Skip to content

CA LULIKIWA?

Uloño Woloselula Woku Tẽlisa Ovikele Via Litepa Vetimba

Uloño Woloselula Woku Tẽlisa Ovikele Via Litepa Vetimba

 Eci ove wa miniwa, omuenyo wove wa fetika loselula yimue yitito yi tukuiwa hati, zigoto, okuti ka ci tava oku yi mõla lovaso te ño lomakina. Noke liolosãi vimue, ove wa citiwa ndoñaña yimue ya sokapo. O selula yaco, ya livokiya kuenda ya li pongolola eci ci pitãhala 200 koloselula via litepa, kunene kuenda kovikele.

 Kũlĩhĩsa: O zigoto yimosi yupa o kopia ko DNA yalio muẽle kuenda yi litepa volonepa vivali. Oku sulako oloselula vi pitulula onjila yaco olonjanja vialua. Kefetikilo, oloselula viosi viokaliye via lisetãhala. Vo DNA yavio, ovio vi kuete olonumbi vi sukiliwa oco vi lipongolole voloselula via li tepa.

 Noke liosemana yimosi tunde koku miniwa, oloselula vi fetika oku tẽlisa ovikele vivali. Oloselula vimue vi linga oñaña, osimbu okuti oloselula vikuavo vi ka linga ocilangalo kuenda olonepa vikuavo vi kuatisa oñaña oku kula.

 Noke liolosemana vitatu, oloselula vietimba lioñaña vi litepa volonepa vitatu. Vina vi kasi konepa yokilu vi ka linga olosinga, owoño, omẽla, ekova liokilu kuenda oloselula vikuavo. Oloselula viopokati vi ka linga osonde, akepa, olongẽla, asipa kuenda olonepa vikuavo. Oloselula viovokati, vi ka linga ovimatamata viovokati ndeci, apuvi, ocilena kuenda efẽ lovãla.

Osimbu oñaña yikula vimo, oselula yi livokiya kuenda yi li pongolola eci ci pitãhala 200 koloselula via litepa.

 Osimbu ukãi a kasi vatimba avali, oloselula vimue vi tunda likawavio ale vovimunga kolonepa vimue vioñaña loku li kongela kolonepa vikuavo. Oloselula vikuavo vi li kongela kuenda vi linga onepa yi tukuiwa okuti, ohopa. Upange waco u sukila esokiyo limue liwa. Ndeci, onepa yimue, yoloselula viohopa vi liketika ndalove atito. Eci ci lingiwa vonjanja yimosi kolonepa via litepa vetimba lioñaña. Alove aco, a fetika oku livokiya kuenda oku li sandula, oku sulako vi likongela loku linga asipa a tuala osonde kolonepa viosi.

 Omo liaco, eci oñaña yi kasi luhayele yicitiwa, olohuluwa lolohuluwa violoselula vi tẽlisa ovikele viasuapo, vocitumãlo casuapo kuenda vowola yasuapo.

 Nye o sima? Uloño woloselula woku tẽlisa ovikele via litepa vetimba, wa tukuluka ño? Ale walulikiwa?