1—3. а) Йәһва Сулайманни немә үчүн яхши көргән вә Сулайман қандақ бәрикәт алған? ә) Бу мақалидә қандақ соалларға җавап алимиз?

 СУЛАЙМАН Исраилниң падишаси болғанда бәк яш еди. Тәхткә олтарғандин көп өтмәй, Йәһва униңға чүшидә көрүнүп: «Саңа беридиғинимни мәндин сориғин»,— дәп ейтқан. Сулайман җававән: «Өз қулуңға Сениң хәлқиңни сотлалайдиған, яхшини ямандин аралайдиған жүрәк бәрсәңди»,— дегән (Пад. 1-яз. 3:5—10). Сулайманниң «пәмлик көңүл» яки итаәтчан қәлб сориғини униң кәмтәр болғанлиғини көрсәткән. Шуниң үчүн Йәһва Сулайманни яхши көргәнлиги һәйран қаларлиқ әмәс (Сам. 2-яз. 12:24). Йәһва яш падишаниң өтүнүшигә шунчилик рази болғанки, униңға «дана вә пәмлик көңүл» бәргән (Пад. 1-яз. 3:12).

² Сулайман садақәтмәнлигини сақлиғинида, мол бәрикәтләргә еришкән. Мәсилән, у Исраилниң Тәңриси Худавәндиниң исмиға атап ибадәтхана селиш шәрипигә егә болған (Пад. 1-яз. 8:20). У Худа бәргән даналиғи билән мәшһур болған. Сулайманниң муқәддәс роһниң тәсири билән ейтқан сөзлири Муқәддәс Язмиларниң үч китавида йезилған. Уларниң бири — Пәнд-нәсиһәтләр китави.

³ «Йеңи дуния тәрҗимисиниң» Пәнд-нәсиһәтләр китавида «қәлб» дегән сөз тәхминән йүз қетим учришиду. Мәсилән, Пәнд-нәсиһәтләр 4:23тә: «Һәммидин авал жүригиңни сақла, чүнки униңдин һаятлиқ мәнбәлири чиқмақта»,— дегән сөзләрни оқуймиз. Бу айәттики «қәлб» дегән сөз немини билдүриду? Мошу соалниң җававини бу мақалидә биливалимиз. Биз йәнә икки соалға җавап алимиз: Шәйтан жүригимизни зәһәрләшкә қандақ һәрикәт қилиду? Қәлбимизни қандақ қоғдалаймиз? Худаға садақәтмән болуп қелиш үчүн мошу муһим соалларниң җававини чүшинишимиз зөрүр.

4, 5. а) Муқәддәс китаптики «қәлб» дегән сөз немини билдүриду? ә) Символлуқ қәлбимизни асрашниң муһимлиғини қайси мисал көрситиду?

⁴ Пәнд-нәсиһәтләр 4:23тики «қәлб» дегән сөз адәмниң қәлбидики һәрбир чоңқур сирларни билдүриду (Пәнд-нәсиһәтләр 20:27ни оқуң). Башқа сөзләр билән ейтқанда, «қәлб» йошурун ойлиримиз, һис-туйғулиримиз, нийәтлиримиз вә арзу-һәвәслиримизни өз ичигә алиду. Бу ташқи көрүнишимиздин башқиларға қандақ адәм болуп көрүнишимизни әмәс, ичимиздә һәқиқәтән қандақ адәм екәнлигимизни билдүриду.

