Валтӥсь материалъёсы выжоно

Пуштросаз выжоно

УЛОН СЮРЕС

Мон лэсьтӥ сое, мае кулэ вал лэсьтыны

Мон лэсьтӥ сое, мае кулэ вал лэсьтыны

ДОНАЛЬД Ридли 30 арлэсь но кемагес Иеговалэсь Адӟись-Ивортӥсьёссэ судъёсын утьылӥз. Со трос лэсьтӥз, висись адямиослы вирез кутытэк эмъяськыны юрттон понна. Солэн юрттэменыз, Иеговалэн Адӟись-Ивортӥсьёсыз Огазеяськем Штатъёсысь вылӥ судъёсын одӥг пол гинэ ӧз вормылэ. Дон, кызьы солы эшъёсыз вазиськылӥзы, тыршись, зӥбыт-востэм но ассэ жалясьтэм адями вал.

2019-тӥ арын Донлэсь шедьтӥзы шер пумиськылӥсь эмъяны луонтэм висёнзэ. Та висёнэз сэрен солэн тазалыкез туж ӝог уродмиз но, 2019-тӥ арын 16-тӥ гудырикошконэ со кулӥз. Тани солэн улон сюресэз.

Мон вордӥськи 1954-тӥ арын Сент-Пол карын (США, Миннесота штат). Милям семьямы узыр но, куанер но ӧй вал. Вить нылпиос пӧлысь мон кыкетӥез. Атае но анае католикъёс вал. Пичи дыръям мон католической школаын дышетски, озьы ик вӧсяськон ужрадъёс дыръя священниклы юрттылӥ. Нош Библиез мон умой ӧй тоды. Ваньзэ кылдытӥсь Инмар вань шуыса мон оски ке но, черклы оскемысь дугдӥ.

ЗЭМЛЫКЕН ТОДМАТСКИСЬКО

Юридик колледжын нырысетӥ арзэ дышетскыкум, мон доры Иеговалэн Адӟись-Ивортӥсьёсыз лыктӥзы. Мон дӥськутме миськисько вал, соин ик соос лякытэн веразы, мукет дыръя пырозы на шуыса. Куке соос лыктӥзы, мынам соослы кык юанэ вал: «Малы та дуннеын умой адямиос азинлыко уг луо?» но «Мар кулэ, шудо луон понна?». Соос сётӥзы мыным «Зэмлык, кудӥз пырак улонэ нуэ» книгаез но яркыт вож вылбамо Библиез, «Выль дуннелэсь берыктэмзэ». Мон Библиез дышетыны соглаш кариськи но, трос выльзэ тодӥ. Мон туж шумпотӥ, куке валай: Инмарлэн Эксэйлыкез — со кивалтэт, кудӥз музъемен кивалтоз. Мон адӟи, адямиослэн кивалтэмзы улонэз воштыны уг быгаты шуыса. Соин сэрен быдэс дунне вӧсь луонэн, курадӟонъёсын, шонерлыктэм ужъёсын но шугадӟонъёсын тырмемын.

1982-тӥ арлэн кутсконаз мон Иеговалы сӥзиськи но берлогес, со арын ик, пылатӥськи «Эксэйлыклэн зэмлыкез» конгрессын, кудӥз ортчиз Сент-Пол карысь калык люкаськон юртын. Нош вуоно арняяз со ик юртын мон экзамен сётӥ, адвокат луыны лицензия басьтон понна. Коньывуон толэзьлэн кутсконаз мыным веразы, табере адвокат луыса ужаны быгатӥсько шуыса.

Со конгрессын мон тодматски Майк Ричардсон агаен, кудӥз Бруклинысь Вефильын ужаз-тыршиз. Со вераз мыным, валтӥсь кивалтонниын юридик ёзэт кылдӥз шуыса. Мынам тодам лыктӥзы Эфиопияысь евнухлэн кылъёсыз, кудъёсыз гожтэмын Апостолъёслэн ужъёсазы 8:36. Мон аслэсьтым юай: «Мар мыным люкетэ юридик ёзэтын ужаны-тыршыны?» Соин ик мон Вефильын ужан-тыршон понна заявление гожтӥ.

Иеговалэн Адӟись-Ивортӥсез луэмелы атае но анае шум ӧз потэ. Атае юаз мынэсьтым, кыӵе пайда ваёз Вефильын ужан-тыршон адвокат луыса ужамелы. Мон валэктӥ солы, отын ас мылкыд каремея ужало но толэзьлы быдэ мыным кӧня ке коньдон сётозы шуыса.

