مەزمۇنغا ئاتلاپ ئۆتۈش

مۇندەرىجىگە ئاتلاپ ئۆتۈش

36-‏تە‌تقىق ماقالىسى

يە‌ھۋانىڭ خە‌لقى ھە‌ققانىيلىقنى سۆيىدۇ

يە‌ھۋانىڭ خە‌لقى ھە‌ققانىيلىقنى سۆيىدۇ

‏«ھە‌ققانىيلىققا ئېچىرقىغان ۋە چاڭقىغان كىشىلە‌ر بە‌ختلىك،‏ چۈنكى ئۇ‌لار تويغۇ‌زۇ‌لىدۇ».‏—‏مە‌تتا 5:‏6‏.‏

46-‏ناخشا يە‌ھۋا پادىشاھىمىز!‏

بۇ ماقالىدە a

1.‏ يۈسۈپ قانداق سىناققا دۇ‌چ كە‌لگە‌ن ۋە ئۇ نېمە قىلدى؟‏

 ياقۇ‌پنىڭ ئوغلى يۈسۈپ قىيىن بىر سىناققا دۇ‌چ كە‌لگە‌ن.‏ بىر ئايال ئۇ‌نىڭغا:‏ «مە‌ن بىلە‌ن ياتقىن»،‏—‏ دېگە‌ن.‏ ئۇ خوجايىنى پوتىفارنىڭ ئايالى ئىدى.‏ يۈسۈپ شۇ ئايالنىڭ تە‌كلىپىنى رە‌ت قىلغان.‏ بۈگۈن بە‌زىلە‌ر،‏ «پوتىفار ئۆيدە يوق ئىدىغۇ،‏ يۈسۈپ نېمە ئۈچۈن بۇ ئېزىقتۇ‌رۇ‌شنى رە‌ت قىلدى؟‏»،‏ دە‌پ ئويلىشى مۇ‌مكىن.‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ يۈسۈپ شۇ ئائىلىدىكى قۇ‌ل ئىدى.‏ ئە‌گە‌ر ئۇ ئايالنىڭ تە‌كلىپىنى رە‌ت قىلسا،‏ ئۇ چوقۇ‌م يۈسۈپنىڭ ھاياتىنى تېخىمۇ قىيىنلاشتۇ‌رۇ‌ۋېتە‌تتى.‏ شۇ‌نداقتىمۇ،‏ يۈسۈپ ئۇ ئايالنىڭ تە‌كرار-‏تە‌كرار قىلغان بېسىملىرىنى رە‌ت قىلغان.‏ نېمە ئۈچۈن؟‏ ئۇ مۇ‌نداق دە‌يدۇ:‏ «مە‌ن قانداقمۇ بۇ‌نداق رە‌زىل ئىشنى قىلىپ،‏ خۇ‌داغا قارشى گۇ‌ناھ قىلىمە‌ن؟‏»—‏يارىت.‏ 39:‏7–‏12‏.‏

2.‏ يۈسۈپ زىنا قىلىشنىڭ خۇ‌داغا قارشى گۇ‌ناھ ئىكە‌نلىكىنى قانداق بىلگە‌ن؟‏

2 يۈسۈپ زىنا قىلىشنىڭ خۇ‌دانىڭ نە‌زىرىدە «ئېغىر گۇ‌ناھ» ئىكە‌نلىكىنى قانداق بىلگە‌ن؟‏ «زىنا قىلمىغىن» دېگە‌ن بۇ‌يرۇ‌قنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تە‌ۋرات قانۇ‌نىنى مۇ‌سا پە‌يغە‌مبە‌ر ئىككى يۈز يىلدىن كېيىن يازغان ئىدى (‏چىق.‏ 20:‏14‏)‏.‏ شۇ‌نداق بولسىمۇ،‏ يۈسۈپ يە‌ھۋانىڭ جىنسىي ئە‌خلاقسىزلىققا قانداق كۆزقاراشتا بولغانلىقىنى ئىنتايىن ياخشى بىلگە‌ن.‏ مە‌سىلە‌ن،‏ يۈسۈپ يە‌ھۋانىڭ بىر ئە‌ر بىلە‌ن بىر ئايال ئوتتۇ‌رىسىدا نىكاھ مۇ‌ناسىۋىتىنى ئورۇ‌نلاشتۇ‌رغانلىقىنى ئوبدان بىلە‌تتى.‏ يۈسۈپ بە‌لكىم،‏ بۈيۈك مومىسى سارە‌نىڭ ئۆز ئېرىگە سادىق قېلىشىغا،‏ يە‌ھۋانىڭ ئىككى قېتىم ياردە‌م بېرىپ،‏ ئۇ‌نىڭ نومۇ‌سىنى قوغدىغانلىقىنى ئاڭلىغان.‏ ئوخشاش ئۇ‌سۇ‌لدا،‏ خۇ‌دا ئىسھاقنىڭ ئايالى رە‌بە‌قانىمۇ قوغدىغان ئىدى (‏يارىت.‏ 2:‏24؛‏ 12:‏14–‏20؛‏ 20:‏2–‏7؛‏ 26:‏6–‏11‏)‏.‏ يۈسۈپ ئاشۇ ئىش-‏ۋە‌قە‌لە‌ر ئۈستىدە چوڭقۇ‌ر ئويلىغاچ،‏ ئۇ يە‌ھۋانىڭ كۆزىدە نېمىنىڭ توغرا،‏ نېمىنىڭ خاتا ئىكە‌نلىكىنى بىلگە‌ن.‏ يۈسۈپ يە‌ھۋانى سۆيگە‌چكە،‏ يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىي ئۆلچىمىنىمۇ سۆيگە‌ن ۋە ئۇ‌نىڭغا ماس ياشاشنىمۇ قە‌تئىي قارار قىلغان.‏

3.‏ بىز نېمىلە‌رنى مۇ‌ھاكىمە قىلىمىز؟‏

3 سىز ھە‌قىقە‌تنى سۆيە‌مسىز؟‏ ئە‌لۋە‌تتە،‏ شۇ‌نداق قىلىسىز.‏ بىراق،‏ بىز ھە‌ممىمىز نامۇ‌كە‌ممە‌ل،‏ ئە‌گە‌ر دىققە‌ت قىلمىساق،‏ بۇ دۇ‌نيانىڭ ھە‌ققانىيلىققا بولغان كۆزقارىشى بىزگە ئاسانلا تە‌سىر قىلىدۇ (‏يە‌شايا 5:‏20؛‏ رىملىقلار 12:‏2‏)‏.‏ ھازىر ھە‌ققانىيلىقنىڭ نېمە ئىكە‌نلىكىنى ۋە ئۇ‌نى سۆيۈشنىڭ بىز ئۈچۈن قانداق پايدىسى بارلىقىنى مۇ‌ھاكىمە قىلىمىز.‏ ئاندىن كېيىن،‏ يە‌ھۋانىڭ ئۆلچە‌ملىرىگە بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىمىزنى تېخىمۇ كۈچە‌يتىش ئۈچۈن،‏ قايسى ئۈچ قە‌دە‌منى باسالايدىغانلىقىمىزنى كۆرۈپ چىقىمىز.‏

