1, 2. Мәтта 5:11гә асасән, биз синақларға қандақ көзқарашта болушимиз керәк?

 ӘЙСА МӘСИҺ өз шагиртлириға һәқиқий хошаллиқ тапалайдиғанлиғи һәққидә вәдә бәргән. У йәнә уни сөйидиғанларниң қийинчилиқлири болидиғанлиғини ейтқан (Мәт. 10:22, 23; Луқа 6:20—23). Биз Мәсиһниң шагиртлири болуштин хошаллиқ тапимиз. Әгәр аилиңиз Худаға хизмәт қилишқа тосалғулуқ қилса, һөкүмәтләр зиянкәшлик қилса, яки болмиса хизмәтдашлириңиз яки синипдашлириңиз яман иш қилишқа дәвәт қилса, өзүңизни қандақ һис қилисиз? Әлвәттә, шундақ қийинчилиқлар сизни ғәм-тәшвишләргә селиши мүмкин.

² Адәттә адәмләр зиянкәшликә дуч келишни һәргизму хошал болушниң сәвәви, дәп ойлимайду. Лекин шундақ болсиму, Худа Сөзи бизни хошал болалайдиғанлиғимизни ейтиду. Мәсилән, шагирт Яқуп синақларға дуч кәлгәндә чүшкүнлүккә берилишниң орниға, хошал болушимиз керәклигини язған (Яқуп 1:2, 12). Әйса Мәсиһ, әгәр биз зиянкәшликкә дуч кәлсәкму, шат-хорам болуп қелишимизни ейтқан (Мәтта 5:11ни оқуң). Синақларға қаримастин хошаллиқни қандақ сақлап қалалаймиз? Яқуп дәсләпки мәсиһийләргә язған хетидики бирнәччә ой-пикирләрни муһакимә қилиш арқилиқ көп нәрсиләрни үгинәләймиз. Биринчидин, Мәсиһ әгәшкүчилири дуч кәлгән қийинчилиқларни көрүп чиқимиз.

3. Яқуп Әйсаниң шагирти болғандин кейин, немә иш йүз бәргән?

³ Әйсаниң иниси Яқуп униң шагирти болуп көп өтмәй, Мәсиһ әгәшкүчилири зиянкәшликкә дуч кәлгән (Әлч. 1:14;  5:17, 18). Шагирт Истипан өлтүрүлгәндин кейин, нурғун етиқатчилар Йерусалим шәһиридин қечип Йәһудийә, Самарийә өлкилиригә, һәтта Кипр вә Антакя шәһәрлиригә тарқилип кәткән (Әлч. 7:58—8:1; 11:19). Әйсаниң шагиртлири нурғун қийинчилиқларни баштин кәчүргән. Буниңға қаримастин, улар қәйәрдә тарқилип кәткән болсиму, һәрқайси йәрләрдә хуш хәвәрни қизғинлиқ билән ейтқан вә пүткүл Рим империя зиминида җамаәтләр пәйда болған (Пет. 1-х. 1:1). Бирақ шуниңдин кейин улар техиму нурғун қийинчилиқларға дуч кәлгән.

4. Дәсләпки мәсиһийләр йәнә қандақ синақларға дуч кәлгән?

⁴ Дәсләпки мәсиһийләр көп синақларни баштин өткүзгән. Мәсилән, милади 50-жили Рим императори Клавдиус йәһудийларниң һәммисигә Рим шәһиридин кетишни буйриған. Шу сәвәптин, Мәсиһ әгәшкүчилири болған ибранийлар өйлирини ташлап, башқа яққа көчүп кетишкә мәҗбур болған (Әлч. 18:1—3). Тәхминән милади 61-жили әлчи Паул етиқатдашлириниң көпчилик алдида мәсхирә қилинғанлиғи, түрмигә ташланғанлиғи вә булаңчилиққа учриғанлиғини язған (Ибр. 10:32—34). Башқа адәмләргә охшаш мәсиһийләр кәмбәғәллик вә ағриқ-силақларға дуч кәлгән (Рим. 15:26; Флп. 2:25—27).

