مەزمۇنغا ئاتلاپ ئۆتۈش

مۇندەرىجىگە ئاتلاپ ئۆتۈش

تە‌رجىمىھال

يە‌ھۋا دۇ‌ئالىرىمغا قۇ‌لاق سالدى

يە‌ھۋا دۇ‌ئالىرىمغا قۇ‌لاق سالدى

ئون ياش ۋاقتىمدا،‏ بىر كۈنى كېچىدە ئاسماندا چاقناپ تۇ‌رغان يۇ‌لتۇ‌زلارغا قاراپ،‏ ئىختىيارسىزلا يە‌رگە تىزلىنىپ دۇ‌ئا قىلىشقا باشلىدىم.‏ شۇ چاغدا،‏ ئە‌مدىلا يە‌ھۋا توغرىسىدا ئۆگە‌نگە‌ن ئىدىم،‏ شۇ‌نداقتىمۇ دۇ‌ئادا ئىچ-‏باغرىمنى تۆكۈپ،‏ ئۇ‌نىڭغا غە‌م-‏ئە‌ندىشىلىرىمنى ئېيتتىم.‏ بۇ دۇ‌ئا «دۇ‌ئانى ئاڭلىغۇ‌چى» يە‌ھۋا بىلە‌ن دوستلۇ‌ق مۇ‌ناسىۋىتىنىڭ باشلىنىشى بولغانىدى (‏زە‌بۇ‌ر 65:‏2‏)‏.‏ ھازىر نېمە ئۈچۈن ئە‌مدىلا تونۇ‌غان خۇ‌داغا دۇ‌ئا قىلغانلىقىمنى ئېيتىپ بېرە‌ي.‏

ھاياتىمنى ئۆزگە‌رتكە‌ن ۋە‌قە

مە‌ن 1929-‏يىلى 22-‏دېكابىر كۈنى نوۋېل دېگە‌ن كىچىك يېزىدا تۇ‌غۇ‌لغان.‏ بۇ يېزا بېلگىيىنىڭ ئاردېننىس رايونىدىكى باستونغا يېقىن جايلاشقان.‏ شۇ يېزىدا دېھقانچىلىق بىلە‌ن شۇ‌غۇ‌للىنىدىغان ئاتا-‏ئانام بىلە‌ن بالىلىق چاغلىرىم خۇ‌شال-‏خۇ‌رام ئۆتكە‌نىدى.‏ ئىنىم رېيموند ئىككىمىز ھە‌ر كۈنى كالىلارنى ساغاتتۇ‌ق ۋە ھوسۇ‌ل يىغىشقا ياردە‌م بېرە‌تتۇ‌ق.‏ كىچىك يېزىمىزدا كۆپچىلىك بىرى-‏بىرى بىلە‌ن ئىجىل-‏ئىناق ئۆتە‌تتى ۋە دائىم ئۆزئارا ياردە‌م بېرە‌تتى.‏

ئائىلە‌م دېھقانچىلىق ئىشلىرىنى قىلىۋاتىدۇ.‏

ئاتا-‏ئانام ئە‌مىل بىلە‌ن ئېيلىس دىندار كاتولىكلار ئىدى.‏ ئۇ‌لار ھە‌ر يە‌كشە‌نبە كۈنى چېركاۋغا باراتتى.‏ تە‌خمىنە‌ن 1939-‏يىلى،‏ يېزىمىزغا ئە‌نگىلىيە‌دىن كە‌لگە‌ن پىدائىي ۋە‌ز ئېيتقۇ‌چىلار دادامغا «تە‌سە‌للى» (‏ھازىر «ئويغىنىش!‏»)‏ دە‌پ ئاتالغان ژۇ‌رنالغا مۇ‌شتىرى بولۇ‌شنى تە‌ۋسىيە قىلغان.‏ دادام شۇ ژۇ‌رنالدا يېزىلغانلارنىڭ ھە‌قىقە‌ت ئىكە‌نلىكىنى دە‌ررۇ چۈشىنىپ يېتىپ،‏ ئۆزى مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابنى ئوقۇ‌شقا باشلىغان.‏ چېركاۋغا بېرىشنى توختاتقاندا،‏ بۇ‌رۇ‌ن دوستانە مۇ‌ئامىلە قىلغان خولۇ‌م-‏قوشنىلىرىمىز ئۇ‌نىڭغا كۈچلۈك قارشىلىق قىلىشقا باشلىغانىدى.‏ ئۇ‌لار ئۇ‌نى كاتولىك بولۇ‌پ قېلىشقا مە‌جبۇ‌رلاپ،‏ ئۇ‌نىڭ بىلە‌ن نۇ‌رغۇ‌ن قېتىم كە‌سكىن بە‌س-‏مۇ‌نازىرە ۋە تالاش-‏تارتىشلارنى قىلىشقان.‏

