1. Муқәддәс китап һәқиқий муһәббәтни қандақ тәсвирләйду?

 МУҺӘББӘТ «ялқуни лавулдап турған от. Йәһниң ялқунлуқ оти. Һәйвәтлик аққан сулар өчүрәлмәс муһәббәтни, дәрияларму йоқ қилалмас уни» b (Күй. к. 8:6, 7, ЙД). Бу, һәқиқий муһәббәтниң нәқәдәр гөзәл тәсвири-һә! Мошу сөзләр әр-аялларни хатирҗәм қилидиған һәқиқәтни өз ичигә алиду: силәр бир-бириңларға өчмәс сөйгү-муһәббәт көрситәләйсиләр.

2. Әр-аял арисидики муһәббәтниң совуп қалмаслиғи үчүн немә қилиш керәк?

² Бир җүп әр-аял һаятла болидикән, улар бир-биригә болған сөйгүсини давамлаштуруш үчүн тиришчанлиқ көрситишкә тоғра келиду. Мәсилән, гүлханниң өчүп қалмай давамлиқ көйүши үчүн, униңға отун селишни тохтитип қоймаслиғи керәк. Әгәр бири униңға көңүл бөлмисә, от аста-аста өчүп қалиду. Худди шуниңдәк, әр-аял оттурисидики муһәббәтниң ялқунлуқ отиму күчлүк сақлиниши үчүн, улар сөйгү риштисини мустәһкәмлиши керәк. Бәзи чағларда бир җүпләр бир-бириниң арисидики муһәббәтниң совуп қалғанлиғини һис қилиду. Буниңға улар дуч кәлгән ихтисадий қийинчилиқ, тән сағламлиқ мәсилиси яки балиларни чоң қилиш ғәм-әндишилири сәвәп болуши мүмкин. Әгәр сиз той қилған болсиңиз, некаңизда «Йәһниң ялқунлуқ оти» өчмәслиги үчүн немә қилалайсиз? Бу мақалидә нека риштисини мустәһкәмләп, бәхитлик турмуштин һузур елишниң үч йолини көрүп чиқимиз c.

3. Немә үчүн Йәһва билән йеқин дост болған әр-аял арисидики муһәббәт совуп қалмайду? (Вәз 4:12; рәсимгиму қараң.)

³ «Йәһниң ялқунлуқ отини» давамлиқ өчүрмәй сақлаш үчүн, әр-аял һәр иккиси Йәһва Худа билән болған мунасивитини күчлүк сақлашқа тиришиши керәк. Бу уларниң нека риштисини сақлашқа қандақ ярдәм бериду? Әр-аял асмандики Яратқучиси билән болған достлуқ мунасивитини қәдирлисә, улар Униң нәсиһитини әмәлий қоллинишқа тәйяр болиду. Бу уларниң арисидики муһәббәтниң совуп кетишигә сәвәп болидиған қийинчилиқлардин сақлинишиға вә уларни йеңишигә ярдәм бериду (Вәз 4:12ни оқуң). Йәһва билән йеқин достлуқ орнатқан кишиләр уни үлгә қилиш үчүн қолидин келишичә тиришчанлиқ көрситип, меһрибан, сәвирчан вә кәчүрүмчан болушқа тиришиду (Әфәс. 4:32—5:1). Бу пәзиләтләрни нәмаян қилғанда, әр-аял арисидики муһәббәт риштиси техиму күчийиду. Той қилғиниға 25 жилдин ашқан Лена исимлиқ қериндаш мундақ дәйду: «Йәһва билән йеқин мунасивәттә болған кишини сөйүш вә һөрмәтләш асан».

4. Немә үчүн Йәһва Худа Йүсүп билән Мәрийәмни Мәсиһниң ата-аниси болушқа таллиған?

⁴ Муқәддәс китаптин бир мисални көрүп бақайли. Мәсиһниң кәлгүсидики ата-анисини таллиғанда, Йәһва немә үчүн Давутниң нурғунлиған әвлатлири арисидин Йүсүп билән Мәрийәмни таллиған? Чүнки һәр иккиси Йәһва билән йеқин мунасивәттә болған. Йәһва уларниң некасида Яратқучисини биринчи орунға қойидиғанлиғини биләтти. Әр-аяллар, Йүсүп билән Мәрийәмниң үлгисидин немиләрни үгинәләйсиләр?

5. Әрләр Йүсүпниң үлгисидин немиләрни үгинәләйду?

