«Jkotoltik oy ta koʼontontik ti xlekub yan velta li jkuxlejaltike» (Ángela Merkel, canciller alemana).

 Xuʼ van jech chanop ek ta skoj ti chavil ti yakal˗o chakʼbe svokol krixchanoetik li coronaviruse. ¿Pe kʼusi skʼan xal ti chlekub yan velta li jkuxlejaltike? ¿Kʼusi oy ta yoʼonton tskʼan sta yan velta li krixchanoetike?

•   Ti jechuk xkuxlejalik yan velta kʼalal muʼyuk toʼox li chamele. Junantike oy ta yoʼontonik ti smey sbaik yan veltae, ti stsakbe sba skʼobike xchiʼuk ti xbatik ta yan lumetike. Yantike jech chalik kʼuchaʼal li doktor Anthony Fauci, a «ti sta yav yan velta li jkuxlejaltike jaʼ ti chijbat ta restauranteetik, teatro o ti jpastik yan kʼusitike».

•   Chlekub xkuxlejalik. Junantike tsnopik ti jaʼ sventa mas to xlekub li xkuxlejalike. Tsnopik ti jaʼ sventa mu xa spasik tsatsal abtelale, ti muʼyukuk xa pʼajbail ta skoj stsʼunbalik o stakʼinike xchiʼuk ti muʼyuk xa mas ch˗ipaj ta snopbenike. Xi chal li Klaus Schwab ti jaʼ la slikes li Foro Económico Mundial: «Avie jaʼ yorail sventa jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jpas ta jkuxlejaltike xchiʼuk ti xjel li kʼusitik ta balumile. Taje jaʼ noʼox me xuʼ jech jpastik li avie».

 Akʼo mi jech, ep buchʼu yiloj tal svokol ta skoj li chamele, yuʼun muʼyuk xa yabtelik, snaik, ipajemik o chamem buchʼu yuʼunik.

 Muʼyuk buchʼu snaʼ kʼu yelan jkuxlejaltik mi echʼ li chamele (Eklesiastes 9:11). Pe li Vivliae tskoltautik sventa jtsaltik li vokoliletik ta jnuptantik jujun kʼakʼale. Jech xtok, chalbe skʼoplal spatobil oʼontonal ti chkʼot ta pasel ta melele, ti xuʼ van muʼyuk anopojbe skʼoplale.

 Li Vivliae yaloj xa onoʼox ti chtal tsatsal chameletik kʼalal poʼot xa xlaj li kʼusitik oy ta balumile (Lukas 21:11; Mateo 24:3). Mi la jnopbetik skʼoplal li chamel coronavirus, ti oy viʼnal, paskʼop xchiʼuk nikeletike chkakʼtik venta ti yakal chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj xa onoʼox li Vivliae.

 ¿Kʼuxi tskoltautik mi jnaʼojtik taje? Akʼo mi xyoch li chamele, li Vivliae chal «ti chtal tsots vokolil li ta slajebal xa kʼakʼale, toj echʼ noʼox xibal sba» (2 Timoteo 3:1). Mi tey ta joltik taje, tskoltautik sventa mu jnoptik ti mas to chlekub li jkuxlejaltik avie.

 Li Vivliae chalbe srasonal ti kʼu yuʼun jech chkʼot ta pasele: li balumil ti noj ta vokolile chakʼ ta ilel ti oy kʼusi chjele. ¿Pe kʼusi ti chjele?

 Li Vivliae maʼuk noʼox chalbe skʼoplal li kʼusitik chopol chkʼot ta pasel avie, yuʼun chal li kʼusitik lek chkʼot ta pasele. Li ajvaliletike oy ta yoʼontonik ti oyuk lekilale, pe mu spas yuʼunik. Jaʼ noʼox spas yuʼun li Diose, xi chal li Vivliae: «Tskusbat skotol yaʼlel satik yuʼun li Diose, muʼyuk xa lajelal, muʼyuk xa at˗oʼonton, muʼyuk xa okʼel ta skoj vokolil xchiʼuk mi jaʼuk xa kʼusi kʼux chkaʼitik. Jelav xa skʼoplal skotol li kʼusitik oy toʼoxe» (Apokalipsis 21:4).

 Xi chal ta jamal li Jeovae: b «¡Kʼelavil!, ta jpas ta achʼ skotol li kʼusitike» (Apokalipsis 21:5). Tslajesbe skʼoplal skotol li vokoliletik oy avie xchiʼuk li vokoliletik yakʼoj li chamele. Liʼe jaʼ li kʼusitik tspase:

•   Muʼyuk xa buchʼu ch˗ipaj ta sbekʼtal, ta snopben xchiʼuk muʼyuk xa lajelal (Isaias 25:8; 33:24).

•   Ta jkʼupin li kabteltike, muʼyuk xa buchʼu tsujutik ta spasel tsatsal abtelal ti chijlub tajek yuʼune (Isaias 65:22, 23).

•   Oy xa noʼox li kʼusi chtun kuʼuntike, chlaj skʼoplal povreal xchiʼuk viʼnal (Salmo 72:12, 13; 145:16).

•   Muʼyuk xa chvul ta joltik li kʼusitik chopol jnuptanojtike xchiʼuk ta jkʼeltik yan velta li buchʼutik chamem kuʼuntike (Isaias 65:17; Echos 24:15).

 ¿Kʼuxi tskoltautik mi jnaʼojtik taje? Xi chal li Vivliae: «Xkoʼolaj kʼuchaʼal s˗anklail jkuxlejaltik li spatobil koʼontontike» (Ebreos 6:19). Li spatobil koʼontontike tskoltautik sventa stsal kuʼuntik li vokoliletik avie, ti mu masuk jvul koʼontontike xchiʼuk ti xijmuyubajuk noʼoxe.