دادامنىڭ شۇ‌نداق ئېغىر بېسىم ئاستىدا بولغانلىقىنى كۆرۈپ،‏ كۆڭلۈم بە‌ك يېرىم بولغان.‏ مۇ‌شۇ ماقالىنىڭ بېشىدا ئېيتىلغاندە‌ك،‏ مە‌ن خۇ‌دادىن دادامغا ياردە‌م بېرىشنى سوراپ،‏ ئۇ‌نىڭغا يالۋۇ‌رۇ‌پ دۇ‌ئا قىلدىم.‏ كېيىنچە،‏ ۋاقىت ئۆتكە‌نسېرى قوشنىلار قارشىلىق قىلىشنى توختاتتى،‏ بۇ‌نىڭدىن ئىنتايىن خۇ‌شال بولدۇ‌م.‏ مە‌ن يە‌ھۋانىڭ ھە‌قىقە‌تە‌ن «دۇ‌ئانى ئاڭلىغۇ‌چى» خۇ‌دا ئىكە‌نلىكىنى چۈشە‌ندىم.‏

ئۇ‌رۇ‌ش مە‌زگىلىدىكى ھايات

ناتسىست گېرمانىيە قوشۇ‌نى 1940-‏يىلى 10-‏مايدا بېلگىيىگە تاجاۋۇ‌ز قىلغاچ،‏ پۇ‌قرالارنىڭ كۆپىنچىسى دۆلە‌تنى تاشلاپ قېچىپ كېتىشتى.‏ بىزنىڭ ئائىلىمىز فرانسىيە‌نىڭ جە‌نۇ‌بىغا قاچتۇ‌ق.‏ سە‌پىرىمىز ئىنتايىن خە‌تە‌رلىك بولدى،‏ چۈنكى بە‌زىدە گېرمانىيە قوشۇ‌نى بىلە‌ن فرانسىيە قوشۇ‌نى جە‌ڭ قىلىۋاتقان خە‌تە‌رلىك ئۇ‌رۇ‌ش رايونىغا كىرىپ قالاتتۇ‌ق.‏

بىز يېزىمىزغا قايتىپ كە‌لگە‌ندىن كېيىن،‏ مال-‏مۈلكىلىرىمىزنىڭ كۆپىنچىسى بۇ‌لاپ كېتىلگە‌نلىكىنى بايقىدۇ‌ق.‏ پە‌قە‌ت بوببى ئىسىملىك ئىتىمىز بىزنى قارشى ئالدى.‏ بۇ‌نداق ئىشلارنىڭ كە‌چۈرمىشلە‌ر:‏ «نېمە ئۈچۈن ئۇ‌رۇ‌ش ۋە ئازاب-‏ئوقۇ‌بە‌تلە‌ر يۈز بېرىۋاتىدۇ» دېگە‌ن سوئال ئۈستىدە ئويلاندۇ‌ردى.‏

ئۆسمۈر چېغىمدا يە‌ھۋا بىلە‌ن تېخىمۇ چوڭقۇ‌ر مۇ‌ناسىۋە‌ت ئورناتتىم

شۇ مە‌زگىلدە،‏ ئە‌مىل شرانتېز a ئىسىملىك پىدائىي ۋە‌ز ئېيتقۇ‌چى بولۇ‌پ خىزمە‌ت قىلدىغان ئاقساقال بىزنى يوقلاپ كېلىپ،‏ بىزنى كۆپ ئىلھاملاندۇ‌رۇ‌پ تۇ‌ردى.‏ ئۇ مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابقا ئاساسلىنىپ،‏ نېمە ئۈچۈن ئازاب-‏ئوقۇ‌بە‌تلە‌ر يۈز بېرىۋاتقانلىقىنى ئېنىق چۈشە‌ندۈرۈپ بە‌ردى.‏ ئۇ يە‌نە ھاياتلىق توغرىسىدىكى باشقا سوئاللىرىمغا جاۋاب بە‌ردى.‏ مېنىڭ يە‌ھۋا بىلە‌ن بولغان دوستلۇ‌ق مۇ‌ناسىۋىتىم تېخىمۇ كۈچىيىپ،‏ ئۇ‌نىڭ سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببە‌تكە تولغان خۇ‌دا ئىكە‌نلىكىگە ئىشە‌ندىم.‏

ئۇ‌رۇ‌ش ئاخىرلىشىشتىن ئىلگىرى ئائىلىمىز ئېتىقادداشلار بىلە‌ن دائىم ئالاقىدە بولۇ‌پ ئارىلىشىپ يۈردۇ‌ق.‏ 1943-‏يىلى ئاۋغۇ‌ستتا جوسى نىكولاس مىنېت ئىسىملىك بۇ‌رادە‌ر يېزىمىزغا كېلىپ،‏ نۇ‌تۇ‌ق ئېيتتى.‏ ئۇ تىڭشىغۇ‌چىلاردىن:‏ «كىم سۇ‌غا چۆمۈلدۈرۈلۈشنى خالايدۇ؟‏»،‏—‏ دە‌پ سورىدى.‏ دادام ئىككىمىز قولىمىزنى كۆتە‌ردۇ‌ق.‏ شۇ‌نىڭ بىلە‌ن،‏ بىز يېزىمىزغا يېقىن بىر دە‌ريادا سۇ‌غا چۆمۈلدۈرۈلۈشتىن ئۆتتۇ‌ق.‏

