chkʼot ta pasele, chkakʼbekutik yil li jkredensialkutike».

 Kʼalal oy kʼusi la jnuptantike, la skoltautik tajek li kredensial taje. Kalbetik junuk skʼelobil. Xi chal li ermano Jesús ti te tun ta Jaliscoe: «Li ta 1974, oy kʼusi la jnuptankutik xchiʼuk jun nupultsʼakal. Jtsop krixchanoetik ti jaʼ jbabe yuʼunik jun palee laj yikʼunkutik batel ta stojolal j˗abteletik ta munisipio, yuʼun mu skʼanik ti jcholkutik mantale. Pe muʼyuk xa kʼusi laj yalik kʼalal laj kakʼbekutik yil ti oy jkredensialkutike. Kʼalal laj xa ox yalbunkutik abogadoetik li kʼusi xuʼ jpaskutike, jech˗o la jkoltakutik li buchʼutik oy ta yoʼontonik mantale. Li avie, oy jayib tsobobbailetik li ta jteklum taje».

 Ta skoj ti ojtikinbilutik toʼox ta stojolal ajvalil kʼuchaʼal jun organisasion ti ta matanal chchanubtasvane, ta matanal ta jchanubtastik yantik ta skʼelel xchiʼuk stsʼibael vun. b Xi chal li Ariele: «Sta˗o tajek ti jech lik jpaskutike. Yuʼun li vaʼ orae, epal krixchanoetik muʼyuk ayemik ta chanun, pe oy tajek ta yoʼonton chchanik li Vivliae. Ta jchanubtaskutik ta skʼelel xchiʼuk ta stsʼibael vun. Vaʼun, mu ta sjaliluke, jutuk mu skotolikuk chlik jchanubtaskutik ta Vivlia».

 Xi chal li Rute: «Kʼalal xojtikinik xa ox li letraetike, lik yakʼbeik yipal li xchanel Vivliae. Kʼalal la xchanik skʼelel vune, muyubajik tajek, yuʼun ep sbalil laj yaʼi sbaik. Laj kil ta jsat jtukutik ti kʼu yepal chʼiik ta mantale».

 Li ta1943 kʼalal ta 1993, li stestigoutik Jeovae laj kichʼtik ojtikinel ta stojolal ajvalil kʼuchaʼal jun organisasion ti ta matanal chkoltavane. Yuʼun li vaʼ sjalile, laj yichʼik chanubtasel mas ta 127,000 krixchanoetik ta skʼelel xchiʼuk ta stsʼibael vun xchiʼuk laj yichʼ koltael mas ta 37,000 sventa masuk to lek xtojobik ta skʼelel xchiʼuk ta stsʼibael vun. Li j˗abteletik yuʼun ajvalile la skʼupil kʼoptautik ta skoj ti jech ta jpastike (Romanos 13:3). Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta 2010, laj yakʼbutik jlik reconocimiento ti te chal ti oy xa ta sjayibaluk jabil ti kakʼojbetik tal yipal ta xchanubtasel li krixchanoetik ta skʼelel xchiʼuk stsʼibael vune. Taje jaʼ la koltavan sventa masuk to xlekub xkuxlejal li buchʼutik nakalik ta sjunul Méxicoe.

 Ta skoj ti kʼu toʼox yelan tsakal jbitik ta stojolal ajvalile, ti bu toʼox ta jtsob jbatike xkoʼolaj ta salonetik sventa eskuela xchiʼuk jaʼ toʼox sbi Salones de Estudios Culturales. Te toʼox ch˗echʼ li tsobajeletike xchiʼuk te toʼox chichʼ akʼel li chanubtasel ta sventa skʼelel xchiʼuk stsʼibael vune.

 Li ermano Ángele chal ti ep ta velta jaʼ te tstsob sbaik li ta sna ermanoetike. Xi chale: «Labal sba chkil li kʼusi tspas li ermanoetike, yuʼun jutuk mu skotolikuk ti muʼyuk mas kʼusi x˗ayan yuʼunike. Pe chakʼik ta chʼom jkʼol snaik sventa te x˗echʼ tsobajeletik akʼo mi spitsʼ sbaik ta naklej».

 Muʼyuk toʼox bu xuʼ lek jtsob jbatik li voʼnee. Xi to chal Ángel ta sventa li tsobajeletike: «Bakʼintike, ta skoj ti ep tajek ta jtsob jbakutike, te vaʼal chikomkutik ta pana, vaʼun ta jkʼelkutik ochel ta ventana kʼalal chkakʼ jloʼilkutike. Pe ta jkʼupinkutik tajek li tsobajeletike».

