Мәзмунға өтүш

Мундәриҗигә өтүш

33-ТӘТҚИҚ МАҚАЛИСИ

Тирилиш Худаниң меһир-муһәббити, даналиғи вә сәвирчанлиғини көрситиду

Тирилиш Худаниң меһир-муһәббити, даналиғи вә сәвирчанлиғини көрситиду

«Һәққанийларниң һәм һәққаний әмәсләрниң, тирилиши» (ӘЛЧ. 24:15).

12-НАХША Вәдә қилинған мәңгү һаят

БУ МАҚАЛИДӘ a

1. Йәһва Худа немә сәвәптин яритишни башлиған?

 БИР ВАҚИТЛАРДА, Йәһва йәккә-йеганә мәвҗут болған. Бирақ У Өзини ялғуз һис қилмиған. У һәр җәһәттин мукәммәл еди. Лекин Худа башқиларниң һаяттин һузурлинишини халиған. Шуңа меһир-муһәббәтниң түрткисидә, Йәһва Худа яритишни башлиған (Зәб. 36:9; Йоһ. 1-х. 4:19).

2. Әйса вә пәриштиләр Йәһва Худаниң яритиш ишини көргәндә, қандақ һис-туйғуда болған?

2 Дәсләптә Йәһва Худа тунҗа оғли Әйсани яратқан еди. Кейин Худа Әйса арқилиқ миллионлиған пәриштиләрни өз ичигә алған каинаттики барлиқ мәвҗудатларни яратқан (Кол. 1:16). Әйса Атиси билән хизмәтдаш болуп, шат-хорамлиққа чөмгән (Пәнд н. 8:30). Пәриштиләрму хошал-хорам болған. Йәһва Худа вә уста һүнәрвән Әйса асман вә йәрни яратқанда, Улар биринчи рәттә олтуруп, көрүп турғандәк еди. Пәриштиләр өзиниң хошаллиғини қандақ көрсәтти? Йәр яритилип болғандин кейин, Худаниң оғуллири хошаллиқтин тәнтәнә қилишқан. Улар һәммини яритилип болғанни көргәндә, болупму адәмләрниң яритилғанлиғини көргәндә, Худани мәдһийиләшни давамлаштурғанлиғи шәк-шүбһисиздур (Аюп 38:7; Пәнд н. 8:31). Йәһваниң һәрбир яратмиси Униң меһир-муһәббити вә даналиғини нәмаян қилған (Зәб. 104:24; Рим. 1:20).

3. Коринтлиқларға 1-хәт 15:21, 22-айәтләргә асасән, адәмләр Әйсаниң төләм қурбанлиғи арқилиқ немигә еришәләйду?

3 Йәһва Худа Өзи әҗайип чирайлиқ йәрдә инсанийәтниң мәңгү яшишини халиған. Адәм ата билән Һава ана Худаға қарши чиққанда, мәңгү яшаш пурситини қолдин чиқирип қойған. Әнди улар вә уларниң әвлатлириму өлидиған болди (Рим. 5:12). Йәһва Худа буниңға қандақ инкас қайтурған? Худа дәрһал инсанийәтни қандақ қутқузидиғанлиғини елан қилған (Ярит. 3:15). Йәһва тунҗа әр-аялниң әвлатлирини гуна вә өлүмдин қутулдуруш үчүн, Өзиниң оғли Әйса Мәсиһни төләм қурбанлиққа бәрмәкчи болған еди. Худа һәрбир кишиниң Униңға хизмәт қилиш-қилмаслиқни вә мәңгү һаятлиққа егә болуш-болмаслиқни таллаш пурситини бәргән (Йоһ. 3:16; Рим. 6:23; Коринтлиқларға 1-хәт 15:21, 22ни оқуң).

4. Бу мақалидә, биз қайси соалларни көрүп чиқимиз?

4 Худаниң тирилишкә мунасивәтлик вәдиси көп соалларни пәйда қилиду. Мәсилән, тирилиш қандақ болиду? Йеқинлиримиз тирилгәндә биз уларни тоналаймизму? Тирилиш бизгә қандақ қилип хошаллиқ әкелиду? Тирилиш һәққидә чоңқур ойлиниш Худаниң меһир-муһәббити, даналиғи вә сәвирчанлиғи тоғрилиқ бизни немигә үгитиду? Келиңлар мошу соалларниң һәрбирини көрүп чиқайли.