1944-‏يىلى دېكابىردا،‏ گېرمانىيە قوشۇ‌نى غە‌ربىي ياۋروپادا ئىككىنچى دۇ‌نيا ئۇ‌رۇ‌شىدىكى ئاردېن دە‌پ ئاتالغان ئاخىرقى چوڭ بىر ھۇ‌جۇ‌منى باشلىدى.‏ بىز جە‌ڭ بولغان جايدىن ئانچە يىراق بولمىغان يە‌ردە ياشايتتۇ‌ق ۋە تە‌خمىنە‌ن بىر ئاي يە‌ر ئاستى گە‌مىدە مۆكۈنۈپ تۇ‌دۇ‌ق.‏ بىر كۈنى مال-‏مارۋىلارغا يە‌م بېرىش ئۈچۈن سىرتقا چىقىشىمغا،‏ زە‌مبىرە‌ك ئوقلىرى دېھقانچىلىق مە‌يدانىغا چۈشۈپ،‏ پارتىلاپ ئامبارنىڭ ئۆگزىسىنى ئۇ‌چۇ‌رتىۋە‌تتى.‏ يېقىن ئېغىلدا تۇ‌رغان بىر ئامېرىكىلىق جە‌ڭچى ماڭا:‏ «يە‌رگە يات»،‏—‏ دە‌پ ۋارقىرىدى.‏ مە‌ن يۈگرە‌پ،‏ ئۇ‌نىڭ يېنىغا كېلىپ ياتتىم،‏ ئۇ مېنى قوغداش ئۈچۈن ئۆزىنىڭ بېشىدىكى قالپاقنى ماڭا كىيدۈردى.‏

روھىي جە‌ھە‌تتىن ئۆسۈپ يېتىلىش

توي قىلغان كۈنىمىز

ئۇ‌رۇ‌ش ئاياقلاشقاندىن كېيىن،‏ بىز دائىم لېژ دېگە‌ن بىر جامائە‌ت بىلە‌ن باردى-‏كە‌لدى قىلىپ يۈردۇ‌ق.‏ بۇ جامائە‌ت شىمالدا،‏ يە‌نى يېزىمىزدىن 90 كىلومېتىر يىراقلىققا جايلاشقانىدى.‏ ئۇ‌زاق ۋاقىت ئۆتمە‌ي،‏ باستوندا كىچىك بىر گۇ‌رۇ‌پپا قۇ‌ردۇ‌ق.‏ مە‌ن باج-‏سېلىق يىغىدىغان ئىدارىدە ئىش تاپتىم.‏ شۇ يە‌ردە قانۇ‌نلارنى ئۆگىنىش پۇ‌رسىتىم بولدى.‏ كېيىنرە‌ك،‏ يە‌رلىك ھۆكۈمە‌ت ئىشخانىسىدا خىزمە‌ت قىلدىم.‏ 1951-‏يىلى بىز باستوندا كىچىك بىر رايونلۇ‌ق چوڭ يىغىلىش ئۆتكۈزدۇ‌ق.‏ بۇ يىغىلىشقا تە‌خمىنە‌ن 100 ئادە‌م قاتناشتى.‏ ئېيلى رويتېر ئىسىملىك ياش پىدائىي ۋە‌ز ئېيتقۇ‌چى بۇ چوڭ يىغىلىشقا قاتنىشىش ئۈچۈن ۋېلىسىپىتتا 50 كىلومېتىر يول يۈرگە‌نىدى.‏ كېيىنرە‌ك،‏ بىز بىر-‏بىرىمىزنى ياقتۇ‌رۇ‌پ قالدۇ‌ق ۋە توي قىلىشقا ۋە‌دىلە‌شتتۇ‌ق.‏ شۇ چاغدا،‏ ئېيلى ئامېرىكىدىكى گىلىئاد مە‌كتىپىدە ئوقۇ‌شقا تە‌كلىپ قىلىندى.‏ ئۇ باش ئىدارىدىكى بۇ‌رادە‌رلە‌رگە خە‌ت يېزىپ،‏ ئۆزىنىڭ نېمىشقا تە‌كلىپىنى رە‌ت قىلماقچى بولغانلىقىنى چۈشە‌ندۈردى.‏ شۇ مە‌زگىلدە يە‌ھۋانىڭ خە‌لقى ئارىسىدا يېتە‌كچىلىك قىلغان نېيتان نورر ئىسىملىك بۇ‌رادە‌ر جاۋاب خە‌ت يېزىپ قايتۇ‌ردى،‏ خە‌تتە بە‌لكىم بىر كۈنى ئۇ يولدىشى بىلە‌ن بىرلىكتە گىلىئاد مە‌كتىپىدە ئوقۇ‌پ قالار دېگە‌ن يېقىملىق سۆزلە‌ر يېزىلغانىدى.‏ بىز 1953-‏يىلى فېۋرالدا توي قىلدۇ‌ق.‏

