Jutuk mu sjunuluk Europa lajem tajek kom kʼalal echʼ li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. Akʼo mi muʼyuk xa ox te oyik li bu tspasik tsatsal abtelal yuʼun jnazietik li stestigotak Jeovae, jech˗o chil svokolik kʼuchaʼal li yantike. Yuʼun li testigoetike muʼyuk lek skʼuʼik xchiʼuk muʼyuk kʼusi slajesik, ep tajek kʼusi chtun yuʼunik xchiʼuk muʼyuk bu xnakiik. Xi chvul ta sjol li ermana Karin Hartung: «Jutuk mu skotol li krixchanoetike chʼabal sna komik, jaʼ yuʼun persa skʼan xbatik ta naklej xchiʼuk li yutsʼ yalalike o ti stojik ti bu chnakiike». Li ermana Gertrud Poetzinger ti ay 7 jabil ti bu tspasik tsatsal abtelal yuʼun jnazietike, persa te naki kʼuk sjaliluk yoʼ bu tskʼejik abtejebaletike xchiʼuk ti ta jun siya noʼox ta xvaye. a

 ¿Kʼusi la spas li s˗organisasion Jeova sventa xakʼbe li kʼusi chtun yuʼunik li ermanoetik ti te nakajtik yoʼ bu echʼ paskʼope? ¿Xchiʼuk kʼusitik xuʼ jchanbetik li buchʼutik jaʼo kuxiik kʼalal echʼ paskʼope?

 Li s˗organisasion Jeovae oy kʼusi la spas ta anil sventa skolta li ermanoetik ta Europae. Li ta yuilal noviembre xchiʼuk disiembre ta 1945, li Nathan Knorr xchiʼuk li Milton Henschel, ti te likemik li ta smeʼ nail abtelale, ay svulaʼanik li stestigotak Jeova ta Inglaterra, Suiza, Francia, Bélgica, Países Bajos, Dinamarca, Suecia, Finlandia xchiʼuk Noruegae. Ti bat svulaʼanik li lumetik taje jaʼ sventa skʼelik li kʼusitik chtun yuʼunik li ermanoetik teye. Xi laj yal li ermano Knorre: «Jaʼ to sba velta laj kilkutik ti toj ep kʼusitik la slajes li paskʼop li ta lumetik taje».

 Li vaʼ orae, mukʼ x˗akʼe ochuk ta Alemania li ermano Nathan Knorre. Pe li ermano Erick Frost ti jaʼ sbainoj skʼelel li Betel ta Alemaniae lokʼ talel ta Alemania sventa tal skʼel li ermano Knorre. b Xi laj yal li Ericke: «Li ermano Knorre laj yalbunkutik epal lekil beiltaseletik xchiʼuk laj yalbunkutik ti ta stakik talel veʼlil xchiʼuk kʼuʼiletike». Xi to laj yale: «Muʼyuk jal la jmalakutik, yuʼun li ta Alemaniae kʼot noʼox epal veʼlil jech kʼuchaʼal arina, manteka, avena xchiʼuk yan veʼliletik. Xchiʼuk li testigoetik ta yantik lumetike la stakik batel mukʼtik kajaetik ti noj ta xonobiletik xchiʼuk ta jeltos kʼuʼiletike». Li ermanoetike okʼik ta muyubajel kʼalal akʼbatik skotol li kʼusitik taje. Xi laj yal jun aʼyeje: «Maʼuk noʼox jun velta laj yichʼik takbel li kʼusitik chtun yuʼunike, yuʼun jech˗o laj yichʼik takbel batel chib jabil xchiʼuk oʼlol li kʼusitik chtun yuʼunike». c

 Kʼalal mas xa ox lekub batel li xkuxlejalike, li ermanoetike jech˗o laj yakʼik persa ti xtunik ta stojolal Jeovae. ¿Kʼuxi pas yuʼunik taje?

