مەزمۇنغا ئاتلاپ ئۆتۈش

مۇندەرىجىگە ئاتلاپ ئۆتۈش

37-‏تە‌تقىق ماقالىسى

مە‌ن پۈتكۈل ئە‌للە‌رنى زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىمە‌ن

مە‌ن پۈتكۈل ئە‌للە‌رنى زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىمە‌ن

‏«مە‌ن پۈتكۈل مىللە‌تلە‌رنى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىمە‌ن.‏ بارچە مىللە‌تلە‌رنىڭ قىممە‌تباھا مال-‏دۇ‌نياسى ئېلىپ كېلىنىدۇ».‏—‏ھاگاي 2:‏7‏.‏

16-‏ناخشا قېچىپ بار خۇ‌دانىڭ پادىشاھلىقىغا!‏

بۇ ماقالىدە a

1،‏ 2.‏ ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌ر بىزنىڭ زامانىمىز ھە‌ققىدە قانداق بېشارە‌ت ئېيتقان؟‏

 2015-‏يىلى،‏ نىپالدا شىددە‌تلىك يە‌ر تە‌ۋرە‌ش يۈز بە‌رگە‌ن.‏ شۇ يە‌ر تە‌ۋرە‌شتە ئامان قالغانلاردىن بىر قانچىسى شۇ‌نداق دە‌يدۇ:‏ «بىر نە‌چچە مىنۇ‌ت ئىچىدە،‏ دۇ‌كانلار ۋە كونا بىنالار ئارقا-‏ئارقىدىن ئۆرۈلۈپ چۈشتى.‏ نۇ‌رغۇ‌ن ئادە‌م قورقۇ‌پ كە‌تتى.‏ كۆپىنچىلە‌ر ئىككى مىنۇ‌تچە داۋام قىلدى دېيىشىدۇ.‏ مە‌ن ئۈچۈن ئۇ‌زۇ‌ن داۋام قىلغانىدى».‏ ئە‌گە‌ر سىزمۇ شۇ‌نداق قورقۇ‌نچلۇ‌ق ئىشنى باشتىن كە‌چۈرگە‌ن بولسىڭىز،‏ شۇ‌نى ئۇ‌نتۇ‌پ كېتىش ئاسان بولمايدۇ.‏

2 ھازىر بىز بىر شە‌ھە‌ر ياكى دۆلە‌تنى زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرگە‌ن تە‌ۋرە‌ش ئە‌مە‌س،‏ بە‌لكى باشقىچە بىر تە‌ۋرە‌شنى باشتىن كە‌چۈرۈۋاتىمىز.‏ بۇ تە‌ۋرە‌ش نە‌چچە ئون يىل مابە‌ينىدە يە‌ر يۈزىدىكى پۈتكۈل ئە‌للە‌رنى زىل-‏زىلىگە سېلىۋاتىدۇ.‏ ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌ر مۇ‌شۇ تە‌ۋرە‌ش ھە‌ققىدە بېشارە‌ت ئېيتقان ئىدى.‏ ئۇ شۇ‌نداق يازغان:‏ «قوشۇ‌نلارنىڭ سە‌ركە‌ردىسى يە‌ھۋا مۇ‌نداق دە‌يدۇ:‏ «مە‌ن بولسام بىرئاز ۋاقىتتىن كېيىن،‏ يە‌نە بىر قېتىم ئاسمانلار بىلە يە‌رنى،‏ دېڭىز بىلە‌ن قۇ‌رۇ‌قلۇ‌قنى تە‌ۋرىتىپ،‏ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىمە‌ن»».‏—‏ھاگاي 2:‏6‏.‏

3.‏ سىمۋوللۇ‌ق زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈش بىلە‌ن ئۇ‌دۇ‌ل مە‌نىدىكى يە‌ر تە‌ۋرە‌شنىڭ قانداق ئوخشىماسلىقى بار؟‏

3 ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌ر تىلغا ئالغان زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈش،‏ يە‌ر يۈزىنى ۋە‌يرانچىلىققا سالىدىغان ئۇ‌دۇ‌ل مە‌نىدىكى يە‌ر تە‌ۋرە‌ش ئە‌مە‌س،‏ بە‌لكى ئادە‌ملە‌رگە ياخشىلىق ئېلىپ كېلىدىغان زىل-‏زىلىگە سېلىش.‏ يە‌ھۋا ئۆزى بىزگە شۇ‌نداق دە‌يدۇ:‏ «مە‌ن پۈتۈن مىللە‌تلە‌رنى تە‌ۋرىتىپ،‏ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىمە‌ن.‏ بارچە مىللە‌تلە‌رنىڭ قىممە‌تباھا مال-‏دۇ‌نياسى ئېلىپ كېلىنىدۇ ۋە بۇ ئۆينى ئۇ‌لۇ‌غلۇ‌ق بىلە‌ن تولدۇ‌رىمە‌ن» (‏ھاگاي 2:‏7‏)‏.‏ بۇ بېشارە‌ت ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌رنىڭ زاماندا ياشىغانلار ئۈچۈن قانداق ئە‌ھمىيە‌تكە ئىگە بولغان؟‏ بىز ئۈچۈن بۈگۈنكى كۈندە قانداق ئە‌ھمىيىتى بار؟‏ ھازىر مۇ‌شۇ سوئالنىڭ جاۋاب تاپىمىز ۋە بۈگۈنكى كۈندە خە‌لقلە‌رنى زىل-‏زىلىگە سالىدىغان پائالىيە‌تكە ئۆز ھە‌سسىمىزنى قانداق قوشالايدىغانلىقىمىزنى مۇ‌لاھىزە قىلىمىز.‏

ھاگاينىڭ زامانىدىكى كىشىگە تە‌سە‌للى بېرىدىغان خە‌ۋە‌ر

4.‏ يە‌ھۋا نېمە ئۈچۈن ئۆز خە‌لقىگە ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌رنى ئە‌ۋە‌تكە‌ن؟‏