⁵ Символлуқ қәлбимизни асраш немишкә муһим? Мәсилән, ички әзалиримизниң сағлам болуши үчүн, дурус тамақлиниш вә тенимизни дайим чиниқтурушимиз һаҗәт. Шуниңға охшаш, роһий җәһәттин сағлам болуш үчүнму, дайим Муқәддәс китап вә униңға асасланған әдәбиятларни оқуп, Йәһваға болған етиқадимизни көрситип турушимиз керәк. Етиқадимизни көрситиш оқуп-билгәнлиримизни әмәлийәттә қоллиниш вә ишәнчимиз тоғрисида башқиларға ейтиштин ибарәт (Рим. 10:8—10; Яқуп 2:26). Бәзидә ташқи көрүнүшимизгә қарап өзүмизни сағлам дәп ойлайдиғандимиз, лекин әмәлийәттә ағриқ болушимиз мүмкин. Дәл шундақ, роһий ишлар билән бәнт болғинимизға қарап, етиқадимиз мәһкәм дәп ойлайдиғандимиз, бирақ қәлбимиздә яман һәвәсләр йилтиз тартиши мүмкин (Кор. 1-х. 10:12; Яқуп 1:14, 15). Шәйтан бизниң ой-пикримизни бурмилап, униңға охшаш ойлишимизни халайду. У шу мәхситигә йетиш үчүн немә қилиду? Биз өзүмизни қандақ қоғдалаймиз?

6. Шәйтанниң мәхсити немә вә у униңға қандақ йәтмәкчи?

⁶ Шәйтан бизниң униңға охшаш Йәһваниң өлчәмлирини көзгә илмай, өзүмизниң билгинимизни қилип жүридиған исиянчи болушимизни халайду. Әлвәттә, Шәйтан бизни өзигә охшаш ойлашқа вә һәрикәт қилишқа мәҗбурлалмайду. Шуңа у мәхситигә йетиш үчүн башқа амалларни тапқан. Мәсилән, Шәйтан бизни униң тәсири астидики  адәмләр билән қоршайду (Йоһ. 1-х. 5:19). Яман билән дост болуш ой-пикримизни вә иш-һәрикәтлиримизни «бузидиғанлиғини» билсәкму, Шәйтан бизниң улар билән арилишип, яман тәсиргә учришишимизни үмүт қилиду (Кор. 1-х. 15:33). Сулайман падиша дәл шу тузаққа чүшүп қалған. У ялған илаһларға ибадәт қилған көп аялларға өйләнгән. Улар униңға қаттиқ тәсир қилип, аста-аста униң көңлини аздурди. Шундақ қилип, Сулайман Йәһвадин жирақлишип кәткән (Пад. 1-яз. 11:3).

7. Шәйтан ой-пикрини тарқитиш үчүн йәнә немиләрдин пайдилиниду вә биз немә үчүн пәхәс болушимиз керәк?

⁷ Шәйтан башқиларниң һаяти тоғрилиқ һекайиләрниң бизни қизиқтуридиғанлиғини билгәнликтин, өз ой-пикирлирини тарқитиш үчүн телевизийә программилири билән кинолардин пайдиланди. Көргәнлиримиз бизгә қизиқарлиқ болупла қоймай, ой-пикримизгә, һис-туйғулиримизға вә иш-һәрикәтлиримизгә тәсир қилиду. Әйса тәлим бәргәндә бу усулни тоғра пайдиланған. Мәсилән, у меһрибан самарийәлик киши вә адашқан оғул тоғрисида һекайиләрни ейтқан (Мәт. 13:34; Луқа 10:29—37; 15:11—32). Лекин Шәйтанниң ой-пикригә берилгән кишиләр һекайиләр арқилиқ көзқаришимизни бузуши мүмкин. Шуниң үчүн биз зерәк болушимиз керәк. Әлвәттә, қизиқарлиқ, пайдилиқ нәрсиләргә үгитидиған вә көзқаришимизни бузмайдиған кино вә телевизийә программилири бар. Бирақ биз пәхәс болушимиз муһим. Немини көрүшни таллиғанда, өзүмиздин: «Бу кино яки программа мени тән хаһишлиримға берилишкә үндәмду?»— дәп сорисақ болиду (Гал. 5:19—21; Әфәс. 2:1—3). Бирәр программида Шәйтанниң ой-пикрини байқисиңиз, немә қилисиз? Худди жуқумлуқ кесәлдин қачқандәк униңдин қечиң!

