OCIPAMA 10
“Ca Sonehiwa Citi”
“Etaili kua tẽlisiwa ocisonehua wa yevi ndeti”
1-3. Yesu wa yonguile okuti va Nasara va limbuka nye kuenda wa lekisa nye kokuavo?
CA KALA kefetiko liupange waye woku kunda. Yesu Kristu o kasi oku tiukila ko Nasara, imbo lina a kulila. Ocimãho caye, oku kuatisa omanu oco va limbuke okuti eye Mesiya, una ovo va lavokaile! Nye a linga ci lekisa okuti eye muẽle Mesiya?
2 Omanu valua va lavokaile okuti Yesu o ka linga ocikomo. Momo va yeva ovina vi komõhisa eye a linga. Pole, kepuluvi liaco ka lingile ocikomo lacimue. Eye wa iñila vo sunangonga ndeci ca kala ocituwa caye. Noke wa votoka loku tanga ociña cuprofeto Isaya. Ndaño okuti ociña caco ca lepele, Yesu lutate wa sandiliya ponepa pa sangiwa olondaka vio sonehiwila. Kuenje lolukandi, wa tanga olondaka vi sangiwa kelivulu lia Isaya 61:1-3.—Luka 4:16-19.
3 Olonjeveleli via kũlĩhĩle ciwa olondaka evi viocitumasuku catiamẽla ku Mesiya. Omanu vosi va kala vo sunangonga, va tulukila Yesu. Kuenje vosi yavo vohã ñu! Yesu wa fetika oku lombolola hati: “Etaili kua tẽlisiwa ocisonehua wa yevi ndeti.” Ndaño okuti omanu va komõha olondaka viaco via posoka, pole, vamue va yonguile okuti eye eca ondimbukiso yimue yi komõhisa. Pole, Yesu wa tukula Ovisonehua oco a situlule ekambo liavo liekolelo. Noke omanu vo ko Nasara, va yonguile oku u ponda!—Luka 4:20-30.
4. Ongangu yipi Yesu a tu sila kuenda nye tu ka konomuisa vocipama cilo?
4 Yesu wa sia ongangu yiwa kupange woku kunda. Eye wa kolelele Ondaka ya Suku. Ovikomo a linga, via lekisa okuti wa kuatisiwa lespiritu sandu lia Suku. Kokuaye Ovisonehua vi Kola, via velelepo okuti ovina vikuavo vi sule. Tu konomuisi ongangu a tu sila. Tu ka konomuisavo ndomo Cime cetu a tukola Ondaka ya Suku, ndomo a teyuila Ondaka ya Suku kuenda ndomo a lombolola Ondaka ya Suku.
Wa Tukola Ondaka ya Suku
5. Nye Yesu a yonguile oku sapuila omanu kuenda wa lekisa ndati okuti eci a longisa ocili?
5 Yesu wa yonguile oku lekisa komanu Ono yesapulo liaye. Eye wa popia hati: “Eci ndi longisa hacangeko, pole, ca una wa numa.” (Yoano 7:16) Onjanja yikuavo wa popia hati: “Si lingi cimue locipango cange muẽle; pole, ndeci Isia a ndongisa, ame mopia ovina viaco.” (Yoano 8:28) Handi kepuluvi likuavo, wa popiavo hati: “Ovina ndu sapuili si vi popi locipango cange muẽle, pole, Isia una o kasi oku amamako vomunga lame, o kasi oku linga ovopange aye.” (Yoano 14:10) Onjila yimue Yesu a lekisa okuti olondaka viaye via kala viocili, poku tukola Ondaka ya Suku.
6, 7. (a) Yesu wa tukola ndati Ovisonehua vio Heveru kuenda momo lie ka ci tu komõhisila? (b) Oku longisa kua Yesu kua li tepele ndati loku longisa kua vakuavisonehua?