 Sventa muʼyuk kʼusi x˗albat li ermanoetik vaʼ orae, muʼyuk chkʼejinik xchiʼuk ta yoʼontonik noʼox tspasik orasion li ta tsobajeletike. Xi chal li Edmundoe: «Kʼalal chjelav li mantal sventa skotol krixchanoetik ti mantal sventa chanubtasvanej sbi toʼoxe, li ermano ti tsjelubtas mantale chalbe skʼoplal ti toj jtunel li tojobtaseletik ta Vivliae, yuʼun chlekub˗o xkuxlejalik xchiʼuk chpʼijubik˗o». Ta tsʼakale, muʼyuk xa chalbeik sbi li livroetik ta Vivliae. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi toʼox chichʼ pasel kʼalal chichʼ alel junuk teksto ta Vivliae? Xi chal li Manuele: «Muʼyuk chkalkutik Apokalipsis kapitulo 21, versikulo 3 xchiʼuk 4, yuʼun xi chkalkutike livro 66, 21, 3 xchiʼuk 4». Xi chal Moisés ti jaʼ stestigo Jeova eke: «Sventa jechuk jpaskutike, la jkomes ta jolkutik kʼusi numeroal li jujun livro ta Vivliae, yuʼun jaʼ tskoltaunkutik sventa jtakutik li tekstoetike».

 Ti kʼu yelan li j˗organisasiontik ta Méxicoe, jaʼ jech li ta yan lumetik eke. Akʼo mi oy kʼusitik mu xakʼ jpastik li ajvalile, vinaj ti chkoltavan li Jeovae. Li ta 1943 kʼalal laj kichʼtik ojtikinel ta stojolal ajvalil kʼuchaʼal jun organisasion ti chchanubtasvane, oy toʼox 1,565 ta voʼ jcholmantaletik li ta Méxicoe. Pe kʼalal laj kichʼtik ojtikinel kʼuchaʼal jun relijion li ta 1993, oy xa ox 366,177 ta voʼ jcholmantaletik. Li kʼusi la spasik li jcholmantaletik taje koltavan sventa epuk buchʼu x˗ochik ta mantal. Li ta 2021, oy xa ox 864,633 ta voʼ jcholmantaletik li ta Méxicoe. Ta skoj taje, jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spasik li stestigotak Jeova ta Méxicoe.

 Jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik kʼalal oy kʼusi chmakvane. Taje jaʼ koltavan sventa xakʼ permiso ajvalil ti jpas kabteltik ta México li 50 jabile. Xi chal li Marioe: «Bakʼintike, la jnop kʼu yuʼun ti mu stakʼ jechuk jpastik kʼuchaʼal li Testigoetik ta yan lume. Akʼo mi jech, muʼyuk buchʼu kuʼunkutik ti la snop ti chopol li kʼusi tspas li organisasione. Yuʼun jnaʼojkutik ti jaʼ yakal chbeiltasvan li Jeovae, jaʼ yuʼun la jchʼunkutik mantal».

 Kakʼ ta koʼontontik ti xijtun ta stojolal Jeovae. Xi chal li Guadalupee: «Laj kakʼ ta koʼontonkutik li xcholel mantal xchiʼuk li xchanubtasel yantike. Jaʼ yuʼun, muʼyuk kʼusi la jvul˗o koʼontonkutik, ximuyubajkutik tajek ti chitunkutik ta stojolal Jeovae, jaʼ noʼox mas tsots skʼoplal laj kilkutik taje».

 Oyuk kʼusi jpastik xchiʼuk li ermanoetike. Xi chal li Anitae: «Ta skoj ti oy kʼusitik mu stakʼ jpaskutik li ta Salón de Estudios Culturales jech kʼuchaʼal ti xikʼejinkutike, jaʼo te ta jpaskutik kʼalal ta jtsob jbakutik ta jnakutike. Nopajtik noʼox ta jtsob jbakutik xchiʼuk lek jmoj oyunkutik. Kʼalal jech taje, jaʼo ta jpaskutik li kʼusitik tskoltaunkutik ta mantale».

 Xi chal li Florentinoe: «Kʼalal ta jvules ta jol li kʼusitik kʼot ta pasel vaʼ orae, jpʼel ta koʼonton ti oy sbalil xchiʼuk ti oy kʼusi laj yakʼ jchankutike. Akʼo mi oy kontrainel, jamal vinaj ti koltavan li Jeovae».