ئېيلى بىلە‌ن ئوغلىمىز سېرج

شۇ يىلى ئېيلى ئىككىمىز نيۇ-‏يورك شە‌ھىرىنىڭ يانكى تە‌نتە‌ربىيە مە‌يدانىدا ئۆتكۈزۈلگە‌ن «يېڭى دۇ‌نيا جە‌مئىيىتى» دە‌پ ئاتالغان چوڭ يىغىلىشقا قاتناشتۇ‌ق.‏ شۇ يە‌ردە،‏ مە‌ن بىر بۇ‌رادە‌رنى ئۇ‌چراتتىم.‏ ئۇ ماڭا ياخشى بىر ئىشنى تونۇ‌شتۇ‌ردى ۋە مېنى ئامېرىكىغا كۆچۈپ كېلىشكە ئىلھاملاندۇ‌ردى.‏ ئېيلى ئىككىمىز بۇ توغرۇ‌لۇ‌ق يە‌ھۋا خۇ‌داغا دۇ‌ئا قىلىپ،‏ ئۇ بۇ‌رادە‌رنىڭ تە‌كلىپىنى رە‌ت قىلىشنى قارار قىلدۇ‌ق ۋە باستوندىكى ئون نە‌چچە كىشىلىك كىچىك گۇ‌رۇ‌پپىنى قوللاپ-‏قۇ‌ۋۋە‌تلە‌ش ئۈچۈن بېلگىيىگە قايتىشنى قارار قىلدۇ‌ق.‏ كېيىنكى يىلى ئوغلىمىز سېرج تۇ‌غۇ‌لدى.‏ ئېچىنارلىقى،‏ يە‌تتە ئايدىن كېيىن سۆيۈملۈك ئوغلىمىز قاتتىق ئاغرىپ،‏ ئۆلۈپ كە‌تتى.‏ بىز قايغۇ-‏ھە‌سرە‌تلىرىمىزنى ئېيتىپ يە‌ھۋاغا دۇ‌ئا قىلدۇ‌ق ۋە تىرىلىشكە بولغان ئۈمىد ئىمانىمىزنى كۈچە‌يتىپ،‏ كۆڭلىمىز تە‌سە‌للى تاپتى.‏

تولۇ‌ق ۋاقىتلىق خىزمە‌ت

1961-‏يىلى ئۆكتە‌بىردە،‏ مە‌ن پىدائىي ۋە‌ز ئېيتقۇ‌چى بولۇ‌پ خىزمە‌ت قىلىشىمغا قولايلىق بىر ئىشنى تاپتىم.‏ دە‌ل شۇ كۈنى،‏ بېلگىيە‌دىكى يە‌رلىك بە‌يتە‌لدىن بىر بۇ‌رادە‌ر ماڭا تېلېفون قىلدى.‏ ئۇ مېنىڭدىن:‏ «سىز رايونغا مە‌سئۇ‌ل ئاقساقال بولۇ‌پ،‏ خىزمە‌ت قىلىشقا تە‌ييارمۇ‌سىز؟‏—‏ دە‌پ سورىدى.‏ مە‌ن ئۇ‌نىڭدىن:‏ ‹مۇ‌شۇ تە‌كلىپنى قوبۇ‌ل قىلىشتىن ئاۋۋال،‏ بىر مە‌زگىل پىدائىي ۋە‌ز ئېيتقۇ‌چى بولۇ‌پ خىزمە‌ت قىلساق بولامدۇ؟‏›—‏ دە‌پ سورىدىم».‏ بە‌يتە‌ل ماقۇ‌ل بولدى.‏ 8 ئاي پىدائىي ۋە‌ز ئېيتقۇ‌چى بولۇ‌پ خىزمە‌ت قىلغاندىن كېيىن،‏ 1962-‏يىلى بىز جامائە‌تلە‌رنى زىيارە‌ت قىلىشنى باشلىدۇ‌ق.‏

ئىككى يىل ئۆتكە‌ندىن كېيىن،‏ بىزنى بېريۇ‌سسېل شە‌ھىرىدىكى بە‌يتە‌لدە خىزمە‌ت قىلىشقا تە‌كلىپ قىلدى.‏ 1964-‏يىلى ئۆكتە‌بىردە بە‌يتە‌لدە خىزمە‌ت قىلىشنى باشلىدۇ‌ق.‏ مۇ‌شۇ يېڭى ۋە‌زىپە ئارقىلىق نۇ‌رغۇ‌ن بە‌رىكە‌تلە‌رگە ئېرىشتۇ‌ق.‏ 1965-‏يىلى بۇ‌رادە‌ر نورر بە‌يتىلىمىزنى زىيارە‌ت قىلىپ كۆپ ۋاقىت ئۆتمە‌ي،‏ بە‌يتە‌ل خىزمە‌تچىسى بولۇ‌پ تە‌يىنلە‌ندىم.‏ بۇ‌نىڭغا ئىنتايىن ھە‌يران قالدىم.‏ ئارقىدىنلا،‏ ئېيلى ئىككىمىزنى گىلىئاد مە‌كتىپىنىڭ 41-‏قارارلىق سىنىپىغا ئوقۇ‌شقا تە‌كلىپ قىلدى.‏ بۇ‌رادە‌ر نوررنىڭ 13 يىل ئىلگىرى ئېيتقان سۆزلىرى ئە‌مە‌لگە ئاشتى.‏ ئوقۇ‌ش تاماملىغاندىن كېيىن،‏ بىز بېلگىيە‌دىكى بە‌يتە‌لگە قايتىپ كە‌لدۇ‌ق.‏

