1،‏ 2.‏ ئا)‏ ئۆزىنى تۇتۇۋالالماسلىقنىڭ ئاقىۋېتى قانداق بولۇشى مۇمكىن؟‏ ئە)‏ نېمىشقا ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش ھەققىدە مۇھاكىمە قىلىشىمىز كېرەك؟‏

ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش —‏ يەھۋا خۇدا يېتىلدۈرۈشىمىزگە ياردەم بېرەلەيدىغان خىسلەت (‏گالاتىلىقلارغا 5:‏22،‏ 23‏)‏.‏ يەھۋا خۇدا بۇ خىسلەتنى مۇكەممەل تۈردە كۆرسىتەلەيدۇ.‏ ئەمما نامۇكەممەل ئادەملەر بۇنداق قىلالمايدۇ.‏ بۈگۈنكى كۈندە ئادەملەر دۇچ كېلىدىغان قىيىنچىلىقلارنىڭ كۆپىنچىسى ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى بىلمىگەنلىكتىن پەيدا بولىدۇ.‏ ئۆز-‏ئۆزىنى تۇتۇۋالالمايدىغان ئادەم مۇھىم ئىشلارنى كېيىنگە قالدۇرۇپ،‏ مەكتەپتە ناچار ئوقۇيدۇ ۋە ئىشىنى ياخشى ئورۇندۇيالمايدۇ.‏ شۇنىڭ بىلەن،‏ بۇ خىسلەتنىڭ بولماسلىقى ھاقارەتلىك سۆزلەرنى،‏ ھاراقكەشلىك،‏ زوراۋانلىق،‏ ئاجرىشىش،‏ ئورۇنسىز قەرزگە پېتىش،‏ خۇمارلىق،‏ تۈرمىگە چۈشۈش،‏ روھىي زەربىگە ئۇچراش،‏ جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق يۇقىدىغان كېسەللەر ياكى كۈتمىگەن ھامىلدارلىق قاتارلىق ئاقىۋەتنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن (‏زەبۇر 34:‏11—‏14‏)‏.‏

² ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى بىلمەيدىغان كىشى ئۆزىگىمۇ،‏ باشقىلارغىمۇ قىيىنچلىق تۇغدۇرىدۇ.‏ بۈگۈنكى كۈندە ئۆزىنى تۇتۇۋالالمايدىغان ئادەملەر بارغانسىرى كۆپىيىۋاتىدۇ.‏ بۇ بىزنى ھەيران قالدۇرمايدۇ،‏ چۈنكى خۇدا سۆزىدە بۇ «ئاخىرقى كۈنلەردە» ياشاۋاتقانلىقىمىزنىڭ بىر بەلگۈسى بولىدىغانلىقى بېشارەت قىلىنغان (‏تىموتىيغا 2-‏خەت 3:‏1—‏3‏)‏.‏

3.‏ نېمە ئۈچۈن بىز ئۆزۈمىزنى تۇتۇشىمىز كېرەك؟‏

 ³ نېمە ئۈچۈن بىز ئۆزۈمىزنى تۇتۇۋېلىشىمىز كېرەك؟‏ بۇنىڭ ئىككى مۇھىم سەۋەبى بار.‏ بىرىنچى،‏ ھېس-‏تۇيغۇلىرىنى باشقۇرالايدىغان ئادەمنىڭ قىيىنچىلىقلىرى ئازىراق بولىدۇ.‏ مۇنداق ئادەمگە باشقىلار بىلەن ياخشى مۇناسىۋەتتە بولۇش ئاسانراق ۋە ئۇ ئاچچىقلانمايدۇ،‏ غەم-‏قايغۇ ياكى چۈشكۈنلۈككە بېرىلمەيدۇ.‏ ئىككىنچى،‏ ئېزىقتۇرۇلۇشلارغا قارشى تۇرساق ۋە يامان ھەۋەسلىرىمىزنى تىزگىنلىسەك،‏ خۇدا بىلەن دوستلۇقىمىزنى ساقلايمىز.‏ ئادەم ئاتا بىلەن ھاۋا ئانا مۇنداق قىلالمىدى (‏يارىتىلىش 3:‏6‏)‏.‏ ئۇلارغا ئوخشاش،‏ ھازىر كۆپلىگەن ئادەملەر ئۆزىنى تۇتۇۋالالماسلىق سەۋەبلىك يامان ئاقىۋەتكە قالماقتا.‏