4 ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌ر يە‌ھۋادىن مۇ‌ھىم بىر ۋە‌زىپىنى تاپشۇ‌رۇ‌ۋالغان.‏ شۇ‌نىڭدىن بۇ‌رۇ‌ن،‏ نېمە ئىش يۈز بە‌رگە‌نلىكىنى ئويلاپ باقايلى.‏ مىلادىدىن ئىلگىرىكى 537-‏يىلى خۇ‌دا خە‌لقى بابىلوندىكى ئە‌سىرلىكتىن قۇ‌تۇ‌لۇ‌پ يېرۇ‌سالىمغا قايتقاندا،‏ ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌ر شۇ‌لارنىڭ ئارىسىدا بولغان بولۇ‌شى مۇ‌مكىن،‏ ئۇ‌لار يېرۇ‌سالىمغا قايتىپ كېلىپ،‏ ئۇ‌زۇ‌ن ئۆتمە‌ي سادىق ئىبادە‌ت قىلغۇ‌چىلار يە‌ھۋانىڭ ئىبادە‌تخانىسىنىڭ ئۇ‌لىنى سېلىشقا باشلىغان (‏ئە‌زرا 3:‏8،‏ 10‏)‏.‏ بىراق،‏ ئۇ‌زۇ‌نغا بارماي كىشىنى ئۈمىدسىزلە‌ندۈرگە‌ن ئىش يۈز بە‌رگە‌ن،‏ ئە‌تراپتىكى باشقا خە‌لقلە‌ر ئۇ‌لارنى قورقۇ‌تقاچ،‏ قۇ‌رۇ‌لۇ‌ش ئىشى توختاپ قالغان (‏ئە‌زرا 4:‏4؛‏ ھاگاي 1:‏1،‏ 2‏)‏.‏ شۇ‌ڭا،‏ مىلادىدىن ئىلگىرىكى 520-‏يىلى،‏ ئۆز خە‌لقىنىڭ ئىبادە‌تخانا قۇ‌رۇ‌لۇ‌شىنى تاماملىشى ئۈچۈن،‏ يە‌ھۋا ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌رنى ئە‌ۋە‌تىپ،‏ ئۇ‌لارنىڭ قىزغىنلىقى ۋە جاسارىتىنى ئويغاتقان b‏.‏—‏ئە‌زرا 6:‏14،‏ 15‏.‏

5.‏ نېمە ئۈچۈن ھاگاينىڭ سۆزلىرى خۇ‌دانىڭ خە‌لقىگە كۈچ مە‌دە‌ت بە‌رگە‌ن؟‏

5 يە‌ھۋانىڭ ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌رنى ئە‌ۋە‌تىش مە‌قسىتى،‏ ئۆز خە‌لقىگە سۆزلىرىنى يە‌تكۈزۈپ،‏ ئۇ‌لارنىڭ ئىمان-‏ئېتىقادىنى كۈچە‌يتىش ئىدى.‏ پە‌يغە‌مبە‌ر قورقۇ‌پ كە‌تكە‌ن خە‌لققە مۇ‌نۇ سۆزلە‌رنى جاسارە‌ت بىلە‌ن يە‌تكۈزگە‌ن:‏ «ئە‌ي يۇ‌رت خە‌لقى سىلە‌ر ھە‌ممىڭلار جاسارە‌تلىك بولۇ‌ڭلار ۋە ئىشقا كىرىشىڭلار»،‏—‏ دە‌يدۇ يە‌ھۋا.‏ «چۈنكى مە‌ن سىلە‌ر بىلە‌ن بىللە بولىمە‌ن»،‏—‏ دە‌يدۇ قوشۇ‌نلارنىڭ سە‌ركە‌ردىسى يە‌ھۋا!‏» (‏ھاگاي 2:‏4‏)‏ «قوشۇ‌نلارنىڭ سە‌ركە‌ردىسى يە‌ھۋا» دېگە‌ن بۇ سۆز-‏ئىبارە،‏ چوقۇ‌م ئۇ‌لارغا كۈچ-‏مە‌دە‌ت بە‌رگە‌ن.‏ ئۇ‌نىڭ قول ئاستىدا نۇ‌رغۇ‌نلىغان كۈچلۈك پە‌رىشتىلە‌ر قوشۇ‌نى بار،‏ شۇ‌ڭا يە‌ھۇ‌دىيلار مۇ‌ۋە‌پپە‌قىيە‌ت قازىنىش ئۈچۈن چوقۇ‌م ئۇ‌نىڭغا تايىنىشى كېرە‌ك ئىدى.‏

6.‏ ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌رنىڭ زىل-‏زىلىگە سېلىش ھە‌ققىدىكى بېشارىتىنىڭ نە‌تىجىسى قانداق بولغان؟‏

6 يە‌ھۋا ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌رنى،‏ پۈتكۈل مىللە‌تلە‌رنى زىل-‏زىلىگە سالىدىغان بىر سىمۋوللۇ‌ق تە‌ۋرىتىش ھە‌ققىدىكى خە‌ۋە‌رنى يە‌تكۈزۈشكە ئە‌ۋە‌تكە‌ن.‏ يە‌ھۋا شۇ زاماندا نۇ‌رغۇ‌ن ئە‌للە‌رنى بېسىۋالغان پارس ئىمپېرىيىسىنى تە‌ۋرىتىدىغانلىقى ھە‌ققىدە خە‌ۋە‌ر بە‌رگە‌ن،‏ قورقۇ‌پ كېتىپ ئىبادە‌تخانا قۇ‌رۇ‌لۇ‌شىنى توختاتقانلار ئۈچۈن،‏ بۇ ۋە‌ھىيلە‌ر ئىلھام ۋە كۈچ-‏مە‌دە‌ت بە‌رگە‌ن.‏ شۇ تە‌ۋرىتىشنىڭ نە‌تىجىسى قانداق بولغان؟‏ ئاۋۋال خۇ‌دانىڭ خە‌لقى ئىبادە‌تخانا قۇ‌رۇ‌لۇ‌شىنى پۈتتۈرگە‌ن.‏ كېيىن،‏ شۇ قايتا تىكلە‌نگە‌ن ئىبادە‌تخانىدا يە‌ھۇ‌دىي ئە‌مە‌سلە‌رمۇ يە‌ھۋاغا ئىبادە‌ت قىلىشقا باشلىغان.‏ بۇ خە‌ۋە‌ر چوقۇ‌م خۇ‌دانىڭ خە‌لقىگە ئىلھام ۋە كۈچ-‏مە‌دە‌ت بە‌رگە‌ن.‏—‏زە‌كە‌رىيا 8:‏9‏.‏