6 Poku konomuisa lutate olondaka via Yesu, o ka limbuka okuti wa tukowaile onepa yalua yalivulu Ovisonehua vio Heveru. Citava okuti eci ka ci ku komõhisa. Pamue, o lipula esunga lieci Yesu vokuenda kuanyamo atatu kuenda olosãi epandu, a lingila upange waye woku kunda loku longisa okuti, ka tukuilile alivulu osi a kalako. Citava okuti wa ci lingile. Pole, ivaluka okuti kua sonehiwa lika onepa yitito yolondaka Yesu a popia. (Yoano 21:25) Pamue ove wa tangele ale ulandu wa tiamẽla ku Yesu vokuenda kuolowola vimue. Kaliye sokolola okuti, o kasi oku vangula eci catiamẽla Kusoma wa Suku vokuenda kuolowola vimue kuenda o likolisilako oku tukula onepa yalua yalivulu Ovisonehua vio Heveru! Pole, Yesu ka kuatele alivulu aco peka. Ndaño muẽle ceci a linga Ohundo yo Komunda, wa tukola olonjanja vialua ovisonehua vio Heveru okuti, olondaka viaco viosi via kala vutue.
7 Yesu poku tukola ovisonehua, wa lekisa esumbilo a kuatela Ondaka ya Suku. Omanu “va komõha loku longisa kuaye, momo wa kala oku va longisa ndomunu o vangula lunene kuenje ka ci lingile nda vakuavisonehua.” (Marko 1:22) Eci vakuavisonehua va longaisa, va enda oku tiamisila alongiso avo koviholo va tambula kolosekulu viavo kosimbu. Pole, Yesu ka la tukula ovihandeleko via longisi vaco ale ovisila viomanu. Eye wa velisilepo Ondaka ya Suku okuti, oyo ono ya velapo. Wa enda oku popia hati: “Ca sonehiwa citi.” Olonjanja viosi wa pitolola olondaka viaco poku longisa olondonge viaye kuenda poku lemẽla ovisimĩlo ka via sungulukile.
8, 9. (a) Yesu wa teyuila ndati Ondaka ya Suku poku yelisa vonembele? (b) Asongui vetavo va lekisa ndati okuti ka va sumbilile Ondaka ya Suku?
8 Eci Yesu a yelisa onembele vo Yerusalãi, eye wa popia hati: “Ca sonehiwa citi, ‘Onjo yange yi ka tukuiwa okuti, onjo yohutililo,’ pole, ene wa yi lingisi ocilala covimunu.” (Mateo 21:12, 13; Isaya 56:7; Yeremiya 7:11) Lutõi, wa linga ovina vialua vi komõhisa vonembele. Omãla vatito va komõha calua kuenje va fetika oku u sivaya. Asongui vetavo eci va ci mola va tema, yu va pula Yesu nda wa yeva eci omãla va kala oku popia. Pole, eye wa va tambulula hati: “Ndi ci yevite. Ka wa la tangi okuti, ‘Vomẽla womãla kuenda woloñaña ove wa tundisamo esivayo’?” (Mateo 21:16; Osamo 8:2) Yesu wa yonguile okuti alume vaco va limbuka okuti, eci ca kala oku pita, ca tukuiwile ale Vondaka ya Suku.
9 Pole, asongui vaco vetavo noke va liongolola kuenda veya ku Yesu, vo pula vati: “Lomoko yipi o linga ovina evi?” (Mateo 21:23) Yesu wa lekisa Ono yunene waye. Eye ka longisile ovisimĩlo viaye muẽle ale oku tumbika ovihandeleko viñi. Pole, wa tukola eci Isiaye a popia Vondaka yaye. Ocili okuti, ovitunda kuenda alongisi ka va sumbilile Yehova kuenda Ondaka Yaye. Omo liaco, Yesu wa va pisa poku situlula akandu avo kuenda ovisimĩlo viavo vĩvi.—Mateo 21:23-46.
10. Tu setukula ndati Yesu ndomo a tukola Ondaka ya Suku kuenda ekuatiso lipi tu kuete okuti koloneke via Yesu ka lia kaileko?