4.‏ يامان ھەۋەسلىرىنى تىزگىنلەش قىيىن بولۇۋاتقان ئادەملەرگە نېمە ياردەم بېرىدۇ؟‏

⁴ يەھۋا خۇدا ئىنسان ئىكەنلىكىمىزنى،‏ شۇڭا ئۆزۈمىزنى تۇتۇۋېلىش بىز ئۈچۈن ئاسان ئەمەسلىكىنى ياخشى بىلىدۇ.‏ شۇنداق بولسىمۇ،‏ ئۇ بىزنىڭ يامان ھەۋەسلىرىمىزنى باشقۇرۇشىمىزنى خالايدۇ (‏پادىشاھلار 1-‏يازما 8:‏46—‏50‏)‏.‏ كۆيۈمچان دوست سۈپىتىدە يەھۋا ھېس-‏تۇيغۇلىرى بىلەن ھەۋەسلىرىنى تىزگىنلەش قىيىن بولۇۋاتقان ئادەملەرگە مېھرىبانلىق بىلەن ياردەم بېرىدۇ.‏ مۇشۇ ماقالىدە بىز يەھۋانىڭ ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش ئۈلگىسىدىن ساۋاق ئالىمىز.‏ شۇنداقلا مۇقەددەس كىتابتىكى ئۆزىنى تۇتۇۋالىغان ۋە ئۆزىنى تۇتۇۋالالمىغان ئادەملەرنىڭ مىساللىرىنى كۆرۈپ چىقىمىز.‏ بۇ جەھەتتە ياردەم بېرىدىغان ئەمەلىي مەسلىھەتلەرنىمۇ قاراپ چىقىمىز.‏

5،‏ 6.‏ يەھۋا خۇدا ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشتا قانداق ئۈلگە كۆرسەتتى؟‏

⁵ يەھۋا خۇدا ھەممە تەرەپتىن مۇكەممەل بولغانلىقتىن،‏ مۇكەممەل ھالدا ئۆزىنى تۇتالايدۇ (‏تەكرار قانۇن 32:‏4‏)‏.‏ لېكىن بىز نامۇكەممەل.‏ شۇنداق بولسىمۇ،‏ ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشتا ئۇنى قانداق ئۈلگە قىلساق بولىدۇ،‏ بۇنىڭ ئۈچۈن يەھۋانىڭ ئۈلگىسىنى قاراپ چىقىشىمىز لازىم.‏ شۇ چاغدا كۆڭلۈمىزنى يېرىم قىلىدىغان ۋەزىيەتلەرگە دۇچ كەلگەندە،‏ ئۆزۈمىزنى قانداق توغرا تۇتۇش كېرەكلىكىنى بىلىمىز.‏ ئۇنداقتا،‏ يەھۋا قانداق ۋەزىيەتلەردە ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش خىسلىتىنى كۆرسەتكەن؟‏

⁶ شەيتان ئېرەم باغدا ئىسىيان كۆتەرگەندە،‏ يەھۋا قانداق ئىنكاس قايتۇرغانلىقى ھەققىدە ئويلاپ كۆرەيلى.‏ ئىبلىسنىڭ قىلغان ئىشى خۇدانىڭ ئاسماندىكى ھەممە سادىق خىزمەتچىلىرىنىڭ غەزەب-‏نەپرىتىنى قوزغاپ،‏ ھاڭ-‏تاڭ قالدۇردى.‏ بەلكىم،‏ شەيتاننىڭ كاساپىتىدىن بولۇۋاتقان قايغۇ-‏ھەسرەت ھەققىدە ئويلىغىنىڭىزدا،‏ سىزدە نەق شۇنداق ھېس-‏تۇيغۇلار پەيدا بولىدىغاندۇ.‏ لېكىن،‏ يەھۋا ئاچچىقلىنىشقا ئالدىرىماي،‏ مەسىلىنى ئىنتايىن توغرا ھەل قىلدى.‏ ئۇ غەزەپكە بېرىلمەي،‏ شەيتاننىڭ ئىسىيانىغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىدە ئادالەت ھەرىكەت قىلدى (‏چىقىش 34:‏6؛‏ ئايۇپ 2:‏2—‏6‏)‏.‏ نېمىشقا يەھۋا ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە يول قويدى؟‏ سەۋەبى ئۇ ھېچكىمنىڭ ھالاك بولۇشىنى خالىماي،‏ «ئەمما ھەممىسىنىڭ توۋۋا قىلىشىنى خالايدۇ» (‏پېترۇسنىڭ 2-‏خېتى 3:‏9‏)‏.‏