ھە‌ققانىيلىق دېگە‌ن نېمە؟‏

4.‏ نۇ‌رغۇ‌نلىغان كىشىلە‌ر ھە‌ققانىيلىق ھە‌ققىدە قانداق خاتا كۆزقاراشقا ئىگە؟‏

4 كىشىلە‌ر ھە‌ققانىي ئادە‌م ھە‌ققىدە ئويلىغاندا،‏ دائىم تە‌كە‌ببۇ‌ر،‏ باشقىلارنى تە‌نقىد قىلىشقا ئامراق،‏ ياكى ئۆزىنى باشقىلاردىن ياخشىراق دە‌پ قارايدىغان كىشىلە‌رنى كۆز ئالدىغا كە‌لتۈرىدۇ.‏ بىراق،‏ خۇ‌دا شۇ‌نداق مىجە‌ز-‏خۇ‌لقلارنى ياخشى كۆرمە‌يدۇ.‏ ئە‌يسا يە‌ر-‏يۈزىدە بولغاندا،‏ ئۆز زامانىدىكى دىنىي يېتە‌كچىلە‌رنىڭ ئۆزلىرىنىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرىنى بە‌لگۈلىگە‌نلىكىنى قاتتىق تە‌نقىد قىلغان (‏ۋە‌ز 7:‏16؛‏ لۇ‌قا 16:‏15‏)‏.‏ يە‌ھۋا توغرا دېگە‌ن ئىشنى قىلىدىغان ئادە‌م ھە‌رگىزمۇ ئۆزىنى باشقىلاردىن ياخشىراق دە‌پ ئويلىمايدۇ.‏

5.‏ مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابقا ئاساسلانغاندا،‏ ھە‌ققانىيلىق دېگە‌ن نېمە؟‏ مىسال كە‌لتۈرۈڭ.‏

5 ھە‌ققانىيلىق گۈزە‌ل بىر پە‌زىلە‌ت.‏ ئاددىي قىلىپ ئېيتقاندا،‏ بۇ ياراتقۇ‌چى يە‌ھۋانىڭ نە‌زە‌رىدە توغرا بولغان ئىشنى قىلىشنى كۆرسىتىدۇ.‏ مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابتا قوللىنىلغان ھە‌ققانىيلىق دېگە‌ن سۆز ئە‌ڭ يۇ‌قىرى ئۆلچە‌مدە،‏ يە‌نى يە‌ھۋا بېكىتكە‌ن ئۆلچە‌ملە‌رگە ماس ياشاشنى بىلدۈرىدۇ.‏ مە‌سىلە‌ن،‏ يە‌ھۋا سودىگە‌رلە‌رگە «توغرا بىر تارازا» ئىشلىتىشنى بۇ‌يرىغان (‏تە‌كرار.‏ قا 25:‏15‏)‏.‏ ئە‌سلى ئىبرانىي تىلىدىكى «توغرا» دە‌پ تە‌رجىمە قىلىنغان،‏ بۇ سۆزنى «ھە‌ققانىي،‏ ئادىل ياكى دۇ‌رۇ‌س» دە‌پمۇ تە‌رجىمە قىلىشقا بولىدۇ.‏ شۇ‌ڭا،‏ خۇ‌دانىڭ نە‌زە‌رىدە ھە‌ققانىي بولۇ‌شنى خالايدىغان مە‌سىھ ئە‌گە‌شكۈچىسى ئۆزىنىڭ بارلىق سودا-‏تىجارە‌ت ئىشلىرىدا پۈتۈنلە‌ي توغرا بولۇ‌شى كېرە‌ك.‏ ھە‌ققانىي كىشى يە‌نە ئادالە‌تنى سۆيىدۇ ۋە ناھە‌قچىلىكنى كۆرگە‌ندە چىدىمايدۇ.‏ ھە‌قىقىي ئادىل كىشى يە‌ھۋانى پۈتۈنلە‌ي خۇ‌رسە‌ن قىلىش ئۈچۈن ئۆزىنىڭ چىقارغان قارارلىرىغا يە‌ھۋانىڭ قانداق كۆزقاراشتا بولىدىغانلىقى ھە‌ققىدە ئويلىنىدۇ.‏—‏كولوسى.‏ 1:‏10‏.‏

6.‏ نېمە ئۈچۈن يە‌ھۋا بە‌لگىلىگە‌ن ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرىگە ئىشە‌نچ قىلالايمىز؟‏ (‏يە‌شايا 55:‏8،‏ 9‏)‏

6 مۇ‌قە‌ددە‌س كىتاب يە‌ھۋانى ھە‌ققانىيلىقنىڭ مە‌نبە‌سى دە‌پ تە‌سۋىرلە‌يدۇ.‏ شۇ سە‌ۋە‌بتىن،‏ ئۇ «ھە‌ققانىيلىقنىڭ ماكانى»،‏ دە‌پ ئاتالغان (‏يە‌رە‌م.‏ 50:‏7‏)‏.‏ ياراتقۇ‌چى بولۇ‌ش سۈپىتىدە،‏ يە‌ھۋا بىردىن-‏بىر نېمىنىڭ توغرا،‏ نېمىنىڭ خاتا ئىكە‌نلىكىنى بە‌لگىلە‌ش ھوقۇ‌قىغا ئىگە.‏ بىز گۇ‌ناھكار ۋە نامۇ‌كە‌ممە‌ل بولغاچقا،‏ نېمە توغرا،‏ نېمە خاتا ئىكە‌نلىكىنى بىلە‌لمە‌يمىز.‏ بىراق،‏ يە‌ھۋا مۇ‌كە‌ممە‌ل،‏ ئۇ نېمىنىڭ توغرا،‏ نېمىنىڭ خاتا ئىكە‌نلىكىنى ئېنىق بىلىدۇ (‏پە‌ند.‏ نە 14:‏12؛‏ يە‌شايا 55:‏8،‏ 9-‏نى ئوقۇ‌ڭ)‏.‏ شۇ‌نداقتىمۇ،‏ بىز خۇ‌دانىڭ ئوبرازىدا يارىتىلغاچ،‏ ئۇ‌نىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرىگە ماس ياشىيالايمىز (‏يارىت.‏ 1:‏27‏)‏.‏ بىز شۇ‌نداق ھايات كە‌چۈرۈشنى ياخشى كۆرىمىز.‏ ئاسماندىكى ئاتىمىزغا بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىمىز بىزنى كۈچىمىزنىڭ يېتىشىچە ئۇ‌نى ئۈلگە قىلىشقا دە‌ۋە‌ت قىلىدۇ.‏—‏ئە‌فە‌س.‏ 5:‏1‏.‏

