Мону вәзийәтни тәсәввур қилиң: Бәхтиярниң икки синипдиши алдиға кәлгәндә, униң жүриги селишқа башлиди. Мошу һәптә улар икки қетим Бәхтиярни тамака чекишкә мәҗбурлимақчи болған. Бу уларниң үчинчи қетим урунуши.

Биринчи синипдиши мундақ дәйду:

У «бир нәрсә» дегән сөзгә алаһидә урғу қоюду вә көзини қисип, янчуғидин бир нәрсини елип, Бәхтиярға суниду.

Униң қолидики тамакини көргәндә, Бәхтиярниң жүриги техиму қаттиқ соқулушқа башлайду.

Әгәр Бәхтиярниң орнида болсиңиз, немә қилаттиңиз?

Бәхтиярниң синипдашлири немә қиливатқанлиғини өзлири чүшәнгәнму? Бу уларниң шәхсий қарариму? Яқ. Уларғиму башқилар бесим көрсәткән. Тәңдашлириниң мақуллишидин айрилип қалмаслиғи үчүн, бу иккиси уларниң дегини билән меңишни мақул көргән.

Әгәр сиз шундақ вәзийәткә дуч кәлсиңиз, тәңдашлириңизниң бесимиға қарши туруп, башқичә һәрикәт қилаламсиз?

1. ХӘВПНИҢ АЛДИНИ ЕЛИҢ

   Муқәддәс китапта: «Зерәк киши бала-қазани алдин-ала көрүп қачар, саддилар алдиға берип зиян тартар»,— дәп йезилған (Пәнд-нәсиһәтләр 22:3).

   Хәвплик вәзийәтләрни алдин-ала көрүшкә болиду. Мәсилән, сиз келиветип, бир топ синипдашлириңизниң тамака чекип турғанлиғини көрдиңиз дәйли. Қийинчилиқни алдин-ала билсиңиз, уни һәл қилалайсиз.

2. ОЙЛИНИҢ

   Муқәддәс китапта: «Вижданиңларни пак сақлаңлар»,— дәп йезилған (Петрусниң 1-хети 3:16).

   Өзүңиздин мундақ сорап көрүң: «Көпчиликниң кәйнидин әгишип маңсам, кейин өзүмни қандақ һис қилимән?» Тоғра, вақитчә тәңдашлириңизниң һөрмитигә еришишиңиз мүмкин, лекин кейин өзүңизни қандақ һис қилисиз? Синипдашлириңизға йеқиш үчүнла сиз өзүңизниң ким екәнлигиңизни унтуп қелишқа тәйярму? (Чиқиш 23:2).

3. ҚАРАР ЧИҚИРИҢ

   Муқәддәс китапта: «Дана адәм еһтият болуп, ямандин нери кетәр»,— дәп йезилған (Пәнд-нәсиһәтләр 14:16).

   Бүгүнму, әтиму, һәммимиз қарар чиқирип, униң ақиветини көрүшимиз керәк. Муқәддәс китапта Йүсүпниң, Аюпниң вә Әйсаниң һаятида тоғра қарар чиқарғанлиғи һәққидә ейтилған. Шундақла натоғра қарар чиқарған Қабил, Әсав, Йәһуда Ишқарийот һәққидә йезилған. Сиз қандақ қарар чиқирисиз?

Муқәддәс китапта: «Кичиккинә нәрсидә садиқ болған киши, көп нәрсидиму садиқ болиду»,— дәп йезилған (Зәбур 37:3). Һәрбир қарарниң ақивети һәққидә алдин ойлап, қарар чиқарған болсиңиз, шу қарарни башқиларға ейтиш оңай болиду. Муниң яхши нәтиҗисини көрүп, хошал болисиз.

Бесим қилғанларға әқил үгитиш керәк болиду дәп ойлап қалмаң. Адәттә ишәшлик аваз билән «ЯҚ» десиңиз йетиду. Қайтмайдиған батур адәм екәнлигиңизни көрситиш үчүн мундақ десиңиз болиду:

• «Аварә болмай қоюңлар».

• «Мән һечқачан мундақ ишқа бармаймән».

• «Мени яхши билмәйдиғанға охшайсиләр».

Асасий гәпни созмастин ишәшлик ейтиң. Шундақ қилсиңиз, уларниң бирдин бесим көрситишни тохтатқанлиғини көрүп, һәйран қелишиңиз мүмкин!

Тәңдашлириңиз сизни заңлиқ қиламду? Улар сизгә: «Һә, немә болди? Қорқуватамсән?» дейиши мүмкин. Адәттә тәңдашлар шундақ заңлиқ арқилиқ сизгә бесим көрситиши мүмкин. Бу бесимға қандақ қарши туралайсиз? Буниң икки йолини қараштурайли.

• Уларниң ейтқиниға чечилмаң. («Һә, қорқумән»,— дәп, сәвәвини қисқичә чүшәндүрүң).

• Өзлиригә соал қоюң. Көзқаришиңизни чүшәндүргәндин кейин уларни мулаһизә қилишқа дәвәт қилиң. «Зиянлиғини билип туруп, тамака чекидиғиниңларға һәйран қалимән».

Тәңдашлириңиз сизни заңлиқ қилишни тохтатмиса, кетиң. Шу йәрдә туруп қалсиңиз, бесимниң техиму күчийиши мүмкинлиги есиңизда болсун. Әгәр кетип қалсиңиз, башқиларниң сизни башқурушиға йол бәрмәй туридиғанлиғиңизни көрситисиз.

Һәқиқәтән, тәңдашларниң бесимидин толуғи билән қечип қутулуш мүмкин әмәс. Лекин немә қилишиңизни өзүңиз қарар қилисиз вә көзқаришиңизни чүшәндүрүп, вәзийәтни қолға алалайсиз. Ахир, таллаш сизниң қолуңизда! (Йәшуа 24:15).