7.‏ يەھۋا خۇدانىڭ ئۈلگىسى بىزگە نېمىنى ئۆگىتىدۇ؟‏

⁷ يەھۋانىڭ ئۈلگىسى بىزگە پۇختا ئويلىنىپ ھەرىكەت قىلىش ۋە بىردىنلا تېرىكىپ كەتمەسلىكنى ئۆگىتىدۇ.‏ شۇڭا مۇھىم مەسىلىنى قارار قىلىشتىن ئاۋۋال،‏ ۋاقىت چىقىرىپ ياخشى ئويلىنىڭ.‏ توغرا سۆزلەپ،‏ توغرا ھەرىكەت قىلىش ئۈچۈن دانالىق سوراپ دۇئا قىلىڭ (‏زەبۇر 141:‏3‏)‏.‏ ئاچچىقلانغاندا ياكى خاپا بولغاندا،‏ قىزىق قانلىق بىلەن ھەرىكەت قىلىش ئاسان.‏ شۇ سەۋەبتىن،‏ كۆپ ئادەملەر  ئويلانمايلا ئېيتقان سۆزلىرىگە ياكى قىلغان ئىشلىرىغا پۇشايمان قىلىدۇ (‏پەندى-‏نەسىھەت 14:‏29؛‏ 15:‏28؛‏ 19:‏2‏)‏.‏

8.‏ ئا)‏ ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنىڭ ياخشى ئۈلگىلىرىنى قەيەردىن تاپساق بولىدۇ؟‏ ئە)‏ پوتىپارنىڭ ئايالى ئۇنى ئازدۇرماقچى بولغاندا،‏ يۈسۈپكە نېمە ياردەم بەردى؟‏ (‏ماقالىنىڭ بېشىدىكى رەسىمگە قاراڭ.‏)‏

⁸ مۇقەددەس كىتابتىكى قايسى مىساللار ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەيدۇ؟‏ مەسىلەن،‏ ياقۇپنىڭ ئوغلى يۈسۈپنى ئالايلى.‏ ئۇ پىرەۋننىڭ باش قوغدىغۇچىسى پوتىپارنىڭ ئۆيىدە خىزمەت قىلىپ يۈرگەندە،‏ ئېزىقىشقا قارشى تۇرغان.‏ يۈسۈپكە پوتىپارنىڭ ئايالىنىڭ كۆزى چۈشۈپ قالدى،‏ سەۋەبى ئۇ «چىرايلىق ھەم قەددى-‏قامىتى كېلىشكەن ئەر كىشى» ئىدى.‏ شۇڭا،‏ ئۇ بىرنەچچە قېتىم يۈسۈپنى ئېزىقتۇرماقچى بولدى.‏ يۈسۈپنىڭ بۇ ئازدۇرۇشقا قارشى تۇرۇشىغا نېمە ياردەم بەردى؟‏ ئۇ ئازدۇرۇلۇپ كېتىشنىڭ قانداق ئاقىۋەت ئېلىپ كېلىدىغانلىقى توغرىسىدا ئالدىن-‏ئالا پۇختا ئويلىنىشقا ۋاقىت چىقارغان ئوخشايدۇ.‏ كېيىن،‏ بۇ ئايال ئۇنىڭ كىيىمىنى تۇتۇۋالغاندا،‏ ئۇ ئۇنىڭدىن قېچىپ كەتتى.‏ يۈسۈپ:‏ «قانداقمۇ مەن بۇنداق زور ياۋۇزلۇقنى قىلىپ،‏ خۇدا ئالدىدا گۇناھكار بولاي؟‏»—‏دېدى (‏يارىتىلىش 39:‏6،‏ 9؛‏ پەندى-‏نەسىھەت 1:‏10نى ئوقۇڭ)‏.‏