8. Ата-анилар балилириға жүригини қоғдашқа қандақ ярдәм берәләйду?

⁸ Шәйтан балиларниң жүригини бузушқа  тиришмақта. Әзиз ата-ана, уларни көзүңларниң қаричуғидәк қоғдаш — силәрниң алаһидә вәзипиңлар. Уларни җисманий тәрәптин қоғдаш үчүн қолуңиздин келидиған һәммини қилидиғанлиғиңиз сөзсиз. Мәсилән, сиз өйүңизни таза тутисиз вә өзүңизниң яки балилириңизниң саламәтлигигә зиян кәлтүридиған һәрқандақ нәрсини ташлаветисиз. Шуниңға охшаш, сиз балилириңизни Шәйтанниң ой-пикри билән зәһәрләнгән кинолар, программилар, электронлуқ оюнлар яки торбәтләрдин қоғдишиңиз керәк. Йәһва балилириңизни роһий җәһәттин һимайә қилиш вәзиписини сизгә тапшурған (Пәнд н. 1:8; Әфәс. 6:1, 4). Шуңа өйүңиздә Муқәддәс китап принциплириға асасланған қаидиләрни орнитиштин қорқмаң. Кичик балилириңизға немини көрүшкә болидиғанлиғини вә немини көрүшкә болмайдиғанлиғини үгитип, униң сәвәвини чүшәндүрүп бериң (Мәт. 5:37). Улар чоң болғансири, Йәһваниң көз алдида неминиң яхши, неминиң яман екәнлиги тоғрисида мулаһизә қилишиға ярдәм бериң (Ибр. 5:14). Балилириңиз сөзүңизгә қариғанда, ишиңиздин көпирәк нәрсиләргә үгинидиғанлиғини унтумаң (Қ. шәр. 6:6, 7; Рим. 2:21).

9. Шәйтан тарқитидиған ойларниң бири қандақ вә у немишкә хәтәрлик?

⁹ Шәйтан бизниң Йәһваниң даналиғиға әмәс, инсаний даналиққа тайинишимиз үчүн жүригимизни зәһәрләшкә тиришиду (Кол. 2:8). Мәсилән, у адәмниң һаятидики әң муһим мәхсәт бай болуш дегән ойни тарқитиду. Шундақ ойлайдиған адәмләр байлиққа қол йәткүзүши яки қол йәткүзәлмәслигиму мүмкин. Мәйли қандақ болсун, улар хәтәрлик йолда. Сәвәви көп пул тепиш үчүн улар саламәтлиги, өйидикиләр билән болған мунасивити вә һәтта Худа билән достлуғидин айрилиду (Тим. 1-х. 6:10). Биз асмандики дана Атимиз пулға болған тоғра көзқарашта болушимизға ярдәм бериватқанлиғи үчүн миннәтдар болушимиз керәк (Вәз 7:12; Луқа 12:15).

10, 11. а) Өзүмизни һимайә қилиш үчүн немә қилишимиз керәк? ә) Қедимда күзәтчиләр немә қилған вә вижданимиз қандақ қилип бизни қоғдалайду?

¹⁰ Қәлбимизни қоғдашни халисақ, хәтәрни байқап, өзүмизни һимайә қилиш үчүн дәрру һәрикәт қилишимиз лазим. Бу қедимдики күзәтчиниң хизмитини есимизгә салиду. Сулайман падишаниң күнлиридә күзәтчиләр шәһәрниң тамлирида туруп, хәтәрни байқиғанда, башқиларни агаһландуратти. Бу мисал Шәйтанниң көзқаришини бузушиға йол бәрмәслик үчүн немә қилиш керәклигимизни чүшинишкә ярдәм бериду.

