1. Қандақ әһвалда бизгә нәсиһәт берилиши мүмкин? Немә үчүн һәммимиз нәсиһәткә муһтаҗ?

 ҺӘММИМИЗ нәсиһәткә муһтаҗ. Бәзидә биз тәшәббускарлиқ билән өзүмиз һөрмәтләйдиған биридин мәслиһәт сораймиз вә униң тәклип-пикирлирини аңлаймиз. Униңдин башқа, бизгә көңүл бөлидиған бир бурадәр кейинчә пушайман қилмаслиғимиз үчүн бизни хата қәдәмдин агаһландуруши мүмкин (Гал. 6:1). Һәтта еғир хаталиқ садир қилғандин кейин, бизни түзитиш үчүн нәсиһәт берилиши мүмкин. Мәйли қандақ сәвәптин бизгә нәсиһәт берилсун, биз чоқум униңға қулақ селишимиз керәк. Шундақ қилиш биз үчүн пайдилиқ, һәтта һаятимизни сақлап қелиши мүмкин (Пәнд н. 6:23).

2. Пәнд-нәсиһәтләр 12:15-айәткә асасланғанда, немә үчүн нәсиһәткә қулақ селишимиз керәк?

² Бу мақалидики асасий айәт бизни даналарниң сөзлиригә қулақ селишқа дәвәт қилиду (Пәнд н. 22:17). Дунияда һечким һәммә нәрсини билмәйду. Биз һемишәм өзүмиздин билимлик вә тәҗрибилик адәмләрни учритимиз (Пәнд-нәсиһәтләр 12:15ни оқуң). Нәсиһәткә қулақ селиш кәмтәрликниң бәлгүсидур. Бу камчилиғимиз бар екәнлигини вә мәхситимизгә йетиш үчүн бәзи ярдәмгә муһтаҗ екәнлигимизни етирап қилғанлиғимизни көрситиду. Худа дана падиша Сулайманға мону сөзләрни яздурған: «Мәслиһәт көп болса, утуққа еришиду» (Пәнд н. 15:22).

3. Бизгә қайси икки хил усулда нәсиһәт берилиши мүмкин?

³ Бизгә васитилик яки беваситә нәсиһәтләр берилиши мүмкин. Васитилик нәсиһәт дегән немә? Биз Муқәддәс китап яки Муқәддәс китапқа асасланған нәшири материалларни оқуғанда, бәзи мәзмунлар бизни тохтитип, иш-һәрикәтлиримиз һәққидә ойлинип, өзүмизни өзгәртишкә дәвәт қилиши мүмкин (Ибр. 4:12). Бу васитилик берилгән нәсиһәт дәп атилиду. Ундақта, беваситә нәсиһәт дегән немә? Бир ақсақал яки етиқатта пишип  йетилгән бурадәр бизниң қайси тәрәптин өзүмизни яхшилаш үчүн тиришишимиз керәклигини көрситип бериду. Бу беваситә нәсиһәт дәп атилиду. Әгәр бир киши бизни яхши көрсә, бизгә Муқәддәс китапқа асаслинип нәсиһәт бериду. Шуңа башқиларниң нәсиһәт сөзлиридин миннәтдар болушимиз вә чин қәлбимиздин уларни қобул қилишимиз лазим.

4. Вәз 7:9-айәткә асасән, бизгә нәсиһәт қилинғанда қандақ инкас қайтурмаслиғимиз керәк?

⁴ Әгәр бирси бизгә беваситә нәсиһәт бәрсә, уни қобул қилиш бәк қийин болуши яки һәтта рәнҗишимиз мүмкин. Немишкә бундақ болиду? Гәрчә һәммимиз өзүмизниң намукәммәл екәнлигини етирап қилишқа тәйяр болсақму, башқилар мәлум бир хаталиғимизни көрситип бәрсә, уни қобул қилиш тәскә тохтайду (Вәз 7:9ни оқуң). Шу вақитта биз баһанә-сәвәп көрситишимиз, нәсиһәт бәргүчиниң мәхсәт-муддасидин гуманлинишимиз яки нәсиһәт бериш усулидин рәнҗишимиз мүмкин. Һәтта у кишиниң камчилиғини издәп, шундақ ойлишимиз мүмкин: «Униң маңа нәсиһәт беридиған һоқуқи йоқ! У өзиму хаталиқ өткүзидиғу?!» Әгәр шу нәсиһәтни бизгә мас кәлмәйдиғандәк һис қилсақ, биз униңға пәрва қилмаслиғимиз вә қулиғиға хуш яқидиған сөзләрни аңлаш үчүн башқилардин мәслиһәт соришимиз мүмкин.