9.‏ ئېزىقتۇرۇلۇشقا قارشى تۇرۇش ئۈچۈن قانداق ئالدىن-‏ئالا تەييارلىنالايسىز؟‏

⁹ يۈسۈپنىڭ مىسالىدىن قانداق ساۋاق ئالالايمىز؟‏ خۇدانىڭ قانداقتۇ بىر قانۇنىنى بۇزۇشقا ئازدۇرۇلساق،‏ بۇ ئازدۇرۇلۇشقا قارشى تۇرۇشىمىز كېرەك.‏ يەھۋا گۇۋاھچىسى بولمىغاندا،‏ بەزى بىرىمىز ئارتۇق يەپ-‏ئىچىش،‏ ھاراقكەشلىك،‏ تاماكا ياكى نەشە چېكىش،‏ جىنسىي ئەخلاقسىزلىقتەك ئىشلار بىلەن شۇغۇللانغان.‏ چۆمدۈرۈلۈش مۇراسىمىدىن ئۆتكەندىن كېيىنمۇ بۇ بىز ئۈچۈن تېخىغىچە ئېزىقتۇرۇش بولۇشى مۇمكىن.‏ ئەگەر سىزمۇ شۇنداق ۋەزىيەتتە بولسىڭىز،‏ ئېزىقتۇرۇلۇشقا دۇچ كەلگەندە يەھۋا بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىڭىزگە قانچىلىك كۆپ زىيان ئەكېلىدىغانلىقى ھەققىدە ئويلىنىش ئۈچۈن ۋاقىت ئاجرىتىڭ.‏ قانداق ۋەزىيەتلەردە ئازدۇرۇلۇشىڭىز مۇمكىن ئىكەنلىكىنى ئېنىقلاپ،‏ ئۇلاردىن قانداق نېرى تۇرۇشنى قارار قىلسىڭىز بولىدۇ (‏زەبۇر 26:‏4،‏ 5؛‏ پەندى-‏نەسىھەت 22:‏3‏)‏.‏ مەيلى قانداق ۋاقىتتا بولسۇن،‏ شۇنداق سىناققا دۇچ كەلسىڭىز،‏ ئېزىقتۇرۇلۇشقا قارشى تۇرۇش ئۈچۈن يەھۋادىن دانالىق بىلەن ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش خىسلىتىنى سوراڭ.‏

10،‏ 11.‏ ئا)‏ مەكتەپتە كۆپ ياشلار قانداق قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كېلىۋاتىدۇ؟‏ ئە)‏ خۇدا قانۇنىنى بۇزۇشقا ئېزىقتۇرۇلغاندا،‏ ياش قېرىنداشلارغا بۇنىڭغا قارشى تۇرۇشقا نېمە ياردەم بېرىدۇ؟‏

¹⁰ يۈسۈپنىڭكىگە ئوخشاش ۋەزىيەت بۈگۈنكى كۈندە كۆپ ياش مەسىھىيلەرنىڭ بېشىدىن ئۆتۈۋاتىدۇ.‏ ئۇلارنىڭ بىرى —‏ كىمبېرلى ئىسىملىق قېرىنداش.‏ سىنىپداشلىرى پات-‏پات دەم ئېلىش كۈنلىرى بىرسى بىلەن جىنسىي ئالاقىدە بولغانلىقى ھەققىدە ئېيتىپ ماختىنىدېكەن.‏ ئەمما كىمبېرلى ئۇلارنىڭ پاراڭلىرىغا ئارلاشمىغان.‏ ئۇنىڭ ئېيتىشىچە،‏ باشقىلاردىن پەرىقلىق بولغانلىقى ئۈچۈن،‏ بەزىدە ئۆزىنى «يالغۇز ۋە ھېچكىمگە كېرەك ئەمەس» ھېس قىلغان.‏ سىنىپداشلىرى ئۇنى بىرەر يىگىت بىلەن يۈرمىگەنلىكى ئۈچۈن ئەخمەق دېيىشكەن.‏ لېكىن،‏ ئەمەلىيەتتە ئۇ دانا ھەرىكەت قىلىۋاتىدۇ.‏ سەۋەبى كىمبېرلى ياش ۋاقتىدا ئادەمنىڭ جىنسىي ھەۋىسىنىڭ بەك كۈچلۈك بولىدىغانلىقىنى ياخشى بىلىدۇ (‏تىموتىيغا 2-‏خەت 2:‏22‏)‏.‏ سىنىپداشلىرى ئۇنىڭدىن:‏ «سەن تېخى ھېچكىم بىلەن بولمىدىڭمۇ؟‏»—‏دەپ پات-‏پات سورايدۇ.‏ كىمبېرلى مۇشۇ پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ،‏ نېمىشقا ھېچكىم بىلەن جىنسىي ئالاقىدە بولماسلىققا  قارار قىلغانلىقىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ.‏ ئەخلاقسىزلىق قىلىشقا دەۋەت قىلىنىپ،‏ شۇنداق بېسىم ئاستىدا بۇنىڭدىن باش تارتىشقا بەل باغلىغان ياش مەسىھىيلەردىن پەخىرلىنىمىز.‏ يەھۋامۇ ئۇلاردىن پەخىرلىنىدىغانلىقى سۆزسىز!‏