7.‏ نېمە ئۈچۈن بىز ئىشە‌نچىلىك ئۆلچە‌م قائىدىلە‌رگە مۇ‌ھتاج؟‏ مىسال كە‌لتۈرۈڭ.‏

7 بىز يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرىگە ئە‌مە‌ل قىلساق،‏ ئۇ‌نىڭ پايدىسىنى كۆرىمىز.‏ بۇ‌نىڭ سە‌ۋە‌بىنى چۈشىنىش ئۈچۈن،‏ مۇ‌نداق مىساللارنى كۆرۈپ باقايلى.‏ ئە‌گە‌ر ھە‌ربىر بانكا پۇ‌لنىڭ قىممىتىنى ئۆزلىرى بېكىتسە ياكى ھە‌ربىر قۇ‌رۇ‌لۇ‌ش شىركىتى ئۆز ئۆلچە‌ملىرى بىلە‌ن قۇ‌رۇ‌لۇ‌ش قىلسا،‏ نېمە ئىشلارنىڭ يۈز بېرىدىغانلىقىنى تە‌سە‌ۋۋۇ‌ر قىلىپ كۆرۈڭ.‏ نە‌تىجىدە قالايمىقانچىلىق كېلىپ چىقىدۇ.‏ دوختۇ‌رلار ياكى سېسترالار ئېنىق بېكىتىلگە‌ن داۋالاش ئۆلچە‌م-‏قائىدىلىرىگە بويسۇ‌نمىسا،‏ نە‌تىجىدە بېمار ئۆلۈپ كېتىشى مۇ‌مكىن.‏ شۇ‌نى ئېنىق كۆرۈۋالالايمىزكى،‏ ئىشە‌نچىلىك ئۆلچە‌م قائىدىلە‌رنىڭ قوغداش رولى بار.‏ خۇ‌ددى شۇ‌نىڭغا ئوخشاش،‏ خۇ‌دانىڭ بە‌لگىلىگە‌ن ھە‌ق-‏ناھە‌ق ئۆلچە‌ملىرىمۇ بىزنى قوغدايدۇ.‏

8.‏ ھە‌ققانىيلىقنى سۆيگە‌نلە‌ر قانداق بە‌رىكە‌تكە ئېرىشىدۇ؟‏

8 يە‌ھۋا ئۇ‌نىڭ ئۆلچە‌ملىرى بويىچە ياشاشقا تىرىشقانلارنى بە‌رىكە‌تلە‌يدۇ.‏ ئۇ مۇ‌نداق ۋە‌دە بېرىدۇ:‏ «ھە‌ققانىيلار يە‌ر يۈزىگە ئىگە بولار،‏ ئۇ‌لار يە‌ردە مە‌ڭگۈ ياشار» (‏زە‌بۇ‌ر 37:‏29‏)‏.‏ ھە‌ممە ئادە‌م يە‌ھۋانىڭ ئۆلچە‌ملىرىگە ماس ياشىغاندا،‏ ئىنسانىيە‌تنىڭ قانداق ئىناق-‏ئىتتىپاق،‏ تىنچ-‏خاتىرجە‌م،‏ بە‌ختلىك ياشايدىغانلىقىنى تە‌سە‌ۋۋۇ‌ر قىلالامسىز؟‏ يە‌ھۋا سىزنىڭ شۇ‌نداق شاد-‏خۇ‌رام ھايات كە‌چۈرۈشىڭىزنى خالايدۇ.‏ شۇ‌ڭا،‏ ھە‌ربىرىمىزنىڭ ھە‌ققانىيلىقنى سۆيۈشىگە يېتە‌رلىك سە‌ۋە‌بلە‌ر بار!‏ ئۇ‌نداقتا،‏ ھە‌ققانىيلىققا بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىمىزنى قانداق كۈچە‌يتە‌لە‌يمىز؟‏ ھازىر ئۈچ قە‌دە‌منى مۇ‌ھاكىمە قىلىپ كۆرە‌يلى.‏

يە‌ھۋانىڭ ئۆلچە‌ملىرىگە بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىڭىزنى كۈچە‌يتىڭ

9.‏ ھە‌ققانىيلىقنى سۆيۈشىمىزگە نېمە ياردە‌م بېرىدۇ؟‏

9 1-‏قە‌دە‌م:‏ ئۆلچە‌ملە‌رنى بە‌لگىلىگە‌ن شە‌خسنى سۆيۈڭ.‏ ھە‌ققانىيلىقنى سۆيۈش ئۈچۈن،‏ بىز ھە‌ق-‏ناھە‌قلىق ئۆلچە‌ملىرىنى بېكىتكە‌ن شە‌خسكە بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىمىزنى كۈچە‌يتىشىمىز كېرە‌ك.‏ يە‌ھۋاغا بولغان سۆيگىمىز قانچە كۈچە‌يگە‌نسېرى،‏ يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرى بويىچە ياشاشقا تېخىمۇ تىرىشىمىز.‏ مە‌سىلە‌ن،‏ ئە‌گە‌ر ئادە‌م-‏ئاتا بىلە‌ن ھاۋا-‏ئانا يە‌ھۋانى سۆيگە‌ن بولسا،‏ ئۇ‌لار ھە‌رگىزمۇ ئۇ‌نىڭغا ئىتائە‌تسىزلىك قىلمىغان بولاتتى.‏—‏يارىت.‏ 3:‏1–‏6،‏ 16–‏19‏.‏