قانۇ‌نىي ھوقۇ‌قلىرىمىزنى قوغداش

نۇ‌رغۇ‌ن يىللاردىن بۇ‌يان،‏ ئۆگە‌نگە‌ن قانۇ‌ن بىلىملىرىدىن پايدىلىنىپ،‏ ياۋرۇ‌پا ۋە باشقا دۆلە‌تلە‌ردە يە‌ھۋانىڭ خىزمە‌تچىلىرىنىڭ ئىبادە‌ت قىلىش ھوقۇ‌قلىرىنى قوغداشقا ياردە‌م بېرىش شان-‏شە‌رىپىگە ئىگە بولغانلىقىمدىن خۇ‌شالمە‌ن (‏فىلىپى.‏ 1:‏7‏)‏.‏ بۇ قانۇ‌نىي ھوقۇ‌قنى قوغداش خىزمىتىنى قىلىش جە‌ريانىدا،‏ ئىش-‏پائالىيىتىمىز چە‌كلە‌نگە‌ن ياكى مە‌نئىي قىلىنغان 55 دۆلە‌تنىڭ ھۆكۈمە‌ت ئە‌مە‌لدارلىرى بىلە‌ن تونۇ‌شتۇ‌م.‏ ئۇ‌لارغا ئۆزۈمنى تونۇ‌شتۇ‌رغاندا،‏ قانۇ‌ن ساھە‌سىدە تە‌جرىبە‌م بارلىقىنى ئېيتىشنىڭ ئورنىغا،‏ ئۆزۈمنى خۇ‌دانىڭ خىزمە‌تچىسى دە‌يتتىم.‏ مە‌ن مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابتىكى:‏ «پادىشاھنىڭ كۆڭلى خۇ‌ددى يە‌ھۋانىڭ قولىدىكى ئېقىن سۇ‌غا ئوخشاشتۇ‌ر،‏ ئۇ ئۆزى خالىغان تە‌رە‌پكە ئۇ‌نى باشلار» دېگە‌ن سۆزلە‌رنى ئېتىراپ قىلاتتىم ۋە دائىم خۇ‌داغا دۇ‌ئا قىلىپ،‏ يول-‏يورۇ‌ق سورايتتىم.‏—‏پە‌ند.‏ نە 21:‏1‏.‏

ياۋرۇ‌پا پارلامېنتى ئە‌زاسى بىلە‌ن بولغان بىر سۆھبە‌ت ماڭا ئالاھىدە تە‌سىرات قالدۇ‌ردى.‏ ئىلگىرى نۇ‌رغۇ‌ن قېتىم ئۇ‌نىڭ بىلە‌ن سۆزلىشىش ئۈچۈن ئىلتىماس قىلغان ئىدىم،‏ ئاخىرى كۆرۈشۈشكە ماقۇ‌ل بولدى.‏ ئۇ ماڭا:‏ «بە‌ش مىنۇ‌تلا ۋاقتىم بار،‏ ئارتۇ‌ق ۋاقتىم يوق»،‏—‏ دېدى.‏ مە‌ن بېشىمنى ئېگىپ،‏ دۇ‌ئا قىلىشقا باشلىدىم.‏ ئۇ تېرىكىپ،‏ مېنىڭدىن:‏ «نېمە قىلىۋاتىسىز؟‏»—‏ دە‌پ سورىدى.‏ بېشىمنى كۆتۈرۈپ،‏ ئۇ‌نىڭغا:‏ «خۇ‌داغا شۈكرى،‏ چۈنكى سىز ئۇ‌نىڭ خىزمە‌تچىسى»،‏—‏ دېدىم.‏ ئۇ مېنىڭدىن:‏ «نېمە دېمە‌كچىسىز؟‏»—‏ دە‌پ سورىدى.‏ مە‌ن رىملىقلار 13:‏4-‏ئايە‌تنى كۆرسە‌تتىم.‏ ئۇ بىر خرىستىئان بولغاچقا،‏ مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابتىكى بۇ ئايە‌ت ئۇ‌نى جە‌لپ قىلدى.‏ نە‌تىجىدە،‏ يېرىم سائە‌ت ياخشى سۆھبە‌تلە‌شتۇ‌ق.‏ ھە‌تتا ئۇ يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرىنىڭ ئىش-‏پائالىيىتىنى ھۆرمە‌تلە‌يدىغانلىقىنى ئېيتتى.‏