¹¹ مۇقەددەس كىتابتا جىنسىي ئەخلاقسىزلىقنىڭ ئازدۇرۇلۇشىغا قارشى تۇرمىغان ئادەملەرنىڭ مىساللىرىمۇ بار.‏ بۇ مىساللار ئۆزىگە ئىگە بولالمىغانلىقنىڭ ئاقىۋېتى قانچىلىك يامان بولىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.‏ ئەگەر سىز كىمبېرلىنىڭكىگە ئوخشاش ۋەزىيەتكە چۈشۈپ قالسىڭىز،‏ پەندى-‏نەسىھەت نىڭ 7-‏بابىدىكى ئەقىلسىز يىگىتنى ئېسىڭىزغا ئېلىڭ.‏ شۇنداقلا ئامنوننىڭ قىلغان ئىشى قانداق يامان نەتىجە ئېلىپ كەلگەنلىكى ھەققىدە ئويلىنىپ كۆرۈڭ (‏سامۇئىلنىڭ 2-‏يازمىسى 13:‏1،‏ 2،‏ 10—‏15،‏ 28—‏32‏)‏.‏ ئاتا-‏ئانىلار ئائىلىۋى ئىبادەتتە مۇشۇ مىساللارنى مۇھاكىمە قىلىش ئارقىلىق بالىلىرىغا ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش ئارقىلىق دانالىقنى يېتىلدۈرەلەيدىغانلىقىنى ئۆگىتەلەيدۇ.‏

12.‏ ئا)‏ يۈسۈپ قېرىنداشلىرىغا بولغان ھېس-‏تۇيغۇسىنى قانداق تىزگىنلىگەن؟‏ ئە)‏ قايسى ۋاقىتلاردا ھېس-‏تۇيغۇمىزنى تىزگىنلەشكە توغرا كېلىدۇ؟‏

¹² باشقا بىر ۋەزىيەتتە يۈسۈپ ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشتا يەنە بىر قېتىم ئىجابىي ئۈلگە كۆرسەتكەن.‏ بۇ ئۇنىڭ قېرىنداشلىرى مىسىرغا ئوزۇق-‏تۈلۈك سېتىۋېلىشقا كەلگەندە يۈز بەرگەن.‏ ئاكىلىرىنىڭ يۈرىكىدە نېمە بار ئىكەنلىكىنى چۈشىنىش ئۈچۈن،‏ يۈسۈپ ئۇلارنىڭ قېرىندىشى ئىكەنلىكىنى بىردىن ئېيتمىغانىدى.‏ تەسىرلىنىپ كەتكەندە،‏ ئۇ ئالدىراپ چىقىپ ئىچكىرى بۆلمىگە كىرىپ،‏ ھۆكۈرەپ يىغلاپ كەتكەن (‏يارىتىلىش 43:‏30،‏ 31؛‏ 45:‏1‏)‏.‏ ئەگەر بىر قېرىنداشنىڭ ئىشى سىزنى خاپا قىلسا،‏ يۈسۈپنى ئۈلگە قىلىپ ئۆزىڭىزنى تۇتسىڭىز،‏ بۇ سىزنى كېيىن قىزىق قانلىق بىلەن سۆزلەشتىن ياكى ھەرىكەت قىلىشتىن ساقلاپ قالىدۇ (‏پەندى-‏نەسىھەت 16:‏32؛‏ 17:‏27‏)‏.‏ ئېھتىمال،‏ سىزنىڭ تۇغقىنىڭىز جامائەتتىن چىقىرىلغاندۇ.‏ شۇنداق بولسا،‏ ئۇنىڭ بىلەن ئورۇنسىز ئارىلاشماسلىق ئۈچۈن ھېس-‏تۇيغۇلىرىڭىزنى تىزگىنلەشكە توغرا كېلىدۇ.‏ بۇ ئاسان ئەمەس.‏ لېكىن يەھۋا ئۈلگە قىلىۋاتقانلىقىڭىزنى ۋە ئۇنىڭ تەلىپىنى ئورۇنلاۋاتقانلىقىڭىزنى چۈشەنسىڭىز،‏ بۇ ئاسانراق بولىدۇ.‏