Солэсь азьвыл мон судын ужаны соглаш кариськи вал ини. Соин ик Бруклинысь Вефильын (Нью-Йорк штат) ужаны-тыршыны кутски 1984-тӥ арын. Монэ басьтӥзы юридик ёзэтэ. Со туж дырыз дыръя вал.

СТЭНЛИ ТЕАТРЕЗ ТУПАТОН

Стэнли театрез басьтыкумы, со таӵе вал

1983-тӥ арын шуркынмон толэзе организацимы Джерси-Сити карысь (Нью-Джерси штат) Стэнли театрез басьтӥз. Агайёс курон гожтӥзы, та юртысь электропроводкаез но водопроводэз тупатыны мед лэзёзы шуыса. Соос кивалтӥсьёсын пумиськизы но соослы веразы, театрез тупатэмзы потэ но сое Иеговалэн Адӟись-Ивортӥсьёсызлэн конгрессъёсты ортчытон юртсы каремзы потэ шуыса. Но татын шуг-секыт кылдӥз. Кызьы вераське Джерси-Сити карлэн катъёсаз, юртъёсты, кудъёссэ куто йыбыртъян понна, пуктыны кулэ карлэн со интыосаз гинэ, кытын адямиос уло. Нош Стэнли театр интыяськиз карлэн шораз, ужбергатонэн герӟаськем интыяз, соин ик кивалтӥсьёс та юртэз тупатыны ӧз лэзе. Соин сэрен агайёс судэ вазиськизы, но соослэсь куронзэс палэнтӥзы.

Вефильын нырысетӥ арнязэ ужакум-тыршыкум, организацимы судэ вазиськиз, кивалтӥсьёслэсь кутэм ужпумзэс эскерон понна. Талэсь азьвыл кык ар ӵоже мон ужай сыӵе судын, Сент-Пол карын (Миннесота штат), соин ик та выллем ужъёс мыным туж тодмо вал. Одӥгез адвокатмы таӵе малпан вераз: азьвыл Стэнли театрын ортчытъязы туж пӧртэм ужрадъёс — киноос но, рок-концертъёс но возьматылӥзы. Соку малы отын уг яра ортчытъяны Инмарлы йыбыртъянэн герӟаськем пумиськонъёсты? Та ужез эскерыса, суд ужпум кутӥз, Джерси-Сити кар Инмарлы йыбыртъянэн герӟаськем правомес тӥяз шуыса. Суд кивалтӥсьёсты косӥз милесьтым куронмес быдэстыны. Соку мон нырысетӥзэ адӟи, кызьы Иегова организациезлы юрттэ судъёсын вормонъёс басьтыны, Эксэйлыклэн ужез мед азьланьтӥськоз шуыса. Мон туж шумпотӥ, та уже пыриськыны быгатӥ шуыса.

Агайёс та юртын бадӟым тупатон ужъёсты нуыны кутскизы. Ужъёс кутскем бере ар но ӧз ортчы, куке 1985-тӥ арын 8-тӥ куарусёнэ Джерси-Сити карысь конгрессъёсты ортчытон юртын нимысьтыз пумиськон ортчиз. Со сӥземын вал Галаад школаысь 79-тӥ класслэн дышетсконэз йылпумъяськемлы. Мон туж шумпотӥ, мукет адвокатъёсын ӵош Эксэйлыклэсь ужзэ азьланьтыны юрттӥ шуыса. Судын адвокат луыса ужакум но, мон вормонъёс басьтылӥ. Нош вормонъёс, кудъёсыз, Вефильын ужакум-тыршыкум, басьтэмын вал, мыным тросгес шумпотон вайылӥзы. Соку мон ӧй но малпа, кӧня та выллем ужъёс Иегова мыным азьланяз сётоз на.

ВИСИСЬЁСЛЭСЬ ВИРЕЗ КУТЫТЭК ЭМЬЯСЬКЫНЫ ПРАВОЗЭС УТИСЬКОМЫ

1980-тӥ аръёсы быдэ вуэм Адӟись-Ивортӥсьёслэсь вирез кутытэк эмъяськыны куронзэс ӵемысь ӧз быдэсъялэ. Эшшо но секытгес вал пияно кышномуртъёслы, малы ке шуоно судьяос ӵем дыръя малпазы: та кышномуртъёслэн пумит луыны правозы ӧвӧл пушказы вир лэзьыны. Судьяос тазьы малпазы: кышномуртлы вир ӧз лэзе ке, вож нуны анайтэк кыльыны быгатоз.