ТИРИЛИШ ҚАНДАҚ БОЛИДУ?

5. Немә үчүн адәмләрниң һәммисиниң бир вақитта тирилишини күтмәймиз?

5 Йәһва Худа Өз Оғли арқилиқ миллионлиған адәмләрни тирилдүргәндә, еһтимал У һәммисини бирла вақитта һаятлиққа қайтурмайду. Немә үчүн һәммисини тирилдүрмәйду? Әгәр туюқсиз бир вақитта һәммиси тирилсә қалаймиқанчилиқ пәйда болиду. Йәһва Худа әзәлдин ишларни тәртиплик орунлаштуруп кәлгән. Асмандики Атимиз адәмләр тинчлиқта һаят кәчүрүши үчүн тәртипниң болуши керәклигини билиду (Кор. 1-х. 14:33). Йәһва инсанийәтни йәрдә яритиш үчүн Әйса билән хизмәт қилғанда, даналиқ вә сәвирчанлиқни көрсәткән еди. Миң жиллиқ һөкүмранлиқ мәзгилидә, Әйса Армагедондин аман есән өткәнләр билән бирликтә тирилгәнләр үчүн йәрни тәйярлиғанда, у даналиқ һәм сәвирчанлиқниму көрситиду.

Армагедондин аман қалғанлар тирилгәнләргә Худа Падишалиғи вә Йәһваниң тәләплири һәққидә үгитиду(6-абзацқа қараң) b

6. Әлчиләр 24:15-айәткә асасланғанда, Йәһва Худа кимләрни тирилдүриду?

6 Әң муһими, Армагедондин аман есән өткәнләр, тирилип турғанларни Худаниң Падишалиғи вә Униң тәләплири тоғрилиқ үгитиши керәк. Немә үчүн? Чүнки тирилгәнләрниң көпинчиси «һәққанийсизларниң» арисида болиду (Әлчиләр 24:15ни оқуң). Мәсиһниң төләм қурбанлиғиниң пайдисини көрүп, мәңгү яшаш үчүн улар һәрқандақ зөрүр өзгиришләрни қилиши керәк. Яратқучи Йәһва һәққидә билими йоқ миллионлиған адәмләргә һәқиқәтни үгитиш үчүн қанчилик күч чиқиришқа тоғра келидиғанлиғини тәсәввур қилип көрүңа! Бүгүнки күнгә охшаш шу чағда һәрбир киши билән айрим-айрим Муқәддәс китап тәтқиқ үгинишни өткүзимизму? Йеңи тирилгәнләр бир җамаәткә қошулуп, уларму үгәнгән һәқиқәтни өзлиридин кейин тирилгәнләргә үгитәмду? Вақит-саати кәлгәндә бу соалларғиму җавап тепилиду. Әйса Мәсиһниң миң жиллиқ һөкүмранлиғиниң ахирида йәр йүзи Йәһва Худа һәққидә билимләргә толдурилиду (Йәшая 11:9). Миң жиллиқ һаятта әҗайип әһмийәтлик ишлар билән бәнт болумиз.

7. Тирилгәнләргә тәлим бәргәндә, Худаниң хәлқи немә үчүн уларға һисдашлиқ қилиду?

7 Мәсиһниң миң жиллиқ һөкүмранлиғи җәриянидә, Йәһваниң йәр йүзидики хәлқи Униң қәлбини хурсән қилиш үчүн давамлиқ өзгиришләрни қилиши керәк. Улар тирилгәнләрниң гунакар тәбиити билән күрәш қилишип, Йәһваниң тәләплиригә мас һаят кәчүрүш үчүн өзгиришләрни қилишқа ярдәм бәргәндә, тирилгәнләргә һәқиқий һисдашлиқ көрситиду (Пет. 1-х. 3:8). Тирилип турғанлар Йәһва Худаниң хәлқиниң кәмтәр вә Уни хурсән қилиш үчүн давамлиқ өзгиришләрни қиливатқанлиғини көрүп, уларму бирликтә Йәһва Худаға ибадәт қилишни халайдиған болиду (Флп. 2:12).

ТИРИЛГӘНЛӘРНИ ТОНАЛАЙМИЗМУ?