5. Биз қандақ соалларға җавап тапимиз?

⁵ Тәхминән милади 62-жили Яқуп өз хетини язғанда, қериндашлириниң баштин кәчүргән синақлирини яхши билгән. Йәһва Худа Яқупни әшу етиқатчиларниң хошаллиқни сақлап қелишиға ярдәм беридиған бирнәччә әмәлий мәслиһәтни йезишқа илһамландурған. Яқупниң хетини көрүп чиқип, төвәндики соалларға җавап тапайли. Яқуп қандақ хошаллиқ тоғрисида язған? Мәсиһийләрни немә хошаллиқтин  мәһрум қилиду? Биз дуч кәлгән синақларға қаримастин, хошаллиғимизни сақлап қелишимизға даналиқ, иман-етиқат вә җасарәт қандақ ярдәм берәләйду?

6. Луқа 6:22, 23кә асасән, мәсиһий синақларға дуч кәлгәндә, немә үчүн хошаллиқни һис қилалайду?

⁶ Адәмләр саламәтлигим яхши, пулум көп, аиләмдә тинч-хатирҗәмлик болсила, бәхитлик болимән, дәп ойлайду. Бирақ Яқуп өз хетидә хошаллиқ муқәддәс роһниң мевисиниң бир қисми болуп, адәмниң қандақ әһвалда болуши билән бағлиқ әмәслигини язған (Гал. 5:22). Мәсиһ әгәшкүчиси Худани хурсән қилишни вә Әйса Мәсиһни үлгә қилишни билсә, шундила у хошаллиқ вә һәқиқий бәхиткә еришиду (Луқа 6:22, 23ни оқуң; Кол. 1:10, 11). Худди асма чирақниң ичидә көйүватқан оттәк, шундақ хошаллиқ мәсиһийниң жүригидә көйүватиду. Шу хошаллиқ оти пул тәрәптин қисилғанда яки саламәтлик начарлашқандиму һечқачан өчмәйду. Униңдин башқа, бу хошаллиқ оти уруқ-туққанлиримиз яки башқа адәмләр заңлиқ қилса яки қаршилиқ көрсәтсә өчмәйду. Адәмләр бизниң хошаллиқ отимизни өчүрүшкә тиришқансири, у техиму лавулдайду. Иман-етиқадимиз сәвәвидин дуч кәлгән синақлар биз Әйсаниң шагиртлири екәнлигимизни дәлилләйду (Мәт. 10:22; 24:9; Йоһ. 15:20). Шу сәвәптин, Яқуп мундақ дәп язған: «Қериндашлирим, һәрқандақ синақларға дуч кәлгәндә, буниңға хурсәнлик билән қараңлар» (Яқуп 1:2).

7, 8. Бизниң синалған иман-етиқадимиз бизни қандақ пайдиға ериштүриду?

⁷ Яқуп мәсиһийләрниң синақларға дуч келидиғанлиғиниң йәнә бир сәвәвини ейтиду. У мундақ дәп язған: «Шуни билиңларки, силәрниң синалған етиқатиңлар тәқабиллиқни һасил қилиду» (Яқуп 1:3). Синақлар полат төмүрни қиздуриватқан отқа охшайду. Полат төмүрни қизитип, совутқанда, у төмүр техиму қаттиқ болиду. Шу сәвәптин Яқуп мундақ дәп язған: «Тәқабиллиқ [сәвир-тақәт] болса, силәрниң һәммә җәһәттин сағлам һәм мукәммәл вә һәммә нәрсидә нуқсансиз болушуңлар үчүн, толуқ мөлчәрдә көрүнсун» (Яқуп 1:4). Синақлар етиқадимизни мустәһкәмләйдиғанлиғини көргинимиздә, синақларға хошаллиқ билән бәрдашлиқ берәләймиз.