¹¹ Қедимда күзәтчиләр дәрвазичилар билән һәмкарлашқан (Сам. 2-яз. 18:24—26). Дүшмән йеқинлишиватқанда, улар шәһәрни қоғдаш үчүн дәрвазиниң йепиқ болғанлиғиға көз йәткүзгән (Нәһ. 7:1—3). Муқәддәс китап асасида тәрбийиләнгән вижданимиз b күзәтчигә охшаш, бизни Шәйтанниң һуҗумидин агаһландуруши мүмкин. Башқа сөзләр билән ейтқанда, Шәйтан ой-пикримиз, һис-туйғулиримиз, нийәтлиримиз вә арзу-һәвәслиримизгә тәсир қилмақчи болғанда, вижданимиз бизни агаһландуриду. Демәк, вижданимиз бизни хәвп-хәтәрдин агаһландурғанда,  қәлбимизниң дәрвазисини йепип қоюшимиз керәк.

12, 13. Немә қилишқа аздурулушимиз мүмкин, лекин қандақ һәрикәт қилишимиз керәк?

¹² Шәйтанниң ой-пикри билән зәһәрләнмәслик үчүн өзүмизни қандақ һимайә қилалайдиғанлиғимизни көрситидиған бир мисални көрүп чиқайли. Йәһва «паһишивазлиқ вә һәрхил напаклиқ һәм ачкөзлүк силәрдә һәтта тилғиму елинмисун» дәп үгитиду (Әфәс. 5:3). Әгәр хизмәтдашлар яки синипдашлар җинсий әхлақсизлиқ һәққидә гәп қозғиса, сиз немә қилисиз? Биз «рәзилликни вә бу дунияниң һәвәслирини рәт қилишимиз» керәклигини билимиз (Тит. 2:12). Бизниң күзәтчимиз, виждан, бизни хәтәрдин агаһландуруши мүмкин (Рим. 2:15). Лекин биз униңға қулақ салимизму? Тәңдашлиримизни тиңшашқа яки улар көрситиватқан рәсимләрни көрүшкә аздурулушимиз мүмкин. Бирақ бу дәрвазини йепиш, башқичә ейтқанда, сөзни башқа яққа йөткәш яки шу йәрдин кетишниң вақтидур.

¹³ Тәңдашлиримизниң яман иш қилиш яки яман нәрсиләр һәққидә ойлаш бесимиға қарши туруш үчүн җасарәт керәк. Йәһва Худа тиришчанлиғимизни көрүп, бизгә чоқум Шәйтанниң ой-пикрини рәт қилиш үчүн һаҗәтлик күч вә даналиқ бериду (Тар. 2-яз. 16:9; Йәшая 40:29; Яқуп 1:5). Ундақта, жүригимизни қоғдаш үчүн йәнә немә қилишимиз лазим?

14, 15. а) Қәлбимизниң «дәрвазисини» немигә ечишимиз керәк вә буни қандақ қилалаймиз? ә) Пәнд-нәсиһәтләр 4:20—22дики сөзләр Муқәддәс китапни оқуштин көпирәк пайда елишқа қандақ ярдәм бериду? (« Чоңқур ойлиниш үчүн соаллар» намлиқ рамкиға қараң.)

¹⁴ Қәлбимизни қоғдаш үчүн яман һәвәсләрни рәт қилишла йетәрлик әмәс. Жүригимизни яхши нәрсиләр билән толдурушимиз керәк. Там билән қоршалған шәһәрни мисалға алайли. Дүшмән бесип кирмәслиги үчүн, дәрвазичи дәрвазини япиду. Бирақ бәзи вақитларда шәһәргә озуқ-түлүк яки башқа нәрсиләр киргүзүш үчүн у дәрвазини ачиду. Әгәр шундақ қилмиса, шәһәрниң турғунлири ачарчилиқтин өлүп кетәтти. Дәл шундақ, Худаниң ой-пикри дайим жүригимизгә тәсир қилиши үчүн, қәлбимизниң «дәрвазисини» ечип турушимиз муһим.