8. Немә үчүн тирилгән йеқинлиримизни тонувалалаймиз дәп ейтишқа болиду?

8 Йеқинлиримиз тирилгәндә биз уларни тонувалалаймиз. Бундақ дегинимизниң бирнәччә сәвәплири бар. Мәсилән, илгәрки тирилдүрүш вақиәлири һәққидики Язмиларға асасланғанда, бәлким адәмләр өлүштин сәл авал қандақ болған болса, Йәһва Худа шу петичә, йәни ташқи көрүнүш, сөзләш вә ойлаш җәһәттин илгирикигә охшаш тирилдүриду. Есиңларда болсун, Әйса өлүмни уйқиға, тирилишни болса, уйқидин ойғинишқа охшатқан (Мәт. 9:18, 24; Йоһ. 11:11—13). Адәм уйқидин ойғанғанда, ухлаштин илгирики қияпәт, аваз вә әс-һоши шу пети қалиду. Лазарниң үлгисини көрүп чиқайли. Өлгинигә төрт күн болғачқа, униң тени чиришкә башлиған. Әйса уни тирилдүргәндә, Мәрийәм вә Марта дәрһал уни тонувалған. Лазарниңму уларни унтуп қалмиғанлиғи ениқ (Йоһ. 11:38—44; 12:1, 2).

9. Немә үчүн тирилгәнләр мукәммәл әқил-һош вә тән билән тирилмәйду?

9 Йәһва вәдә бәргән Әйсаниң һөкүмранлиғи астида һечким өзини «мән кесәл» демәйду (Йәшая 33:24; Рим. 6:7). Шундақ қилип, тирилгәнләр сағлам тән билән қопиду. Лекин улар дәрһалла мукәммәл болмайду. Әгәр улар мукәммәл болуп тирилсә, уларни йеқинлири тоналмайду. Бәлким Әйсаниң 1000 жиллиқ һөкүмранлиқ мәзгилидә, инсанийәт аста-аста мукәммәлликкә йетиду. Миң жил ахирлашқандин кейин, Әйса Падишалиқни Атисиниң қолиға қайтуруп бериду. Шу чағда, Падишалиқ инсанийәтни мукәммәлликкә ериштүрүшни өз ичигә алған Йәһва Худаниң ирадә қилған барлиқ ишлирини орунлайду (Кор. 1-х. 15:24—28; Вәһ. 20:1—3).

ТИРИЛИШ БИЗГӘ ҚАНДАҚ ҚИЛИП ХОШАЛЛИҚ ӘКЕЛИДУ?

10. Тирилиш сизгә қандақ тәсир қилиду?

10 Йеқинлириңиз билән қайта көрүшкәндә қандақ болидиғанлиғини тәсәввур қилип көрүңа. Уларни көргәндә жиғламсиз яки күләмсиз? Йә болмиса, хошаллиғиңиздин қин-қиниңизға патмай Йәһвани мәдһийиләп нахша ейтамсиз? Йеқинлириңиз тирилгәндә, көйүмчан Атимиз вә Униң җан пида қилғучи Оғлиға болған күчлүк меһир-муһәббитиңизни һис қилидиғанлиғиңиз сөзсиз. Чүнки улар инсанийәтни тирилдүрүш соғисини тәйярлиған.

11. Йоһан 5:28, 29-айәтләргә асасән, Худаниң һәққаний өлчәмлиригә мас яшиғанлар қандақ һаят кәчүриду?

11 Қайта тирилгәнләр кона тәбиитидин айрилип, Худаниң тәләплиригә мас һаят кәчүргәндә, уларниң қанчилик хошал-хорам болидиғанлиғини тәсәввур қилип көрүңа. Һаятида өзгиришләрни қилидиғанлар җәннәттә мәңгү һаят кәчүрәләйду. Өзгиришни халимайдиғанларниң болса, җәннәттики течлиқни бузушиға Йәһва Худа рухсәт қилмайду (Йәшая 65:20; Йоһан 5:28, 29ни оқуң).

12. Йәһва Худа йәрдә яшиғанларниң һәммисини қандақ бәрикәтләйду?