⁸ Яқуп өз хетидә бизни хошаллиғимиздин мәһрум қилидиған йәнә бәзи қийинчилиқларни тилға алған. Бу қандақ қийинчилиқлар вә уларни қандақ йеңәләймиз?

9. Немә үчүн бизгә даналиқ керәк?

⁹ Қийинчилиқ: Немә қиларини билмәй қелиш. Бешимизға күн чүшкәндә, тоғра қарарларни чиқириш үчүн Йәһваға тайинип,  Униңдин ярдәм сорашни халаймиз. Бундақ қарарлар Худани хошал қилиду, қериндашларға пайда әкелиду вә садақәтмәнликни сақлап қелишимизға ярдәм бериду (Йәр. 10:23). Бизгә немә қилишни вә қарши чиққучиларға немә дейишни билиш үчүн даналиқ керәк. Немә қилишни билмисәк, үмүтсизлинип, тезла хошаллиқни йоқутуп қоюшимиз мүмкин.

10. Яқуп 1:5кә асасән, даналиққа еришиш үчүн немә қилишимиз керәк?

¹⁰ Һәл қилиш: Йәһва Худадин даналиқ сораш. Әгәр биз синақларға хошаллиқ билән бәрдашлиқ беришни халисақ, тоғра қарар чиқириш үчүн биринчидин Йәһваға дуа қилип, даналиқ соришимиз керәк (Яқуп 1:5ни оқуң). Әгәр Йәһва Худа бизниң дуайимизға дәрһал җавап бәрмәйду, дәп ойлисақ, немә қилишимиз керәк? Яқуп ейтқандәк, биз Худадин сорашни давамлаштурушимиз керәк. Биз Униңдин даналиқни соравәрсәк, у һеч аччиқланмайду. Биз синақларға бәрдашлиқ бериш үчүн даналиқ сориғинимизда, асмандики Атимиз уни мәртлик билән бериду (Зәб. 25:12, 13). У бизниң синақлиримизни көргәндә, бизгә ичи ағрийду вә ярдәм қилғуси келиду. Әмәлийәттә, бу бизни хошал-хорамлиққа ериштүриду! Ундақта Йәһва Худа бизгә даналиқни қандақ бериду?

11. Даналиққа еришиш үчүн йәнә немә қилишимиз керәк?

¹¹ Йәһва Худа бизгә Өз Сөзи арқилиқ даналиқ бериду (Пәнд н. 2:6). Мошу даналиққа еришиш үчүн биз Худа Сөзи болған Муқәддәс китап вә униңға асаслинип йезилған әдәбиятләрни тәтқиқ қилишимиз керәк. Буниңдин башқа, биз йәнә көп нәрсиләрни қилишимиз керәк. Худа бизгә немә ейтса, шуни қилишимиз лазим. Яқуп мундақ язған: «Аңлиғучилар болупла қалмай, сөзниң орунлиғучилири болуңлар» (Яқуп 1:22). Биз Худаниң мәслиһитигә қулақ салғанда, течлиқпәрвәр, әқил-парасәтлик вә рәһим-шәпқәтлик болумиз (Яқуп 3:17). Бу пәзиләтләр  һәрқандақ синақларға дуч кәлгәндә, хошаллиқни сақлап қелишимизға ярдәм бериду.

12. Муқәддәс китапни яхши билиш немә үчүн муһим?

¹² Муқәддәс китап әйнәккә охшаш. У бизгә немини яхширақ қилишимиз керәклигини вә уни қандақ қилалайдиғанлиғимизни көрүшкә ярдәм бериду (Яқуп 1:23—25). Мәсилән, Муқәддәс китапни үгәнгәндин кейин, аччиғимизни бесивелишимиз керәклигини чүшинишимиз мүмкин. Адәмләр вә қийинчилиқлар ғәзивимизни қозғиғанда, Йәһва Худаниң ярдими билән башқиларға қандақ мулайим муамилидә болушни үгинимиз. Биз мулайим болғачқа, бешимизға чүшкән һәрқандақ қийинчилиқларни йеңәләймиз. Биз шундақ чағда ениғирақ ой-пикир жүргүзәләймиз вә яхширақ қарарларни чиқиралаймиз (Яқуп 3:13). Муқәддәс китапни билиш қанчилик муһим!