13.‏ داۋۇت پادىشاھنىڭ ھاياتىدا بولغان ۋەقەلەردىن نېمىنى ئۆگىنىمىز؟‏

¹³ داۋۇت پادىشاھنىڭ ئۈلگىسىدىنمۇ ساۋاق ئالالايمىز.‏ سائۇل بىلەن شىمىي ئۇنى يامانلىققا ئىشتەرمەكچى بولغاندا،‏ داۋۇت غەزەپلەنمىگەن ۋە ھوقۇقىنى ئىشلىتىپ ئۇلارغا قارشى تۇرمىغان (‏سامۇئىلنىڭ 1-‏يازمىسى 26:‏9—‏11؛‏ سامۇئىلنىڭ 2-‏يازمىسى 16:‏5—‏10‏)‏.‏ شۇنداق بولسىمۇ،‏ داۋۇت ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى بىلمىگەن ۋاقىتلارمۇ بولغان.‏ بۇنى ئۇنىڭ بەتشەبا بىلەن قىلغان گۇناھىدىن ۋە نابالنىڭ ئاچكۆزلۈكىگە دەسلەپ قانداق ئىنكاس قايتۇرغانلىقىدىن بىلىمىز (‏سامۇئىلنىڭ 1-‏يازمىسى 25:‏10—‏13؛‏ سامۇئىلنىڭ 2-‏يازمىسى 11:‏2—‏4‏)‏.‏ داۋۇتتىن مۇھىم ساۋاق ئالالايمىز.‏ بىرىنچىدىن،‏ بولۇپمۇ خۇدا خەلقىنىڭ ئارىسىدىكى نازارەتچىلەر ئۆز ھوقۇقىنى ناتوغرا ئىشلەتمەسلىكى ئۈچۈن ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشى كېرەك.‏ ئىككىنچىدىن،‏ ھېچبىرىمىز ئېزىقتۇرۇشلار مېنى چۆگلەپ ئۆتۈپ كېتىدۇ دەپ،‏ ئۆزۈمىزگە ھەددىدىن تاشقىرى ئىشەنمەسلىكىمىز كېرەك (‏كورىنتلىقلارغا 1-‏خەت 10:‏12‏)‏.‏

14.‏ بىر بۇرادەر قانداق ۋەقەگە دۇچ كەلگەن ۋە شۇنىڭدەك ۋەزىيەتلەردە سەۋرچان بولۇش نېمىشقا مۇھىم؟‏

¹⁴ ئۆزىڭىزنى تۇتۇشنى ياخشىراق ئۆگىنىش ئۈچۈن نېمە قىلسىڭىز بولىدۇ؟‏ لۇئىژى ئىسىملىك  بۇرادەر دۈچ كەلگەن ۋەقەگە قاراپ باقايلى.‏ بىر ماشىنا ئۇنىڭ ماشىنىسىنىڭ كەينىگە كېلىپ ئۇرۇلىدۇ.‏ بۇ باشقا ماشىنىنىڭ شوپۇرىنىڭ سەۋەنلىكى بولسىمۇ،‏ ئۇ لۇئىژىغا ۋاقىراپ،‏ ئۇنىڭ بىلەن سوقۇشماقچى بولدى.‏ لۇئىژى سەۋرچان بولۇش ئۈچۈن دۇئادا يەھۋادىن ياردەم سوراپ،‏ شۇ كىشىنىمۇ سەۋرچان بولۇشقا ئۈندىگەن.‏ لېكىن،‏ بۇ ئەر كىشى ۋاقىراشنى توختاتمىغان.‏ لۇئىژى ئۇنىڭ ماشىنىسىنىڭ نۇمۇرىنى يېزىۋېلىپ،‏ ئۇ كىشى تېخى ۋاقىراپ-‏جاقىراۋاتقاندا،‏ كېتىپ قالغان.‏ بىر ھەپتىدىن كېيىن،‏ لۇئىژى ۋەز قىلغاندا بىر ئايالغا قايتا يولۇقىدۇ.‏ شۇ ئايالنىڭ يولدىشى دەل شۇ شوپۇر بولۇپ چىققان!‏ بۇ ئەر كىشى ئۆزىنىڭ قىلىقى ئۈچۈن خىجىل بولۇپ،‏ كەچۈرۈم سورىغان.‏ ئۇ لۇئىدژىنىڭ ماشىنىسىنى چاپسانراق ئوڭشاش ئۈچۈن،‏ ھەرىكەت قىلىدىغانلىقىنى ئېيتىقان.‏ بۇ كىشى مۇقەددەس كىتاب ھەققىدىكى مۇھاكىمىگە قوشۇلۇپ،‏ ياخشى تىڭشىغان.‏ مۇشۇ ۋەقەدىن كېيىن،‏ لۇئىژى بايىقى ماشىنىنى ئۇرغان ۋاقىتتا سەۋرچان بولۇپ،‏ قانچىلىك توغرا قىلغىنىنى ۋە ئاچچىققا بېرىلىپ كەتكەن بولسا،‏ ئاقىۋېتى قانداق يامان بولىدىغانلىقىنى چۈشەنگەن ‏(‏كورىنتلىقلارغا 2-‏خەت 6:‏3،‏ 4نى ئوقۇڭ)‏.‏