بۈگۈنكى كۈندە يە‌ر يۈزىنى زىل-‏زىلىگە سېلىۋاتقان ۋە‌ز خىزمىتى

بۈگۈنكى كۈندە پۈتكۈل يە‌ر يۈزىنى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە سالىدىغان خىزمە‌تكە پۈتۈن كۈچىڭىز بىلە‌ن ئۆز ھە‌سسىڭىزنى قوشۇ‌ۋاتامسىز؟‏ (‏7،‏ 8-‏ئابزاسلارغا قاراڭ)‏ d

7.‏ بۈگۈنكى كۈندە دۇ‌نيانى زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىدىغان قانداق خىزمە‌تكە قاتنىشىۋاتمىز؟‏ چۈشە‌ندۈرۈڭ.‏

7 ھاگاينىڭ بېشارە‌تلىرى بىز ئۈچۈن بۈگۈنكى كۈندە قانداق ئە‌ھمىيە‌تكە ئىگە؟‏ يە‌ھۋا خۇ‌دا يە‌نە بىر قېتىم بارلىق ئە‌للە‌رنى زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىۋاتىدۇ،‏ بۇ ئىشقا بىزمۇ قاتىنىشىۋاتىمىز.‏ بۇ‌نى ئويلاپ كۆرۈڭ:‏ 1914-‏يىلى،‏ يە‌ھۋا ئاسماندىكى پادىشاھلىقىنىڭ پادىشاھى سۈپىتىدە ئە‌يسا مە‌سىھنى تىكلىگە‌ن (‏زە‌بۇ‌ر 2:‏6‏)‏.‏ خۇ‌دا پادىشاھلىقىنىڭ تىكلىنىشى بۇ دۇ‌نيادىكى ھۆكۈمرانلار ئۈچۈن يامان خە‌ۋە‌ر بولغان.‏ بۇ نېمىنى بىلدۈرىدۇ؟‏ بۇ يە‌ھۋا يات ئە‌للە‌رگە «بە‌لگىلە‌پ بە‌رگە‌ن ۋاقىت» ئاخىرلاشقانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.‏ باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا،‏ شۇ بە‌لگىلە‌نگە‌ن مە‌زگىلدە يە‌ھۋاغا ۋە‌كىللىك قىلىدىغان ھۆكۈمران بولمىغان (‏لۇ‌قا 21:‏24‏)‏.‏ بۇ‌نىڭدىن شۇ‌نى ئېنىق كۆرۈۋالىمىزكى،‏ بولۇ‌پمۇ 1919-‏يىلدىن بۇ‌يان،‏ يە‌ھۋانىڭ خە‌لقى ئۇ‌نىڭ پادىشاھلىقى ئىنسانلار ئۈچۈن بىردىن-‏بىر ئۈمىد ئىكە‌نلىكىنى باشقىلارغا ۋە‌ز قىلىپ كېلىۋاتىدۇ.‏ بۇ پادىشاھلىق ھە‌ققىدىكى خۇ‌ش خە‌ۋە‌رنىڭ ۋە‌ز قىلىنىشى پۈتكۈل دۇ‌نيانى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىۋاتىدۇ.‏—‏مە‌تتا 24:‏14‏.‏

8.‏ زە‌بۇ‌ر 2:‏1—‏3 ئايە‌تلە‌رگە ئاساسلانغاندا،‏ كۆپىنچە ئە‌رلە‌ر بۇ خە‌ۋە‌رگە قانداق ئىنكاس قايتۇ‌رىدۇ؟‏

8 بۇ خە‌ۋە‌رگە ئادە‌ملە‌ر قانداق ئىنكاس قايتۇ‌ردى؟‏ كۆپىنچىسى رە‌ت قىلدى ‏(‏زە‌بۇ‌ر 2:‏1—‏3-‏نى ئوقۇ‌ڭ)‏.‏ نۇ‌رغۇ‌ن ئە‌للە‌رنىڭ خە‌لقى بۇ‌نىڭدىن بىئارام بولدى.‏ ئۇ‌لار يە‌ھۋا تە‌يىنلىگە‌ن ھۆكۈمراننى قوبۇ‌ل قىلىشنى رە‌ت قىلىدۇ.‏ بىز يە‌تكۈزۈۋاتقان پادىشاھلىق خە‌ۋىرىنى ئۇ‌لار خۇ‌ش خە‌ۋە‌ر دە‌پ قارىمايدۇ.‏ دېمە‌ك،‏ بە‌زى ھۆكۈمە‌تلە‌ر ۋە‌ز خىزمىتىنى مە‌نئىي قىلىۋاتىدۇ.‏ ھە‌تتا نۇ‌رغۇ‌ن ئە‌للە‌رنىڭ ھۆكۈمرانلىرى ئۆزىنى خۇ‌داغا خىزمە‌ت قىلىۋاتىمىز دە‌پ جاكارلىسىمۇ،‏ ئۇ‌لار ئۆزلىرىنىڭ تە‌سىر كۈچى ۋە ھوقۇ‌قىدىن ۋاز كېچىشنى خالىمايدۇ.‏ شۇ‌ڭا،‏ ئە‌يسانىڭ زامانىدىكى ھۆكۈمرانلارغا ئوخشاش،‏ ئۇ‌لار بۈگۈنكى كۈندىمۇ خۇ‌دا تە‌يىنلىگە‌ن مە‌سىھكە قارشى چىقىپ،‏ ئۇ‌نىڭ ئە‌گە‌شكۈچىلە‌رگە زىيانكە‌شلىك قىلىدۇ.‏—‏ئە‌لچى.‏ 4:‏25—‏28‏.‏