12 Худа Падишалиқниң башқуруши астида болған һәммә адәмләр Пәнд-нәсиһәтләр 10:22дә йезилғанларни бешидин өткүзиду. Бу айәттә: «Йәһваниң бәрикити у пәқәт бейитиду вә өзи билән хапичилиқни елип кәлмәйду»,— дәп йезилған. Йәһваниң роһиниң ярдими арқилиқ Худаниң хәлқи роһий җәһәттин бай болуп, аста-аста Мәсиһкә охшаш пәзиләтләрни йетилдүрүп, мукәммәлликкә қарап маңиду (Йоһ. 13:15—17; Әфәс. 4:23, 24). Уларниң тени күндин-күнгә сағлам вә яхширақ болиду. Андин немә дегән шат-хорам күнләр болиду-һә! (Аюп 33:25) Тирилиш тоғрилиқ чоңқур ойлаш һазирниң өзидә сизгә қандақ ярдәм бериду?

ХУДАНИҢ МЕҺИР-МУҺӘББИТИДИН НЕМИГӘ ҮГИНӘЛӘЙМИЗ?

13. Зәбур 139:1—4 айәтләргә асасланғанда, тирилдүрүш Йәһваниң бизни қанчилик яхши көридиғанлиғини қандақ көрситиду?

13 Жуқурида көргинимиздәк, Йәһва адәмләрни тирилдүргәндә, улар илгәрки есидә қалған мәлуматлири яки әслимилири вә миҗәз-хулқи билән шундақла тирилиду. Бу немини билдүриду, ойлап көрүң? Йәһва Худа бизни шунчилик яхши көргәнки, һәтта бизниң ой-пикирлиримизни, һис-туйғулиримизни, сөзлиримизни вә иш-һәрикәтлиримизни есидә сақлап қалған. Шуңа әгәр сизни тирилдүрүш керәк болса, униңға сизниң хатирилириңизни, көзқаришиңизни вә мүҗәз-хулқиңизни асанла әслигә кәлтүрәләйду. Давут падиша Йәһва Худаниң һәрбиримизгә қизиқидиғанлиғини билгән (Зәбур 139:1—4ни оқуң). Йәһва Худаниң һәрбиримизни яхши билидиғанлиғини һазир чүшәнгәндә, биз қандақ һис-туйғуда болумиз?

14. Йәһва Худаниң бизни қанчилик яхши билидиғанлиғи һәққидә чоңқур ойланғанда, биз қандақ һис-туйғуда болумиз?

14 Йәһва Худаниң бизни яхши билидиғанлиғи һәққидә чоңқур ойланғанда, биз ғәм-әндишә қилмаслиғимиз керәк. Немә үчүн? Есиңиздә болсунки, Йәһва бизгә ғәмхорлуқ қилиду. У һәрбиримизниң өзүмизгә хас алаһидиликлиримизни қәдирләйду. Асмандики Атимиз бизниң пүтүн һаятимизда бизгә неминиң тәсир қилғанлиғини әстә тутиду. Бу биз үчүн бәкму чоң тәсәлли! Биз һәргизму өзүмизни ялғуз һис қилмаслиғимиз керәк. Һәр күн, һәр минут Атимиз Йәһва йенимизда вә бизгә ярдәм бериш үчүн пурсәтләрни издәйду (Тар. 2-яз. 16:9).

ХУДАНИҢ ДАНАЛИҒИДИН НЕМИГӘ ҮГИНӘЛӘЙМИЗ?

15. Тирилиш Йәһва Худаниң даналиғини қандақ рошән испатлайду?

15 Адәмләр өлүмдин қорқса, дүшмәнлири өлүм тәһдиди яки өлүм җазаси билән қорқутуш арқилиқ улар адәттә қилмайдиған ишларни уларға қилғузалайду. Шәйтанниң қол астидики адәмләр шундақ тәһдид селиш усулини қоллинип, кишиләрни өз достлирини сетиветишкә яки қиливатқан тоғра ишидин ваз кечишкә мәҗбурлайду. Бирақ униң билән бизни қорқуталмайду. Дүшмәнләр бизни өлтүрүвәткән тәғдирдиму, Йәһва бизни тирилдүридиғанлиғини билимиз (Вәһ. 2:10). Улар немила қилмисун, Худайимиз билән болған достлуғимизни тохтиталмайдиғанлиғиға ишәнчимиз камил (Рим. 8:35—39). Йәһва бизгә тирилиш үмүтни берип, Өзиниң әҗайип даналиғини испатлиған. Шу сәвәп, Шәйтанниң тәрәпдарлириниң өлүм тәһдиди селиши бизни қорқуталмайду, уларниң дегинини қилмаймиз. Йәнә бу бизни Йәһва Худаға садақәтмәнликни сақлап қелишқа қәтъий җасарәт бериду.