5. Бу мақалидә немиләрни муһакимә қилимиз?

⁵ Бу мақалидә, Муқәддәс китаптики нәсиһәтләргә қулақ салмиған бәзи сәлбий мисаллар вә нәсиһәтләрни қобул қилған иҗабий мисаллар һәққидә муһакимә қилип, нәсиһәтни қобул қилсақ, униң пайдисини көрүшимизгә немә ярдәм беридиғанлиғини үгинимиз.

6. Падиша Реһабамниң мисалидин немиләрни үгинәләймиз?

⁶ Реһабамниң мисалини көрүп бақайли. У исраилниң падишаси болғандин кейин, пухралар униң алдиға дәрдини ейтип кәлгән. Хәлиқ униңдин, атиси Сулайман уларниң үстигә жүкләнгән еғир жүкини йениклитишни өтүнгән. Реһабам дана йол тутуп, алди билән исраилларниң ақсақаллиридин қандақ җавап қайтуруш һәққидә мәслиһәт сориған. Ақсақаллар болса, падиша хәлиқниң дайим қоллап-қувәтлишигә еришиш үчүн, уларниң өтүнүшигә қошулуш мәслиһитини бәргән (Пад. 1-яз. 12:3—7) Амма Реһабам шу мәслиһәттин хурсән болмай, әксичә өзи билән биллә ойнап чоң болғанлардин мәслиһәт сориған. Бәлким, улар 40 яшлардин ашқан вә бәзи турмуш тәҗрибилири бар кишиләр болған (Тар. 2-яз. 12:13). Бирақ бу вәзийәттә, улар Реһабамға яман мәслиһәт берип, уни хәлиқниң жүкини техиму ашурушқа қайил қилған (Пад. 1-яз. 12:8—11). Икки хил қариму-қарши көзқарашни аңлиғандин кейин, Реһабам дуа қилип, қайси мәслиһәт бойичә һәрикәт қилишни Йәһвадин сориши керәк еди. Бәк әпсус, у шундақ қилмиған. Әксичә, Реһабам өзи аңлашни халиған тәңтушлириниң мәслиһитигә қулақ селишни таллиған. Нәтиҗидә, у өзи вә исраил хәлқи ечинишлиқ ақивәтләргә дучар болған. Буниңдин немини үгәндуқ? Бизгә берилгән тәклип-пикирләр һәрдайим қулиғимизға хуш яқидиған сөзләр болмаслиғи мүмкин. Амма улар Муқәддәс китапқа асасланса, биз чоқум уларни қобул қилишимиз керәк.

7. Уззия падишаниң мисалидин немиләрни үгинәләймиз?

⁷ Уззия падиша нәсиһәтни рәт қилған. У Йәһваниң ибадәтханисиниң пәқәт роһанийлар киришкә болидиған бөлүмигә кирип, хушпурақ исриқни көйдүрмәкчи болған. Роһаний униңға: «Әй Уззия, Пәрвәрдигарға исриқ селиш сән қилидиған иш әмәс! Бу Муқәддәс вәзипигә тәйинләнгән роһаний Һарунниң әвладлири қилидиған иштур»,—дегән. Уззия буниңға қандақ инкас қайтурған? Әгәр у шу нәсиһәткә қулақ селип, дәрһал ибадәтханидин чиқип кәткән болса, бәлким, Йәһва уни кәчүргән болатти. Амма, Уззия роһанийларға қаттиқ аччиқланған еди. У немә үчүн нәсиһәтни рәт қилған? Бәлким, у: «Мән падиша, немә қилишни халисам, шуни қилиш һоқуқум бар»,— дәп ойлиғанду. Амма Йәһва униң қилған ишидин хурсән болмиған.  Уззия өзиниң қилиш һоқуқи болмиған ишни қилғанлиқтин, Худа уни җазалиған. У махав кесилигә гириптар болуп, таки өлгичә шу кесәлдин сақиялмиған еди (Тар. 2-яз. 26:16—21). Биз Уззияниң мисалидин немини үгәндуқ? Мәйли ким болушимиздин қәтъийнәзәр, Муқәддәс китапқа асасланған нәсиһәтни рәт қилсақ, Йәһваниң мақуллишидин мәһрум қалимиз

8. Берилгән нәсиһәткә Аюп қандақ инкас қайтурған?

