1،‏ 2.‏ ئا)‏ نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپنىڭ ئۈلگىلىرىنى قاراشتۇرۇش نېمىشقا بىزگە تەسەللى بېرىدۇ؟‏ ئە)‏ ھەزقىيال 14:‏14تىكى سۆزلەرنى ھەزقىيال قاچان يازغان؟‏

سالامەتلىك،‏ پۇل ياكى زىيانكەشلىككە ئۇچراش دېگەندەك قيىنچىلىقلارنى باشتىن كەچۈرۈۋاتامسىز؟‏ بەزىدە يەھۋاغا خۇشاللىق بىلەن خىزمەت قىلىش قىيىنمۇ؟‏ شۇنداق چاغلاردا نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپنىڭ ۋەقەلىرىنى قاراشتۇرۇش سىزگە تەسەللىي بېرىشى مۇمكىن.‏ ئۇلارمۇ نامۇكەممەل ئىدى ۋە بىزگە ئوخشاش قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن ۋە بەزىدە ھەتتا ھاياتىغا خەۋپ تۇغدۇرىدىغان ۋەقەلەرمۇ يۈز بەرگەن.‏ ئەمما،‏ ئۇلار سادىقلىقىنى ساقلىغانلىقتىن،‏ يەھۋا ئۇلارنى ئىشەنچ ۋە ئىتائەتچانلىقنىڭ ئۈلگىلىرى،‏ دەپ سانىغان ‏(‏ھەزقىيال 14:‏12—‏14نى ئوقۇڭ)‏.‏

² ھەزقىيال بۇ ماقالىنىڭ ئاساسىي ئايىتىنى مىلادىدىن بۇرۇنقى 612-‏يىلى بابىلون ئۆلكىسىدە يازغان * (‏ئىزاھاتقا قاراڭ)‏ (‏ھەزقىيال  1:‏1؛‏ 8:‏1‏)‏.‏ بۇنىڭدىن بىراز ۋاقىت ئۆتۈپ،‏ مىلادىن بۇرۇنقى 607-‏يىلى يېرۇسالىم شەھىرى ۋەيران قىلىنغان.‏ شۇ زاماندا يېرۇسالىمدا نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپنىڭكىگە ئوخشاش ئېتىقاد ھەم ئىتائەتچانلىقنى كۆرسەتكەن ناھايىتى ئازلا ئادەم ئامان قالغان (‏ھەزقىيال 9:‏1—‏5‏)‏.‏ ئۇلارنىڭ ئارىسىدا يەرەمىيا،‏ بارۇق،‏ ئەبەد-‏مەلەك ۋە رەقابنىڭ جەمەتىدىكىلەر بار ئىدى.‏

3.‏ بۇ ماقالىدە نېمە ھەققىدە مۇھاكىمە قىلىمىز؟‏

³ بۈگۈنكى كۈندىمۇ يەھۋا سادىق دەپ ھېسابلايدىغان،‏ يەنى نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپقا ئوخشاش ئادەملەرلا مۇشۇ رەزىل دۇنيانىڭ ئاخىرىدا ئامان قالىدۇ (‏ۋەھىي 7:‏9،‏ 14‏)‏.‏ شۇڭا،‏ بۇ ئۈچ كىشى يەھۋانىڭ كۆز ئالدىدا نېمە ئۈچۈن ھەققانىي بولالىغانلىقى ھەققىدە قاراپ چىقايلى.‏ بىز ئۇلارنىڭ 1)‏ ھەرقايسى قانداق قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەنلىكىنى ۋە 2)‏ ئېتىقادى بىلەن ئىتائەتچانلىقىنى قانداق ئۈلگە قىلالايدىغانلىقىمىزنى مۇھاكىمە قىلىمىز.‏

4،‏ 5.‏ نۇھ قانداق قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن؟‏ نۇھنىڭ يەھۋاغا سادىق بولۇشى نېمە ئۈچۈن ئاسانغا چۈشمىگەن؟‏

⁴ نۇھ قانداق قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن؟‏ نۇھنىڭ بوۋىسىنىڭ دادىسى بولغان ھانۇخنىڭ زامانىدا رەزىل ئادەملەر كۆپ بولغان.‏ ئۇلار يەھۋا ھەققىدە «ئىسىيانكار گەپلەرنى» ئېيتقان (‏يەھۇدا 14،‏ 15‏)‏.‏ شۇ ۋاقىتتىن تارتىپ،‏ ئادەملەر بارغانسىرى زوراۋان بولۇپ،‏ نۇھنىڭ كۈنلىرىدە دۇنيا «زۇلۇملۇققا تولدى».‏ يامان پەرىشتىلەر يەرگە ئادەم سىياقىغا كىرىپ چۈشۈپ،‏ ئاياللارنى خوتۇنلۇققا ئالغان.‏ ئۇلاردىن ۋەھشىي ۋە رەھىمسىز ئوغۇللار تۇغۇلغان (‏يارىتىلىش 6:‏2—‏4،‏ 11،‏ 12‏)‏.‏ لېكىن،‏ نۇھ باشقىلاردىن پەرقلىق بولغان.‏ مۇقەددەس كىتابتا نۇھ «يەھۋانىڭ كۆزىدە رەھىملىك تاپقانلىغى» يېزىلغان.‏ ئۇ توغرا ئىشلارنى قىلغانلىقتىن،‏ باشقا ئادەملەردىن قاتتىق پەرقلەنگەن.‏ «نۇھ ھەقىقىي خۇدا بىلەن يۈرەتتى» (‏يارىتىلىش 6:‏8،‏ 9‏)‏.‏