Чиқарған қарарлирим Йәһва Худаниң мениң маддий еһтияҗлиримни қанаәтләндүридиғанлиғи һәққидә бәргән вәдисигә ишәнч қилидиғанлиғимни көрситәмду? (16-абзацқа қараң) c

16. Өзүмизгә қандақ соалларни қоюшимиз керәк вә җаваплиримиз Йәһва Худаға қанчилик ишәнч қилидиғанлиғимизни билишимизгә қандақ ярдәм бериду?

16 Әгәр Йәһва Худаниң дүшмәнлири сизни өлүм тәһдиди билән қорқутса, өз һаятиңизни Яратқучиға тапшуруп, Униң сизни тирилдүрүдиғанлиғиға ишинәмсиз? Сиз буни нәдин билисиз? Мәсилән мундақ дәп ойлап көрүң. Күндә қиливатқан кичик қарарлирим Йәһва Худаға ишәнч қилидиғанлиғимни көрситәмду? (Луқа 16:10) Әгәр Худа Падишалиғини биринчи орунға қойсам, Йәһваниң маддий еһтияҗлиримни тәминләйдиғанлиғиға ишәнч қилғанлиғим, вақтим вә пул-маллиримни қандақ ишләткинимдин көрүнәмду? (Мәт. 6:31—33) Әгәрдә «һә» дәп җавап бәрсиңиз, Йәһваға ишәнч қилғанлиғиңизни көрситисиз вә кәлгүсидә дуч келидиған һәрқандақ тәһдидләргә тәйяр екәнлигиңизни испатлайсиз (Пәнд н. 3:5, 6).

ХУДАНИҢ САВИРЧАНЛИҒИДИН НЕМИНИ ҮГИНӘЛӘЙМИЗ?

17. а) Тирилиш Йәһва Худаниң сәвирчан екәнлигини қандақ көрситиду? ә) Атимиз Йәһваниң сәвирчанлиғиға миннәтдар екәнлигимизни қандақ көрситәләймиз?

17 Йәһва Атимиз бу рәзил дунияни йоқ қилидиған вақит-саатни бәлгүләп қойған (Мәт. 24:36). У сәвирчан вә дәл Өзи бәлгүлигән вақит кәлмигичә һәрикәт қилмайду. У өлгәнләрниң тирилишкә бәкму тәшна, лекин һазирғичә сәвирчанлиқ көрситиватиду (Аюп 14:14, 15). Асмандики Атимиз адәмләрни тирилдүрүш үчүн дәл вақит-саатниң келишини күтмәктә (Йоһ. 5:28). Униң сәвирчанлиғи үчүн миннәтдар болушимизға йетәрлик сәвәпләр бар. Ойлап көрүң, Йәһваниң сәвирчанлиғи сәвәплик, нурғун адәмләрниң, шуниң ичидә бизниңму, товва қилишқа пурситимиз яки вақтимиз болди (Пет. 2-х. 3:9). Яратқучимиз Йәһва техиму көпирәк адәмләрниң мәңгү һаятқа еришишини халайду. Шуңа, униң сәвирчанлиғиға миннәтдар екәнлигимизни көрситәйли. Қандақ қилип? Қолумиздин кәлгиничә мәңгүлүк һаятқа йетәклигүчи һәқиқәтни қобул қилишқа майил адәмләрни издәп тепип, уларниң Йәһвани яхши көрүшни вә униңға хизмәт қилишни үгинишигә ярдәм беришимиз керәк (Әлч. 13:48). Шу чағда, улар бизгә охшаш Йәһва Худаниң сәвирчанлиғиниң пайдисини көрәләйду.

18. Немә үчүн башқиларға сәвирчанлиқ көрситишимиз керәк?