13. Худа хизмәтчилириниң үлгилирини немә үчүн тәтқиқ қилишимиз керәк?

¹³ Бәзидә немидин нери болидиғанлиғимизни пәқәт хаталиқ өткүзгәндин кейинла чүшинимиз. Бирақ өзиниң хаталиғидин үгиниш қийин бир усул. Шундақтиму, даналиққа еришишниң бир яхши йоли — башқиларниң қазанған мувәппәқийәтлири яки өткүзгән хаталиқлиридин савақ елиш. Шуңа Яқуп бизни Ибраһим, Раһаб, Аюп вә Илиясниң үлгилиридин савақ елишқа дәвәт қилиду (Яқуп 2:21—26; 5:10, 11, 17, 18). Йәһваниң бу садиқ хизмәтчилири уларни хошаллиқтин мәһрум қилидиған синақларға бәрдашлиқ берәлигән. Уларниң Йәһваниң ярдими билән синақларға бәрдашлиқ бәргәнлиги, бизниңму бәрдашлиқ берәләйдиғанлиғимизни көрситиду.

14, 15. Немә үчүн биз гуманлиримизни йоққа чиқиришимиз керәк?

¹⁴ Қийинчилиқ: Гуманлар пәйда болғанда. Бәзидә Худаниң Сөзидики бир нәрсини чүшиниш қийин болуши яки Йәһва бизниң дуалиримизға биз күткәндәк җавап бәрмәслиги мүмкин. Бу мәсилиләр гуман туғдуруши мүмкин. Әгәр биз гуманлиримизға сәл қарисақ, улар бизниң ишәнчимизни аҗизлаштуриду вә Йәһва билән болған мунасивитимизни бузиду (Яқуп 1:7, 8). Гуманлар түпәйли, биз һәтта келәчәккә болған үмүтимизни йоқитишимиз мүмкин.

¹⁵ Әлчи Паул келәчәккә болған үмүтимизни ләңгәргә охшатқан (Ибр. 6:19). Ләңгәр кеминиң боран-чапқунда бир йәрдә турушиға вә ташларға урулуп кәтмәслигигә ярдәм бериду. Ләңгәрниң кемигә бағланған зәнҗири үзүлмигән чағдила ярдәм бериду. Ләңгәрниң зәнҗирини дат чиритип аҗизлаштурғандәк, гуманларму ишәнчимизни аҗизлаштуриду. Бешимизға қийинчилиқлар чүшкәндә, Худаниң бәргән вәдилиригә ишәнмәй қелишимиз мүмкин. Әгәр ишәнчимиздин айрилсақ, үмүтимиздинму айрилип қалимиз. Яқуп ейтқандәк: «Гуманланған киши худди шамал қоғлап, һәр яққа урған деңиз долқуниға охшайду» (Яқуп 1:6). Шундақ әһвалға чүшкән адәм һечқачан хошал болмайду!

16. Гуманлар пәйда болғанда немә қилишимиз керәк?