⁵ بۇ سۆزلەردىن نۇھ توغرىسىدا نېمىنى بىلىمىز؟‏ بىرىنچىدىن،‏ توپان سۈيىنىڭ ئالدىدا نۇھنىڭ شۇ رەزىل دۇنيادا يەھۋاغا قانچە ئۇزۇن ۋاقىت سادىق خىزمەت قىلغانلىقىنى قاراپ باقايلى.‏ بۇ پەقەت 70 ياكى 80 يىل ئەمەس،‏ تەخمىنەن 600 يىل ئىدى!‏ (‏يارىتىلىش 7:‏11‏)‏.‏ ئىككىنچىدىن،‏ نۇھنىڭ زامانىدا بىزنىڭ زامانىمىزغا ئوخشاش ياردەم بىلەن تەسەللىي بېرىدىغان جامائەت بولمىغان.‏ نۇھنى ھەتتا قېرىنداشلىرىمۇ قوللىمىغان ئوخشايدۇ * (‏ئىزاھاتقا قاراڭ)‏.‏

6.‏ نۇھ قانداق قىلىپ باتۇرلۇقىنى كۆرسەتتى؟‏

⁶ نۇھ ئۆزۈم ياخشى ئادەم بولساملا بولدى،‏ دەپ ئويلىمىغان.‏ ئۇ باتۇرلۇق بىلەن باشقىلارغا ئۆزىنىڭ يەھۋاغا بولغان ئىمان-‏ئېتىقادى ھەققىدە ئېيتقان.‏ مۇقەددەس كىتابتا ئۇ «ھەققانىي يولىنى خەۋەرلەپ يۈرگەن نۇھ پەيغەمبەر»،‏ دەپ ئاتالغان (‏پېترۇسنىڭ 2-‏خېتى 2:‏5‏)‏.‏ ئەلچى پاۋلۇس ئۇ توغرىسىدا:‏ «[نۇھ] ئېتىقادى ئارقىلىق دۇنيانى ئەيىپلىدى»،‏—‏ دېگەن (‏ئىبرانىيلارغا 11:‏7‏)‏.‏ ئېنىقكى،‏ ئادەملەر نۇھنى زاڭلىق قىلىپ،‏ ئۇنىڭغا توسالغۇلۇق قىلماقچى بولغان.‏ ھەتتا،‏ ئۇنىڭغا تەھتىت سېلىپ پوپوزا قىلغانمۇ بولۇشى مۇمكىن،‏ شۇنداق بولسىمۇ،‏ نۇھ ئىنسان بالىسىدىن قورقمىغان (‏پەندى-‏نەسىھەت 29:‏25‏)‏.‏ نۇھنىڭ ئېتىقادى سەۋەبلىك،‏ يەھۋا ئۇنىڭغا جاسارەتنى ئاتا قىلغان.‏ بۈگۈنكى كۈندىمۇ ئېتىقادى كۈچلۈك سادىق خىزمەتچىلىرىگە يەھۋا دەل شۇنداق جاسارەتنى بېرىدۇ.‏

7.‏ كېمىنى ياسىغاندا،‏ نۇھ قانداق قىيىنچىلىقلارنى باشتىن كەچۈرگەن؟‏

⁷ نۇھنىڭ يەھۋاغا ساداقەتمەن بولۇپ،‏ 500 يىلچە ۋاقىت ئۆتكەندە،‏ يەھۋا ئۇنىڭغا چوڭ بىر كېمىنى  ياساشنى بۇيرىغان.‏ بۇ كېمە ئارقىلىق بەزى ئادەملەر ۋە ھايۋانلار توپان سۈيىدىن قۇتقۇزۇلاتتى (‏يارىتىلىش 5:‏32؛‏ 6:‏14‏)‏.‏ كېمىنى ياساش نۇھقا بەك قىيىن ۋەزىپە بولۇپ كۆرۈنگەندۇ.‏ ئۇ ئادەملەرنىڭ ئۇنى بۇرۇنقىدىنمۇ كۆپرەك زاڭلىق قىلىپ،‏ ھاياتىنى قىيىنلاشتۇرىدىغانلىقىنىمۇ ناھايىتى ئېنىق بىلگەن.‏ لېكىن،‏ نۇھ ئىشەنچ كۆرسەتتى ۋە يەھۋاغا بويسۇندى.‏ «نۇھ ھەممىنى خۇدا ئۇنىڭغا بۇيرىغاندەك قىلدى.‏ ئۇ نەق شۇنداق قىلدى» (‏يارىتىلىش 6:‏22‏)‏.‏

