Ата-анам Иккинчи дуния уруши мәзгилидә Эстониядин Германиягә кәткән еди. Шуңа, мән Германиядә туғулған. Шу вақитта улар Канадаға көчүшкә тәйярлиқ қилишқа башлиған екән. Тунҗа өйүмиз Канаданиң Оттава шәһиригә йеқин бир җайдики тоху катикиниң ақартилған бир булуңи еди. Шу вақитта интайин намрат болсақму, наштилиқ үчүн тухум йейәләттуқ.

Бир күни, Йәһва гувачилири апамға Вәһий 21-бап 3, 4-айәтләрни оқиди. У аңлиғанлиридин бәк тәсирлинип, жиғлашқа башлиди. Һәқиқәт уруғи өсүп, апам билән дадам наһайити тезла чөмдүрүлүштин өтти.

Ата-анам инглиз тилини яхши сөзләлмисиму, улар Йәһваға қизғинлиқ билән хизмәт қилатти. Онтариониң Садбери дегән йеридә, дадам никель тавлаш заводида кечичә җапалиқ ишлигәндин кейинму, һәр шәнбә күни дегүдәк, мени вә кичик сиңлим Сильвияни вәз хизмитигә елип баратти. Һәр һәптә биз бир аилә кишилири бирликтә «Күзитиш мунарини» үгинәттуқ. Апам-дадам маңа Худаға болған муһәббитимни күчәйтишни үгәтти. Нәтиҗидә, 1956-жили он йешимда, өзүмни Йәһваға беғишлидим. Ата-анамниң Йәһваға болған күчлүк муһәббити һәққидә ойланғинимда, давамлиқ хизмәт қилиш арзу-истигим техиму күчийиду.

Толуқ оттура мәктәпни пүтүргәндин кейин, диққитим сәл-пәл чечилип кәтти. Әгәр пионер болсам, дунияни сәяһәт қилиш арзуюмни әмәлгә ашуруш үчүн һәргизму йетәрлик пул тапалмаймән дәп ойлиған едим. Мән йәрлик радиостанциясидә музыка программисиға риясәтчилик қилидиған ишни таптим, бу хизмитимни бәк яхши көрәттим. Лекин мән кәчтә ишлигәчкә, дайим ибадәт жиғилишлириға қатнишалмидим вә Худани сөймәйдиғанлар билән барди-кәлди қилдим. Ахирида, Муқәддәс китапқа мас тәрбийиләнгән вижданим мени өзгәртишләрни қилишқа үндиди.

Мән Онтариониң Ошава шәһиригә көчүп кәттим. У йәрдә мән Рэй Норман, униң сиңлиси Лесли вә башқа пионерлар билән тонуштум. Уларниң һәммиси мени иллиқ қарши алди. Уларниң хошаллиғини көрүп, һаятим тоғрилиқ қайта ойлинишқа башлидим. Улар мени пионер болушқа илһамландурди вә 1966-жили сентябрь ейида мән пионер болдум. Мән хошал болдум, турмушум көңүллүк өтәтти. Бирақ һаятимни өзгәртидиған бәзи күтүлмигән ишлар мени күтүп турған екән.

Мән толуқ оттура мәктәптә оқуватқан чеғимда, Канаданиң Торонто шәһиридики Бәйтәлгә илтимас қилған едим. Кейин мән пионер болғанда, Бәйтәлдә төрт жил хизмәт қилишқа тәклип қилиндим. Лекин мән Леслини һәқиқәтән яхши көрәттим, әгәр бу тәклипни қобул  қилсам, уни қайта көрәлмәслигимдин қорқаттим. Мән чин қәлбимдин Йәһваға узун дуа қилғандин кейин, ахири Бәйтәлниң чақиришини қобул қилдим вә көзүм қиймиған һалда Лесли билән хошлишип кәттим.