⁵ Йүсүп Йәһва Худаниң көрсәтмисини әмәлий қоллинишқа тәйяр болған вә бу уни техиму яхши әргә айландурған. Кам дегәндә үч қетим у Йәһвадин аилисигә мунасивәтлик көрсәтмиләрни қобул қилған. Һәр қетим чоң өзгиришләрни қилишқа тоғра кәлгәндә, у дәрһал шу көрсәтмиләргә бойсунған (Мәт. 1:20, 24; 2:13—15, 19—21). Йүсүпниң әшу иш-һәрикәтлири Мәрийәмниң униңға болған муһәббити вә һөрмитини чоңқурлаштурғанлиғини тәсәввур қилип көрүң. Әрләр, силәр өз аиләңларға ғәмхорлуқ қилишта Муқәддәс китаптики нәсиһәткә қулақ селиш арқилиқ Йүсүпни үлгә қилалайсиләр d. Бу нәсиһәткә қулақ салғиниңларда, бәзи өзгәртишләрни қилишқа тоғра кәлсиму, аялиңларға болған муһәббитиңларни нәмаян қилип, нека риштиңларни күчәйтиңлар. Вануатуда яшайдиған, той қилғиниға 20 жилдин ашқан қериндаш мундақ дәйду: «Ерим Йәһваниң көрсәтмисини издигәндә вә уни әмәлий қолланғанда, мән уни техиму һөрмәтләймән. Өзүмни бехәтәр һис қилимән вә униң қарарлирини қоллап-қувәтләймән».

6. Аяллар Мәрийәмниң үлгисидин немиләрни үгинәләйду?

 ⁶ Мәрийәмму Йәһва билән йеқин мунасивәт орнатқан. Бирақ униң иман-етиқади йолдишиға бағлинип қалмиған. У Муқәддәс Язмиларни яхши билгән, йәнә чоңқур ойлиниш үчүн вақит чиқарған (Луқа 2:19, 51). Шәк-шүбһисизки, Мәрийәмниң достлуқ мунасивити уни есил пәзиләтлик аялға айландурған. Бүгүнки күндә көплигән аяллар Мәрийәмгә охшаш болушқа тиришиду. Мәсилән, Емико исимлиқ бир қериндаш мундақ дәйду: «Турмушқа чиқмиған вақтимда роһий ишлар билән мәшғул болуш адитим бар еди. Амма той қилғандин кейин, йолдишим аилиниң беши болуп, дуа қилип, ибадәткә йетәкчилик қилғачқа, иман-етиқадим униңға бағлинип қалғанлиғини һис қилдим. Мән Йәһва билән болған достлуқ мунасивитимни күчлүк сақлаш үчүн өз жүкүмни өзүм көтириш керәклигини көрүп йәттим. Шуңа, шәхсән өзүм Худаға дуа қилиш, Муқәддәс Язмиларни оқуш вә чоңқур ойлиниш үчүн вақит чиқардим» (Гал. 6:5). Аяллар, Йәһва билән болған достлуқ мунасивәтни давамлиқ күчәйтсаңлар, ериңларниң силәрни махтиши вә сөйүшигә техиму көп сәвәплири болиду (Пәнд н. 31:30).

7. Әр-аяллар Мәрийәм вә Йүсүпниң үлгисидин немиләрни үгинәләйду?

⁷ Йәһва билән болған достлуқ мунасивәтни күчлүк сақлаш үчүн Йүсүп билән Мәрийәм бирликтә тиришчанлиқ көрсәткән. Улар аилә әзалири бирликтә ибадәт қилишниң муһимлиғини чүшәнгән (Луқа 2:22—24, 41; 4:16). Бундақ қилиш қийинға тохтиған болуши мүмкин, болупму аилә әзалири көпәйгәндә, техиму шундақ. Бирақ улар давамлиқ бирликтә Йәһваға ибадәт қилған. Бүгүнки күндики әр-аяллар үчүн улар һәқиқәтән яхши үлгә қалдурған. Әгәр Йүсүп билән Мәрийәмгә охшаш, силәрниң балилириңлар болса, бәлким жиғилишларға қатнишиш яки аиләвий ибадәт өткүзүш үчүн вақит орунлаштурушуңлар асан әмәс, һәтта әр-аял бирликтә тәтқиқ қилип үгиниш яки дуа қилишқа вақит чиқириш техиму қийин болуши мүмкин. Бирақ есиңларда болсунки, бирликтә Йәһваға дуа қилғиниңларда, Униңға вә өз ара бир-бириңларға болған муһәббәт техиму күчийиду. Шуңа, ибадәтни һаятиңларда биринчи орунға қоюңлар.