8.‏ نۇھ،‏ يەھۋا خۇدانىڭ ئائىلىسىدىن خەۋەر ئالىدىغانلىقىغا قانداق ئىشەنچ كۆرسەتكەن؟‏

⁸ نۇھ يەنە باشقا قىيىنچىلىقلارغىمۇ دۇچ كەلگەن.‏ ئۇنىڭغا ئايالى بىلەن بالا-‏چاقىسىدىن خەۋەر ئېلىشى كېرەك ئىدى.‏ توپان سۈيىدىن بۇرۇن ئادەملەر ئاشلىقلارنى ئۆستۈرۈش ئۈچۈن كۆپ تەر تۆكۈپ ئەمگەك قىلغانىدى.‏ نۇھمۇ شۇنداق قىلغان (‏يارىتىلىش 5:‏28،‏ 29‏)‏.‏ بۇنىڭغا قارىماستىن،‏ ئۇنىڭ ئۇچۈن ئۆز ئائىلىسىدىن خەۋەر ئېلىش ئەڭ باش قاتتۇرۇپ غەم قىلىدىغان ئىش بولمىغان.‏ ئەكسىچە،‏ خىزمەت قىلىش ھەرقاچان ھاياتىدىكى ئەڭ مۇھىم ئىش بولغان.‏ كېمىنى ياساش ئىشى 40—‏50 يىلدەك داۋاملاشسىمۇ،‏ نۇھنىڭ دىققىتى يەھۋادا بولغان.‏ توپان سۈيىدىن كېيىن،‏ يەنە 350 يىل داۋامىدا ئۇ ھەق يولدا تايماي ماڭغان (‏يارىتىلىش 9:‏28‏)‏.‏ نۇھ —‏ ئېتىقاد ۋە ئىتائەتچانلىقنىڭ ئاجايىپ ئۈلگىسى!‏

9،‏ 10.‏ ئا)‏ نۇھنىڭ ئېتىقادى ۋە ئىتائەتچانلىقىنى قانداق ئۈلگە قىلالايمىز؟‏ ئە)‏ خۇدانىڭ قانۇنىغا بويسۇنۇشقا بەل باغلىسىڭىز،‏ نېمىگە ئىشىنەلەيسىز؟‏

⁹ نۇھنىڭ ئېتىقادى ۋە ئىتائەتچانلىقىنى قانداق ئۈلگە قىلالايمىز؟‏ بۇنى بىز يەھۋانىڭ ھەققانىي ئۆلچەم-‏قائىدىلىرىنى قوغداش،‏ شەيتاننىڭ دۇنياسىغا تەۋە بولماي ۋە يەھۋانى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇش ئارقىلىق ئېرىشەلەيمىز (‏مەتتا 6:‏33؛‏ يوھاننا 15:‏19‏)‏.‏ شۇ سەۋەبتىن،‏ بۇ دۇنيا بىزنى ئۆچ كۆرىدۇ.‏ مەسىلەن،‏ بىز جىنسىي مۇناسىۋەت ۋە نىكاھ ھەققىدىكى خۇدانىڭ قانۇنىغا بويسۇنۇشقا بەل باغلىغانلىقتىن،‏ ئاممىۋىي ئاخبارات ۋاسىتىلىرىدە بىز ھەققىدە يامان گەپ-‏سۆزلەرنى ئېيتىدۇ ‏(‏مالاكى 3:‏17،‏ 18نى ئوقۇڭ)‏.‏ نۇھقا ئوخشاش،‏ بىزمۇ ئىنسانلاردىن قورقمايمىز.‏ بىز يەھۋادىن ئەيمىنىمىز،‏ يەنى ئۇنى چوڭقۇر ھۆرمەتلەپ،‏ ئۇنىڭ كۆڭلىنى رەنجىتىشنى خالىمايمىز.‏ بىز پەقەت يەھۋا خۇدا مەڭگۈلۈك ھاياتلىقنى بېرەلەيدىغانلىقىنى بىلىمىز (‏لۇقا 12:‏4،‏ 5‏)‏.‏