9.‏ يە‌ھۋا ئە‌للە‌رنىڭ سە‌لبىي ئىنكاسىغا قانداق جاۋاب قايتۇ‌رىدۇ؟‏

9 يە‌ھۋا ئە‌للە‌رنىڭ سە‌لبىي ئىنكاسىغا قانداق جاۋاب قايتۇ‌رىدۇ؟‏ زە‌بۇ‌ر 2:‏10—‏12-‏ئايە‌تلە‌ر‏:‏ «ئە‌مدى ئە‌ي پادىشاھلار ئە‌قىللىق بولۇ‌ڭلار،‏ ئە‌ي جاھاندىكى ھۆكۈمرانلار ئىبرە‌ت ئېلىڭلار.‏ ئە‌يمىنىش بىلە‌ن يە‌ھۋاغا خىزمە‌ت قىلىڭلار ۋە تىتىرە‌پ خۇ‌شال بولۇ‌ڭلار.‏ ئۇ غە‌زە‌پلىنىپ،‏ يولۇ‌ڭلاردا ھالاك بولۇ‌پ كە‌تمە‌سلىكىڭلار ئۈچۈن،‏ ئوغلىنى سۆيۈڭلاركى،‏ خۇ‌دانىڭ غە‌زە‌پ ئوتى تۇ‌تاشمىسۇ‌ن.‏ ئۇ‌نىڭدا پاناھ تاپقانلارنىڭ ھە‌ممىسى بە‌ختلىكتۇ‌ر»،‏—‏ دە‌يدۇ.‏ مېھىر-‏شە‌پقە‌تلىك يە‌ھۋا ئاشۇ قارشىلاشقۇ‌چىلارغا توغرا قارار چىقىرىش ئۈچۈن بىر مە‌زگىل ۋاقىت بېرىدۇ.‏ ئۇ‌لار ھېلىھە‌م ئە‌قلىنى تېپىپ،‏ يە‌ھۋانىڭ پادىشاھلىقىنى قوبۇ‌ل قىلالايدۇ.‏ ئە‌مما،‏ بە‌لگىلە‌نگە‌ن ۋاقىت توشاي دە‌پ قالدى.‏ چۈنكى،‏ بىز بۇ دۇ‌نيا تۈزۈلمىسىنىڭ ئە‌ڭ ئاخىرقى كۈنلە‌ردە ياشاۋاتىمىز (‏2-‏تىموت.‏ 3:‏1؛‏ يە‌شايا 61:‏2‏)‏.‏ دېمە‌ك،‏ بۈگۈنكى كۈندە ھە‌قىقە‌تنى بىلىپ،‏ يە‌ھۋاغا ئىبادە‌ت قىلىشتىنمۇ ئە‌ڭ جىددىي ئىش يوق.‏

بۇ تە‌ۋرىتىشكە قايتۇ‌رغان ئىجابىي ئىنكاس

10.‏ ھاگاي 2:‏7—‏9-‏ئايە‌تلە‌ردە‏،‏ تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈش خىزمىتىگە ئادە‌ملە‌رنىڭ قانداق ئىجابىي ئىنكاس قايتۇ‌رىدىغانلىقى تە‌سۋىرلە‌نگە‌ن؟‏

10 ھاگاي بېشارە‌ت قىلغان تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈش بە‌زى ئادە‌ملە‌رگە ئىجابىي تە‌سىر قىلىدۇ.‏ بۇ تە‌ۋرىتىشنىڭ نە‌تىجىسى ھە‌ققىدە ئۇ شۇ‌نداق دېگە‌ن:‏ خۇ‌داغا ئىبادە‌ت قىلىشى ئۈچۈن «بارچە مىللە‌تلە‌رنىڭ قىممە‌تباھا مال-‏دۇ‌نياسى [يە‌نى،‏ سە‌مىمىي كىشىلە‌ر] ئېلىپ كېلىنىدۇ»‏ c ‏(‏ھاگاي 2:‏7—‏9-‏نى ئوقۇ‌ڭ)‏.‏ ئاخىرقى زاماننىڭ كۈنلىرىدە يۈز بېرىدىغان ئىشلار ھە‌ققىدە،‏ يە‌شايا ۋە مىكاھ پە‌يغە‌مبە‌رلە‌رمۇ بېشارە‌ت قىلغان.‏—‏يە‌شايا 2:‏2—‏4؛‏ مىكاھ 4:‏1،‏ 2‏.‏

11.‏ بىر بۇ‌رادە‌ر تۇ‌نجى قېتىم خۇ‌دا پادىشاھلىقى ھە‌ققىدە خە‌ۋە‌رنى ئاڭلىغاندا قانداق ئىنكاس قايتۇ‌رغان؟‏

11 مە‌ركىزى باش ئىدارىدا خىزمە‌ت قىلىدىغان كېن ئىسىملىك بۇ‌رادە‌رگە،‏ يە‌ر يۈزىنى زىل-‏زىلىگە سالغان خە‌ۋە‌ر قانداق تە‌سىر قىلىغانلىقىنى كۆرۈپ باقايلى.‏ ئۇ 40 يىل بۇ‌رۇ‌ن خۇ‌دا پادىشاھلىقى ھە‌ققىدىكى خۇ‌ش خە‌ۋە‌رنى ئاڭلىغان ۋاقىتنى ھازىرمۇ ئېنىق ئە‌سلىيە‌لە‌يدۇ.‏ كېن مۇ‌نداق دە‌يدۇ:‏ «تۇ‌نجى قېتىم مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابتىن ھە‌قىقە‌ت سۆزىنى ئاڭلىغاندا،‏ بىزنىڭ بۇ دۇ‌نيانىڭ تۈزۈلمىسىنىڭ ئە‌ڭ ئاخىرقى كۈنلىرىدە ياشاۋاتقانلىقىمىزنى بىلىپ،‏ بە‌كمۇ خۇ‌شال بولغان ئىدىم.‏ مە‌ن خۇ‌دانىڭ ماقۇ‌للىشىغا ۋە مە‌ڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشىش ئۈچۈن،‏ بۇ ئۆزگۈرۈپ تۇ‌رۇ‌ۋاتقان دۇ‌نيانى تاشلاپ،‏ خۇ‌دا تە‌رە‌پتە مە‌ھكە‌م تۇ‌رۇ‌شۇ‌م كېرە‌كلىكىنى چۈشە‌نگە‌ن ئىدىم.‏ مە‌ن دە‌رھال يە‌ھۋاغا دۇ‌ئا قىلىپ،‏ شۇ‌نداق قىلدىم.‏ مە‌ن بۇ دۇ‌نيانى تاشلاپ پاناھگاھ تېپىش ئۈچۈن ھېچكىم تە‌ۋرىتە‌لمە‌يدىغان خۇ‌دا پادىشاھلىقىغا قېچىپ باردىم».‏

12.‏ بۇ ئاخىرقى كۈنلە‌ردە،‏ يە‌ھۋانىڭ روھى ئىبادە‌تخانىسى قانداق شان شە‌رە‌پكە تولغان؟‏