8. Некада қийинчилиқларға дуч кәлгән әр-аял аиләвий ибадәтниң пайдисини көрүш үчүн немә қилалайду?

⁸ Некаңизда қийинчилиқлар пәйда болса, немә қилалайсиләр? Қаримаққа, бирликтә аиләвий ибадәт өткүзүш мүмкин әмәстәк көрүниду. Шундақ болса, һәр иккиңлар яқтуридиған мавзуда хошал-хорамлиқ ичидә қисқа муһакимә елип бериңлар. Мошу қәдәм араңлардики муһәббәт риштисини вә бирликтә Йәһваға ибадәт қилиш арзу-истигиңларни күчәйтәләйду.

9. Немә үчүн әр-аял биргә вақит өткүзүши керәк?

⁹ Әр-аяллар, силәр биргә вақит өткүзүш арқилиқ араңлардики сөйгү-муһәббәт отини өчүрмәй сақлалайсиләр. Шундақ қилсаңлар, бир-бириңларниң немә ойлаватқан вә һис қиливатқанлиғини билип турушуңларға ярдәм берәләйсиләр (Ярит. 2:24). 15 жил бурун той қилған Лилия вә Руслан турмуш қуруп узун өтмәй немини байқиғанлиғиға диққәт қилип бақайли. Лилия мундақ дәйду: «Биз өзүмиз ойлиғандәк көпирәк вақит биргә болалмиғанлиғимизни һис қилип йәттуқ. Күнлиримиз пул тепиш, аилидики ишлар вә кейинирәк балилиримизға көңүл бөлүш билән алдираш болуп кәтти. Әр-аял бирликтә вақит өткүзүш үчүн вақит чиқармисақ, бир-биримиздин жирақлишип кетидиғанлиғимизни байқидуқ».

10. Әфәсликләргә 5:15, 16-айәтләрдики принципларни әр-аяллар қандақ қоллиналайду?

¹⁰ Қандақ қилғанда әр-аял биргә вақит өткүзәләйду? Бир-бириңларға һәмра болуш үчүн вақит чиқириңлар (Әфәсликләргә  5:15, 16ни оқуң). Нигериядә яшайдиған Узонду исимлиқ бурадәр мундақ дәйду: «Қилмақчи болған иш-паалийәтлиримни планлиғанда, аялимға һәмра болидиған вақитниму планимға йезип қоюмән. Бу вақитни әң муһим орунға қойдум» (Флп. 1:10). Молдовада җамаәтләрни зиярәт қилидиған ақсақалниң аяли Анастасия вақтидин қандақ пайдиланғанлиғини көрүп бақайли. У шундақ дәйду: «Ерим өз мәсъулийитини орунлаш үчүн алдираш болғанда, мән өзүмниң ишлиримни қилишқа тириштим. Шундақ болғанда, биз кейин биргә вақит өткүзәләттуқ». Әгәр бир-бириңларға һәмра болуш үчүн вақит чиқириш асанға чүшмисә, немә қилсаңлар болиду?

11. Акила билән Прискила бирликтә қандақ ишларни қилған?

¹¹ Әр-аяллар көплигән Мәсиһниң дәсләпки әгәшкүчилири яхши көргән җүп, Акила билән Прискиланиң үлгисидин үгинәләйду (Рим. 16:3, 4). Гәрчә уларниң некаси тоғрисида Муқәддәс китапта көплигән тәпсилатлар йезилмиған болсиму, амма уларниң биллә ишлигәнлиги, вәз ейтқанлиғи вә башқиларға ярдәм қолини сунғанлиғи тилға елинған (Әлч. 18:2, 3, 24—26). Муқәддәс китапта Акила билән Прискила тилға елинғанда, дайим биллә тәсвирләнгән.

12. Әр-аял биллә көпирәк вақит өткүзүш үчүн немә қилалайду? (Рәсимгиму қараң.)

¹² Әр-аяллар Акила билән Прискилани қандақ үлгә қилалайду? Сиз вә яриңиз қилишқа тегишлик ишлар һәққидә ойлап көрүң. Бәзи ишларни өз алдиңизға әмәс, бәлки бирликтә қилиңлар. Мәсилән, Акила билән Прискила бирликтә вәз қилған. Силәрму шундақ қилиш үчүн план түзәмсиләр? Акила билән Прискила биргә ишлигән. Сиз вә җориңиз охшаш иш орнида ишлимәслигиңлар мүмкин. Амма өй оқәтлирини биллә қилаламсиләр? (Вәз 4:9) Бир-бириңларға ярдәм бәрсаңлар, өзүңларни бир командидәк һис қилип, өз ара параңлишиш үчүн пурситиңлар болиду. Роберт билән Линданиң той қилғиниға 50 жилдин ашқан. Роберт мундақ дәйду: «Растини ейтқанда, бирликтә көңүл ечиш үчүн көп вақит чиқиралмаймиз. Бирақ мән қача-қомучларни жуйғанда, аялим уларни сүртүп қуритиду. Сиртта от-чөпләрни жулғанда, у мән билән биргә ишләйду. Шу чағларда өзүмни интайин хошал һис қилимән. Бирликтә ишләш бизни бир-биримизгә йеқинлаштуриду вә аримиздики сөйгү-муһәббәт риштисини давамлиқ күчәйтиду».