¹⁰ ئۆزىڭىزدىن:‏ «باشقىلار مېنى زاڭلىق قىلسا ياكى تەنقىت قىلسا،‏ خۇدانىڭ كۆز ئالدىدا توغرا بولغان نەرسىلەرنى داۋاملىق قىلىمەنمۇ؟‏ جان بېقىش قىيىن بولغاندىمۇ،‏ يەھۋا ئائىلەمدىن خەۋەر ئالالايدىغانلىقىغا ئىشىنىمەنمۇ؟‏»،‏ دەپ سوراڭ.‏ ئەگەر سىز نۇھقا ئوخشاش يەھۋاغا تايىنىپ،‏ ئىتائەتچان بولسىڭىز،‏ ئۇنىڭ غېمىڭىزنى يەيدىغانلىقىغا تولۇق ئىشىنەلەيسىز (‏فىلىپپىلىقلارغا 4:‏6،‏ 7‏)‏.‏

11.‏ دانىيال ۋە ئۇنىڭ ئۈچ دوستى قانداق سىناقلارغا ئۇچرىغان؟‏ (‏ماقالىنىڭ بېشىدىكى رەسىمگە قاراڭ.‏)‏

¹¹ دانىيال قانداق قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن؟‏ دانىيال ياش ۋاقىتدا ئۆيىدىن ئېلىپ كېتىلىپ،‏ بابىلدا ياشاشقا مەجبۇرلانغان.‏ بۇ شەھەر ئۆيىدىن يىراق بولۇپ،‏ بۇتپەرەسلىك ۋە جىنكەشلىككە تولغان.‏ شۇ يەردىكى ئادەملەر يەھۇدىيلارنى ۋە ئۇلارنىڭ ئۆرپ-‏ئادەتلىرىنى ئۆچ كۆرگەن.‏ بابىلونلىقلار ئۇلارنى ۋە ئۇلارنىڭ خۇداسى،‏ يەھۋانى،‏ مەسخىرە قىلغان (‏زەبۇر 137:‏1،‏ 3‏)‏.‏ بۇ يەھۋانى سۆيىدىغان دانىيال ۋە باشقا يەھۇدىيلارنىڭ كۆڭلىنى ھەم ئاغرىتقانلىقى شەك-‏شۈبھىسىز!‏ شۇنداقلا،‏ دانىيال ۋە ئۇنىڭ ئۈچ دوستى ھانانىيا،‏ مىشائېل ۋە ئازارىيا بابىل پادىشاھىغا خىزمەت قىلىشقا ئۆگىتىلگەنلىكى سەۋەبلىك،‏ ھەممىسى ئۇلارنى دىققەت بىلەن كۈزەتكەن.‏ ئۇلارغا پادىشاھنىڭ داستىخىنىدىكى  تائاملار،‏ جۈملىدىن يەھۋانىڭ خەلقىنىڭ يېيىشى مەنئىي قىلىنغان تائاملار بېرىلگەن.‏ بىراق،‏ دانىيال «ئۆزىنى خۇدا ئالدىدا ناپاك قىلماسلىق ئۈچۈن پادىشاھ بەلگىلىگەن تاماقلارنى» يېمىگەن (‏دانىيال 1:‏5—‏8،‏ 14—‏17‏)‏.‏

12.‏ ئا)‏ دانىيال قانداق ئادەم بولغان؟‏ ئە)‏ يەھۋا دانىيالغا قانداق قارىغان؟‏

¹² دانىيال بېشىدا بەكمۇ قىيىن ئەمەس كۆرۈنىدىغان يەنە بىر سىناققا دۇچ كەلگەن.‏ ئۇ بەك قابىلىيەتلىك بولغان،‏ شۇڭا پادىشاھ ئۇنىڭغا ئالاھىدە ۋەزىپىلەرنى تاپشۇرغان (‏دانىيال 1:‏19،‏ 20‏)‏.‏ لېكىن،‏ دانىيال مەغرۇرلانمىغان ۋە ئۆزىنىڭ ئۆي-‏پىكىرىنى ھەرقاچان توغرا دەپ قارىمىغان.‏ ئۇ كەمتەر ۋە كىچىك پېئىل بولغانىدى.‏ شۇنىڭ بىلەن،‏ ھەممە ئۇتۇقلىرى ئۈچۈن دائىم يەھۋاغا شان-‏شەرەپ كەلتۈرگەن (‏دانىيال 2:‏30‏)‏.‏ مۇشۇ ھەققىدە ئويلاپ كۆرۈڭ:‏ يەھۋا خۇدا،‏ نۇھ ۋە ئايۇپقا ئوخشاش ئۈلگە ئېلىشقا لايىق خىزمەتچىلىرى قاتارىدا دانىيالنىمۇ تىلغا ئالغان.‏ شۇ چاغدا،‏ نۇھ بىلەن ئايۇپ يەھۋاغا ئۆمۈرۋايەت سادىق بولۇپ،‏ ئاللىقاچان ئۆلۈپ كەتكەنىدى.‏ دانىيال بولسا،‏ تېخى ياش يىگىت بولغان.‏ ھەئە،‏ يەھۋا ھەقىقەتەن دانىيالغا كامىل ئىشەنگەن!‏ دانىيال ھاياتىنىڭ ئاخىرىغىچە ئېتىقادىنى ساقلاپ،‏ خۇداغا ئىتائەتچان بولۇش ئارقىلىق يەھۋانىڭ ئۈمىدىنى ئاقلىغانىدى.‏ دانىيال تەخمىنەن 100 ياشقا كىرگەندە،‏ خۇدانىڭ پەرىشتىسى:‏ «ئەي،‏ دانىيال،‏ سەن خۇدانىڭ ئىنتايىن سۆيۈملۈك ئادىمى!‏»—‏ دەپ ئېيتقان (‏دانىيال 10:‏11‏)‏.‏