15،‏ 16.‏ مۇقەددەس كىتابنى تەتقىق قىلىش سىزگە ۋە ئائىلىڭىزگە ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى يېتىلدۈرۈشگە قانداق ياردەم بېرىدۇ؟‏

 ¹⁵ مۇقەددەس كىتابنى پۇختا ۋە مۇنتىزىم ھالدا تەتقىق قىلىش مەسىھىيلەرنىڭ ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى يېتىلدۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ.‏ خۇدا يەشۇئاغا نېمە ئېيتقانلىقىنى ئېسىمىزغا ئالايلى:‏ «بۇ قانۇن كىتابىنى ئۆز ئاغزىڭدىن نېرى تۇتماي،‏ ئۇنىڭ ئىچىدە پۈتۈلگەننىڭ ھەممىسىنى تۇتاي دەپ،‏ ئۇنى كېچە-‏كۈندۈز ئويلاپ تۇرغىن.‏ ئۇنداق قىلساڭ،‏ سېنىڭ يوللىرىڭ سائادەتلىك بولۇپ،‏ ئۆزۈڭ راۋاجلىق بولىسەن» (‏يەشۇئا 1:‏8‏)‏.‏ بىراق مۇقەددەس كىتابنى تەتقىق قىلىش ئۆزىڭىزنى تۇتۇشقا قانداق ياردەم بېرىدۇ؟‏

¹⁶ مۇقەددەس يازمىلاردا ئۆزۈمىزنى تۇتۇۋېلىشنىڭ ياخشى نەتىجە ۋە بۇ خىسلەتنىڭ كەملىكى يامان ئاقىۋەت ئېلىپ كېلىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدىغان ئېنىق مىساللار بار.‏ يەھۋا خۇدا بۇ ۋەقەلەرنى بىكارغا يازدۇرۇپ قويمىغان (‏رىملىقلارغا 15:‏4‏)‏.‏ شۇڭا ئۇلارنى ئوقۇپ،‏ تەتقىق قىلىپ،‏ ئۇلار ھەققىدە چوڭقۇر ئويلانغانلىقىمىز توغرا.‏ ئوقۇغىنىڭىزنى ئۆزىڭىز ۋە ئائىلىڭىز قانداق پايدىلىنالايدىغانلىقىنى چۈشىنىشكە تىرىشىڭ.‏ يەھۋادىن سۆزىدىكى مەسلىھەتكە قۇلاق سېلىشقا ياردەم سوراڭ.‏ قانداقتۇ بىر ساھەدە ئۆزىڭىزنى تۇتالمايدىغانلىقىڭىزنى بايقىسىڭىز،‏ بۇنىڭغا كۆز يۇمماڭ.‏ ئاندىن مۇشۇ ھەققىدە دۇئا قىلىپ،‏ قانداقلارچە ياخشىلاشقا بولىدىغانلىقىنى چۈشىنىش ئۈچۈن بار كۈچىڭىزنى سېلىڭ (‏ياقۇپ 1:‏5‏)‏.‏ ماتېرىياللارنى تەتقىق قىلىش ئەمەلىي مەسلىھەتلەرنى تېپىشىڭىزغا ياردەم بېرىشى شەك-‏شۈبھىسىزدۇر.‏

