Voku yonjiwa oco va lipekele love mua kongela ovilinga viosi viukahonga, ndeci oku lamba ale oku vangula ovina vi vetiya ukahonga. Pole, olonjanja vimue ka ca lelukile oku limbuka etepiso li kasi pokati koku mangala, oku linga ocitiokoso kuenda oku yonjiwa oco va lipekela love.

 Anga hẽ, wa kũlĩha etepiso li kasi pokati kovina viaco vitatu?  Linga oseteko kuenda ci limbuka!

 Citava okuti o ka yonjiwa oco va lipekele love noke yoku mala oku tangela kosikola. Pole, nda wa lilongisa cilo ndomo o pondola oku liteyila oku yonjiwa oco va lipekele love, o ka lipongiyila oku liyaka locitangi caco eci o fetika oku talavaya. Ci pondolavo oku tateka okuti omunu umue ukuakuyonja o seteka vali oku ci linga komanu vakuavo.

 Citava okuti va pondola oku liwekapo oku ku yonja oco va lipekele love nda wa tẽla oku limbuka eyonjo liaco kuenda oku kũlĩha ovina o linga. Kũlĩhisa ovitangi vitatu kuenda ndomo o pondola oku liyaka lavio.

 OCITANGI:

“Kupange, alume vamue okuti akulu vange, va enda oku popia okuti ame nda fina calua kuenda loku vangula hati: ‘Haka, nda nda kuatele handi ci soka 30 kanyamo!’ Umue pokati kavo wa amẽla kokuange okuti sia ci limbukile kuenje wa fetika oku lẽha esinga liange!”—Tabitha o kuete 20 kanyamo.

 Tabitha nda wa sokolola ndoco: ‘Ndi sima okuti eye o liwekapo ndaño sia popele cimue.’

 Esunga lieci ocisimĩlo caco ka ci kuatisila: Olonoño vimue vi popia okuti nda omunu umue o kasi oku yonjiwa oco va lipekele laye pole ka liteyuila, ocitangi caco camamako oku livokiya.

 Seteka ndoco: Ku kõhe! Ku ka sakalele, pole londaka yi yevala ciwa sapuila omunu waco okuti ku ecelela ocituwa caco. Taryn o kuete 22 kanyamo wa popia hati: “Eci omunu umue a ndi lamba lonjila yimue ka yasungulukile, ndu u vandekela loku popia hati: ‘Lalimue eteke ku ka amẽle kokuange!’ Olonjanja vimue omunu waco ka kevelela oku tambuluiwa ndoco.” Pole, nda omunu waco wa amamako, lekisa utõi. Kuka liwekepo! Embimbiliya li eca elungulo liatiamẽla koku pokola kolonumbi via Suku poku popia hati: “Kuata utõi, lekisa oku kola kuenda likolela.”—Va Kolosai 4:12.

 Pole, nye ci popiwa nda omunu waco ukuakuyonja o likuminya oku ku linga cimue? Nda oco ocitangi caco, ku ka yake. Tunda lonjanga ponele yaye kuenda sanda ekuatiso liukulu umue wa koleliwa.

 OCITANGI:

“Eci nda kuata 11 kanyamo, amalẽle vavali afeko, va ñuata vokololo kosikola. Umue pokati kavo wa kuata ocituwa coku lipekela ukãi lukãi, kuenda wa yonguile okuti ndi namulala laye. Ndaño okuti nda likala, ovo va amamako oku ndi yonja oloneke viosi oco va lipekele lame. Eteke limue va ndi sindila vocimano!”—Victoria o kuete 18 kanyamo.

 Victoria nda wa sokolola ndoco: ‘Nda nda sapuilako omunu umue, omanu va ka sima okuti ñuete usumba ale ka va ka tava kokuange.’

 Esunga lieci ocisimĩlo caco ka ci kuatisila: Nda kua lomboluile ovina via pita, omunu waco o ka amamako oku ku yonja oco a lipekele love ale o ka amamako oku ci linga lomanu vakuavo.—Ukundi 8:11.