⁸ Нәсиһәтни рәт қилғанларниң мисаллирини көрүп чиқтуқ. Һазир Муқәддәс китапта нәсиһәтни қобул қилип, Худаниң бәрикәтлиригә еришкәнләрниң мисаллирини көрүп бақайли. Мәсилән, Аюп Худани сөйгән вә уни хурсән қилишни халиған. Амма уму намукәммәл адәм еди. Һәддидин зиядә бесим астида, у бәзи хата көзқарашлирини баян қилған. Нәтиҗидә, Елиху вә Йәһва Худа һәр иккилиси униңға беваситә мәслиһәт бәргән. Аюп қандақ инкас қайтурған? У кәмтәрлик билән нәсиһәтни қобул қилип, мундақ дегән: «Һәқиқәтән, мән чүшәнмигән екәнмән... Шуңа мән сөзлиримдин кечип, топа һәм күлдә товва қилимән». Аюп кәмтәр болғанлиқтин, кейинирәк Йәһва уни бәрикәтлигән (Аюп 42:3—6, 12—17).

9. Нәсиһәтни қобул қилишта Муса қандақ яхши үлгә қалдурған?

⁹ Нәсиһәтни қобул қилғанлар арисида Мусаму яхши бир үлгә. У еғир хаталиқ өткүзгәндин кейин түзитишни қобул қилған еди. Бир қетим Муса қаттиқ ғәзәпләнгәнликтин, Йәһваға шан-шәрәп кәлтүрмигән. Мошу сәвәптин, Йәһва Мусаниң исраилларға вәдә қилған зиминға киришигә рухсәт қилмиған (Сан. 20:1—13). Муса чиқирилған бу қарардин үмүтсизлинип, Йәһвадин бу қарарни қайта ойлишишни өтүнгән. Бирақ Йәһва униңға: «Йетәр саңа, башқа Маңа бундақ параңни қилма»,— дегән (Қ. шәр. 3:23—27). Муса буниңға қандақ инкас қайтурған? У аччиқланмиған, әксичә Йәһваниң қарарини чин дилидин қобул қилған вә Йәһва давамлиқ уни исраилларға йетәкчи қилған (Қ. шәр. 4:1). Аюп вә Муса пәйғәмбәр һәр иккилиси нәсиһәтни қобул қилған. Улар биз үчүн яхши үлгә. Аюп баһанә-сәвәп көрсәтмәй, өз ой-пикирлирини түзәткән. Һәтта Муса шан-шәрәплик имтиязидин айрилип қалған болсиму, садақәтмәнликни сақлап, Йәһваниң нәсиһитини чин жүрәктин қобул қилғанлиғини көрсәткән.

10. а) Пәнд-нәсиһәтләр 4:10—13 айәтләргә асасланғанда, нәсиһәтни қобул қилишниң қандақ пайдиси бар? ә) Бәзи қериндашлар нәсиһәт һәққидә немә дәйду?

¹⁰ Әгәр Аюп вә Мусадәк садақәтмән кишиләрни үлгә қилсақ, биз көп пайдисини көрүмиз (Пәнд-нәсиһәтләр 4:10—13ни оқуң). Нурғун етиқатчи қериндашлиримиз дәл шундақ қилип келиватиду. Конгода яшайдиған Эммануил мундақ дәйду: «Җамаәттики бәзи пишип йетилгән қериндашлар мениң һәқиқәттин чәтнәп кетиватқанлиғимни көрүп, дәрһал ярдәм қолини сунди. Мән уларниң нәсиһитигә қулақ селип, нурғун аваричилиқлардин сақлинип қалдим»  *. Канададики Мэган исимлиқ бир пионер мундақ дәйду: «Нәсиһәтләр дайим аңлиғум йоқ сөзләр болсиму, амма мән уларни қобул қилишим керәк еди». Хорватиядики Марко һәм мундақ дәйду: «Мән бир имтияздин айрилип қалдим. Амма кәйнимгә бурулуп қариғинимда, шуни тонуп йәттимки, мән нәсиһәтни қобул қилғанлиқтин Йәһва билән болған мунасивитимни қайта күчәйтәлидим».