 ¿Pe mi xuʼ jchʼuntik li kʼusi chal Vivliae? Kʼelo li mantal: «Li Vivliae melel li kʼusi chale».

•   Kʼuxubino li akuxlejale

   Xi chal li Vivliae: «Li pʼijilale jaʼ ti kuxul chkom yuʼun li yajvale» (Eklesiastes 7:12).

   ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik? Xuʼ me mu xa˗ipaj mi lek kʼusi kʼot ta nopel avuʼune. Kʼelo kʼusitik mantaletik yakʼoj ajvalil sventa mu xa˗ipaje, ti kʼu yepal tsakbilik li ta chamele xchiʼuk ti kʼu yepal yichʼoj svacunaike. Taje, jaʼ tskoltaot sventa xanaʼ mi pukem tajek chamel ti bu nakalote.

•   Pʼijan me

   Xi chal li Vivliae: «Li buchʼu pʼije lek yichʼoj spʼijil xchiʼuk chchʼak sba lokʼel ti bu toj chopole, jaʼuk li buchʼu bole muʼyuk yichʼoj spʼijil xchiʼuk spatoj tajek yoʼonton ta stojolal» (Proverbios 14:16).

   ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik? Jechuk˗o me xachabi aba. Li buchʼutik chchanbeik skʼoplale chalik ti muʼyuk ch˗echʼ ta anil li coronaviruse.

•   Mu xachʼun skotol li kʼusi chalike

   Xi chal li Vivliae: «Li buchʼu muʼyuk spʼijile chchʼun skotol li kʼusi ch˗albate, yan li buchʼu pʼije tsnop lek li kʼusi tspase» (Proverbios 14:15).

   ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik? Nopo lek mi chachʼun li kʼusi chal yantike. Taje tsots skʼoplal, yuʼun mi la achʼun li kʼusi mu meleluk chalike xuʼ xavil avokol.

•   Junuk noʼox me avoʼonton

   Xi chal li Vivliae: «Mu xiuk xavale: ‹¿Kʼu yuʼun mas toʼox lek li kʼakʼaletik ta voʼne ti jaʼ xa mu jechuk li avie?›. Yuʼun muʼyuk pʼijot mi jech chajakʼe» (Eklesiastes 7:10).

   ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik? Akʼo mi oy kʼusitik chanuptan, pe xuʼ jun noʼox avoʼonton. Mu xanopilanbe skʼoplal li kʼusitik toʼox chapas kʼalal skʼan toʼox xlik li chamele o li kʼusitik muʼyuk xapas ta skoje.

•   Tsako ta venta li yantike

   Xi chal li Vivliae: «Ichʼik me ta mukʼ buchʼuuk noʼox krixchanoal» (1 Pedro 2:17).

   ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik? Li krixchanoetike jeltos kʼu yelan chaʼi sbaik ta skoj li chamele. Tsako ta venta li kʼusi tsnop yantike xchiʼuk jaʼuk me xapas li kʼusi kʼot ta nopel avuʼune. Ichʼo ta mukʼ xchiʼuk akʼo ta ilel slekil avoʼonton ta stojolal li buchʼutik muʼyuk to yichʼoj svacunaike, li mol meʼeletike xchiʼuk li buchʼutik tsots ipike.

•   Oyuk smalael avuʼun

   Xi chal li Vivliae: «Li kʼanelale xmalaj yuʼun xchiʼuk lek yoʼonton» (1 Korintios 13:4).

   ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik? Mu chopoluk xavil kʼalal oy buchʼutik chiʼik spasel li kʼusi nopem toʼox xaʼiike. Kʼalal mas xa ox oy kʼusi stakʼ jpastike, yikʼaluk van chaxiʼ spasel li kʼusi nopem toʼox xavaʼie, jaʼ yuʼun oyuk smalael avuʼun.

 Li stestigotak Jeovae chpatbat yoʼontonik li kʼusi chal Vivlia ti chkʼot ta pasel ta jelavele. Taje, chkoltaatik sventa mu masuk svul yoʼontonik ta skoj li chamele. Jech xtok, xuʼ spatbe sba yoʼontonik ta skoj ti tstsob sbaik sventa xichʼik ta mukʼ li Diose (Ebreos 10:24, 25). Buchʼuuk noʼox xuʼ x˗ochik li ta tsobajel ti tspasik li stestigotak Jeova ti ta videoconferencia tspasik avi ti oy chamele.

 Junantik krixchanoetike staojbeik sbalil ti ch˗ochik li ta stsobajel stestigotak Jeova avi ti tsots vokolile. Oy jun ants ti ipaj ta coronaviruse och li ta stsobajel stestigotak Jeova ti ta videoconferencia tspasike. Akʼo mi muʼyuk to lek echʼem yuʼun li coronaviruse, pe patbat yoʼonton li kʼusitik ch˗echʼ ta tsobajeletike. Ta tsʼakale xi laj yale: «Xkoʼolaj xa ta kutsʼ kalal li buchʼutik te oyike. Kʼalal ta jkʼel li Vivliae jun koʼonton yuʼun xchiʼuk jaʼ tskoltaun sventa jnope skʼoplal li kʼusi lekik chtal ta jelavele, maʼuk xa ta jnope skʼoplal li jvokoltake. Kolavalik ti la akoltaikun sventa xinopaj ta stojolal Diose, yuʼun jaʼ onoʼox li kʼusi oy ta koʼontone».