10 Ndeci Yesu a lingaile, Akristão koloneke vilo, va kolela Kondaka ya Suku poku linga upange woku kunda. Olombangi Via Yehova, via kũlĩhĩwa koluali luosi, omo liombili yavo yoku sapuilako omanu esapulo Liembimbiliya. Alivulu via siata oku sandeka, a lombolola kuenda a tukula lika eci ci sangiwa Vembimbiliya. Kupange woku kunda, tu sukila oku likolisilako oku tukola Ovisonehua poku vangula lomanu. (2 Timoteo 3:16) Ci tu sanjuisa calua eci umue a ecelela oku u tangela Embimbiliya, loku u lomboluila esilivilo Liondaka ya Suku! Ocili okuti, etu ka tu kuete ovisimĩlo via lipua ndevi via Yesu, pole, tu kuete ekuatiso lialua okuti koloneke via Yesu, ka lia kaileko. Handi vali, tu kuete Embimbiliya lia sandekiwa kalimi alua okuti li tu kuatisa oku sandiliya ovinimbu tu yongola oku konomuisa. Tu amamiko oku tukula Embimbiliya olonjanja viosi eci tu vangula lomanu!
Wa Teyuila Ondaka ya Suku
11. Momo lie Yesu a teyuilila Ondaka ya Suku olonjanja viosi?
11 Yesu wa limbukile okuti Ondaka ya Suku ya kala oku tombiwa calua, pole, ka co komõhisile. Yesu vohutililo a linga ku Isiaye wa popia hati: “Ondaka yove oyo ocili.” (Yoano 17:17) Yesu wa kũlĩhĩle okuti Satana eye “ombiali yoluali,” kuenda “ohembi haeye isia yuhembi.” (Yoano 8:44; 14:30) Yesu poku likala oku yonjiwa la Satana, wa tukula Ovisonehua olonjanja vitatu. Satana wa pengisa Ovisonehua poku tukula ocinimbu cimosi Cosamo, pole, Yesu wo tambulula loku teyuila Ondaka ya Suku.—Mateo 4:6, 7.
12-14. (a) Asongui vetavo va lekisa ndati okuti ka va sumbilile Ocihandeleko ca Mose? (b) Yesu wa teyuila ndati Ondaka ya Suku?
12 Yesu wa teyuilavo Ondaka ya Suku kovisimĩlo ka via sungulukile kuenda wa kembulula alongiso esanda. Koloneke viaye, alongisi vetavo va pengisile Ondaka ya Suku. Ovo va enda oku pokola lika kovina vitito Viocihandeleko ca Mose. Alongisi vaco, va enda oku vetiyila omanu kefendelo liombambe, loku siapo ovina via velapo ndeci esunga, ohenda kuenda ocili. (Mateo 23:23) Yesu wa teyuila ndati Ocihandeleko ca Suku?
13 Kohundo yo Komunda olonjanja vialua, Yesu poku tukula Ocihandeleko ca Mose wa pitolola olondaka viokuti, “wa yevi eci ca popiwa.” Wamisako lolondaka viokuti, pole, “mopia lene siti,” noke wa va sapuila ovina via longa okuti hakupokolako lika ocikukũi Kocihandeleko. Eci ci lekisa hẽ okuti Yesu ka sumbilile Ocihandeleko? Sio, eye wa kala oku ci teyuila. Ocili okuti, omanu va kũlĩhĩle ciwa ocihandeleko cokuti, “Ku ka ponde.” Pole, Yesu wa va sapuila okuti nda umue o suvuka ukuavo, o lueya ocihandeleko. Wa va lungulavo okuti, oku livela ukãi ale ulume wamãle, ci vetiyila omunu koku linga uvasi.—Mateo 5:17, 18, 21, 22, 27-39.
14 Oku sulako Yesu wa popia hati: “Wa yevi eci ca popiwa citi: ‘Sola u o lisungue love kuenda suvuka unyãli wove.’ Pole, mopia lene siti: Amamiko oku sola ovanyãli vene kuenda likutililiko vana vo lambalali.” (Mateo 5:43, 44) Ocihandeleko cokuti, “suvuka unyãli wove,” ci sangiwa hẽ Vondaka ya Suku? Sio, eci ca kala ovihilahila asongui vetavo va enda oku longisa komanu. Ovihandeleko via Suku va vi piñainya lovihilahila viomanu. Pole, Yesu wa teyuila lutõi Ondaka ya Suku.—Marko 7:9-13.