13. Һәқиқий инақ өтүш үчүн әр-аял чоқум немә қилиши керәк?

¹³ Бирақ есиңларда болсунки, биллә яшиғиниңиз үчүнла һәргизму дайим бир-бириңларға йеқин болисиләр дегәнни билдүрмәйду. Бразилиядә яшайдиған бир аял мундақ дәйду: «Бүгүнки күндә адәмниң диққитини чачидиған нурғун ишлар бар. Пәқәт бир өйдә яшиғинимиз үчүнла бирликтә вақит өткүзүватимиз дәп ойлашниң тузиғиға чүшүп қалғанлиғимизни байқидим. Биргә болуштинму көпирәк ишларни қилишниң зөрүрлигини  чүшәндим. Мән өз йолдишимға көпирәк көңүл бөлүшүм керәк». Бруно билән униң аяли Тайз бир-биригә көңүл бөлүш үчүн немиләрни қилғанлиғиға диққәт қилип бақайли. Бруно мундақ дәйду: «Биз биргә бош вақтимизни өткүзгәндә, телефонлиримизни бир чәткә қоюп, биргә болған пәйтләрдин хошаллиқ тапимиз».

14. Әгәр бир җүпләр биргә вақит өткүзүштин хошаллиқ тапалмиса, немә қилса болиду?

¹⁴ Бирақ силәр бирликтә вақит өткүзүшни халимаслиғиңлар мүмкин. Бәлким, қизиқишиңлар охшимайду яки бир-бириңларни териктүрүп қойисиләр. Шундақ вәзийәттә немә қилсаңлар болиду? Жуқурида тилға елип өткән гүлхан һәққидики мисални ойлап көрүңлар. Гүлхан дәрһал лавулдап көйүшкә башлимайду. Уни аста-аста, чоңирақ отун парчилирини селиш арқилиқ отни улғайтиш керәк. Худди шуниңға охшаш, һәр күни бирнәччә минут биллә вақит өткүзүшкә тиришип беқиңлар. Араңларда келишмәслик пәйда қилған ишни әмәс, һәр иккиңлар яқтуридиған ишни қилиңлар (Яқуп 3:18). Кичик ишлардин башлаш арқилиқ муһәббәт отини қайтидин улғайталишиңлар мүмкин.

15. Әр-аял муһәббәт отини өчүрмәй сақлашни халиса, немә үчүн өз ара һөрмәт көрситиш интайин муһим?

¹⁵ Некада һөрмәт көрситиш интайин муһим. Һөрмәт худди кислородға охшаш, гүлханниң лавулдап йенип турушиға ярдәм бериду. Кислород болмиса, от тезла өчүп қалиду. Шуниңға охшаш, әр-аял арисида һөрмәт болмиса, сөйгү-муһәббәтму тезла совуп кетиду. Йәнә бир җәһәттин, бир-бирини һөрмәтләшкә тиришидиған әр-аял арисидики муһәббәт отини өчүрмәй сақлаш үчүн давамлиқ күч чиқириду. Бәлким, сиз һәмрайиңизға һөрмәт көрситимән дәп ойлайсиз. Муһими бу әмәс, бәлки һәмрайиңизниң һөрмәтни һис қилиши. Пени билән Аретниң той қилғиниға 25 жилдин ашти. Пенни мундақ дәйду: «Өз ара һөрмәт қилиш өйүмиздә иллиқ муһитни яритиду. Биз әркин-азадә өз ой-пикримизни бир-биримизгә ейталаймиз. Чүнки биз бир-биримизниң көзқарашлиримизни һөрмәтләймиз». Ундақта, һәмрайиңиз уни һәқиқий һөрмәтләйдиғанлиғиңизни һис қилалиши үчүн немә қилалайсиз? Ибраһим вә Сарәниң мисалини көрүп бақайли.