10.‏ ئىبراھىم يە‌ھۋانىڭ ئوي-‏پىكىرلىرىنى چۈشىنە‌لىشى ئۈچۈن نېمىلە‌رنى قىلغان؟‏

10 بىز ئە‌لۋە‌تتە ئادە‌م-‏ئاتا بىلە‌ن ھاۋا-‏ئانا ئۆتكۈزگە‌ن ئوخشاش خاتالىقنى ئۆتكۈزۈشنى خالىمايمىز.‏ ئە‌گە‌ر يە‌ھۋا ھە‌ققىدە داۋاملىق بىلىم ئېلىپ،‏ ئۇ‌نىڭ پە‌زىلە‌تلىرىنى ۋە ئۇ‌نىڭ ئوي-‏پىكىر قىلىش ئۇ‌سۇ‌لىنى چۈشىنىشكە تىرىشساق،‏ شۇ‌نداق ئاقىۋە‌تتىن ساقلىنالايمىز.‏ شۇ‌نداق قىلغىنىمىزدا،‏ يە‌ھۋاغا بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىمىز چوقۇ‌م كۈچىيىدۇ.‏ ئىبراھىمنىڭ مىسالىنى كۆرۈپ باقايلى.‏ ئۇ يە‌ھۋانى چىن قە‌لبىدىن سۆيگە‌ن ئىدى.‏ ئىبراھىم ھە‌تتا يە‌ھۋانىڭ چىقارغان قارارلارنى تولۇ‌ق چۈشە‌نمىسىمۇ،‏ ئۇ‌نىڭغا ئىتائە‌تسىزلىك قىلمىغان.‏ ئە‌كسىچە،‏ يە‌ھۋا ھە‌ققىدە تېخىمۇ ياخشىراق چۈشىنىشكە تىرىشقان.‏ مە‌سىلە‌ن،‏ يە‌ھۋانىڭ سودوم بىلە‌ن گومورانى يوق قىلىشنى قارار قىلغانلىقىنى بىلگە‌ندە،‏ ئىبراھىم دە‌سلە‌پتە «پۈتۈن زېمىننىڭ سوتچىسىنىڭ»،‏ ھە‌ققانىيلارنى رە‌زىللە‌ر بىلە‌ن قوشۇ‌پ سۈپۈرۈپ تاشلىشىدىن قورققان ئىدى.‏ ئىبراھىم بۇ‌نى ئە‌قلىگە سىغمايدۇ دە‌پ قارىغاچقا،‏ ئۇ كە‌متە‌رلىك بىلە‌ن يە‌ھۋادىن قايتا-‏قايتا سوئاللارنى سورىغان.‏ يە‌ھۋا ئۇ‌نىڭغا سە‌ۋرچانلىق بىلە‌ن جاۋاب بە‌رگە‌ن.‏ ئاخىرىدا،‏ ئىبراھىم يە‌ھۋانىڭ ھە‌ربىر ئىنساننىڭ يۈرىكىنى تە‌كشۈرىدىغانلىقىنى ۋە بىگۇ‌ناھ كىشىنى گۇ‌ناھكار بىلە‌ن قوشۇ‌پ جازالىمايدىغانلىقىنى چۈشىنىپ يېتە‌لىگە‌ن.‏—‏يارىت.‏ 18:‏20–‏32‏.‏

11.‏ ئىبراھىم ئۆزىنىڭ يە‌ھۋانى سۆيىدىغانلىقىنى ۋە ئۇ‌نىڭغا ئىشىنىدىغانلىقىنى قانداق كۆرسە‌تكە‌ن؟‏

11 يە‌ھۋا بىلە‌ن سودوم ۋە گومورا شە‌ھە‌رلىرى ھە‌ققىدە قىلغان سۆھبە‌ت ئىبراھىمغا كۈچلۈك تە‌سىر قىلغان.‏ شە‌ك-‏شۈبھىسىزكى،‏ ئۇ ياراتقۇ‌چىسىنى ئىلگىرىكىگە قارىغاندا تېخىمۇ بە‌كرە‌ك ياخشى كۆرگە‌ن ۋە ھۆرمە‌تلىگە‌ن.‏ بىرقانچە يىللاردىن كېيىن،‏ ئىبراھىمنىڭ يە‌ھۋاغا بولغان ئىشە‌نچىسى ئېغىر سىناققا دۇ‌چ كە‌لگە‌ن.‏ يە‌ھۋا ئۇ‌نىڭدىن ئۆزىنىڭ سۆيۈملۈك ئوغلى ئىسھاقنى قۇ‌ربانلىق قىلىشنى تە‌لە‌پ قىلغان.‏ بىراق،‏ ئىبراھىم ھازىر خۇ‌داسىنى تېخىمۇ ياخشىراق تونۇ‌غاچقا،‏ بۇ قېتىم ئۇ‌نىڭدىن ھېچقانداق سوئال سورىمىغان.‏ ئىبراھىم پە‌قە‌ت يە‌ھۋا تە‌لە‌پ قىلغان ئىشنى قىلىشقا باشلىغان.‏ شۇ‌نداقتىمۇ،‏ ئۇ ۋە‌زىپىنى ئورۇ‌نداشقا تە‌ييارلىق قىلىۋاتقاندا،‏ ئۇ‌نىڭ قە‌لبى قانچىلىك ئازابلانغانلىقىنى تە‌سە‌ۋۋۇ‌ر قىلىپ بېقىڭ.‏ ئىبراھىم چوقۇ‌م يە‌ھۋا توغرىسىدا ئۆگە‌نگە‌نلىرى ئۈستىدە چوڭقۇ‌ر ئويلانغان.‏ ئۇ يە‌ھۋانىڭ ھە‌رگىزمۇ ئادالە‌تسىزلىك ياكى رە‌ھىم-‏شە‌پقە‌تسىزلىك قىلمايدىغانلىقىنى بىلە‌تتى.‏ ئە‌لچى پاۋلۇ‌سنىڭ سۆزىگە ئاساسلانغاندا،‏ ئىبراھىم يە‌ھۋانىڭ سۆيۈملۈك ئوغلى ئىسھاقنى تىرىلدۈرە‌لە‌يدىغانلىقى ھە‌ققىدە ئويلانغان (‏ئىبرانىي.‏ 11:‏17–‏19‏)‏.‏ ئاخىرىدا،‏ يە‌ھۋا ئىسھاقنى بىر مىللە‌تنىڭ ئاتىسى قىلىدىغانلىقىنى ۋە‌دە بە‌رگە‌ن.‏ ئە‌مما،‏ شۇ ۋاقىتتا ئىسھاقنىڭ تېخى بالىلىرى يوق ئىدى.‏ ئىبراھىم يە‌ھۋانى سۆيگە‌ن،‏ شۇ‌ڭا ئۇ ئاسماندىكى ئاتىسىنىڭ ھە‌ققانىيلىق بىلە‌ن ئىش قىلىدىغانلىقىغا ئىشە‌نگە‌ن.‏ گە‌رچە قىيىن بولسىمۇ،‏ ئۇ‌نىڭ ئىشە‌نچىسى،‏ ئۇ‌نى ئىتائە‌تچان بولۇ‌شقا دە‌ۋە‌ت قىلغان.‏—‏يارىت.‏ 22:‏1–‏12‏.‏