15. Yesu wa teyuila ndati Ocihandeleko ca Suku eci va Fariseo va setekele oku ci tĩlisa?
15 Asongui vetavo va pengisa Ovihandeleko via Suku poku tumbika ovihilahila via tĩla. Eci olondonge via Yesu via pupulula osevata vepia, va Fariseo va popia vati, va lueya Ocihandeleko Cesambata. Yesu wa teyuila Ondaka ya Suku kovisimĩlo viavo ka via sungulukile. Eye wa tukula ocinimbu cimue Covisonehua ci lekisa okuti eci Daviti lalume vaye va yeva onjala, va lia olombolo via kala vohondo yi kola yonembele. Yesu wa lekisa okuti va Fariseo ka va kapeleko ocihandeleko ca Yehova catiamẽla koku lekisa ohenda kuenda ocikembe.—Marko 2:23-27.
16. Asongui vetavo va pengisa ndati ocihandeleko ca Mose catiamẽla koku linyãla kuenda nye Yesu a va sapuila?
16 Asongui vetavo vakuambambe, va enda oku luvikiya ovihilahila viavo, oco va pengise Ocihandeleko ca Suku. Ocihandeleko ca ecelelele okuti ulume o nyãla ukãi waye, nda wo muĩla ocina “cimue ka ca sungulukile” okuti, ci kutisa osõi epata. (Esinumuĩlo 24:1) Pole, koloneke via Yesu, asongui vetavo va enda oku ecelela okuti, ulume o nyãla ukãi waye omo liovina vitito ndeci, nda ka tẽla oku teleka! a Yesu wa lekisa okuti ovo va pengisa Ocihandeleko ca Mose. Noke wa va sapuila onumbi Yehova a tumbikile tete yatiamẽla kolohuela, okuti, oku linga uvasi okuo lika ku ecelela oku li nyãla.—Mateo 19:3-12.
17. Koloneke vilo, Akristão va siata oku setukula ndati Yesu poku teyuila Ondaka ya Suku?
17 Olondonge via Kristu koloneke vilo, via siatavo oku teyuila Ondaka ya Suku. Eci asongui vatavo ka va kapiko olonumbi Viembimbiliya via tiamẽla kovituwa viwa, va tomba Ondaka ya Suku. Va siatavo oku sepula Ondaka ya Suku poku longisa esanda. Etu tu kuete esumũlũho linene lioku teyuila ocili Condaka ya Suku, poku longisa omanu okuti Suku ka pangi onepa kelongiso lia Suku umosi muvatatu. (Esinumuĩlo 4:39) Handi vali, tu sukila oku teyuila Ondaka ya Suku lumbombe kuenda esumbilo.—1 Petulu 3:15.
Wa Lombolola Ondaka ya Suku
18, 19. Nye ci lekisa okuti Yesu wa kuata uloño walua woku lombolola Ondaka ya Suku?
18 Eci Ovisonehua vio Heveru via sonehiwa, Yesu wa kala kilu. Eye wa kuata esanju lialua lioku iya palo posi, oco a lombolole Ondaka ya Suku! Sokolola eci a li sanga lolondonge viaye vivali noke yepinduko liaye vonjila yo ko Emausi. Eci handi ka va limbukile u wa kala oku vangula lavo, vo sapuila esumuo va yeva omo liolofa via Cime cavo. Yesu wa va tambulula ndati? “Oku upisa ku Mose toke Kovaprofeto vosi, wa va situluila Ovisonehua viosi viatiamẽla kokuaye.” Eci ca va vetiya ndati? Noke ovo va lipula hati: “Ovitima vietu ka via tokotele hẽ eci a vangula letu vonjila, leci a tu situluila Ovisonehua?”—Luka 24:15-32.
19 Eci pa pita oloneke vimue, Yesu wa li sanga lovapostolo vaye kuenda vakuavo. Kũlĩhĩsa eci a va lingila: “Wa situlula ovitima viavo oco va kuate elomboloko Liovisonehua.” (Luka 24:45) Kepuluvi liaco, ovo va ivaluka ovina vialua Yesu a va lingila levi va yeva. Noke wa tukula ovisonehua vialua via kũlĩhĩwa, loku vi lombolola lonjila yimue okuti, ya komõhisa olonjeveleli kuenda ya va kuatisa oku kuata elomboloko liwa Liondaka ya Suku.