1988-тӥ арын 29-тӥ толсуре Дениз Николо сузэр, нылпи ваемез бере, трос вирзэ ыштӥз. Солэн гемоглобинэз литраз 50 граммлэсь но ӧжытгес кылиз, соин ик эмъясезлэн потэ вал, со пушказ вир лэзьыны соглаш мед кариськоз шуыса. Николо сузэр пумит луиз. Ӵукнаяз эмъюрт судэ вазиськиз, Николо сузэрез вирез кутыса эмъяны мед лэзёзы шуыса. Эмъясьёслэн малпамзыя, сое озьы эмъяны кулэ вал. Суд Николо сузэрлы но солэн картэзлы луонлык ӧз сёты вирез лэзён пумысен малпамзэс валэктыны, озьы ик суд кузпалъёслы ӧз вера, эмъюртлэсь вирез лэзьыны куронзэ быдэстӥз шуыса.

30-тӥ толсуре, удмуртарняе, Николо сузэрлы вир лэзизы, солэн картэз но мукет ӵыжы-выжыосыз туж пумит вал ке но. Ӝытаз Николо сузэрлэсь куд-ог ӵыжы-выжыоссэ но кӧня ке тӧроосты полицие нуизы. Та адямиосты янгыше уськытӥзы, соос эмъясьёслы сузэрлэн валес дораз лыктыны но солы вир лэзьыны люкетӥзы шуыса. 31-тӥ толсуре, кӧснуналэ ӵукна, Нью-Йоркын но со котырысь интыосын та учыр сярысь газетъёсын, телевизор но радио пыр вераськиз.

Филип Брамли агаен

Вордӥськон нуналэ ӵукна мон пумиськи Милтон Молленэн, вылӥгес судысь судьяен. Мон солы кылдэм учырез валэктӥ но саклыксэ висъяй: 30-тӥ толсуре судья сузэрмес вирез кутыса эмъяны лэзиз, солэсь ужзэ эскерытэк но. Моллен судья куриз монэ со доры берлогес пырыны, та учырез но соин герӟаськем катъёсты эскерон понна. Ӝыт мон лыктӥ со доры Филип Брамли агаен ӵош, юридик ёзэтлэн чакласеныз. Озьы ик судья ӧтиз эмъюртлэсь адвокатсэ. Та пумиськонын огкыл шедьтыны секыт вал. Одӥг вакытаз Брамли агай блокнотаз гожтӥз: «Ӧжытак буйгатскы!» Собере сое мыным возьматӥз. Али мон валасько, со дырыз дыръя вал шуыса, малы ке шуоно мон асме туж чурыт возьыны кутски но возьматыны тырши, эмъюртлэн адвокатэз шонертэм малпа шуыса.

Паллянысен бур пала: адвокатъёс Ричард Моук, Грегори Олдз, Пол Полидоро, Филип Брамли, мон но Марио Морено Огазеяськем Штатъёсысь Вылӥ судын «Возьмаськон башнялэн обществоез Страттон посёлоклы пумит» ужез эскерон дыръя. (Учке 2003-тӥ арын 8-тӥ толшор понна поттэм «Сайкалэ!» журналэз, «Как все началось»; «Верховный суд принимает дело на рассмотрение»; «Первый шаг. Прения в Верховном суде» но «Верховный суд защищает свободу слова».)

Ог час ортчыса, Моллен судья вераз, ӵуказеяз ӵукна нырысь ик милям ужмы эскериськоз шуыса. Кошкыкумы со вераз: «Ӵуказе эмъюртлэн адвокатэзлы туж тыршоно луоз». Мукет кылъёсын вераса, адвокатлы капчи уз луы возьматыны, сузэрмылы кужмысь вир лэзьыны эмъюртлэн правоез вал шуыса. Мон Иеговалы туж тау карисько, аслэсьтыз эриксэ быдэстон понна, со милемыз кутӥз шуыса.

Бер уйинозь ми дасямы судын верано кылъёсмес. Судлэн юртэз Бруклинысь Вефильлы туж матын интыяськемын вал, соин ик пичи гинэ юридик ёзэтысьтымы тросэз вын-агайёс но сузэр-апайёс отчы мыныны быгатӥзы. Ньыль судьяос милемыз кылзӥзы но ужпум кутӥзы, эмъюртлэсь куронзэ быдэстыны кулэ ӧй вал шуыса. Таиз суд Николо сузэрмылэсь правозэ утиз. Суд ужпум кутӥз: куке судъёс ужъёсты эскеро, висисьёсты кылзытэк, соос адямиослэсь валтӥсь правооссэс тӥяло.