¹⁵ Муқәддәс китапта Йәһваниң ой-пикирлири йезилған. Биз уни оқуғанда, Йәһваниң ой-пикирлири бизниң ойлиримиз, һис-туйғулиримиз вә иш-һәрикәтлиримизгә тәсир қилиду. Муқәддәс китапни оқуштин қандақ көпирәк пайда алалаймиз? Буниң үчүн дуа қилишимиз муһим. Бир қериндишимиз мундақ дәйду: «Муқәддәс китапни оқуштин авал, Йәһваға дуа қилип, Сөзидики “карамәт сирларни көрүшни” сораймән» (Зәб. 119:18, КТ). Биз оқуған нәрсиләр һәққидә мулаһизә қилишимиз керәк. Биз дуа қилғанда, оқуғанда, чоңқур ойланғанда, Худаниң Сөзи жүригимизниң қатламлириғичә йетиду вә биз Йәһваниң ой-пикрини яхши көрүшни башлаймиз (Пәнд-нәсиһәтләр 4:20—22ни оқуң; Зәб. 119:97).

16. Көплири JW интернет телевизийәсидин қандақ пайда алиду?

¹⁶ Худаниң ой-пикри бизгә тәсир қилишниң йәнә бир йоли — JW интернет телевизийәсидики мәлуматни көрүш. Бир әр-аял мундақ дәйду: «Һәр айдики программа дуалиримизға җавап болуп кәлмәктә! Көңлүмиз беарам болғанда яки өзүмизни ялғуз һис қилғанда, улар бизни мустәһкәмләйду. Программидики нахшиларни өйдә дайим аңлап туримиз. Тамақ әткәндә, өйни бесиқтурғанда, чай  ичкәндә, уларни тиңшаймиз». Бу программилар жүригимизни қоғдашқа ярдәм бериду. Улар бизни Йәһваға охшаш ойлашқа вә Шәйтанниң тәсиригә қарши турушқа үгитиду.

17, 18. а) Тарихнамә 1-язма 28:9дин көргинимиздәк, Йәһвадин үгәнгәнлиримизни қоллансақ, нәтиҗиси қандақ болиду? ә) Хизқия падишаниң мисалидин қандақ савақ алимиз? б) Давутниң Зәбур 139:23, 24тә асасән бизму немә сорап дуа қилсақ болиду?

¹⁷ Тоғра иш қилишниң нәтиҗисини көргәндә, ишәнчимиз мустәһкәмлиниду (Яқуп 1:2, 3). Йәһва бизни Өзиниң оғул-қизлири дәп аташтин пәхирлиниду. Буни билиш бизни хошал қилип, Уни рази қилиш арзуйимиз күчийиду (Пәнд н. 27:11). Һәрбир синаққа дуч кәлгәндә, көйүмчан Атимизни сөйидиғанлиғимизни вә Униңға пүтүн қәлбимиз билән хизмәт қиливатқанлиғимизни испатлаймиз. Демәк, биз Униңға итаәт қилишни вә ирадисини орунлашни қәтъий қарар қилдуқ (Тарихнамә 1-язма 28:9ни оқуң).

¹⁸ Биз хаталиқларни өткүзимизму? Әлвәттә, чүнки биз намукәммәл инсан. Хаталиқ қилип қойсақ, Хизқия падишаниң мисалини әскә алайли. У хаталиқларни өткүзсиму, товва қилған вә Йәһваға пүтүн қәлби билән хизмәт қилишни давамлаштурған (Йәшая 38:3—6; Тар. 2-яз. 29:1, 2; 32:25, 26). Келиңлар, Шәйтанниң ой-пикримизни зәһәрләш үчүн қиливатқан һәрикәтлиригә қарши турайли. Дуа қилип, Йәһвадин пәмлик көңүл яки итаәтчан қәлб сорайли (Пад. 1-яз. 3:9; Зәбур 139:23, 24ни оқуң). Һәммидин авал жүригимизни қоғдисақ, Йәһваға садақәтмәнлигимизни сақлалаймиз.