 Jech˗o la spasik li kʼusitik ta mantale (Efesios 5:15, 16). Kʼalal jaʼo yakal li paskʼope, toj vokol ta tael li vunetik ti lokʼem ta Vivliae, ti xichʼ cholel mantale xchiʼuk ti jechuk˗o stsob sbaik sventa xichʼik ta mukʼ li Jeovae. Akʼo mi jech, kʼalal echʼ xa ox li paskʼope, ta kʼunkʼun la sta yav yan velta li tsobajeletik xchiʼuk li cholmantale. Li Jürgen Rundel ti te nakal ta Austria, xi chale: «Li kʼusi ta jchankutik li ta Informador d xchiʼuk li kʼusi chalbunkutik li jkʼelvanej ta sirkuitoe stij koʼontonkutik sventa jechuk˗o jpaskutik li kʼusitik sventa mantale. Li kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼikutik ta jkuxlejalkutike jaʼ li Jeovae, Jesus, ti jchan ta jtukutik li Vivliae xchiʼuk ti jcholkutik mantale. Muʼyuk kʼusi chchʼay koʼontonkutik, mi jaʼuk li televisione».

 Xi chal li ermana Ulrike Krolop: «Xvul ta jol ti ximuyubaj tajek kʼalal ta jchanbe lek skʼoplal junuk loʼil ta Vivliae. Toj lek ta chanbel stalelal li jmalale, yuʼun jujun velta kʼalal chvul Li Jkʼel˗osil ta toyole chikta skotol li kʼusi yakal toʼox tspase, vaʼun chlik xchan». Li Karin ti laj xa kalbetik skʼoplale xi chale: «Kʼalal jaʼo yakal li paskʼope, te laj kakʼkutik venta ti xuʼ toj anil chchʼay li kʼusitik oy kuʼuntike. Pe li veʼlil ta mantale akʼo mi jutuk noʼox, muʼyuk laj. Li Jeovae jech˗o la xchabi li buchʼu tukʼ chtunik ta stojolale».

 Lik xcholik mantal yan velta (Mateo 28:19, 20). Kʼalal yakal li paskʼope, li stestigotak Jeovae mu xuʼ xcholik mantal mi jaʼuk xakʼik chanubtasel ta Vivlia. Jun ermano ti Friedhelm sbie xvul ta sjol ti kʼalal naka laj li paskʼope, skotol li ermanoetike lik xcholik mantal ta anil. Li Ulrike xi chal ta sventa li vaʼ orae: «Li baʼyel testigo ti cholbat-o mantal li yutsʼ yalal jmalale jaʼ toʼox slapoj li kʼuʼil ti bu tspasik tsatsal abtelal yuʼun Jnazietike. Taje jaʼ svinajeb ti lik noʼox xchol mantal ta anile». Xi chal li Jürgen: «Kʼalal echʼ li paskʼope, skotol li ermanoetike oy xa ox tajek ta yoʼontonik xcholel mantal. Epal kerem tsebetike tunik ta tsʼakal ora».

 Li yutsʼ yalal Ulrike ti laj xa kalbetik skʼoplale jaʼo laj yojtikinik mantal kʼalal echʼ xa ox li paskʼope, xi chale: «Toj echʼ xa noʼox vokol kuxlejal li ta lumetik ti bu echʼ li paskʼope». Epal krixchanoetike jaʼ te nakajtik ti bu busajtik li sjinemal naetike. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi ta xtaatik yuʼun li testigotak Jeovae? Xi to chale: «Jaʼ ta jsaʼkutik mi oy bu tsanajtik uni lusetik o mi oy bu ta xlokʼ chʼaile».