12.‏ بىز ئىبراھىمنى قانداق ئۈلگە قىلالايمىز؟‏ (‏زە‌بۇ‌ر 73:‏28‏)‏

12 ئىبراھىمنى قانداق ئۈلگە قىلالايمىز؟‏ ئۇ‌نىڭغا ئوخشاش،‏ بىزمۇ يە‌ھۋا ھە‌ققىدە داۋاملىق ئۆگىنىشىمىز كېرە‌ك.‏ شۇ‌نداق قىلغىنىمىزدا،‏ يە‌ھۋاغا تېخىمۇ يېقىنلىشىمىز ۋە ئۇ‌نىڭغا بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىمىز تېخىمۇ كۈچىيىدۇ ‏(‏زە‌بۇ‌ر 73:‏28-‏نى ئوقۇ‌ڭ)‏‏.‏ ۋىجدانىمىز تە‌ربىيىلىنىپ،‏ يە‌ھۋانىڭ كۆزقارىشىنى ئە‌كس ئە‌تتۈرگە‌ن بولىدۇ (‏ئىبرانىي.‏ 5:‏14‏)‏.‏ نە‌تىجىدە،‏ بىرە‌ر كىشى بىزنى خاتا ئىش قىلىشقا ئازدۇ‌رسا،‏ بىز ئۇ‌نى رە‌ت قىلىمىز.‏ بىز ئاسماندىكى ئاتىمىزنىڭ كۆڭلىگە ئازار بېرىپ،‏ ئۇ‌نىڭ بىلە‌ن بولغان دوستلۇ‌ق مۇ‌ناسىۋىتىمىزگە زىيان يە‌تكۈزىدىغان ھە‌رقانداق ئىشنى قىلىشنى ئويلاشتىنمۇ يىرگىنىمىز.‏ بىز ھە‌ققانىيلىقنى سۆيىدىغانلىقىمىزنى يە‌نە قانداق كۆرسىتە‌لە‌يمىز؟‏

13.‏ ھە‌ققانىيلىقنى ئىزدە‌ش ئۈچۈن نېمە قىلالايمىز؟‏ (‏پە‌ندى-‏نە‌سىھە‌ت 15:‏9‏)‏

13 2-‏قە‌دە‌م:‏ ھە‌ققانىيلىققا بولغان سۆيگۈ-‏مۇ‌ھە‌ببىتىڭىزنى كۈچە‌يتىش ئۈچۈن ھە‌ر كۈنى تىرىشىڭ.‏ ئە‌گە‌ر مۇ‌سكۇ‌للىرىمىزنى كۈچلە‌ندۈرۈشنى خالىساق،‏ ھە‌ر كۈنى جاپالىق مە‌شىق قىلىشىمىز كېرە‌ك.‏ يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرىگە بولغان سۆيگۈمىزنى كۈچلە‌ندۈرۈش ئۈچۈنمۇ تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىمىزگە توغرا كېلىدۇ.‏ بىز ئۈچۈن ئۇ‌نداق قىلىش بە‌ك قىيىن ئە‌مە‌س.‏ يە‌ھۋا غە‌رە‌ز ئۇ‌قىدىغان خۇ‌دادۇ‌ر،‏ ئۇ بىزدىن قولىمىزدىن كە‌لمە‌يدىغان ئىشلارنى قىلىشنى تە‌لە‌پ قىلمايدۇ (‏زە‌بۇ‌ر 103:‏14‏)‏.‏ مۇ‌قە‌ددە‌س كىتاب بىزگە مۇ‌نداق دە‌يدۇ:‏ «ئۇ ھە‌ققانىيلىقنى ئىزدىگە‌نلە‌رنى ياخشى كۆرە‌ر» ‏(‏پە‌ندى-‏نە‌سىھە‌ت 15:‏9-‏نى ئوقۇ‌ڭ)‏.‏ ئە‌گە‌ر يە‌ھۋاغا خىزمە‌ت قىلىشتا،‏ بىر مە‌قسە‌تكە يېتىشكە تىرىشساق،‏ ئاشۇ مە‌قسىتىمىزگە يېتىش ئۈچۈن داۋاملىق كۈچ چىقىرىمىز.‏ ھە‌ققانىي ئادە‌م بولۇ‌ش داۋاملىق بىزدىن كۈچ چىقىرىشنى تە‌لە‌پ قىلىدۇ.‏ بىزنىڭ داۋاملىق ئالغا ئىلگىرىلە‌پ،‏ ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئە‌گىشىپ،‏ ھە‌ققانىي ئادە‌م بولۇ‌پ يېتىلىشىمىزگە،‏ يە‌ھۋا سە‌ۋرچانلىق بىلە‌ن ياردە‌م بېرىدۇ.‏—‏زە‌بۇ‌ر 84:‏5،‏ 7‏.‏