نۇ‌رغۇ‌ن يىللاردىن بېرى،‏ ياۋرۇ‌پادا يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرى بىتە‌رە‌پلىكنى ساقلاش،‏ بالا بېقىش،‏ باج-‏سېلىق ۋە باشقا ئىشلاردا دە‌ۋالىشىپ،‏ سوت مە‌ھكىملىرىگە نۇ‌رغۇ‌ن قېتىم ئە‌رز سۇ‌نۇ‌پ كە‌لمە‌كتە.‏ شۇ‌لارنىڭ ئىچىدىكى كۆپلىگە‌ن دە‌ۋا ئىشلىرىغا قاتنىشىش ۋە دە‌ۋالاردا يېڭىشقا يە‌ھۋانىڭ ياردە‌م قىلغانلىقىنى ئۆز كۆزۈم بىلە‌ن كۆرۈش مە‌ن ئۈچۈن چوڭ شان-‏شە‌رە‌پ بولدى.‏ يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرى ياۋرۇ‌پا كىشىلىك ھوقۇ‌ق سوتىدا 140تىن ئارتۇ‌ق دە‌ۋا ئىشىدا غە‌لىبە قازاندى.‏

كۇ‌بادا تېخىمۇ كۆپرە‌ك دىنىي ئە‌ركىنلىككە ئېرىشتۇ‌ق

1990-‏يىللىرىدا،‏ كۇ‌بادا ئىش-‏پائالىيىتىمىز مە‌نئىي قىلىنغاچ،‏ شۇ يە‌ردىكى ئېتىقادداشلىرىمنىڭ يە‌ھۋاغا تېخىمۇ ئە‌ركىن-‏ئازادە ئىبادە‌ت قىلىشىغا ياردە‌م بېرىش ئۈچۈن،‏ بىز ئۈچ بۇ‌رادە‌ر بىرلىكتە خىزمە‌ت قىلدۇ‌ق.‏ ئۇ‌لاردىن بىرى باش ئىدارىدە خىزمە‌ت قىلغان فىلىپ براملى،‏ يە‌نە بىرى ئىتالىيە‌دىن ۋولتېر فارنېتى ئىدى.‏ مە‌ن بېلگىيە‌دىكى كۇ‌با ئە‌لچىخانىسىغا ئىلتىماس يازدىم.‏ كېيىن،‏ ئىلتىماسقا قاراپ چىقىشقا تە‌يىنلە‌نگە‌ن بىر ئە‌مە‌لدار بىلە‌ن كۆرۈشتۈم.‏ دە‌سلە‌پكى بىرقانچە قېتىملىق كۆرۈشىشلە‌ردە كۇ‌بادىكى ئىش-‏پائالىيىتىمىزنىڭ مە‌نئىي قىلىنىشىغا سە‌ۋە‌ب بولغان چۈشە‌نمە‌سلىكلە‌رنى ھە‌ل قىلالمىدۇ‌ق.‏

فىلىپ براملى ۋە ۋولتېر فارنېتى بىلە‌ن 1990-‏يىلى كۇ‌بانى زىيارە‌ت قىلغاندا

دۇ‌ئادا يە‌ھۋادىن يېتە‌كچىلىك سوراپ،‏ كۇ‌با ھۆكۈمىتىدىن بۇ دۆلە‌تكە 5000 پارچە مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابنى ئە‌ۋە‌تىشىمىزگە رۇ‌خسە‌ت بېرىشنى سورىدۇ‌ق.‏ نە‌تىجىدە،‏ مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابلار كۇ‌بادىكى ئېتىقادداشلىرىمىزنىڭ قولىغا يېتىپ باردى.‏ بۇ‌نىڭدىن،‏ خۇ‌دانىڭ تىرىشچانلىقلىرىمىزنى بە‌رىكە‌تلىگە‌نلىكىنى كۆرۈپ يە‌تتۇ‌ق.‏ كېيىن،‏ يە‌نە 27 500 پارچە مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابنى ئە‌ۋە‌تىش ئۈچۈن رۇ‌خسە‌ت سورىدۇ‌ق.‏ بۇ‌نىڭغىمۇ رۇ‌خسە‌ت بېرىلدى.‏ مە‌ن كۇ‌بادىكى قە‌دىرلىك ئېتىقادداشلارنىڭ ئۆزىنىڭ شە‌خسىي مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابى بولۇ‌شىغا ياردە‌م بېرە‌لىگە‌نلىكىمدىن ئىنتايىن خۇ‌شال بولدۇ‌م.‏

مە‌ن كۇ‌بادىكى ئېتىقادچى قېرىنداشلىرىمىزنىڭ ئىش-‏پائالىيە‌تلىرىنىڭ تېخىمۇ ئە‌ركىن بولۇ‌شىغا ياردە‌م بېرىش ئۈچۈن كۇ‌باغا نۇ‌رغۇ‌ن قېتىم باردىم.‏ بۇ مە‌زگىلدە نۇ‌رغۇ‌ن ھۆكۈمە‌ت ئە‌مە‌لدارلىرى بىلە‌ن ياخشى مۇ‌ناسىۋە‌ت ئورناتتىم.‏