16. Әрләр Ибраһимниң мисалидин немиләрни үгинәләйду? (Петрусниң 1-хети 3:7) (Рәсимгиму қараң.)

¹⁶ Ибраһим Сарәгә һөрмәт билән муамилә қилған. У Сарәниң пикрини нәзәргә елип, һис-туйғулирини һөрмәтлигән. Бир қетим Сарәниң көңли ағриған. У өз һис-туйғулирини Ибраһимға ейтқан. Һәтта у Ибраһимни әйиплик дәп қариған. Буниңға Ибраһим аччиқлинип җавап қайтурғанму? Яқ. У Сарәниң итаәтчан вә өзини қоллайдиған аял екәнлигини биләтти. Ибраһим Сарәниң сөзлирини аңлап, мәсилини һәл қилмақчи болған (Ярит. 16:5, 6). Буниңдин немини үгинәләймиз? Әрләр, аилидә силәрниң қарар чиқириш һоқуқуңлар  бар (Кор. 1-х. 11:3). Болупму, чиқарған қарар аялиңизға тәсир қилса, қарар чиқириштин илгири униң ой-пикрини ойлап көрүш әң әқиланә иш болиду (Кор. 1-х. 13:4, 5). Башқа вақитларда аялиңиз бесим һис қилиши яки өз һис-туйғулирини ипадилиши зөрүр болуши мүмкин. Шундақ чағларда, әстаидиллиқ билән униң сөзигә қулақ селип, һис-туйғулириға һөрмәт көрситәмсиз? (Петрусниң 1-хети 3:7ни оқуң) Анжела билән Дмитрийниң той қилғиниға 30 жил болған. Йолдишиниң һөрмитини һис қилған Анжела мундақ дәйду: «Мән хапа болғанда яки сөзләшмәкчи болғанда, Дмитрий сөзлиримни аңлашқа һәр вақит тәйяр. Гәрчә һис-туйғулирим интайин назук болсиму, у маңа сәвирчанлиқ билән муамилә қилиду».

17. Аяллар Сарәниң үлгисидин немиләрни үгинәләйду?

¹⁷ Сарә Ибраһимниң чиқарған қарарлирини қоллап-қувәтләш арқилиқ өз һөрмитини көрсәткән (Ярит. 12:5). Бир қетим күтмигән меһманлар кәлгәндә, Ибраһим меһмандостлуқ көрситишни қарар қилған. У Сарәдин қолидики ишини ташлап, дәрһал көп нан йеқишни тәләп қилған (Ярит. 18:6). Сарә Ибраһимниң қарарини қоллап, дәрһал ишқа киришкән. Аяллар, йолдишиңиз чиқарған қарарларни қоллаш арқилиқ Сарәни үлгә қилалайсиләр. Шундақ қилсиңиз, некаңизни күчәйтисиз (Петрусниң 1-хети 3:5, 6ни оқуң). Алдинқи абзацта тилға елинған Дмитрий аялиниң һөрмитини һис қилған. У мундақ дәйду: «Һәтта көзқаришимиз пәриқлиқ болған һаләттиму, аялим қараримни қоллаш үчүн көрсәткән тиришчанлиғиға миннәтдармән. Қараримниң нәтиҗиси яхши болмиғандиму, у мени әйиплимәйду». Сизни һөрмәтләйдиған адәмни сөйүш һәқиқәтән бәк асан!

18. Әр-аял муһәббәт отини өчүрмәй сақлашқа тиришса, нәтиҗиси қандақ болиду?

¹⁸ Шәйтан бүгүнки күндә той қилған Мәсиһ әгәшкүчилириниң арисидики муһәббәт отини өчүрүш үчүн һуҗум қиливатиду. Әр-хотун арисидики сөйгү-муһәббәт йоқалса, уларниң Йәһвадин жирақлишишқа башлайдиғанлиғини билиду. Амма һәқиқий муһәббәт отини өчүргили болмайду! Шуңа, некаңиздики сөйгү-муһәббәт худди Сулайман Күйләрниң күйидә тәсвирлигән муһәббәткә охшаш болсун. Һаятиңларда Йәһвани биринчи орунға қоюшқа қәтъий бәл бағлаңлар. Бир-бириңларға һәмра болуш үчүн вақит чиқириңлар, бир-бириңларниң һис-туйғулири вә еһтияҗиға һөрмәт көрситиңлар. Шундақ қилсаңлар, некаңиз һәқиқий муһәббәтниң мәнбәси, Яратқучи Йәһваға, шан-шәрәп елип келиду вә араңлардики муһәббәт ялқунлап көйүватқан отқа охшаш мәңгү көйүп туриду.