11. Бурадәр Карл Клейн нәсиһәтни қобул қилиш һәққидә немә дегән?

¹¹ Рәһбәрлик кеңәшниң әзаси болған бурадәр Карл Клейн нәсиһәтни қобул қилишта, биз үчүн яхши үлгә қалдурған. У өзиниң тәрҗимиһалида, яхши дости болған Рутерфордниң униңға удул нәсиһәт бәргәндә дәсләптә көңли рәнҗип, нәсиһәтни қобул қилиш қийин болғанлиғини ейтқан. Бурадәр Клейн қайта Рутерфорд билән көрүшкәндә немә иш болғанлиғини тәсвирләп мундақ дегән: «У хошал һалда: “Карл, қандақ  әһвалиң?”— дәп саламлашти. Мән йәнила рәнҗип жүргәчкә, ағзимни мидирлитип, мундақла саламлаштим. У маңа қайтуруп: “Карл, еһтият қил! Шәйтан сени пайлап жүриду!”— деди. Мән хиҗил болуп: “Рутерфорд бурадәр, раст! Мән сизгә хапа болмидим”,— дедим. Амма униңға хапа болғанлиғимни у биләтти. Шуңа у йәнә агаһландуруп: “Сени чүшинимән Карл. Еһтият қил, Шәйтан сени пайлап жүриду!”— деди. Рутерфордниң ейтқанлири тоғра еди. Болупму, бизгә нәсиһәт беришкә тегишлик болғанда, мәсъулийәтлик қериндашлар нәсиһәт бәрсә, шу қериндашлиримизға өч-адавәт сақлап жүрсәк,... асанла Шәйтанниң тузиғиға чүшүп қалимиз» * (Әфәс. 4:25—27). Бурадиримиз Клейн Рутерфордниң нәсиһитини қобул қилған вә улар интайин йеқин достлуқ мунасивәтни сақлап қалған еди.

12. Кәмтәр болуш нәсиһәтни қобул қилишимизға қандақ ярдәм берәләйду? (Зәбур 141:5)

¹² Бизниң нәсиһәтни қобул қилишимизға немә ярдәм берәләйду? Биз чоқум кәмтәр болуп, шуни әстин чиқармаслиғимиз керәкки, биз һәқиқәтән намукәммәл вә бәзидә әхмиқанә ишларни қилимиз. Жуқурида ейтип өткәндәк, Аюп хата көзқарашта болған. Амма у кейин өз көзқаришини түзәткән вә Йәһваниң бәрикитигә еришкән. Немә үчүн? Сәвәви Аюп өзидин яш Елихуниң нәсиһитини қобул қилип, кәмтәрлигини көрсәткән (Аюп 32:6, 7). Бәзидә бизгә нәсиһәт қилған киши биздин яш болуши яки өзүмизни шундақ нәсиһәткә муһтаҗ әмәстәк һис қилишимиз мүмкин. Шундақ чағларда, кәмтәрлик бизниң нәсиһәтни қобул қилишимизға ярдәм берәләйду. Канададики бир ақсақал мундақ дәйду: «Биз өз-өзүмизни башқилар көргәндәк көрәлмәймиз. Әгәр һечким бизгә нәсиһәт бәрмисә, бизниң давамлиқ алға бесишимиз интайин қийин болмамду?» Әлвәттә, һәммимиз муқәддәс роһниң мевисини давамлиқ йетилдүрүп, кишиләргә вәз ейтиш вә тәлим бериш қабилийитимизни өстүрүшни халаймиз (Зәбур 141:5ни оқуң).

13. Берилгән нәсиһәткә қандақ көзқарашта болушимиз керәк?

¹³ Нәсиһәтни Йәһваниң сөйгү-муһәббитиниң ипадиси дәп қараң. Яратқучимиз һемишәм биз үчүн яхши болушини ойлайду (Пәнд н. 4:20—22). У Өз сөзи болған Муқәддәс китап, униңға асасланған нәшири материаллар яки пишип йетилгән етиқатчилар арқилиқ нәсиһәт берип, бизгә болған сөйгү-муһәббитини ипадиләйду. Ибранийларға 12: 9, 10-айәтләр Униң бундақ қилиши «бизниң пайдимиз үчүндур» дәйду.

14. Нәсиһәт берилгәндә немигә диққәт ағдурушимиз керәк?