14.‏ «ھە‌ققانىيلىق ساۋۇ‌تى» دېگە‌ن نېمە ۋە نېمە ئۈچۈن ئۇ‌نى كىيىشىمىز مۇ‌ھىم؟‏

14 يە‌ھۋا بىزگە مېھىر-‏مۇ‌ھە‌ببە‌ت بىلە‌ن،‏ ھە‌ققانىيلىقنىڭ يۈك ئە‌مە‌سلىكىنى ئە‌سكە‌رتىدۇ (‏1-‏يۇ‌ھاننا 5:‏3‏)‏.‏ ئە‌كسىچە،‏ بىز ئۈچۈن ھە‌ققانىيلىق ھىمايە،‏ ھە‌ر كۈنى ئۇ‌نىڭغا مۇ‌ھتاج بولىمىز.‏ ئە‌لچى پاۋلۇ‌س تە‌سۋىرلىگە‌ن جە‌ڭ قوراللىرىنى ئە‌سلە‌پ كۆرۈڭ (‏ئە‌فە‌س.‏ 6:‏14–‏18‏)‏.‏ قايسى قىسمى ئە‌سكە‌رنىڭ يۈرىكىنى قوغدىغان؟‏ بۇ كۆكسىگە تاقايدىغان «ھە‌ققانىيلىق ساۋۇ‌تى» بولۇ‌پ،‏ يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىي ئۆلچە‌ملىرىگە ۋە‌كىللىك قىلىدۇ.‏ خۇ‌ددى ساۋۇ‌ت ئۇ‌دۇ‌ل مە‌نىدىكى يۈرە‌كنى قوغدىغانغا ئوخشاش،‏ يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرى كۆچمە مە‌نىدىكى يۈرىكىڭىزنى،‏ يە‌نى قە‌لبىڭىزدىكى ئوي-‏پىكىرىڭىزنى قوغدايدۇ.‏ دېمە‌ك،‏ ئۈستىڭىزگە ھە‌ققانىيلىق ساۋۇ‌تىنى كىيگە‌نلىكىڭىزگە كۆز يە‌تكۈزۈش ئىنتايىن مۇ‌ھىم.‏—‏پە‌ند.‏ نە 4:‏23‏.‏

15.‏ ھە‌ققانىيلىق ساۋۇ‌تىنى ئۈستىڭىزگە قانداق كىيە‌لە‌يسىز؟‏

15 ھە‌ققانىيلىق ساۋۇ‌تىنى ئۈستىڭىزگە قانداق كىيە‌لە‌يسىز؟‏ ھە‌ر كۈنى تاللاشلارنى قىلغىنىڭىزدا،‏ يە‌ھۋانىڭ ئۆلچە‌ملىرىنى ئويلاش ئارقىلىق شۇ‌نداق قىلالايسىز.‏ قانداق گە‌پلە‌رنى قىلىش،‏ قايسى مۇ‌زىكىنى ئاڭلاش،‏ قانداق كۆڭۈل ئېچىش ياكى قانداق كىتابلارنى ئوقۇ‌شنى قارار قىلغاندا،‏ ئالدى بىلە‌ن ئۆز-‏ئۆزىڭىزدىن مۇ‌نداق سوراپ كۆرۈڭ:‏ «ئۇ قە‌لبىمگە قانداق تە‌سىر قىلىدۇ؟‏ بۇ‌نىڭدىن يە‌ھۋا خۇ‌رسە‌ن بولامدۇ؟‏ ئۇ يە‌ھۋا ناھە‌ق دە‌پ قارايدىغان ئىشلار،‏ يە‌نى ئە‌خلاقسىزلىق،‏ زوراۋانلىق،‏ ئاچكۆزلۈك،‏ شە‌خسىيە‌تچىلىكنى تە‌شۋىق قىلامدۇ؟‏» (‏فىلىپى.‏ 4:‏8‏)‏ ئە‌گە‌ر چىقارغان قارارلىرىڭىز،‏ يە‌ھۋانىڭ ئىرادىسىگە ماس كە‌لسە،‏ قە‌لبىڭىزنى يامان تە‌سىرلە‌ردىن قوغداپ قالالايسىز.‏

سىزنىڭ ھە‌ققانىيلىقىڭىز «خۇ‌ددى ئۆركە‌شلە‌پ تۇ‌رغان دېڭىز دولقۇ‌نلىرىغا» ئوخشاش بولىدۇ (‏16،‏ 17-‏ئابزاسلارغا قاراڭ)‏

16،‏ 17.‏ يە‌شايا 48:‏18-‏ئايە‌ت بىزنى،‏ يە‌ھۋانىڭ ئۆلچە‌ملىرىگە ماس مە‌ڭگۈ ياشىيالايدىغانلىقىمىزغا قانداق ئىشە‌ندۈرىدۇ؟‏

16 كۈنلە‌رنىڭ ئۆتۈشىگە ئە‌گىشىپ،‏ مە‌ن يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىيلىق ئۆلچە‌ملىرىگە ماس ياشاشنى داۋاملاشتۇ‌رالايمە‌نمۇ دە‌پ،‏ غە‌م-‏ئە‌ندىشە قىلىپ باقتىڭىزمۇ؟‏ يە‌ھۋانىڭ يە‌شايا 48:‏18-‏ئايىتىدە قوللانغان بىر تە‌مسىلىنى كۆرۈپ باقايلى ‏(‏ئوقۇ‌ڭ)‏.‏ يە‌ھۋا ھە‌ققانىيلىقىمىزنىڭ ئۆركە‌شلە‌پ تۇ‌رغان «دېڭىز دولقۇ‌نلىرىغا» ئوخشاش،‏ بولىدىغانلىقىنى ۋە‌دە قىلغان.‏ ئۆزىڭىزنى كە‌ڭرى دېڭىز قىرغىقىدا تۇ‌رۇ‌پ،‏ توختىماي قىرغاقلارغا ئۇ‌رۇ‌لۇ‌ۋاتقان دېڭىز دولقۇ‌نلىرىغا قاراپ تۇ‌رغان ھالە‌تتە تە‌سە‌ۋۋۇ‌ر قىلىپ كۆرۈڭ.‏ شۇ دېڭىز دولقۇ‌نلىرى بىر كۈنى توختاپ قالارمۇ،‏ دە‌پ غە‌م قىلامسىز؟‏ نە‌چچە مىڭ يىللاردىن بۇ‌يان دېڭىز ساھىلىدىكى دولقۇ‌ننىڭ ئۈزۈلۈپ قالمىغانلىقىنى بىلىسىز.‏ ئۇ‌لار چوقۇ‌م داۋاملىق كېلىپ تۇ‌رىدۇ.‏

17 ھە‌ققانىيلىقىڭىز خۇ‌ددى ئاشۇ دېڭىز دولقۇ‌نلىرىغا ئوخشاش بولالايدۇ!‏ قانداق؟‏ سىز قارارلارنى چىقارغىنىڭىزدا،‏ ئالدى بىلە‌ن يە‌ھۋانىڭ سىزدىن نېمە قىلىشىڭىزنى خالايدىغانلىقىنى ئويلاپ كۆرۈڭ.‏ ئاندىن ھە‌رىكە‌ت قىلىڭ.‏ چىقىرىدىغان قارارىڭىز ھە‌رقانچە قىيىن بولۇ‌شىدىن قە‌تئىينە‌زە‌ر،‏ مېھىر-‏شە‌پقە‌تلىك ئاسماندىكى ئاتىڭىز دائىم سىزگە كۈچ بېرىدۇ ۋە داۋاملىق ھە‌ر كۈنى توغرا ئىش قىلىشىڭىزغا ياردە‌م بېرىدۇ.‏—‏يە‌شايا 40:‏29–‏31‏.‏