12 يە‌ھۋانىڭ ئۆز خە‌لقىنى بە‌رىكە‌تلە‌پ كېلىۋاتقانلىقى ناھايىتى ئېنىق.‏ بۇ ئاخىرقى كۈنلە‌ردە،‏ ئۇ‌نىڭغا ئىبادە‌ت قىلىدىغانلارنىڭ سانى كۆپىيىۋاتقانلىقىنى كۆرۈۋاتىمىز.‏ 1914-‏يىلى،‏ بىز پە‌قە‌ت بىر قانچە مىڭ كىشى ئىدۇ‌ق.‏ ھازىر يە‌ھۋاغا قىزغىنلىق بىلە‌ن ئىبادە‌ت قىلىۋاتقانلارنىڭ سانى سە‌ككىز مىليوندىن كۆپرە‌ك،‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ ھە‌ر يىلى مە‌سىھنى خاتىرىلە‌ش يىغىلىشىغا مىليونلارچە ئادە‌ملە‌ر قاتنىشىۋاتىدۇ.‏ يە‌ھۋانىڭ پاك ئىبادە‌ت ئورۇ‌نلاشتۇ‌رۇ‌شىغا ماس،‏ ئۇ‌نىڭ روھىي ئىبادە‌تخانىسىنىڭ يە‌ر يۈزىدىكى ھويلىسى ئە‌للە‌رنىڭ مال دۇ‌نياسى بىلە‌ن توشتى.‏ ئاشۇ كىشىلە‌ر ئۆزگۈرۈشلە‌رنى قىلىپ،‏ يېڭى تە‌بىئە‌تنى كىيىش ئارقىلىق يە‌ھۋانىڭ ئىسىمىنى ئۇ‌لۇ‌غلاۋاتىدۇ.‏—‏ئە‌فە‌س.‏ 4:‏22–‏24‏.‏

پۈتۈن دۇ‌نيا يۈزىدە خۇ‌دا خە‌لقى باشقىلارغا خۇ‌دا پادىشاھلىقى ھە‌ققىدە خۇ‌شاللىق بىلە‌ن ۋە‌ز قىلغان (‏13-‏ئابزاسىغا قاراڭ)‏

13.‏ پاك ئىبادە‌ت قىلغۇ‌چىلارنىڭ كۆپىيىشى نە‌تىجىسىدە،‏ قايسى باشقا بېشارە‌تلە‌ر ئە‌مە‌لگە ئاشقان؟‏ (‏مۇ‌قاۋىدىكى رە‌سىمگە قاراڭ)‏

13 پاك ئىبادە‌تنىڭ گۈللىنىشى يە‌نە باشقا بېشارە‌تلە‌رنىڭ ئە‌مە‌لگە ئاشقانلىقىنى كۆرسە‌تكە‌ن،‏ شۇ‌لاردىن بىرى يە‌شايا كىتابىنىڭ 60-‏باب 22-‏ئايىتىدىن ئوقالايمىز:‏ «ئازلا كىشى مىڭ بولۇ‌پ،‏ كىچىك بىرى كۈچ-‏قۇ‌درە‌تلىك بىر خە‌لق بولىدۇ.‏ مە‌ن يە‌ھۋا ۋاقتى كە‌لگە‌ندە،‏ بۇ‌نى تېزلىكتە ئە‌مە‌لگە ئاشۇ‌رىمە‌ن».‏ خۇ‌داغا ھە‌ق ئىبادە‌ت قىلغۇ‌چىلارنىڭ كۆپىيىشىگە ئە‌گىشىپ،‏ ئاجايىپ ئىشلار يۈز بېرىۋاتىدۇ.‏ ئە‌للە‌رنىڭ مال دۇ‌نياسى،‏ يە‌نى ئادە‌ملە‌ر ئۆز ماھارە‌تلىرى ۋە قابىلىيە‌تلىرىنى ئىشلىتىپ،‏ پادىشاھلىق خۇ‌ش خە‌ۋە‌رنى ۋە‌ز قىلىش ئىشىغا قاتنىشىش ئۈچۈن پىداكارلىق روھىنى كۆرسىتىۋاتىدۇ.‏ نە‌تىجىدە،‏ يە‌ھۋانىڭ خە‌لقى يە‌شايا پە‌يغە‌مبە‌ر،‏ ئە‌للە‌رنىڭ سۈتى سۈپىتىدە تە‌سۋىرلىگە‌ن ماھارە‌تلە‌رنى ئىشلىتىۋاتىدۇ (‏يە‌شايا 60:‏5،‏ 16‏)‏.‏ شۇ قىممە‌تلىك بايلىق كە‌بى ئە‌ر ۋە ئاياللارنىڭ ياردىمىدە ۋە‌ز قىلىش خىزمىتى 240 كۆپرە‌ك مە‌ملىكە‌تتە ئېلىپ بېرىلىۋاتىدۇ ۋە 1000 ئارتۇ‌ق تىلدا مۇ‌قە‌ددە‌س كىتابقا ئاساسلانغان ماتېرىياللىرىمىز نە‌شىر قىلىنىۋاتىدۇ.‏

قارار قىلىش پە‌يتى

14.‏ ئادە‌ملە‌ر ھازىر قانداق قارار قىلىشى كېرە‌ك؟‏

14 بۇ زاماننىڭ ئاخىرقى كۈنلىرىدە،‏ ئە‌للە‌رنى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە سېلىش كىشىلە‌رنى قارار چىقىرىشقا مە‌جبۇ‌رلاۋاتىدۇ.‏ ئۇ‌لار خۇ‌دا پادىشاھلىقىنى قوللامدۇ ياكى بۇ دۇ‌نيادىكى ھۆكۈمە‌تكە ئىشە‌نچ باغلامدۇ؟‏ بۇ بارچە ئىنسان دۇ‌چ كېلىدىغان بىر تاللاش.‏ گە‌رچە يە‌ھۋانىڭ خە‌لقى ئۆزى ياشاۋاتقان دۆلە‌تتىكى ھۆكۈمە‌تلە‌رنىڭ قانۇ‌نىغا بويسۇ‌نسىمۇ،‏ بۇ دۇ‌نيانىڭ سىياسىي ئىشلىرىدا پۈتۈنلە‌ي بىتە‌رە‌پلىكنى ساقلايدۇ (‏رىملىقلار 13:‏1–‏7‏)‏.‏ ئۇ‌لار ئىنسانىيە‌تنىڭ قىيىنچىلىقلىرىنى پە‌قە‌ت خۇ‌دا پادىشاھلىقى ھە‌ل قىلالايدىغانلىقىنى بىلىدۇ.‏ شۇ پادىشاھلىق بۇ دۇ‌نيادىن ئە‌مە‌س.‏—‏يۇ‌ھاننا 18:‏36،‏ 37‏.‏