رۋاندادىكى ئېتىقادداشلارغا ياردە‌م بېرىش

1994-‏يىلى رۋاندا دۆلىتىدە يۈز بە‌رگە‌ن قانلىق ئىرقى قىرغىنچىلىقتا 1 000 000 دىن ئارتۇ‌ق ئادە‌م ئۆلتۈرۈلگە‌نىدى.‏ ئېچىنىشلىق بىر يېرى،‏ بە‌زى ئېتىقادچى قېرىنداشلىرىمىزمۇ ئۆلتۈرۈلدى.‏ ئۇ‌زۇ‌ن ئۆتمە‌ي،‏ بىر توپ بۇ‌رادە‌رلە‌ر ئېتىقادداشلىرىمىزغا ئىنسانپە‌رۋە‌رلىك ياردىمىنى يە‌تكۈزۈشكە تە‌يىنلە‌نگە‌نىدى.‏

بىز بىرقانچە بۇ‌رادە‌رلە‌ر پايتە‌خت شە‌ھە‌ر كىگالىغا كە‌لگە‌ندە،‏ تە‌رجىمە ئىشخانىسى ۋە نە‌شىر ماتېرىياللىرىمىز ئوققا تۇ‌تۇ‌لۇ‌پ،‏ ئۆتمە تۆشۈك قىلىنغانلىقىنى كۆردۇ‌ق.‏ ئېتىقادداشلىرىمىزنىڭ يوغان پىچاقلار چېپىپ ئۆلتۈرۈلگە‌نلىكى توغرۇ‌لۇ‌ق نۇ‌رغۇ‌ن ئېچىنىشلىق بايانلارنى ئاڭلىدۇ‌ق.‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ بىر-‏بىرىگە ھە‌قىقىي سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببە‌ت كۆرسە‌تكە‌ن ئېتىقادداشلىرىمىز ھە‌ققىدە ئاڭلىدۇ‌ق.‏ مە‌سىلە‌ن،‏ تۇ‌تسى قە‌بىلىسىدىن بولغان بىر بۇ‌رادە‌رنى ئۇ‌چراتتۇ‌ق.‏ ئۇ 28 كۈن يە‌ر ئاستىغا يوشۇ‌رۇ‌نۇ‌ۋالغان بولۇ‌پ،‏ خۇ‌تۇ قە‌بىلىسىدىن بولغان بىر ئائىلە يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرى ئۇ‌نى ھىمايە قىلغان.‏ كىگالى شە‌ھىرىدە ئۆتكۈزۈلگە‌ن بىر يىغىلىشتا،‏ 900دىن كۆپرە‌ك ئېتىقادداشلار بىلە‌ن كۆرۈشتۇ‌ق.‏ پۈتۈن كۈچىمىز بىلە‌ن ئۇ‌لارغا ئىلھام-‏مە‌دە‌ت ۋە تە‌سە‌للى بېرىشكە تىرىشتۇ‌ق.‏

سول تە‌رە‌پتە:‏ تە‌رجىمە ئىشخانىسىدا ئوق تە‌گكە‌ن كىتاب

ئوڭ تە‌رە‌پتە:‏ تە‌بىئىي ئاپە‌تلە‌رگە ئۇ‌چرىغانلارنى كېرە‌كلىك نە‌رسىلە‌ر بىلە‌ن تە‌مىنلىگە‌ندە