Мән авал Бәйтәлниң кийим-кечәклирини жуюш бөлүмидә ишлидим, кейин йәнә катип болуп хизмәт қилдим. Шуниң билән бир вақитта, Лесли Квебек өлкисиниң Гатино шәһиридә мәхсус пионер болуп хизмәт қилишқа башлиди. Мән дайим униң немә қиливатқанлиғини вә өзүмниң тоғра қарар чиқарған-чиқармиғанлиғим һәққидә ойлидим. Кейин һаятимдики әң хошаллинарлиқ бир иш йүз берип, Леслиниң акиси Рэй Бәйтәлгә тәклип қилинди. У мән билән ятақдаш болди! Бу мениң Лесли билән достлуғимизни техиму күчәйтишкә сәвәп болди. Төрт жиллиқ вәзипәм ахирлашқан күни, йәни 1971-жили 27-февраль күни, биз той қилдуқ.

Лесли иккимиз Квебектики бир француз тилидики җамаәт билән биллә хизмәт қилишқа тәйинләндуқ. Бир нәччә жилдин кейин, мән районға җавапкар ақсақал болуп хизмәт қилишқа тәйинләндим. Интайин һәйран болдум, чүнки шу чағда 28 яшта едим. Өзүмни техи яш вә тәҗрибәм камчил дәп ойлидим, амма Йәрәмия 1:7, 8-айәтләр мени илһамландурди. Бирақ, Лесли бирқанчә қетим қатнаш вақиәсигә йолуққачқа, ухлашта қийнилатти. Ундақта, җамаәтләрни зиярәт қилиш хизмитини қандақ қилалаймиз? Лекин, у: «Әгәр Йәһва бизни бирәр иш қилишқа тәклип қилса, биз уни қилишқа урунуп беқишимиз керәк әмәсму?»— деди. Биз вәзипини қобул қилип, хошал-хорамлиқ ичидә 17 жил зиярәт хизмитини давамлаштурдуқ.

Зиярәт хизмитим алдираш өткәчкә, мән Леслиға көңүл бөлүшкә йетәрлик вақит чиқиралматтим. Мошу тәрәптә йәнә үгинишим керәк еди. Мәлум бир дүшәнбә күни әтигәндә ишик қоңғурағи сайриди. У йәрдә һечким йоқ, пәқәт дәстихан, мевә-чевә, қаймақ, нан, шәрәп, рюмкилар вә «аялиңизни сәйлә қилишқа елип бериң» дәп йезилған намсиз хәт туратти. Бу һава очуқ, чирайлиқ бир күн еди. Амма мән Леслиға нутуқ тәйярлишим керәклигини, шуңа баралмайдиғанлиғимни чүшәндүрдүм. У мени чүшәнди, амма бираз көңли йерим болуп қалди. Үстәлдә олтарсам, вижданим мени аварә қилишқа башлиди. Мән Эфәсликләргә 5:25, 28-айәтләр һәққидә ойлидим. Бу сөзләр арқилиқ Йәһва маңа аялимниң һис-туйғулириға көңүл бөлүшни есимгә селиватмамду? Дуадин кейин, мән Леслиға «маңайли» дедим, у бәк хошал болуп кәтти. Биз машина һәйдәп, дәрия бойидики чирайлиқ бир җайға бардуқ вә дәстиханни йейип, бирликтә әң көңүллүк бир күнни өткүздуқ. Кейин, нутуғумни һәм тәйярлидим.

Биз Британлиқ Колумбия өлкисидин таки Ньюфаундлендғичә көплигән җамаәтләрни зиярәт қилаттуқ, хизмитимиздин зор хошаллиқ таптуқ. Мениң сәяһәт қилиш арзуюм әмәлгә ашти. Мән Гилиад мәктиви һәққидә ойланған, амма миссионер болуш арзуюм йоқ еди. Чүнки миссионерлар маңа алаһидә адәмләрдәк көрүнәтти вә өзүмни лайиқ әмәс дәп һис қилаттим. Униңдин башқа, Африкидики кесәллик вә уруш апитигә учриған дөләткә әвәтилишимиздин әнсирәттим. Канада маңа яқатти.