13.‏ يەھۋانىڭ دانىيالغا يۇقىرى مەنسەپكە ئېرىشىشىگە ياردەم بېرىشىنىڭ بىر سەۋەبى قانداق بولۇشى مۇمكىن؟‏

¹³ يەھۋا ئۇنى قوللىغانلىقتىن،‏ دانىيال ئاۋۋال بابىل،‏ كېيىن بولسا مىدىيا بىلەن پارس ئىمپېرىيىسىدە چوڭ ئەمەلدار بولغان (‏دانىيال 1:‏21؛‏ 6:‏1،‏ 2‏)‏.‏ يەھۋا ئۆز خەلقىگە ياردەم قىلىش ئۈچۈن،‏ ئۇنىڭ مۇنداق يۇقىرى مەنسەپكە ئېرىشىشىگە كاپالەتلىك قىلغان بولۇشى مۇمكىن،‏ خۇددى مىسىردا يۈسۈپنىڭ ۋە پارس دۆلىتىدە ئەستەر بىلەن موردىكاي قىلغانلىرىغا ئوخشاش * (‏ئىزاھاتقا قاراڭ)‏ (‏دانىيال 2:‏48‏)‏.‏ ھەزقىيال بىلەن تۇتقۇندىكى باشقا يەھۇدىيلار يەھۋانىڭ ئۇلارغا دانىيال ئارقىلىق ياردەم بېرىۋاتقانلىقىنى كۆرگەندە،‏ ئۆزلىرىنى قانداق ھېس قىلغانلىقىنى تەسەۋۋۇر قىلىپ كۆرۈڭ.‏ بۇ چوقۇم ئۇلارغا تەسەللىي بەرگەن!‏

14،‏ 15.‏ ئا)‏ بىزنىڭ ۋەزىيىتىمىز دانىيالنىڭ ۋەزىيىتىگە قانداق ئوخشايدۇ؟‏ ئە)‏ بۈگۈنكى كۈندە ئاتا-‏ئانىلار دانىيالنىڭ ئاتا-‏ئانىسىدىن قانداق ساۋاق ئالالايدۇ؟‏

¹⁴ دانىيالنىڭ ئېتىقادى ۋە ئىتائەتچانلىقىنى قانداق ئۈلگە قىلالايمىز؟‏  بۈگۈنكى دۇنيا ئەخلاقسىزلىق ۋە ساختا ئىبادەتكە تولۇپ كەتتى.‏ ئادەملەر مۇقەددەس كىتابتا «جىنلارنىڭ ماكانى»،‏ دەپ ئاتالغان كاتتا بابىلنىڭ،‏ يەنى دۇنياۋىي يالغان دىنلار ئىمپېرىيىسىنىڭ تەسىرى ئاستىدا (‏ۋەھىي 18:‏2‏)‏.‏ ئەمما،‏ بىز بۇ دۇنيادا چەت ئەللىكلەردەك.‏ شۇ سەۋەبتىن،‏ ئادەملەر بىزنى ئۇلاردىن قاتتىق پەرقلىنىدىغانلىقىمىزنى كۆرىدۇ،‏ ھەتتا بەزىدە بىزنى زاڭلىق قىلىدۇ (‏ماركۇس 13:‏13‏)‏.‏ دانىيالغا ئوخشاش،‏ خۇدايىمىز يەھۋاغا يېقىنلىشايلى.‏ بىز كەمتەر بولساق،‏ يەھۋاغا تايانساق ۋە ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلساق،‏ بىزمۇ ئۇنىڭ كۆز ئالدىدا قەدىر-‏قىممەتلىك ھېسابلىنىمىز (‏ھاگاي 2:‏7‏)‏.‏