15.‏ ۋە‌ھىيلە‌ر كىتابىدا،‏ خۇ‌دا خە‌لقىنىڭ ساداقە‌تمە‌نلىكى قانداق سىنىلىدىغانلىقى تە‌سۋىرلە‌نگە‌ن؟‏

15 ۋە‌ھىيلە‌ر كىتابىدا،‏ ئاخىرقى زامان كۈنلىرىدە خۇ‌دا خە‌لقىنىڭ ساداقە‌تمە‌نلىكى سىنىلىدىغانلىقى تە‌سۋىرلە‌نگە‌ن.‏ شۇ سىناقتا قاتتىق قارشىلىققا ۋە زىيانكە‌شلىككە ئۇ‌چرايمىز.‏ بۇ دۇ‌نيادىكى ھۆكۈمە‌تلە‌ر بىزدىن ئۆزلىرىگە چوقۇ‌نۇ‌شنى تە‌لە‌پ قىلىدۇ،‏ ئە‌مما ئۇ‌لارنى قوللاپ-‏قۇ‌ۋۋە‌تلە‌شنى رە‌ت قىلغىنىمىز ئۈچۈن،‏ ئۇ‌لار بىزگە زىيانكە‌شلىك قىلىدۇ (‏ۋە‌ھىي.‏ 13:‏12،‏ 15‏)‏.‏ ۋە‌ھىيلە‌ر كىتابىدا،‏ كە‌لگۈسىدە ھۆكۈمە‌تلە‌رنىڭ نېمە قىلىدىغانلىقى ھە‌ققىدە مۇ‌نداق بېشارە‌ت يېزىلغان:‏ «ئۇ كىچىك ۋە چوڭ،‏ باي ۋە نامرات،‏ قوللار ياكى ئە‌ركىن بولسۇ‌ن،‏ ھە‌ممىسىنى ئوڭ قولى ياكى پېشانىسىگە بىر بە‌لگە ئۇ‌رغۇ‌زۇ‌شقا مە‌جبۇ‌رلايتتى» (‏ۋە‌ھىي.‏ 13:‏16‏)‏.‏ قە‌دىمقى زاماندا قۇ‌للارغا كىمنىڭ قۇ‌للىرى ئىكە‌نلىكىنى كۆرسىتىدىغان بە‌لگۈلە‌ر سېلىنغان.‏ شۇ‌نىڭغا ئوخشاش،‏ بۈگۈنكى كۈندە كىشىلە‌رنىڭ قوللىرى ۋە پېشانىلىرىدە،‏ كىمنى قوللايدىغانلىقىنى كۆرسىتىدىغان سىمۋوللۇ‌ق مە‌نىدىكى بىر بە‌لگە بولۇ‌شى كېرە‌ك.‏ ھۆكۈمە‌تلە‌ر ھە‌ر بىر كىشىنىڭ ئوي-‏پىكىرى ۋە ئىش-‏ھە‌رىكە‌تلىرىدە قايسى سىياسىي تۈزۈمنى قوللايدىغانلىقىنى كۆرسىتىشىنى خالايدۇ.‏

16.‏ نېمە ئۈچۈن كېچىكتۈرمە‌ي،‏ ھازىرنىڭ ئۆزىدە يە‌ھۋاغا بولغان ساداقە‌تمە‌نلىكىمىزنى مۇ‌ستە‌ھكە‌ملىشىمىز كېرە‌ك؟‏

16 سىز سىمۋوللۇ‌ق بە‌لگۈنى ئۇ‌رغۇ‌زۇ‌پ سىياسىي ھۆكۈمە‌تلە‌رنى قولامسىز؟‏ شۇ بە‌لگۈنى ئۇ‌رغۇ‌زۇ‌شنى رە‌ت قىلغانلار قىيىنچىلىقلارغا،‏ ھە‌تتا خە‌ۋپ-‏خە‌تە‌رگە دۇ‌چ كېلىدۇ.‏ سە‌ۋە‌بىنى ۋە‌ھىيلە‌ر كىتابىدا مۇ‌نداق چۈشە‌ندۈرگە‌ن:‏ «بە‌لگە ئۇ‌رغۇ‌زغانلاردىن باشقا ھېچكىم بىر نە‌رسە سېتىۋالالمايتتى ياكى ساتالمايتتى» (‏ۋە‌ھىي.‏ 13:‏17‏)‏.‏ بىراق،‏ ۋە‌ھىيلە‌ر 14:‏9،‏ 10 ئايە‌تتە‏،‏ بە‌لگە ئۇ‌رغۇ‌زغانلارنىڭ ئاقىۋىتى قانداق بولىدىغانلىقى تە‌سۋىرلە‌نگە‌نلىكىنى خۇ‌دا خە‌لقى ئېنىق بىلىدۇ.‏ ئۇ‌لار قوللىرىغا ئاشۇ سىمۋوللۇ‌ق بە‌لگىنى ئۇ‌رغۇ‌زۇ‌شنىڭ ئورنىغا،‏ «يە‌ھۋاغا مە‌نسۇ‌پ»،‏ دېگە‌ن سۆزلە‌رنى سىمۋوللۇ‌ق قوللىرىغا يازغۇ‌زىدۇ (‏يە‌شايا 44:‏5‏)‏.‏ دېمە‌ك،‏ ھازىر دە‌ل يە‌ھۋاغا بولغان ساداقە‌تمە‌نلىكىمىزنى مۇ‌ستە‌ھكە‌ملە‌شنىڭ پە‌يتى!‏ شۇ‌نداق قىلساق،‏ يە‌ھۋا ئۆزىگە مە‌نسۇ‌پ ئىكە‌نلىكىمىزنى خۇ‌شاللىق بىلە‌ن جاكارلايدۇ.‏