 Seteka ndoco: Sanda ekuatiso. Olonjali kuenda alongisi vove vokosikola va pondola oku ku kuatisa oco o tẽle oku yula omunu o kasi oku ku yonja oco a lipekele love. Pole, nye o linga nda ovo ka va kapeleko ovina wa popia? Seteka ndoco: Olonjanja viosi o yonjiwa oco va lipekele love, soneha ovina via pita oku kongelamo eteke liaco, elivala, ocitumãlo kuenda ovina omunu waco a ku sapuila. Noke, eca ovina wa soneha kolonjali viove ale kulongisi wove wokosikola. Omanu valua va kapako calua ovina o soneha okuti ovina o popia ci sule.

 OCITANGI:

“Nda kuatela usumba walua ukuenje umue tua enda oku imbila kumosi omapalo yimue kosikola yi tukuiwa hati, rugby. Eye wa lepele eci ci soka 2 kolometulu, kuenda ketimba wa kuata ci soka 140 kolokilu! Eye wa simile okuti ndi ‘kala laye.’ Vokuenda kunyamo wosi, eye wa enda oku ndi saluisa oloneke viosi. Eteke limue, eci vohondo yelilongiso ka kua kaile omunu laumue, eye wa fetika oku amela kokuange. Ame nda votoka lonjanga kuenje nda tunda lalupesi.”—Julieta o kuete 18 kanyamo.

 Julieta nda wa sokolola ndoco: ‘Si kuete eci ndi linga. Akuenje oco va tuwa.’

 Esunga lieci ocisimĩlo caco ka ci kuatisila: Nda omanu vosi va sima okuti eci ca sunguluka, omunu ukuakuyonja oco a lipekele love lalimue eteke a pongoloka.

 Seteka ndoco: Eci va ku yonja, yuvula oku tambulula loku papala ale loku yola. Lekisa kovilinga viove kuenda pupolo wove okuti ku sole olomapalo viaco.

 ULANDU WOCILI 1:

“Ndi sole oku lekisa esunguluko ku vakuetu. Omo liaco, ndaño ceci ukuenje umue a enda oku ndi yonja oco a lipekele lame, ame nda enda oku u sapuila oco a liwekepo, pole, sia lekisile utõi kuenda olonjanja vimue nda enda oku yola osimbu ndi vangula. Omo liaco, ca mõlehele ndu okuti nda kala oku linga ocitiokoso.”—Tabitha.

•   Nda ove wa kale Tabitha, nda wa yula ndati omanu va ku yonja oco va lipekele love? Momo lie?

•   Omunu umue ukuakuyonja oco a lipekele love, o pondola ndati oku sima okuti ove o kasi oku u lingila ocitiokoso?

 ULANDU WOCILI 2:

“Cosi ca fetika lombangulo ka ya sungulukile akuenje vamue va enda oku vangula kelilongiso lioku pokuisa etimba. Ame sia ci kapeleko. Pole, eci pa pita olosemana vimue, ocitangi caco ca livokiya. Noke, akuenje vaco va fetika oku tumãla ponele yange loku ndi kuata kapepe. Ame nda enda oku va sinda, pole, ovo ka va liwekelepo. Umue pokati kavo wa eca kokuange opapelo yimue mua sonehiwile ovina ka via sungulukile. Nda eca opapelo yaco kulongisi wange wokosikola. Noke ukuenje waco wa tundisiwa kosikola. Nda limbuka okuti kefetikilo oco nda sukilile oku sapuilako ulongisi wange wokosikola!”—Sabina.

•   Momo lie o simĩla okuti Sabina ka sapuilileko lonjanga ulongisi waye wo kosikola? O sima hẽ okuti wa nõla onjila yiwa? Momo lie?

 ULANDU WOCILI 3:

“Eteke limue eci manjange Greg a kala vohondo yoku talamẽlako, ukuenje umue wa amẽla kokuaye kuenje wo pinga oco o sipule. Greg wa popia hati sio, pole ukuenje waco ka tundile. Greg wa sukilile oku u sinda.”—Suzanne.

•   O sima hẽ okuti Greg wa yonjiwa oku lipekela laye? Momo lie?

•   Momo lie o simila okuti amãlehe vamue va kuete usumba woku lomboluila kamãlehe vakuavo okuti va yonjiwa oco va lipekele lavo?

•   Ove o tava kovina Greg a linga? Nda wa linga nye?