¹⁵ زامانىۋىي ئاتا-‏ئانىلار دانىيالنىڭ ئاتا-‏ئانىسىدىن مۇھىم ساۋاق ئالالايدۇ.‏ دانىيال تېخى كىچىك ۋاقتىدا،‏ يەھۇدىدىكى ئادەملەرنىڭ تەڭدىن تولىسى بەك رەزىل بولغان.‏ بۇنىڭغا قارىماستىن،‏ ئۇ يەھۋانى سۆيىدىغان ئادەم بولۇپ ئۆستى.‏ بۇ ئۆز-‏ئۆزىدىن شۇنداق بولغانمۇ؟‏ ياق.‏ ئاتا-‏ئانىسى ئۇنىڭغا يەھۋا ھەققىدە تەلىم بەرگەن ئوخشايدۇ (‏پەندى-‏نەسىھەت 22:‏6‏)‏.‏ ھەتتا،‏ دانىيالنىڭ «مېنىڭ سوت قىلغۇچۇم خۇدادۇر»،‏ دېگەن مەنىدە قويۇلغان ئىسمىدىن ئاتا-‏ئانىسىنىڭ يەھۋانى ياخشى كۆرگەنلىكى كۆرۈنۇپ تۇرىدۇ.‏ ئۇنداقتا،‏ ئاتا-‏ئانىلار،‏ بالىلىرىڭلارغا يەھۋا توغرىسىدا تەلىم بەرگەندە،‏ سەۋرچان بولۇپ،‏ ۋاز كەچمەڭلار (‏ئەفەسلىكلەرگە 6:‏4‏)‏.‏ ئۇلار بىلەن بىرگە ئۇلار ئۈچۈن ھەم دۇئا قىلىڭلار.‏ بالىلارنىڭ يەھۋانىڭ كۆز ئالدىدا توغرا بولغان نەرسىلەرنى ياخشى كۆرۈشى ئۈچۈن بار كۈچىڭىزنى چىقىرىڭ.‏ شۇ چاغدا يەھۋا سىزنى مول بەرىكەتلەيدۇ (‏زەبۇر 37:‏5‏)‏.‏

16،‏ 17.‏ ئايۇپ ھاياتىدا ھەرخىل ۋەزىيەتتە قانداق سىناقلارنى باشتىن كەچۈرگەن؟‏

¹⁶ ئايۇپ قانداق قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن؟‏ ئايۇپنىڭ ھاياتىدا چوڭ ئۆزگىرىشلەر يۈز بەرگەن.‏ ئاۋۋال،‏ ئۇ «شەرىقنىڭ ھەممە ئادەملىرىدىن داڭقلىق ئىدى» (‏ئايۇپ 1:‏3‏)‏.‏ ئۇ ناھايىتى باي بولغانلىقتىن،‏ بەك مەشھۇر ۋە ھۆرمەتكە سازاۋەر بولغان (‏ئايۇپ 29:‏7—‏16‏)‏.‏ بۇنىڭغا قارىماستىن،‏ ئۇ ئۆزىنى باشقىلاردىن ئۈستۈن ھېسابلىمىغان ياكى خۇداسىزمۇ ياشالايمەن دەپ ئويلىمىغان.‏ بۇنى نەدىن بىلىمىز؟‏ يەھۋا ئۇنى «قۇلۇم» دەپ ئاتىغان ھەم ئايۇپ ھەققىدە:‏ «خۇدادىن قورقىدىغان ھەم يامانلىقتىن يىراق تۇرىدىغان،‏ مۇكەممەل،‏ توغرا ئادەم»،‏—‏ دېگەن (‏ئايۇپ 1:‏8‏)‏.‏

¹⁷ ئەمما،‏ تۇيۇقسىز ئايۇپنىڭ ھاياتى پۈتۈنلەي ئۆزگەرگەنىدى.‏ ئۇ قول ئىلىكىدىكى ھەممە نەرسىسىدىن ئايرىلغان.‏ ئۇ ئازاب-‏ئوقۇبەت ئىچىدە،‏ ھەتتا ئۆلۈشنى خالىغانىدى.‏ بۈگۈنكى كۈندە،‏ بىز ئايۇپنىڭ قىيىنچىلىقلىرىغا شەيتان سەۋەبچى بولغانلىقىنى بىلىمىز.‏ ئۇنىڭ ئېيتىشىچە،‏ ئايۇپ پەقەت ئۆز مەنپەئەتىنى ئويلىغانلىقتىنلا خۇداغا خىزمەت قىلغان ‏(‏ئايۇپ 1:‏9،‏ 10نى ئوقۇڭ)‏.‏ يەھۋا خۇدا شەيتاننىڭ شۇنداق ئەيىبلىشىگە يول قويغان،‏ سەۋەبى ئۇنىڭ ئەيىبلىشىنىڭ يالغان ئىكەنلىكىنى ئايۇپنىڭ ساداقەتمەنلىكى ئارقىلىق ئىسپاتلىماقچى بولغان.‏ يەنى ئايۇپ ئۆز مەنپەئەتىنى دەپ ئەمەس،‏ بەلكى خۇدانى ياخشى كۆرگەنلىكى سەۋەبلىك ئۇنىڭغا ئىبادەت قىلىدىغانلىقىنى كۆرسىتىشكە پۇرسەت بەرگەنىدى.‏