1992-жили Совет иттипақи парчилинип, Йәһва гувачилири бәзи дөләтләрдә әркин вәз қилишқа башлиғанди. Бурадәрләр биздин Эстониягә көчүп, миссионер болушни халайдиған-халимайдиғанлиғимизни сориди. Биз һәйран қалдуқ, амма бу тоғрилиқ дуа қилдуқ. Биз йәнә «әгәр Йәһва бизни бирәр иш қилишқа тәклип қилса, бу ишни қилишқа урунуп беқишимиз керәк әмәсму?» дәп ойлидуқ. Биз тәклипни қобул қилдуқ. Мән көңлүмдә «яхши болди, Африкиға бармайдиған болдуқ» дәп ойлидим.

Биз дәрһал эстон тилини үгинишкә башлидуқ. У дөләттә бир-икки ай турғандин кейин, җамаәтләрни зиярәт қилиш хизмитигә тәйинләндуқ. Биз Балтиқ деңизидики үч дөләт вә Россияниң Калининград районидики 46 җамаәт вә топларни зиярәт қилдуқ. Биз латвия, литва вә рус тиллирини үгинишимиз керәк болди. Бу қийин кәлди. Шундақтиму, достлар бизниң тиришчанлиғимиздин тәсирләнди вә бизгә ярдәм бәрди. 1999-жили Эстониядә Бәйтәл идариси қурулди. Мән Томас Едур, Лембит Райли вә Томми Кауко билән биллә Бәйтәл комитетида хизмәт қилишқа тәйинләндим.

Биз илгири Сибирьгә сүргүн қилинған нурғун Гувачилар билән тонуштуқ. Гәрчә улар түрмидә начар муамилигә учрап, аилисидин айриветилгән болсиму, һәргизму ағринматти. Улар хизмәткә болған қизғинлиғини вә хошаллиғини сақлап қалған еди. Бу бизниң қийин әһвалда бәрдашлиқ берәләйдиғанлиғимизни вә хошал болалайдиғанлиғимизни көрүшкә ярдәм бәрди.

Биз дәм алмай, нурғун жил тиришип хизмәт қилдуқ. Шуңа, Лесли қаттиқ һерип-чарчиғанлиғини һис қилишқа башлиди. Униң һерип-чарчиғанлиғиниң фибромиалгия кесили билән бағлиниши барлиғини билмигән едуқ. Биз Канадаға қайтиш тоғрилиқ әстаидил ойлиғанда, Америкиниң Нью-йорк Патерсондики мәктәпкә оқушқа тәклип қилиндуқ. Бәлким биз баралмаймиз дәп ойлиған едуқ, бирақ ихлас билән дуа қилғандин кейин тәклипни қобул қилдуқ. Йәһва бу қараримизни бәрикәтлиди. Бу мәктәптә оқуватқан чағда, ахири Леслиниң кесилини яхширақ давалитиш пурсити болди. Нәтиҗидә, иш-паалийәтлиримизни нормал һаләткә кәлтүрәлидуқ.

2008-жили бир күни кәчтә, Эстониягә қайтип кәлгәндин кейин, Дуниявий баш идаридин телефон қилип, Конгодики вәзипини қобул қилалайдиған-қилалмайдиғанлиғимизни сориди вә әтә җавап беришимни өтүнди. Мән интайин һәйран қалдим. Дәсләптә мән бу һәққидә Леслиға еғиз ачмидим, чүнки униң шу күни кәчтә ухлимайдиғанлиғини биләттим. Нәтиҗидә, мән өзүм ухлалмидим. Чүнки Африка тоғрисидики ғәм-әндишилиримни ейтип, пүтүн кечә Йәһваға дуа қилип чиқтим.