ئە‌ڭ ئاخىرقى تە‌ۋرىتىش

17.‏ يە‌ھۋانىڭ سە‌ۋر-‏تاقىتى ھە‌ققىدە نېمىنى ئە‌ستە ساقلىشىمىز كېرە‌ك؟‏

17 يە‌ھۋا بۇ زاماننىڭ ئاخىرقى كۈنلىرىدە كۆپ سە‌ۋر-‏تاقە‌ت كۆرسىتىپ كېلىۋاتىدۇ.‏ ئۇ ھېچكىمنىڭ ھالاك بولۇ‌شىنى خالىمايدۇ (‏2-‏پېتر.‏ 3:‏9‏)‏.‏ شۇ‌ڭا،‏ ئۇ بارلىق ئىنسانلارنىڭ توۋا قىلىپ،‏ ئۇ‌نىڭغا ئىبادە‌ت قىلىش يولىنى تاللىشى ئۈچۈن ۋاقىت بېرىۋاتىدۇ.‏ بىراق،‏ ئۇ‌نىڭ سە‌ۋر-‏تاقىتىنىڭمۇ چېكى بار.‏ مۇ‌شۇ پۇ‌رسە‌تنى رە‌ت قىلغانلار خۇ‌ددى مۇ‌سانىڭ زامانىدىكى فىرئە‌ۋنگە ئوخشاش ئاقىۋە‌تكە دۇ‌چار بولىدۇ،‏ يە‌ھۋا فىرئە‌ۋنگە مۇ‌نداق دېگە‌ن:‏ «مە‌ن ئۆز قولۇ‌منى سوزۇ‌پ،‏ سېنى ۋە خە‌لقىڭنى دە‌ھشە‌تلىك ۋابا بىلە‌ن ئۇ‌رغان بولسام،‏ بۇ ۋاقىتقىچە سە‌ن يە‌ر يۈزىدىن يوق بولۇ‌پ كە‌تكە‌ن بولاتتىڭ.‏ لېكىن،‏ ساڭا ئۆز قۇ‌درىتىمنى كۆرسىتىپ،‏ ئىسىمىمنى پۈتۈن يە‌ر يۈزىدە جاكارلاش ئۈچۈن سېنى تىرىك قالدۇ‌ردۇ‌م» (‏چىق.‏ 9:‏15،‏ 16‏)‏.‏ ئاخىرىدا،‏ بارچە خە‌لقلە‌ر يە‌ھۋانىڭ بىردىن-‏بىر ھە‌ق خۇ‌دا ئىكە‌نلىكىنى تونۇ‌پ ئېتىدۇ (‏ھە‌زە‌ك.‏ 38:‏23‏)‏.‏ بۇ ئىشلار قانداق يۈز بېرىدۇ؟‏

18.‏ (‏1)‏ ھاگاي 2:‏6،‏ 20—‏22-‏ئايە‌تلە‌ردە‏،‏ يە‌رنى قانداق باشقا شە‌كىلدە تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈش تە‌سۋىرلە‌نگە‌ن؟‏ (‏2)‏ ھاگاينىڭ سۆزلىرىنىڭ كە‌لگۈسىدە ئە‌مە‌لگە ئاشىدىغانلىقىنى قە‌يە‌ردىن بىلىمىز؟‏

18 ھاگاي 2:‏6،‏ 20—‏22-‏نى ئوقۇ‌ڭ.‏ ھاگاي پە‌يغە‌مبە‌ر ئۆلۈپ نە‌چچە يۈز يىللاردىن كېيىن،‏ ئە‌لچى پاۋلۇ‌س بۇ ئايە‌تلە‌ردىكى سۆزلە‌رنىڭ كە‌لگۈسىدە ئە‌مە‌لگە ئېشىشى ھە‌ققىدە،‏ ئىبرانىيلارغا يازغان خېتىدە دېگە‌ن:‏ «بىراق،‏ ھازىر ئۇ يە‌نە شۇ‌نداق ۋە‌دە بېرىۋاتىدۇ:‏ »مە‌ن يە‌نە بىر قېتىم پە‌قە‌ت يە‌رنىلا ئە‌مە‌س،‏ بە‌لكى ئاسماننى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىمە‌ن».‏ لېكىن «يە‌نە بىر قېتىم» دېگە‌ن سۆز،‏ خۇ‌دا ياراتمىغان نە‌رسىلە‌رنىڭ تە‌ۋرىنىپ يوق بولىدىغانلىقى ۋە شۇ‌نىڭدە‌ك تە‌ۋرە‌نمە‌يدىغان نە‌رسىلە‌رنىڭ ساقلىنىپ قالىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ» (‏ئىبرانىي.‏ 12:‏26،‏ 27‏)‏.‏ بۇ قېتىملىق تە‌ۋرىتىش،‏ ھاگاي 2:‏7-‏ئايە‌تتە تىلغا ئېلىنغان تە‌ۋرىتىشكە ئوخشىمايدۇ،‏ بۇ قە‌دىمقى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈش،‏ كېلە‌چە‌كتە يە‌ھۋانىڭ ھۆكۈمرانلىق ھوقۇ‌قىنى ئېتىراپ قىلىشنى رە‌ت قىلغانلارنىڭ فىرئە‌ۋنگە ئوخشاش مە‌ڭگۈلۈك ھالاك قىلىنىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.‏

19.‏ نېمە تە‌ۋرە‌نمە‌ي ئۆز ئورنىدا تۇ‌رىدۇ ۋە بۇ‌نى قە‌يە‌ردىن بىلىمىز؟‏

19 ئە‌ڭ ئاخىرقى تە‌ۋرىتىپ زىلزىلىگە كە‌لتۈرۈشتە،‏ نېمە ئۆز ئورنىدا تە‌ۋرە‌نمە‌ي تۇ‌رىدۇ؟‏ پاۋلۇ‌س سۆزىنى داۋام قىلىپ:‏ «شۇ‌نىڭ ئۈچۈن،‏ بىز تە‌ۋرە‌نمە‌س پادىشاھلىققا ئېرىشىدىغانلىقىمىزنى بىلگە‌ن ئىكە‌نمىز،‏ داۋاملىق ئىلتىپاتىغا ئىگە بولايلى.‏ بۇ ئارقىلىق خۇ‌دا قوبۇ‌ل قىلىدىغان تە‌رىقىدە ئىخلاس ۋە ئە‌يمىنىش بىلە‌ن مۇ‌قە‌ددە‌س خىزمە‌تنى قىلالايمىز»،‏—‏ دە‌پ يازغان (‏ئىبرانىي.‏ 12:‏28‏)‏.‏ بۇ ئاخىرقى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرۈشتىن كېيىن،‏ پە‌قە‌ت خۇ‌دا پادىشاھلىقىلا مە‌ۋجۇ‌ت بولۇ‌پ تۇ‌رىدۇ.‏ ئۇ ئۆز ئورنىدا تە‌ۋرە‌نمە‌ي مە‌ڭگۈ تۇ‌رىدۇ!‏—‏زە‌بۇ‌ر 110:‏5،‏ 6؛‏ دانىيال 2:‏44‏.‏