¹⁶ Һәл қилиш: Гуманлириңизни йоқ қилиң, ишәнчиңизни күчәйтиң. Дәрһал һәрикәт қилиң. Ильяс пәйғәмбәрниң вақтида Йәһваниң хәлқи иккиләнгән. Ильяс уларға мундақ дегән: «Қачанғичә икки пикир арисида арисалди турисиләр? Әгәр Пәрвәрдигар Худа болса, униңға әгишиңлар» (Пад. 1-яз. 18:21). Бүгүнму биз дәрһал һәрикәт қилишимиз керәк. Биз монуларни, йәни Йәһва У һәқ Худа, Муқәддәс китап Униң Сөзи вә Йәһва гувачилири Униң хәлқи екәнлигини испатлаш үчүн бәзи издинишләрни қилишимиз керәк (Сал. 1-х. 5:21). Буниң һәммиси гуманлиримизни йоқ қилиду вә ишәнчимизни мустәһкәмләйду. Гуманлиримиздин қутулуш үчүн ярдәмгә муһтаҗ болсақ, ақсақаллар билән  сөһбәтләшсәк болиду. Давамлиқ хошал-хорам Йәһва Худаға хизмәт қилиш үчүн дәрһал һәрикәт қилишимиз лазим.

17. Җасарәтни йоқатсақ немә болиду?

¹⁷ Қийинчилиқ: Үмүтсизлиниш. Худа Сөзидә мундақ дәп йезилған: «Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, күчсиз һесаплинисән» (Пәнд н. 24:10). Бәзи тәрҗимиләрдә үмүтсизлиниш дәп тәрҗимә қилинған ибраний сөзи «җасарәтсиз болуш» яки «җасарәтни йоқитиш» дегәнни билдүрүши мүмкин. Әгәр сиз җасарәтни йоқатсиңиз, тезла хошаллиқтин мәһрум болисиз.

18. Бәрдашлиқ бериш дегән ибарә немини билдүриду?

¹⁸ Һәл қилиш: Җасарәт беридиған Йәһваға тайиниң. Әгәр биз синақларға бәрдашлиқ беришни халисақ, бизгә җасарәт керәк (Яқуп 5:11). Яқупниң бәрдашлиқ бериш дегән ибарини қоллиниши бирсиниң бир йәрдә мәһкәм туридиғанлиғини әскә салиду. Бир әскәрни тәсәввур қилиң: һәтта униң дүшмини униңға қаттиқ һуҗум қилсиму, у өз орнида мәһкәм туруп, арқиға чекинишни халимайду.

19. Әлчи Паул бизгә қандақ үлгә көрсәткән?

¹⁹ Паул бәрдашлиқ бериш вә җасарәтниң әҗайип үлгисини көрсәткән. У бәзи вақитларда өзини аҗиз һис қилған. У һәммигә чидиған, чүнки у керәклик күчни бәргән Йәһваға таянған (Кор. 2-х. 12:8—10; Флп. 4:13). Әгәр биз кичик пейиллиқ билән Йәһваниң ярдимигә муһтаҗ екәнлигимизни чүшәнсәк, биз шундақ күч билән җасарәткә еришәләймиз (Яқуп 4:10).

20, 21. Немигә биз ишәнч қилалаймиз?

²⁰ Биз бешимиздин өткүзгән қийинчилиқлар Худадин әмәс екәнлигигә ишәнч қилалаймиз. Яқуп бизни буниңға ишәндүриду: «Синақта һечким: “Худа мени синаватиду”, дәп ейтмисун, чүнки Тәңрини яманлиқ билән синаш мүмкин әмәс һәм У Өзи һечкимни яманлиқ билән синимайду» (Яқуп 1:13). Буниңға көзүмиз йәткәндә, асмандики көйүмчан Атимизға техиму йеқинирақ болумиз (Яқуп 4:8).

²¹ Йәһва өзгәрмәйдиған Худадур (Яқуп 1:17). У биринчи әсирдики мәсиһийләрни синақларда қоллап-қувәтлигән. Шуниңдәк бүгүнки күндиму бизгә ярдәм берәләйду. Даналиқ, ишәнч вә җасарәткә еришиш үчүн дуада Йәһвадин ялвуруп сораң. У сизниң дуалириңизға җавап бериду. Униң қийинчилиқларда хошаллиқни сақлап қелишиңизға ярдәм беридиғанлиғиға ишәнч қилиң.