Әтиси мән Леслиға ейтқинимда, «Йәһва бизни Африкиға беришқа тәклип қиливатиду. Синап бақмисақ, қилалайдиған яки қилалмайдиғанлиғимизни вә хошал-хорам болалмайдиғанлиғимизни қандақ билимиз?» дәп ойлидуқ. Шундақ қилип, Эстониядә 16 жил турғандин кейин, биз Конгониң Киншаса шәһиригә қарап учтуқ. Бу йәрдә Бәйтәл йешиллиққа пүркәнгән вә тип-тинч еди. Бөлмимизгә киргәндин кейин Лесли әң авал Канададин айрилғандин буян сақлиған открыткини чиқарди. У йәрдә «Қәйәргә терилсиңиз, шу  йәрдә чечәкләң» дегән сөзләр йезилған еди. Йәрлик қериндашлар билән тонушқандин кейин, Муқәддәс китап үгинишни өткүзүп, бу йәрдә миссионер болуп, зор хошаллиқ таптуқ. Кейин биз Африкиниң 13 дөлитидики филиалларни зиярәт қилиш имтиязидин бәһримән болдуқ. Биз нурғунлиған кишиләр билән тонушуп, түрлүк милләт вә мәдәнийәтниң өзигә хас гөзәллигини көрүп йәттуқ. Дәсләпки ғәм-әндишилиримдин азирақму изна қалмиди вә бизни Африкиға хизмәт қилишқа әвәткәнлигигә Йәһваға рәхмәт ейттуқ.

Конгода қериндашлар бизни илгири биз йәп көрүп бақмиған һашарәтләрдин қилинған тамақларни йейишкә тәклип қилди. Қеридашларниң һузурлинип йәватқанлиғини көргинимиздә, шу тамақларни синап тетип бақтуқ вә яхши көрүп қалдуқ.

Конгониң шәрқидики районларда, партизанлар дайим пәриқлиқ кәнтләргә һуҗум қилип, аяллар вә балиларға зиянкәшлик қилатти. Шу районларға берип, қериндашларни илһамландуруп, маддий җәһәттин ярдәм бәрдуқ. Қериндашларниң көпинчиси наһайити кәмбәғәл еди. Шундақтиму, уларниң қайта тирилишкә болған күчлүк үмити, Йәһваға болған муһәббити вә униң тәшкилатиға болған садақәтмәнлиги бизни қаттиқ тәсирләндүрди. Уларниң үлгиси бизни Йәһваға ибадәт қилиштики мәхситимизни қайтидин тәкшүрүп, Яратқучимизға болған ишәнчимизни күчәйтишкә түрткә болди. Бәзи бурадәрләр өй-җайлири вә өстүрүватқан ашлиқ зираитлиридин айрилди. Бу маңа маддий нәрсиләрниң қанчилик тез йоқилидиғанлиғини вә Йәһва Худа билән болған мунасивәтни қәдирләшниң муһимлиғини әслиди. Қериндашлар еғир қийинчилиқларни баштин өткүзсиму, интайин аз ағринатти. Уларниң көзқариши бизни қийинчилиқлиримиз вә сағламлиқ мәсилилиримизгә җасарәт билән йүзлинишкә дәвәт қилди.

Кейин күтмигән башқа бир өзгириш болди. Биз Гонконгтики Бәйтәлгә көчүш тәкливини тапшурувалдуқ. Биз шәриқтә яшашни ойлапму бақмиғандуқ! Амма башқа барлиқ вәзипиләрдә Йәһваниң меһир-шәпқәтлик қолини көрүп йәткәчкә, тәклипни қобул қилдуқ. 2013-жили, көзлиримизгә иссиқ яш елип, қәдирдан достлиримиз вә гөзәл Африка билән хошлаштуқ. Амма алдимизда бизни немә ишлар күтүп турғанлиғини билмәттуқ.

Гонконг тәрәққий қилип гүлләнгән, дунияниң һәрқайси җайлиридин кәлгән адәмләр топланған  интайин чоң бир шәһәр еди. Биз үчүн бәк чоң өзгириш болди. Ханзу тилини үгиниш асан әмәс еди. Бирақ қериндашлар бизни қизғин қарши алди вә йәрлик йемәк-ичмәкләрдин һәқиқәтән һузурландуқ. Бәйтәлдә хизмәт даирисиниң тез кеңийиши билән биргә, Гонконгта туралғу өй вә йәр-җай баһаси шиддәт билән өрләп кәтти. Шуңа, Рәһбәрлик кеңәш даналиқ билән Бәйтәлниң көп қисим йәр-мүлкини сетиветишни қарар қилди. Узақ өтмәй, 2015-жили биз Кореягә көчүп кәлдуқ вә һазирғичә бу дөләттә хизмәт қиливатимиз. Биз йәнә қийин бир тилни үгинишкә дуч кәлдуқ, бу тилда һазирғичә анчә яхши сөзләлмәймиз. Шундақтиму, қериндашлар бизниң кореячә сөзләштә алға илгириләп қалғанлиғимизни ейтип, бизгә илһам бериватиду.