18 Йәһва бизниң мукәммәл болушимизни күтүштин бурун, миң жиллиқ һөкүмранлиқ ахирлашқичә сәвирчанлиқ көрситиду. Шу вақит кәлгичә, Йәһва Худа бизниң гуналиримизни кәчүриду. Ениқки, биз үлгигә әгишип, башқиларниң яхши тәрәплирини издишимиз вә уларға сәвирчан болушимиз керәк. Бир қериндашниң мисалини көрүп чиқайли. Бу қериндишимизниң йолдиши һәддидин ташқири ғәм-тәшвиш қилидиған кесәлгә гириптар болған вә шу сәвәп җамаәт учришишлириға беришни тохтатқан. Қериндишимиз мундақ дәйду: «Бу маңа интайин қийин болған. Кәлгүси үчүн қилған планлиримизниң һәммиси битчит болди». Амма, бу көйүмчан аял еригә сәвирчанлиқ көрсәткән. у Йәһваға тайинип, һәргизму ваз кәчмигән. Бу қериндишимиз Йәһваға охшаш йолдишиниң яхши тәрәплиригә диққәт ағдурған. У мундақ дегән: Йолдишимниң гөзәл сүпәтлири бар. У шу ғәм-тәшвишлирини йеңиш үчүн көп күч чиқириватиду». Шуңа, қандақту бир қийинчилиғини йеңиш үчүн тиришиватқан аилә әзалиримиз яки етиқатдашларниң бирсигә сәвирчанлиқ көрситишимиз интайин муһим.

19. Биз немә қилишимиз керәк?

19 Йәр йүзи әндила яритилғанда, Әйса вә пәриштиләр хошал-хорам болған еди. Амма улар келәчәктә Йәһва Худани яхши көридиған һәм Униңға хизмәт қилидиған мукәммәл адәмләр йәрни толтурулғанлиғини көргәндә, қанчилик хошал болидиғанлиғини көз алдиңизға кәлтүрүп көрүңа! Мәсиһ билән биргә һөкүмранлиқ қилиш үчүн асманға елип кетилгәнләр өзлириниң хизмитиниң пайдисини көрүватқан инсанларни көргинидә, болидиған хошал-хорамлиқни тәсәввур қилиң (Вәһ. 4:4, 9—11; 5:9, 10). Йәнә өлүм мәңгүгә йоқ болуп, азап-оқубәт, қайғу-һәсрәт вә ағриқ түпәйли аққан көз яшлар орниға, хошаллиқ, күлкә көз яшлири алмашқан шу күнни тәсәввур қилип көрүңа! (Вәһ. 21:4) Әшу вақит йетип кәлгичә, Атимизниң меһир-муһәббити, даналиғи һәм сәвирчанлиғидин үлгә елишқа бәл бағлаң. Әгәр уларни қилсақ, қандақ қийинчилиқлар болмисун, биз хошаллиғимизни йоқитип қоймаймиз (Яқуп 1:2—4). Худаниң тирилиш тоғрилиқ бәргән вәдисигә қанчилик миннәтдарлиқ билдүрсәк әрзийду! (Әлч. 24:15).

1-НАХША Йәһваниң есил пәзиләтлири

a Йәһва Худа меһир-муһәббәтлик, дана вә сәвирчан Ата. Биз Униң есил пәзиләтлирини У яратқан барлиқ нәрсиләр вә тирилишкә мунасивәтлик нийитидин көрәләймиз. Бу мақалидә, биз тирилиш һәққидә көп қоюлған бәзи бир соалларни көрүп чиқимиз. Тирилиш бизгә Худаниң меһир-муһәббити, даналиғи вә сәвирчанлиғи һәққидә немини үгитиду вә бу бизгә қандақ тәсир қилиши керәк дегәнләрни муһакимә қилимиз.

b СҮРӘТТӘ: Нәччә йүз жиллар бурун өлүп кәткән адәм Әйсаниң миң жиллиқ һөкүмранлиғида тирилиду. Армагедондин кейин аман қалған бурадәр тирилгән адәмгә Әйсаниң қурбанлиғиниң пайдисини көрүш үчүн немә қилиши керәклигини үгитиватиду.

c СҮРӘТТӘ: Бурадәр башлиғиға һәптиниң бирнәччә күнлиридә иштин кейин йәнә қошумчә ишләлмәйдиғанлиғини ейтиду. Бурадәр бу кәчләрни Йәһва Худаға ибадәт қилиш үчүн ишлитидиғанлиғини чүшәндүриду. Бирақ башқа вақитларда униң җиддий ярдими керәк болса, у көпирәк ишләшкә тәйяр.