18.‏ ئا)‏ ئايۇپنىڭ ساداقەتمەنلىكى سىزگە قانداق تەسىر قىلدى؟‏ ئە)‏ يەھۋانىڭ ئايۇپقا بولغان كۆزقارىشىدىن قانداق ساۋاق ئالىمىز؟‏

¹⁸ شەيتان ئايۇپقا قايتا-‏قايتا دەھشەتلىك ھۇجۇم قىلىپ،‏ بۇ سىناقلار خۇدادىن كېلىۋاتىدۇ،‏ دەپ ئويلىشىغا سەۋەپ بولغان (‏ئايۇپ 1:‏13—‏21‏)‏.‏ ئاندىن ئايۇپنىڭ ئۈچ يالغان دوستى ئۇنىڭ كۆڭلىنى ئاغرىتىدىغان زەھەردەك سۆزلەرنى ئېيتقان.‏ ئۇلار خۇدا ئۇنى يامانلىقى ئۈچۈن جازالاۋاتىدۇ،‏ دېگەنىدى (‏ئايۇپ 2:‏11؛‏ 22:‏1،‏ 5—‏10‏)‏.‏ ئايۇپ بۇلارغا پەرۋا قىلماي،‏ يەھۋاغا سادىق بولۇپ قالغان.‏ راست،‏ بەزىدە  ئۇ ئويلىماي سۆزلىگەنىدى (‏ئايۇپ 6:‏1—‏3‏)‏.‏ لېكىن،‏ يەھۋا ئۇنىڭ ئازاپ-‏ئوقۇبەت ئىچىدە،‏ دەرت-‏ئەلەم تارتىۋاتقانلىقى سەۋەبلىك شۇنداق گەپلەرنى قىلغانلىقىنى ياخشى چۈشەنگەن.‏ شەيتان ئايۇپقا توختىماي قايتا-‏قايتا ھۇجۇم قىلىپ،‏ ئۇنى خورلىغان بولسىمۇ،‏ يەھۋا ئايۇپنىڭ ئۆزىدىن يۈز ئۆرمىگەنلىكىنى كۆرگەن.‏ بۇ ئېغىر سىناقتىن كېيىن،‏ يەھۋا ئايۇپنى بۇرۇنقىدىن ئىككى ھەسسە ئارتۇق بەرىكەتكە ئىگە قىلغان ۋە يەنە ئۆمرىنى 140 يىل ئۇزارتقانىدى (‏ياقۇپ 5:‏11‏)‏.‏ شۇ چاغدىمۇ،‏ ئۇ خۇداغا پۈتۈن قەلبى بىلەن خىزمەت قىلغان.‏ بىز بۇنى نەدىن بىلىمىز؟‏ بۇ ماقالىدىكى ئاساسىي تىما قىلىنغان ئايەت،‏ ھەزقىيال 14:‏14،‏ ئايۇپ ئۆلۈپ،‏ نەچچە يۈز يىللار كېيىن يېزىلغان.‏

19،‏ 20.‏ ئا)‏ ئايۇپنىڭ ئېتىقادى بىلەن ئىتائەتچانلىقىنى قانداق ئۈلگە قىلالايمىز؟‏ ئە)‏ باشقىلارغا قانداق قىلىپ يەھۋاغا ئوخشاش ھەمدەرتلىك قىلالايمىز؟‏

¹⁹ ئايۇپنىڭ ئېتىقادى ۋە ئىتائەتچانلىقىنى ئۈلگە قىلالايمىز؟‏ ۋەزىيىتىمىز قانداق بولمىسۇن،‏ ھاياتىمىزدىكى ئەڭ مۇھىم شەخس ھەرقاچان يەھۋا بولۇشى كېرەك.‏ بىز ئۇنىڭغا پۈتۈنلەي ئىشىنىشىمىز ۋە پۈتۈن قەلب بىلەن بويسۇنۇشىمىز لازىم.‏ ئەمەلىيەتتە،‏ ئايۇپقا قارىغاندا،‏ بىزنىڭ شۇنداق قىلىشىمىزغا تېخىمۇ كۆپرەك سەۋەپ بار.‏ بۈگۈنكى كۈندە،‏ بىزگە كۆپ نەرسە مەلۇم.‏ بىز شەيتان ۋە ئۇنىڭ ھىيلە-‏مىكىرلىرىنى ياخشى بىلىمىز (‏كورىنتلىقلارغا 2-‏خەت 2:‏11‏)‏.‏ مۇقەددەس كىتابتىن،‏ بولۇپمۇ ئايۇپ كىتابىدىن،‏ خۇدانىڭ نېمە ئۈچۈن ئازاپ-‏ئوقۇبەتلەرگە يول قويىدىغانلىقىنى چۈشىنىمىز.‏ دانىيالنىڭ بېشارىتىدىن بىز خۇدا پادىشاھلىقىنىڭ ئەيسا مەسىھ باشقۇرىدىغان ھەقىقىي ھۆكۈمەت ئىكەنلىكىنى بىلىمىز (‏دانىيال 7:‏13،‏ 14‏)‏.‏ شۇنداقلا بۇ پادىشاھلىقنىڭ پات-‏ئارىدا پۈتكۈل يەر يۈزى ئۈستىدىن ھۆكۈمرانلىق قىلىپ،‏ قايغۇ-‏ھەسرەتنى تۈپ يىلتىزىدىن يوق قىلىدىغانلىقىمۇ بىزگە مەلۇم.‏