17.‏ ئاتا-‏ئانىلار بالىلىرىغا ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى قانداق ئۆگەتسە بولىدۇ؟‏

¹⁷ بالىلىرىڭىزنىڭ ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشنى يېتىلدۈرۈشىگە قانداق ياردەم بېرەلەيسىز؟‏ ئەلۋەتتە،‏ ئاتا-‏ئانا بالىسىنىڭ بۇ خىسلەت بىلەن تۇغۇلمىغانلىقىنى بىلىدۇ.‏ شۇڭا ئۇلار بالىلىرىنى ياخشى خىسلەتلەرگە ئۆز ئۈلگىسى بىلەن ئۆگىتىشى لازىم (‏ئەفەسلىكلەرگە 6:‏4‏)‏.‏ بالىلىرىڭىزدا ئۆزىنى تۇتۇۋېلىش كەمچىل بولۇۋاتقانلىقىنى كۆرسىڭىز،‏ ئۆزىڭىز بۇ تەرەپتىن ياخشى ئۈلگە كۆرسەتكەن-‏كۆرسەتمىگەنلىكىڭىزنى تەكشۈرۈپ كۆرۈڭ.‏ ۋەز ئىشىغا قاتنىشىش،‏ جامائەت ئۇچرىشىشلىرىغا بېرىش ھەم ئائىلىۋى ئىبادەتنى ئۆتكۈزۈشتە مۇنتىزىم بولغانلىقىڭىز ياخشى ئۈلگە ئىكەنلىكىنى ئۇنتۇماڭ.‏ بالىلىرىڭىزنىڭ ئىلتىماسى ئورۇنسىز بولسا،‏ «ياق» دەپ ئېيتىشتىن قورقماڭ!‏ يەھۋا خۇدا ئادەم ئاتا بىلەن ھاۋا ئانىغا بەلگۈلۈك چەكلىمىنى ئورناتقان.‏ بۇ ئۇلارغا يەھۋانىڭ ھوقۇقىنى ھۆرمەتلەشكە ياردەم بەردى.‏ شۇنىڭغا ئوخشاش،‏ ئاتا-‏ئانىلار بالىلىرىنى تەربىيىلەپ،‏ ياخشى ئۈلگە كۆرسىتىش ئارقىلىق ئۇلارنى ئۆزىنى تۇتۇۋېلىشقا ئۆگىتەلەيدۇ.‏ خۇدانىڭ ھوقۇقىغا بولغان مېھىر-‏مۇھەببەت ۋە ئۇنىڭ تەلەپلىرىگە بولغان ھۆرمەت —‏ بالىلىرىڭىز ئۆگىنىشى كېرەك ئەڭ بىباھا خىسلەتلەردۇر ‏(‏پەندى-‏نەسىھەت 1:‏5،‏ 7،‏ 8نى ئوقۇڭ)‏.‏

18.‏ نېمىشقا دوستلارنى دانالىق بىلەن تاللىشىمىز كېرەك؟‏

¹⁸ ئاتا-‏ئانا بولساقمۇ،‏ بولمىساقمۇ ھەممىمىز دوستلارنى دانالىق بىلەن تاللاش كېرەك.‏ ئەگەر دوستلىرىڭىز يەھۋا خۇدانى ياخشى كۆرسە،‏ ئۇلار سىزنى ياخشى مەقسەتلەرنى قويۇشقا ۋە يامانلىقتىن نېرى بولۇشقا ئۈندەيدۇ (‏پەندى-‏نەسىھەت 13:‏20‏)‏.‏ ئۇلارنىڭ ياخشى ئۈلگىسى ئۆزىڭىزنى تۇتۇۋېلىشقا دەۋەت قىلىدۇ.‏ سىزنىڭ ياخشى ئۈلگىڭىزمۇ،‏ ئۇلارغا ئىجابىي تەسىر قىلىدىغانلىقى سۆزسىز.‏ ئۆزۈمىزنى تۇتۇۋېلىش ئارقىلىق خۇدانىڭ مەقبۇل قىلىشىغا ئېرىشىپ،‏ ھاياتتىن بەھرىمان بولۇپ،‏ ھەم يېقىنلىرىمىز بىلەن ياخشى مۇناسىۋەتتە بولالايمىز.‏