Йеңи достларни тепиш һемишә асан әмәс, амма биз тәшәббускарлиқ билән меһмандост болуш арқилиқ башқилар билән балдурирақ тонушалайдиғанлиғимизни байқидуқ. Қериндашлиримизниң бир-биридин пәриқлиқ екәнлигини көрдуқ вә Йәһваниң бизни көңли көксимизни кәң тутуп, пәриқлиқ кишиләрни мулайимлиқ билән қарши алидиған қилип, әҗайип яратқанлиғини көрүп йәттуқ (Кор. 2-х. 6:11).

Биз кишиләрни Йәһваға охшаш қобул қилишимиз вә һаятимизда Йәһваниң бизни сөйидиғанлиғи вә бизни йетәкләйдиғанлиғиниң дәлил-испатлирини издәшниң лазимлиғини көрдуқ. Көңлүмиз йерим болғанда яки қериндашлар бизни яқтурған-яқтурмиғанлиғи тоғрилиқ ғәм-тәшвиш қилғанда, достлиримиз язған сөзлирини вә хәтлирини оқуп, илһам-мәдәткә еришәттуқ. Биз һәқиқәтән Йәһваниң дуалиримизға қандақ җавап қайтурғанлиғини вә ишәнчимизни мустәһкәмләп, күч-қувәт бәргәнлигини һис қилдуқ.

Нурғун жиллардин буян, Лесли иккимиз һәр қанчә алдираш болсақму, бир-биримизгә вақит аҗритишниң муһимлиғини үгәндуқ. Биз йәнә хаталиқ садир қилғанда, өз-өзүмизгә күлүш лазимлиғини чүшинип йәттуқ, болупму йеңи тил үгиниватқанда, техиму шундақ қилиш керәк. Һәр күни кәчтә, биз Йәһваға рәхмәт ейтишқа сәвәп болидиған хошаллинарлиқ ишларни издәшкә тиришимиз.

Растини ейтқанда, мән илгири һәргизму миссионер болалмаймән яки башқа дөләтләрдә яшалмаймән дәп ойлиған. Амма Йәһваниң қоллап-қувәтлиши билән һәммә ишниң мүмкин болидиғанлиғини өз бешимдин өткүздүм. Мән буниң үчүн интайин хошалмән! Йәрәмия пәйғәмбәрниң мону сөзи есимгә келиду: «Сән мени, Йәһва, алдидиң» (Йәр. 20:7) Шундақ, у бизгә нурғун күтмигән, һәйран қаларлиқ вә тәсәввур қилғусиз бәрикәтләрни яғдурди. Һәтта мениң аэропланға олтирип, сәяһәт қилиш арзуюмни әмәлгә ашурди. Һәтта балилиқ чағлиримда хиял қилип бақмиған нурғун җайларға учуп, бәш қитъәдә Бәйтәлләрни зиярәт қилдуқ. Униңдин башқа, мәйли қандақ вәзипә болсун, Леслиниң чин көңлидин мени қоллап-қувәтләп кәлгинигә көп рәхмәт ейтимән.

Биз һемишә өз-өзүмизгә бу ишни ким үчүн вә немә үчүн қиливатқанлиғимизни әскәртип туримиз. Бүгүн биз бәһримән болуватқан бәрикәтләр, келәчәктә йеңи дуниядики һаятниң нәқәдәр гөзәл болидиғанлиғиниң алдин бәшарити халас. Шу вақит кәлгәндә, Йәһва қолини ечип, һәрбир җанлиқниң тәшналиғини қандуриду! (Зәб. 145:16)