Ӝоген Нью-Йорк штатысь вылӥ суд Николо сузэрлэсь вирез кутытэк эмъяськыны правозэ утиз. Та вал одӥгез ньыль ужъёс пӧлысь, кудъёсыз герӟаськемын адями пушкы вирез лэзёнэн. Та ужъёс эскериськизы пӧртэм штатъёсысь вылӥ судъёсын, кудъёсаз мон пыриськыны быгатӥ. (Учке « Огазеяськем Штатъёсысь Вылӥ судъёсын басьтэм вормонъёс» рамкаез.) Озьы ик мон юрттӥ Вефильысь мукет адвокатъёслы нуыны ужъёсты, кудъёсыз герӟаськемын вал вордос нылпиосын, люкиськонъёсын, озьы ик музъемез но юртъёсты уже кутонэн.

КУЗПАЛЪЯСЬКОН НО СЕМЬЯЕН УЛОН

Дон кышноеным

Огпол мон тодматски Дон сузэрен. Люкиськемез бере со одӥгназ куинь нылпиоссэ будэтэ вал. Со ачиз семьяез сярысь сюлмаськиз но пионер луыса ужаз-тыршиз. Трос шуг-секытъёс пыр потыса но, со Иеговалы оскымон ужаз-тыршиз. Та монэ туж паймытӥз. 1992-тӥ арын «Югытэз нуллӥсьёс» улосысь конгрессын, кудӥз Нью-Йоркын ортчиз, мон Донлы пумиськылыны ӵектӥ. Ар ортчыса ми кузпалъяськимы. Кышно, кудӥз Инмарез нырысетӥ интые пуктэ но улонлы шумпотэ,— Иеговалэсь зэмос кузьым. Ӵош улэм вань нуналъёсмы ӵоже Дон мыным ӟечен берыктэ (Мад. 31:12).

Куке ми кузпалъяськимы, нылпиослы 11, 13 но 16 арес вал. Мынам соослы умой атай луэме потӥз, соин ик мон тырши лыдӟыны но уже кутыны ваньзэ, мар публикациосамы вераське соос сярысь, кинъёс вордос нылпиосты будэто. Милям шуг-секытъёсмы вал ке но, дыр ортчыса, нылпиос мон шоры учкыны кутскизы оскымон эшсы но яратӥсь атайзы шоры кадь. Ми котьку но шумпотӥмы ас дорамы пумитаны нылпиосмылэсь эшъёссэс но яратӥмы соосын дырмес ортчытъяны.

2013-тӥ арын ми Донэн Висконсин штатэ улыны кошкимы, арлыдо анай-атайёсмы сярысь сюлмаськон понна. Мон туж шумпотӥ, куке мыным нош ик ӵектӥзы Вефильлы юрттыны. Кӧня ке аръёс ӵоже мон юридик ёзэтлы дырын-дырын юрттыны быгатӥ.

МАЛПАМТЭ ШОРЫСЬ КЫЛДЭМ ЮГДУРЪЁС

2018-тӥ арын куарусён толэзе мон шӧдӥ, ӵем кызыны кутски шуыса. Мон эмъясь доры ветлӥ ке но, со мугзэ шедьтыны ӧз быгаты. Берлогес, 2019-тӥ арын толшор толэзе, мукетыз эмъясь мыным валэктӥз: мынам шер пумиськись висёнэ вань, вылды, кудӥз, дыр ортчыса, быдэс мугоры вылын туж уродэн шӧдӥськоз.

Куинь нунал ортчыса, мон конькиен нискылай но бур киме чиги. Мон быдэс улонэ ӵоже конькиен нискылай, но таӵе учыръёсы ноку ӧй сюрылы. Соин ик мон валай: мугоры мынэсьтым кылзӥськемысь дугдэ. Мон ӧй но малпа, висёнэ мынэсьтым тазалыкме сокем ӝог уродмытоз шуыса. Мыным секытгес но секытгес луыны кутскиз вераськыны, вырыны но ньылыны.

Мон туж шумпотӥсько, юридик ёзэтын ужаса-тыршыса, Иеговалэн организациезлы юрттыны быгатӥ шуыса. Озьы ик мон шумпотӥ гожъяны трос статьяосты со журналъёслы, кудъёссэ лыдӟо эмъясьёс, адвокатъёс но судьяос. Со сяна, пӧртэм шаеръёсын мон речьёс вералляй. Озьы мон Иеговалэн калыкезлэсь вирез кутытэк эмъяськыны правозэ утьылӥ. Ваньмыз та шоры учкытэк, Лукалэсь 17:10 кылъёсты кутыса, ачим сярысь вераме потэ: «Мон номырлы ярасьтэм ляльчи, малы ке шуоно лэсьтӥ сое гинэ, мае кулэ вал лэсьтыны».