¹⁴ Нәсиһәтниң берилиш усулиға әмәс, униң мәзмуниға диққәт ағдуруң. Бәзидә биз башқиларниң нәсиһәт қилиш усулини яхши әмәстәк һис қилишимиз мүмкин. Әлвәттә, нәсиһәт бәргүчи қарши тәрәп асан қобул қилалайдиған  усулда ой-пикирини оттурға қоюшқа тиришиши керәк * (Гал. 6:1). Амма биз нәсиһәт аңлиғучи болсақ, қандақ қилишимиз керәк? Биз нәсиһәтниң қандақ берилишигә әмәс, бәлки униң мәзмуниға диққәт қилишимиз керәк. Өз-өзүмиздин мундақ сорап көрсәк болиду: «Нәсиһәт бериш усулини яқтурмисамму, шу ейтилған сөзләр һәқиқәтән орунлуқму? Нәсиһәт бәргүчиниң камчилиғиға диққәт қилмай, нәсиһәттин қандақ пайдилиқ нәрсини үгинәләймән?» Нәсиһәт қандақ усулда берилишигә қаримай, униң пайдисини көрүп йетишкә тиришсақ, дана иш қилған болимиз (Пәнд н. 15:31).

15. Немә үчүн тәшәббускарлиқ билән мәслиһәт соришимиз керәк?

¹⁵ Муқәддәс китап бизни башқилардин мәслиһәт сорашқа дәвәт қилиду. Пәнд-нәсиһәтләр 13:10-айәт мундақ дәйду: «Ким нәсиһәт аңлашқа тәйяр болса, уларда һәқиқий данишмәнлик». Бу сөзләр һәқиқәтән тоғра! Әгәр биз башқиларниң бизгә нәсиһәт қилишини күтмәй, тәшәббускарлиқ билән мәслиһәт сорайдиған болсақ, дана қарарларни чиқирип, иман-етиқатта техиму пишип йетиләләймиз. Шуңлашқа, тәшәббускарлиқ билән мәслиһәт сораң.

16. Қандақ әһвалларда биз тәшәббускарлиқ билән башқилардин мәслиһәт сорисақ болиду?

¹⁶ Қандақ әһвалда тәшәббускарлиқ билән башқилардин мәслиһәт соришимиз мүмкин? Бирқанчә әһвални муһакимә қилип бақайли. 1) Бир қериндаш тәҗрибилик вәз ейтқучини Муқәддәс китап тәтқиқ үгинишигә қатнишишқа тәклип қилиду, кейин яхши тәлим бәргүчи болуш үчүн өзиниң немиләрни қилса болидиғанлиғи һәққидә мәслиһәт сорайду. 2) Яш қериндаш кийим-кечәк сетивалмақчи болуп, етиқатта пишип йетилгән қериндаштин өз таллишиниң мувапиқ яки мувапиқ әмәслигини сорайду. 3) Бир бурадәр тунҗа қетим аммивий нутуқ ейтиду. Шуңа у тәҗрибилик нутуқ сөзлигүчидин, өзиниң нутуғини диққәт билән тиңшап, нутуқ ейтиш қабилийитини ашуруш үчүн қайси җәһәттин тиришиши керәклиги һәққидә мәслиһәт беришни сорайду. Узун жиллар көп қетим нутуқ ейтқан бир бурадәр өзиниң нутуқ ейтиш қабилийитини өстүрүш үчүн башқа тәҗрибиси мол нутуқ ейтқучидин мәслиһәт сорайду.

17. Нәсиһәтниң пайдисини көрүш үчүн немә қилалаймиз?

¹⁷ Бәлким, бирқанчә һәптә яки айлар ичидә, һәммимизгә беваситә яки васитилик һалда нәсиһәт берилиду. Шу вақитта, бу мақалидә муһакимә қилип өткән муһим нуқтиларни әскә елиң. Кәмтәр болуң. Нәсиһәтниң берилиш усулиға әмәс, униң мәзмуниға диққәт ағдуруң. Нәсиһәтни әмәлий қоллинишқа тиришиң. Һечким дана болуп туғулмайду. Амма Худа Сөзи: «Несиһәтни аңлиғин, тәрбийәни қобул қилғин»,— дәп нәсиһәткә қулақ селишқа үндәйду. Әгәр шундақ қилсақ, дана адәм болимиз (Пәнд н. 19:20).