18.‏ نېمە ئۈچۈن ئۆزىمىزنىڭ ئۆلچە‌ملىرى بويىچە باشقىلار ئۈستىدىن ھۆكۈم چىقىرىشتىن يىراق تۇ‌رىشىمىز كېرە‌ك؟‏

18 3-‏قە‌دە‌م:‏ ھۆكۈم قىلىشنى يە‌ھۋانىڭ قولىغا تاپشۇ‌رۇ‌ڭ.‏ بىز يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىي ئۆلچە‌ملىرىگە ماس ياشاشقا تىرىشىۋاتقان بولساق،‏ چوقۇ‌م باشقىلار ئۈستىدىن ھۆكۈم قىلىپ،‏ ئۆزىمىزنى ھە‌ردائىم ئۇ‌لاردىن ياخشىراق دە‌پ ئويلاشتىن يىراق تۇ‌رۇ‌شىمىز كېرە‌ك.‏ باشقىلارغا ئۆزىمىزنىڭ ئۆلچە‌ملىرى بويىچە ھۆكۈم قىلىش ھوقۇ‌قىمىز بار دە‌پ ئويلىماي،‏ بە‌لكى يە‌ھۋانىڭ «پۈتكۈل جاھاننىڭ ھاكىمى» ئىكە‌نلىكىنى ئە‌ستە ساقلايمىز (‏يارىت.‏ 18:‏25‏)‏.‏ يە‌ھۋا بىزگە شۇ‌نداق ھۆكۈم قىلىش ھوقۇ‌قىنى بە‌رمىگە‌ن.‏ ئە‌مە‌لىيە‌تتە،‏ ئە‌يسا بىزگە بۇ‌يرۇ‌ق بېرىپ،‏ مۇ‌نداق دېگە‌ن:‏ «باشقىلارنى ھۆكۈم قىلىشنى توختىتىڭلار،‏ شۇ‌ندا سىلە‌رمۇ ھۆكۈمگە ئۇ‌چرىمايسىلە‌ر».‏—‏مە‌تتا 7:‏1 b‏.‏

19.‏ يۈسۈپ يە‌ھۋانىڭ ھۆكۈمىگە ئىشە‌نچ قىلىدىغانلىقىنى قانداق كۆرسە‌تكە‌ن؟‏

19 ھە‌ققانىي كىشى يۈسۈپنىڭ مىسالىنى يە‌نە بىر قېتىم كۆرۈپ باقايلى.‏ ئۇ باشقىلارنى ھە‌تتا ئۆزىگە يامان مۇ‌ئامىلە قىلغانلارنى ھۆكۈم قىلىشتىن ساقلانغان.‏ ئۇ‌نىڭ ئۆز ئاكىلىرى ئۇ‌نىڭغا زىيانكە‌شلىك قىلىپ،‏ ئۇ‌نى قۇ‌ل ئورنىدا سېتىۋە‌تكە‌ن ۋە دادىسىنى يۈسۈپنىڭ ئۆلگە‌نلىكىگە قايىل قىلغان.‏ نۇ‌رغۇ‌ن يىللاردىن كېيىن،‏ يۈسۈپ ئائىلىسىدىكىلە‌ر بىلە‌ن جە‌م بولغان.‏ شۇ چاغدا،‏ ئۇ كۈچلۈك بىر ھۆكۈمران بولۇ‌پ،‏ ئاكىلىرى ئۈستىدىن ھۆكۈم چىقىرىپ،‏ ئۇ‌لاردىن ئۆچ ئالالايتتى.‏ يۈسۈپنىڭ ئاكىلىرى گە‌رچە ئۆزلىرىنىڭ قىلغانلىرىغا چىن كۆڭلىدىن پۇ‌شايمان قىلغان بولسىمۇ،‏ يە‌نىلا يۈسۈپنىڭ ئۆزلىرىدىن ئۆچ ئېلىشىدىن قورقاتتى.‏ لېكىن،‏ يۈسۈپ ئۇ‌لارغا مۇ‌نداق دېگە‌ن:‏ «قورقماڭلار،‏ مە‌ن ھۆكۈم قىلىدىغان خۇ‌دا ئە‌مە‌سقۇ؟‏» (‏يارىت.‏ 37:‏18–‏20،‏ 27،‏ 28،‏ 31–‏35؛‏ 50:‏15–‏21‏)‏.‏ يۈسۈپ كە‌متە‌رلىك بىلە‌ن،‏ پە‌قە‌ت يە‌ھۋانىڭلا قېرىنداشلىرى ئۈستىدىن ھۆكۈم قىلىش ھوقۇ‌قى بارلىقىنى ئېتىراپ قىلغان.‏

20،‏ 21.‏ ئۆزىمىزنى باشقىلارغا قارىغاندا،‏ بە‌كرە‌ك ھە‌ققانىي دە‌پ ساناشتىن قانداق ساقلىنالايمىز؟‏

20 يۈسۈپكە ئوخشاش،‏ بىزمۇ ھۆكۈم قىلىشنى يە‌ھۋانىڭ قولىغا تاپشۇ‌رىمىز.‏ مە‌سىلە‌ن،‏ قېرىنداشلىرىمىزنىڭ مە‌لۇ‌م بىر ئىشنى نېمە مە‌قسە‌تتە قىلغانلىقىنى بىلىش ئۈچۈن پە‌رە‌ز قىلمايمىز.‏ بىز باشقىلارنىڭ قە‌لبىدە نېمە بارلىقىنى كۆرە‌لمە‌يمىز،‏ پە‌قە‌ت «ئىنساننىڭ نىيە‌تلىرىنى يە‌ھۋا تە‌كشۈرە‌ر» (‏پە‌ند.‏ نە 16:‏2‏)‏.‏ ئۇ مە‌دە‌نىيىتى ۋە كېلىپ چىقىشى پە‌رقلىق ئىنسانلارنى ياخشى كۆرىدۇ.‏ يە‌ھۋا بىزنى كىشىلە‌رگە كە‌ڭ قورساق بولۇ‌شىغا دە‌ۋە‌ت قىلىدۇ (‏2-‏كورىنت.‏ 6:‏13‏)‏.‏ بىز بارلىق قېرىنداشلىرىمىزنى ھۆكۈم قىلىشقا ئە‌مە‌س،‏ چىن قە‌لبىمىزدىن سۆيۈشكە تىرىشىمىز.‏