²⁰ ئايۇپنىڭ ۋەقەسىدىن ئازاپ چەككەن قېرىنداشلىرىمىزغا ھەمدەرت بولۇشنى ئۆگىنىمىز.‏ ئايۇپقا ئوخشاش،‏ ئۇلارمۇ بەزىدە ئويلىماي سۆزلىشى مۇمكىن (‏ۋەز 7:‏7‏)‏.‏ بىراق،‏ بىز ئۇلار ھەققىدە يامان ئوي-‏خىيالدا بولماسلىقىمىز ياكى ئۇلارنى ئەيىبلىمەسلىكىمىز كېرەك.‏ بۇنىڭ ئورنىغا،‏ ئۇلارنى چۈشىنىشكە تىرىشىشىمىز لازىم.‏ شۇنداق قىلساق،‏ مېھرىبانلىقى ۋە مېھىر-‏مۇھەببىتى مول ئاتىمىز يەھۋادىن ئۈلگە ئالىمىز (‏زەبۇر 103:‏8‏)‏.‏

21.‏ پېترۇسنىڭ 1-‏خېتى 5:‏10-‏ئايەتتىكى سۆزلەر قانداقلارچە نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپنىڭ باشتىن كەچۈرگەنلىرىنى يادىمىزغا سالىدۇ؟‏

²¹ گەرچە نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپ ئوخشىمىغان زامان ۋە ماكان ھەم ۋەزىيەتلەردە ياشىغان بولسىمۇ،‏ ئۈچىلىسى قىيىنچىلارغا دۇچ كەلگەندە،‏ سەۋىر-‏تاقەتلىك بولغانىدى.‏ ئۇلارنىڭ باشتىن كەچۈرگەنلىرى،‏ ئەلچى پېترۇسنىڭ مۇنداق سۆزلىرىنى يادىمىزغا سالىدۇ:‏ «پۈتكۈل مول مېھىرلىكنىڭ خۇداسى.‏.‏.‏ قىسقا ۋاقىت ئازاپ چەككىنىڭلاردىن كېيىن،‏ ئۆزى سىلەرنىڭ ئۆگىنىشىڭلارنى ئاخىرىغىچە يەتكۈزۈپ،‏ مۇستەھكەملەپ،‏ سىلەرنى كۈچلۈك قىلىدۇ» (‏پېترۇسنىڭ 1-‏خېتى 5:‏10‏)‏.‏

22.‏ كېلەركى ماقالىدە نېمە ھەققىدە ئۆگىنىمىز؟‏

²² پېترۇسنىڭ 1-‏خېتى 5:‏10-‏ئايەتتىكى سۆزلەر ئارقىلىق،‏ يەھۋا خىزمەتچىلىرىنى مۇستەھكەم ۋە كۈچلۈك قىلىدىغانلىقىنى ۋەدە قىلىدۇ.‏ ھەممىمىز يەھۋانىڭ بىزنى مۇستەھكەملىشىنى ۋە ئاخىرغىچە مەھكەم تۇرۇپ،‏ سادىق بولۇپ قېلىشنى خالايمىز.‏ شۇ سەۋەبتىن،‏ نۇھ،‏ دانىيال ۋە ئايۇپنىڭ ئېتىقادى ۋە ئىتائەتچانلىقىنى ئۈلگە قىلىشنى خالايمىز.‏ كېلەركى ماقالىدە بۇ كىشىلەرنىڭ سادىقلىقىنى ساقلىيالىغانلىقىنىڭ سەۋەبى يەھۋانى ياخشى تونۇغانلىقى ئىكەنلىكىنى ئۆگىنىمىز.‏ ئۇلار يەھۋانىڭ قوبۇل قىلىشىغا ئېرىشىش ئۈچۈن قىلىشى كېرەك بولغان «ھەممە ئىشنى چۈشەنگەن» (‏پەندى-‏نەسىھەت 28:‏5‏)‏.‏ بۇ بىزنىڭمۇ قولۇمىزدىن كېلىدۇ!‏