20, 21. Yesu wa lombolola ndati olondaka Yehova a popia la Mose vocisapa ca taima?
20 Onjanja yimue, Yesu wa vangula la va Sandukeo. Ovo va kala ovitunda via va Yudea vana okuti, ka va tavaile kepinduko. Kuenje Yesu wa va sapuila hati: “Catiamẽla kepinduko liava va fa, ka wa tangeli eci Suku a ku sapuili poku popia hati: ‘Ame ndi Suku ya Avirahama, ndi Suku ya Isake kuenda ndi Suku ya Yakoba’? Eye ha Sukuko yava va fa, te yava va kasi lomuenyo.” (Mateo 22:31, 32) Ovo va kũlĩhĩle ciwa ocisonehua eci ca sonehiwile la Mose ulume una okuti va Sandukeo vo sumbilile calua. O tẽla hẽ oku limbuka utõi Yesu a kuata poku lombolola Ovisonehua?
21 Kunyamo wo 1514, O.Y. Yehova wa vangula la Mose vocisapa ca taima. (Etundilo 3:2, 6) Otembo yaco, pa pita 329 kanyamo, tunde eci Avirahama a fa, pa pita 224 kanyamo tunde eci Isake a fa kuenda 197 kanyamo tunde eci Yakoba a fa. Yehova wa popia hati: “Ndi” Suku yavo. Va Sandukeo va kũlĩhĩle okuti Yehova ka sokisiwa lolosuku via vakualofeka, okuti ka vi kasi lomuenyo. Pole, Yehova, eye Suku “yava va kasi lomuenyo” ndomo Yesu a ci popia. Eci hẽ ci lomboloka nye? Yesu wa sulako lolondaka viokuti: “Momo kokuaye vosi va kasi lomuenyo.” (Luka 20:38) Afendeli va Yehova vana va fa, va kasi vonjivaluko yaye. Kolela okuti ocipango ca Yehova coku pindula ava va fa, ci ka tẽlisiwa muẽle, momo kokuaye ci kasi ndu okuti va kasi lomuenyo. (Va Roma 4:16, 17) Ka ci komõhisa hẽ ndomo Yesu a lombolola Ondaka ya Suku? Ci kuete esunga eci “owiñi wa ci yeva, wa komõha!”—Mateo 22:33.
22, 23. (a) Tu setukula ndati Yesu poku lombolola Ondaka ya Suku? (b) Nye tu ka konomuisa vocipama ci kuãimo?
22 Koloneke vilo, Akristão va kuete esumũlũho lioku setukula Yesu poku lombolola Ondaka ya Suku. Ocili okuti, ka tu tẽla oku patekela ovina viosi omo ka tua li puile. Pole, tu pondola oku sapuilako omanu ovisonehua vina va kũlĩha kuenda oku va lomboluila ovina ka va la yeva. Pamue ovo va siata oku pitolola olondaka viokuti, “Onduko yove yi sumbiwe” kuenda “Usoma wove wuiye” eteke leteke, pole, ka va kũlĩhĩle Onduko ya Suku ale Usoma Waye. (Mateo 6:9, 10) Ci tu sanjuisa calua eci omunu umue a ecelela oku u lomboluila ocili Cembimbiliya!
23 Oku tukula kuenda oku teyuila loku lombolola Ondaka ya Suku, oyo onjila yoku setukula Yesu poku longisa ocili. Vocipama ci kuãimo, tu ka konomuisa olonjila Yesu a kuama oco a vetiye olonjeveleli viaye locili Cembimbiliya.
a Kocita catete ukuasapulo Josefu, una okuti eci a kala u Fariseo wa tundisilevo ukãi waye, weya oku popia hati, “citava oku ecelela ulume oku nyãla ukãi waye ndaño ka lingile cimue (pole, ovitangi viaco via enda oku kokiwa lalume).”