21 ئېتىقادچى قېرىنداشلىرىمىزنىلا ئە‌مە‌س،‏ جامائە‌ت سىرتىدىكى كىشىلە‌رنىمۇ ھۆكۈم قىلمايمىز (‏1-‏تىموت.‏ 2:‏3،‏ 4‏)‏.‏ «بۇ ئادە‌م ھە‌رگىزمۇ ھە‌قىقە‌تنى قوبۇ‌ل قىلمايدۇ» دە‌پ،‏ يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىسى بولمىغان كىشىلە‌رنىڭ ئۈستىدىن ھۆكۈم چىقىرامسىز؟‏ ياق،‏ شۇ‌نداق سۆزلە‌رنى قىلىش تە‌كە‌ببۇ‌رلۇ‌ق ۋە مە‌نمە‌نچىلىك بولىدۇ.‏ يە‌ھۋا يە‌نىلا «بارلىق ئىنسانلارنىڭ» توۋا قىلىشى ئۈچۈن بىر پۇ‌رسە‌ت بېرىۋاتىدۇ (‏ئە‌لچى.‏ 17:‏30‏)‏.‏ ھە‌ردائىم شۇ‌نى ئۇ‌نتۇ‌ماڭكى،‏ ئۆزىنى باشقىلاردىن بە‌كرە‌ك ھە‌ققانىي سانايدىغان كىشىلە‌ر يە‌ھۋانىڭ نە‌زە‌رىدە ھە‌ققانىي ئە‌مە‌ستۇ‌ر‏.‏

22.‏ نېمە ئۈچۈن ھە‌ققانىيلىقنى سۆيۈشنى قارار قىلدىڭىز؟‏

22 يە‌ھۋانىڭ ھە‌ققانىي ئۆلچە‌ملىرىنى سۆيۈشتە،‏ باشقىلارغا ئۈلگە بولايلى!‏ شۇ‌نداق قىلساق،‏ كۆڭلىمىز خۇ‌شال-‏خۇ‌راملىققا تولۇ‌پ،‏ باشقىلارنىڭ بىزگە ۋە ياراتقۇ‌چىمىزغا يېقىنلىشىشىغا ياردە‌م بېرە‌لە‌يمىز.‏ داۋاملىق «ھە‌ققانىيلىققا ئېچىرقىغان ۋە چاڭقىغان» كىشىلە‌ردىن بولايلى (‏مە‌تتا 5:‏6‏)‏.‏ شۇ‌نىڭغا قە‌تئىي ئىشىنىڭكى،‏ يە‌ھۋا توغرا ئىش قىلىش ئۈچۈن كۆرسە‌تكە‌ن تىرىشچانلىقىڭىزغا نە‌زە‌ر سالىدۇ ۋە دائىم ئالغا ئىلگىرىلىگە‌نلىكىڭىزدىن خۇ‌رسە‌ن بولىدۇ.‏ گە‌رچە بۇ دۇ‌نيا بارغانسېرى ئادالە‌تسىزلىك پاتقىقىغا پېتىپ كېتىۋاتقان بولسىمۇ،‏ كۆڭلۈڭىزنى يېرىم قىلماڭ.‏ شۇ‌نى ئۇ‌نتۇ‌ماڭكى،‏ «يە‌ھۋا ھە‌ققانىيلارنى سۆيە‌ر».‏—‏زە‌بۇ‌ر 146:‏8‏.‏

55-‏ناخشا سادىقلار كۆرە‌ر مە‌ڭگۈلۈك ھاياتنى

a بۇ رە‌زىل دۇ‌نيادا ھە‌ققانىي كىشىلە‌رنى تېپىش ئىنتايىن تە‌س.‏ شۇ‌نداقتىمۇ،‏ بۈگۈنكى كۈندە مىليونلىغان كىشىلە‌ر ھە‌ققانىيلىق يولىدا مېڭىۋاتىدۇ.‏ شە‌ك-‏شۈبھىسىزكى،‏ سىزمۇ شۇ‌لارنىڭ ئارىسىدا.‏ يە‌ھۋا ھە‌ققانىيلىقنى سۆيىدۇ.‏ سىز يە‌ھۋانى سۆيگە‌نلىكىڭىز ئۈچۈن،‏ ھە‌ققانىيلىق يولىدا مېڭىشنى تاللىدىڭىز.‏ ھە‌ققانىيلىقتىن ئىبارە‌ت بۇ گۈزە‌ل سۈپە‌تكە بولغان مۇ‌ھە‌ببىتىمىزنى قانداق ئاشۇ‌رالايمىز؟‏ بۇ ماقالىدە،‏ ھە‌ققانىيلىقنىڭ نېمە ئىكە‌نلىكى ۋە ئۇ‌نى سۆيۈشنىڭ قانداق پايدىسى بارلىقىنى مۇ‌ھاكىمە قىلىمىز.‏ بىز يە‌نە بۇ پە‌زىلە‌تنى تېخىمۇ سۆيۈش ئۈچۈن قانداق قە‌دە‌ملە‌رنى باسالايدىغانلىقىمىزنى كۆرۈپ چىقىمىز.‏

b بە‌زىدە ئېغىر گۇ‌ناھ ۋە توۋا قىلىشقا مۇ‌ناسىۋە‌تلىك ئىشلار ئۈستىدە،‏ جامائە‌ت ئاقساقاللىرى ھۆكۈم چىقىرىشى كېرە‌ك (‏1-‏كورىنت.‏ 5:‏11؛‏ 6:‏5؛‏ ياقۇ‌پ 5:‏14،‏ 15‏)‏.‏ بىراق،‏ ئۇ‌لار ئۆزلىرى كىشىلە‌رنىڭ قە‌لبىدە نېمە بارلىقىنى كۆرە‌لمە‌يدىغانلىقىنى ۋە ئۆزلىرى يە‌ھۋا ئۈچۈن ھۆكۈم قىلىۋاتقانلىقىنى كە‌متە‌رلىك بىلە‌ن ئە‌ستە ساقلايدۇ (‏2-‏تارىخ.‏ 19:‏6-‏نى سېلىشتۇ‌رۇ‌ڭ)‏.‏ ئۇ‌لار ھۆكۈم چىقارغاندا،‏ ئېھتىياتچانلىق بىلە‌ن يە‌ھۋانىڭ كۆزقارىشى،‏ ئادىللىق ئۆلچە‌ملىرى ۋە رە‌ھىم-‏شە‌پقىتىگە ئاساسلىنىدۇ.‏