20.‏ ئادە‌ملە‌ر قانداق تاللاشقا دۇ‌چ كېلىدۇ ۋە بىز ئۇ‌لارغا قانداق ياردە‌م بېرە‌لە‌يمىز؟‏

20 ھازىر ۋاقىت كۆپ قالمىدى!‏ ئادە‌ملە‌ر چوقۇ‌م بىر تالاش قىلىشى كېرە‌ك.‏ ئۇ‌لار مۇ‌شۇ دۇ‌نيانىڭ ئېقىمىغا ئە‌گىشىپ ھايات كە‌چۈرۈشنى تاللىسا،‏ ئۇ‌لار ھالاك قىلىنىدۇ،‏ ئە‌مما ئۇ‌لار خۇ‌دانىڭ ئىرادىسىگە ماس ياشاش ئۈچۈن ھاياتىدا ئۆزگە‌رتىشلە‌رنى قىلىپ،‏ ئۇ‌نىڭغا ئىبادە‌ت قىلىشنى تاللىسا،‏ مە‌ڭگۈلۈك ھاياتلىققا ئېرىشىدۇ (‏ئىبرانىي.‏ 12:‏25‏)‏.‏ ئۇ‌نداقتا،‏ بىز كىشىلە‌رنىڭ بۇ مۇ‌ھىم قارارىنى چىقىرىشىغا قانداق ياردە‌م بېرە‌لە‌يمىز؟‏ خۇ‌دا پادىشاھلىقى توغرۇ‌لۇ‌ق ۋە‌ز قىلىش ئارقىلىق!‏ شۇ‌ڭا،‏ داۋاملىق قىزغىنلىق بىلە‌ن بايلىق كە‌بى قە‌دىر-‏قىممە‌تلىك كىشىلە‌رنىڭ خۇ‌دا پادىشاھلىقىنى ئېتىراپ قىلىشىغا ياردە‌م بېرە‌يلى.‏ ئۇ‌نىڭدىن باشقا،‏ ئە‌يسانىڭ مۇ‌نۇ سۆزلىرىنى ئە‌ستىن چىقارمايلى:‏ «بۇ پادىشاھلىق خۇ‌ش خە‌ۋىرى بارچە مىللە‌تلە‌رگە يە‌تكۈزۈلۈشى ئۈچۈن پۈتۈن دۇ‌نيادا ۋە‌ز قىلىنىدۇ ۋە ئاندىن كېيىن ئاخىرى كېلىدۇ».‏—‏مە‌تتا 24:‏14‏.‏

31-‏ناخشا بىز يە‌ھۋا گۇ‌ۋاھچىلىرى

a ھاگاي 2-‏باب 7-‏ئايە‌ت ھە‌ققىدىكى يېڭى چۈشە‌نچىنى كۆرۈپ چىقىمىز.‏ پۈتكۈل دۇ‌نيانى تە‌ۋرىتىپ،‏ خە‌لقلە‌رنى زىل-‏زىلىگە سالىدىغان ئاجايىپ خىزمە‌تكە ئۆز ھە‌سسىمىزنى قانداق قوشالايدىغانلىقىمىزنى ئۆگىنىمىز.‏ بارچە ئىنسانلارنى زىل-‏زىلىگە سالىدىغان ۋە‌ز ئېتىش پائالىيىتىگە بە‌زىلە‌رنىڭ ئىجابىي،‏ يە‌نە بە‌زىلىرىنىڭ سە‌لبىي ئىنكاس قايتۇ‌رىدىغانلىقىنىمۇ كۆرۈپ چىقىمىز.‏

b بىز ھاگاينىڭ يە‌ھۋا تاپشۇ‌رغان ۋە‌زىپىنى تولۇ‌ق ئورۇ‌نلىغانلىقىنى بىلىمىز،‏ سە‌ۋە‌بى مىلادىدىن ئىلگىرىكى 515-‏يىلى ئىبادە‌تخانا قۇ‌رۇ‌لۇ‌شى پۈتۈنلە‌ي تاماملانغان.‏

c بۇ يېڭى بىر چۈشە‌نچە.‏ ئىلگىرى بىز پۈتكۈل ئە‌للە‌رنى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە سېلىش ئارقىلىق،‏ يە‌ھۋا سە‌مىمىي كىشىلە‌رنى ئۆزىگە جە‌لپ قىلمىغان دېگە‌ن ئىدۇ‌ق.‏ كۈزىتىش مۇ‌نارى 2006-‏يىل 15-‏ماي سانىدىكى،‏ «‏ئوقۇ‌رمە‌نلە‌رنىڭ سوئاللىرى‏» دېگە‌ن سە‌ھىپىگە قاراڭ.‏

d سۈرە‌تتە:‏ ھاگاي خە‌لقىنى قىزغىنلىق بىلە‌ن ئىبادە‌تخانا قۇ‌رۇ‌لۇ‌شىنى تۈگىتىشكە دە‌ۋە‌ت قىلىۋاتىدۇ؛‏ بۈگۈنكى كۈندە خۇ‌دا خە‌لقى پادىشاھلىق خۇ‌ش خە‌ۋە‌رنى قىزغىنلىق بىلە‌ن جاكارلاۋاتىدۇ.‏ بىر جۈپ پۈتكۈل دۇ‌نيانى تە‌ۋرىتىپ زىل-‏زىلىگە كە‌لتۈرىدىغان ئاخىرقى تە‌ۋرىتىش ھە‌ققىدە كىشىلە‌رگە خە‌ۋە‌ر يە‌تكۈزۈۋاتىدۇ‏.‏