 La stsatsubtasbe sba yoʼontonik (1 Tesalonisenses 5:11).Kʼalal jaʼo yakal li paskʼope, ep stestigotak Jeova tsots laj yichʼik ilbajinel. Akʼo mi jech, kʼalal laj xa ox li paskʼope, maʼuk xa la snopbeik skʼoplal li vokoliletik la snuptanike. La skʼelik kʼuxi xuʼ spatbe sba yoʼontonike. Xmuyubajik tajek ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeovae (Santiago 1:2, 3). Li Johannes ti te xa nakal ta Estados Unidos avie, xi chale: «Li jkʼelvanej ta sirkuito kuʼunkutike te toʼox oy ti bu tspasik tsatsal abtelal yuʼun jnazietike. Laj yalbe sloʼil xkuxlejal ermanoetik ti bu laj yilik ti koltaatik yuʼun li Jeovae. ¡La stsatsubtas tajek xchʼunel koʼontonkutik skotol li kʼusi laj yalbunkutike!».

 Kʼalal echʼ xa ox li paskʼope, li Johannese laj yal ti mas xa la nopol chaʼi sbaik ta stojolal Jeova li ermanoetik kʼalal tsvules ta sjolik ti kʼu yelan koltaatik yuʼun Jeova xchiʼuk ti kʼu yelan takbat s˗orasionik kʼalal te oyik ti bu tspasik tsatsal abtelale. Jech xtok, jech kʼu chaʼal laj xa kaltike, li testigoetike oy kʼusitik la spasik ta mantal: la xchanik Vivlia jujun kʼakʼal, chkʼotik ta tsobajeletik xchiʼuk chlokʼik ta cholmantal. Li Elisabeth ti ay li ta asamblea ta Núremberg ta 1946, xi chale: «Li ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti laj toʼox yichʼik chukele bakik noʼox xvinaj xchiʼuk muʼyuk noʼox yipalik yiluk. Pe kʼalal ta xal li kʼusitik la snuptanike, xvinaj ti xmuyubajik tajeke xchiʼuk ti tsots yoʼontonike» (Romanos 12:11).

 Jech˗o tsobol oyik (Romanos 1:11, 12). Kʼalal jaʼo yakal li paskʼope, li stestigotak Jeovae mu stakʼ ti jal stsob sbaik ta skoj li tsatsal nutsele. Xi chal li Karine: «Jutuk tajek tsvulaʼan sbaik sventa mu xilik li j˗abteletike xchiʼuk sventa mu xil-o svokol li yan ermanoetike». Pe kʼalal echʼ li paskʼope, jel skotol. «Li ermanoetike jmoj xa tstsob sbaik», xi li Friedhelm. Li tsobajeletik xchiʼuk li cholmantale jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplal laj yilike.

 Jun mol ta tsobobbail ta Alemania ti Dietrich sbie xvul ta sjol ti kʼalal echʼ li paskʼope, jutuk tajek stestigotak Jeova ti oy skarroike. Xi chale: «Sventa xibatkutik ta tsobajele, ta jtsob jbakutik jayvoʼuk xchiʼuk ta kokutik chibatkutik. Ti jech volol tsobol chibatkutike jaʼ la skoltaunkutik sventa masuk to lek xkil jbakutik. Kutsʼ kalal xa laj kaʼi jbakutik».

 Ep yajtuneltak Jeova li avi kʼakʼale tsots chil svokolik ta skoj nikel, nojelal ta voʼ, chameletik, paskʼop, kontrainel, nutsel xchiʼuk vokoliletik ta takʼin (2 Timoteo 3:1). Akʼo mi jech ta jnuptantik, skʼan ti mu jvul tajek koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li ermanoetik ta Alemania ti tukʼ laj yakʼ sbaik kʼalal jaʼo chventainvan li jnazietike jaʼ svinajeb ti chkoltavan Jeova akʼo mi tsots tajek xkil jvokoltik li ta slajebal kʼakʼal avie. Xuʼ jech xkaʼi jbatik kʼuchaʼal li jtakbol Pablo ti xi laj yale: «Lek tsots koʼontontik xi chkaltike: ‹Jaʼ jkoltavanej kuʼun li Jeovae; muʼyuk chixiʼ. ¿Kʼusi xuʼ spasbun li jun krixchanoe?›» (Ebreos 13:6).