بىز گوما دېگە‌ن شە‌ھە‌رگە يېقىن جايلاشقان مۇ‌ساپىر لاگېرىغا قېچىپ كە‌تكە‌ن رۋاندالىق يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرىنى تېپىش ئۈچۈن زايىر دۆلىتى (‏ھازىر كونگو دېموكراتىك جۇ‌مھۇ‌رىيىتى دە‌پ ئاتىلىدۇ)‏ چېگرىسىدىن ئۆتۈپ كە‌تتۇ‌ق.‏ بىز ئۇ‌لارنى تاپالمىدۇ‌ق،‏ شۇ‌ڭا،‏ ئۇ‌لارنى تېپىش ئۈچۈن يە‌ھۋادىن يول-‏يورۇ‌ق سوراپ دۇ‌ئا قىلدۇ‌ق.‏ ئاندىن،‏ بىرىنىڭ بىزگە قاراپ كېتىۋاتقانلىقىنى بايقاپ،‏ ئۇ‌نىڭدىن بىرە‌ر يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرىنى تونۇ‌يدىغان-‏تونۇ‌مايدىغانلىقىنى سورىدۇ‌ق.‏ ئۇ:‏ «ئە‌لۋە‌تتە،‏ مە‌ن يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىسى»،‏—‏ دە‌پ جاۋاب بە‌ردى.‏ «سىلە‌رنى تە‌بىئىي ئاپە‌تلە‌رگە ئۇ‌چرىغانلارغا ياردە‌م بېرىش كومىتېتى بىلە‌ن كۆرۈشۈشكە باشلاپ باراي.‏ مە‌ن بۇ‌نىڭدىن ئىنتايىن خۇ‌شالمە‌ن»،‏—‏ دېدى ئۇ.‏ بىز بۇ كومىتېتتىكى بۇ‌رادە‌رلە‌ر بىلە‌ن كۆرۈشكە‌ندىن كېيىن،‏ تە‌خمىنە‌ن 1600 مۇ‌ساپىر بولۇ‌پ يۈرگە‌ن قېرىنداشلارنى كۆرۈپ،‏ ئۇ‌لارغا تە‌سە‌للى ۋە ئىلھام-‏مە‌دە‌ت بە‌ردۇ‌ق.‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ ئۇ‌لارغا يېتە‌كچى كېڭە‌ش ئە‌ۋە‌تكە‌ن خە‌تنى ئوقۇ‌پ بە‌ردۇ‌ق.‏ بۇ خە‌تتىكى:‏ «بىز دائىم سىلە‌ر توغرۇ‌لۇ‌ق دۇ‌ئا قىلىمىز ۋە يە‌ھۋانىڭ سىلە‌رنى ھېچقاچان تاشلاپ كە‌تمە‌يدىغانلىقىنى بىلىمىز»،‏—‏ دېگە‌ن سۆزلە‌ر ئېتىقادداشلىرىمىزنىڭ قە‌لبىگە قاتتىق تە‌سىر قىلدى.‏ يېتە‌كچى كېڭە‌شنىڭ سۆزلىرى راست،‏ يە‌ھۋا ئۇ‌لارنى تاشلىمىدى!‏ بۈگۈنكى كۈندە،‏ رۋاندادا 30 000دىن كۆپرە‌ك يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىسى خۇ‌شاللىق بىلە‌ن خىزمە‌ت قىلىۋاتىدۇ.‏

ساداقە‌تمە‌نلىكنى ساقلاپ قېلىشقا بە‌ل باغلاش

توي قىلىپ 58 يىلدىن كېيىن،‏ 2011-‏يىلى سۆيۈملۈك ئايالىم ئېيلى ئۆلۈپ كە‌تتى.‏ قە‌لبىمدىكى قايغۇ-‏ھە‌سرە‌تلىرىمنى يە‌ھۋاغا ئېيتىپ دۇ‌ئا قىلغىنىمدا،‏ ئۇ ماڭا تە‌سە‌للى بە‌ردى.‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ خولۇ‌م-‏قوشنىلىرىمغا پادىشاھلىق خۇ‌ش خە‌ۋىرىنى ۋە‌ز قىلىش ماڭا كۈچ-‏قۇ‌ۋۋە‌ت بە‌ردى.‏

مە‌ن 90 ياشتىن ئاشقان بولساممۇ،‏ ھە‌ر ھە‌پتە ۋە‌ز خىزمىتىگە قاتنىشىمە‌ن.‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ بېلگىيە‌دىكى بە‌يتە‌لنىڭ قانۇ‌ن بۆلۈمىگە ياردە‌م بېرىش،‏ تە‌جرىبىلىرىمنى باشقىلار بىلە‌ن ئورتاقلىشىش ۋە بە‌يتە‌لدىكى ياشلارغا ئىلھام-‏مە‌دە‌ت بېرىش ماڭا زور خۇ‌شاللىق ئاتا قىلىدۇ.‏

تە‌خمىنە‌ن 84 يىل بۇ‌رۇ‌ن،‏ يە‌ھۋاغا بىرىنچى قېتىم دۇ‌ئا قىلغان ئىدىم.‏ بۇ دۇ‌ئا يە‌ھۋا خۇ‌دا بىلە‌ن دوستلۇ‌ق مۇ‌ناسىۋىتىنىڭ باشلىنىشى بولغان.‏ شۇ‌نىڭدىن كېيىن،‏ داۋاملىق يە‌ھۋا خۇ‌داغا تېخىمۇ يېقىنلاشتىم.‏ بىر ئۆمۈر يە‌ھۋانىڭ دۇ‌ئالىرىمغا قۇ‌لاق سېلىپ كە‌لگە‌نلىكىگە ئىنتايىن مىننە‌تدارمە‌ن.‏—‏زە‌بۇ‌ر 66:‏19 b‏.‏

a «كۈزىتىش مۇ‌نارى» 1973-‏يىل،‏ 15-‏سېنتە‌بىر سانى.‏ 570–‏574-‏بە‌تلە‌ردە شرانتېز ئىسىملىك بۇ‌رادە‌رنىڭ تە‌رجىمىھالى بېسىلغان.‏

b بۇ ماقالە تە‌ييارلىنىۋاتقاندا،‏ مارسېل جىللات 2023-‏يىلى،‏ 4-‏فېۋرالدا ئۆلۈم ئويقۇ‌سىغا كە‌تتى.‏