1-4. (a) Yesu wa longisa ndati luloño ukãi u Samaria kuenda onima yipi yeyililako? (b) Ovapostolo va simĩle nye eci va mola Yesu wa kala oku vangula lukãi waco?

 YESU lovapostolo vaye va linga ungende unene, woku tunda ko Yudea toke ko Galilea. Ungende waco, wambata oloneke vitatu toke ko Samaria. Eci ekumbi lia kala oku panda vongunji, va pitĩla vimbo limue li tukuiwa hati, Sukare kuenje va talama oco va puyukepo.

² Osimbu ovapostolo va enda vimbo liaco oku landa okulia, Yesu wa kala oku puyuka ocipepi locisimo. Kuenje ukãi umue weya oku tapa ovava. Citava okuti, Yesu nda wa yuvula oku vangula laye, momo eye “wa kavele lungende.” (Yoano 4:6) Nda Yesu wa vanjele kumue kuiñi loku yuvula oku vangula lukãi waco, nda ka lingile lãvi. Momo ndomo tua lilongisa Kocipama 4 celivulu lilo, ukãi wa simĩlevo okuti, ulume waco u Yudea u tata lesepu. Pole, Yesu hacoko a linga. Eye wa vangula laye.

³ Yesu wa fetika ombangulo poku tukula eci ukãi a kala oku linga vepuluvi liaco. Ukãi weyile oku tapa ovava kuenje Yesu wa vangula laye catiamẽla kovava omuenyo. Noke, ukãi wa linga apulilo alua vokuenda kuombangulo yaco. a Yesu lutate walua ka ecelele okuti, apulilo aco  a tateka ombangulo yaye. Wa tiamisila lika ombangulo yaye kovina viespiritu okuti, oku fendela Yehova Suku locili. Olondaka via Yesu, via vetiya ukãi oku sapuilako alume vo vimbo kuenje ovo va lekisavo onjongole yoku yevelela Yesu.—Yoano 4:3-42.

⁴ Eci ovapostolo va tiuka koku landa okulia, va sima nye eci va mola okuti Yesu o kasi oku vangula lukãi u Samaria? Ka kuli uvangi u lekisa okuti ovo va ci sanjukilile. Ovo va komõha omo Yesu a kala oku vangula lukãi waco, pole, ka vo popisile cimue. Eci ukãi a tiukila vimbo, ovo va peya Yesu oco a lie. Pole, Yesu wa va tambulula hati: “Ñuete ale eci ndi lia okuti, okulia kuaco ene ka wa ku kũlĩhĩli.” Olondonge via simĩle okuti, Yesu wa kala oku tukula okulia kuoku tekula etimba. Noke, wa vi sapuila hati: “Okulia kuange oku linga ocipango cu wa numa loku tẽlisa upange waye.” (Yoano 4:32, 34) Yesu wa va sapuilavo okuti, upange waco wa velelepo komuenyo waye okuti, okulia kuoku tekula etimba ku sule. Eye wa yonguile okuti, olondonge viaye vi limbuka esilivilo liupange waco. Upange waco we?

5. Upange we Yesu a linga kuenda nye tu ka konomuisa vocipama cilo?

⁵ Yesu wa popia hati: “Te nda kundilavo olondaka viwa Viusoma wa Suku . . . , momo oco nda tumiwila.” (Luka 4:43) Eye, wa kuata ocikundi coku kunda kuenda oku longisa olondaka viwa Viusoma wa Suku. b Koloneke vilo, olondonge viaye via siata oku linga upange umuamue. Omo liaco, tu konomuisi esunga lieci Yesu a kundila, leci a kunda kuenda ndomo a tendele ocikele caco.

6, 7. Yesu wa yonguile okuti, “ukuavisonehua” o yeva nye vutima waye poku longisa vakuavo? Lombolola ulandu waco.

⁶ Tu kũlĩhĩsi esanju Yesu a yeva poku longisa ocili condaka ya Suku. Noke, tu konomuisavo ocituwa eye a lekisile poku longisa omanu. Yesu wa ta olusapo oco a lekise esanju a yeva poku longisa omanu ocili catiamẽla ku Yehova. Eye wa popia hati: “Omo liaco, ulongisi wosi womanu okuti, o longisiwa eci catiamẽla Kusoma wovailu, o sokisiwa lulume umue muẽleanjo okuti, vohondo yaye yoku soleka ukuasi upamo ovina viokaliye levi viosimbu.” (Mateo 13:52) Momo lie muẽleanjo wa tukuiwa volusapo olu, a tundisila posamua ovikuata viaye?

⁷ Muẽleanjo ka lekisile ovikuata viaye ndeci Soma Esekiya a lingile, yu weya oku pita lovitangi. (2 Olosoma 20:13-20) Nye ca vetiya muẽleanjo? Tu konomuisi ocindekaise eci: Sokolola okuti, o ka nyula ulongisi wove konjo yaye. Eci o pitĩla, eye oku lekisa ovikanda vivali okuti, umue wosimbu, ukuavo wokaliye. Noke, oku sapuila hati, isiaye eye wo sonehelele ovikanda viaco. Ukanda watete wa lĩha, omo wa u tambula osimbu eci a kala umalẽhe. Ukuavo, wokaliye. Lesanju lialua, oku sapuila esilivilo liovikanda viaco lalungulo a sangiwamo okuti, o kuatisa komuenyo waye kuenda o lekisa ndomo alungulo aco a pondolavo oku ku kuatisa. Ovikanda viaco, ulongisi wa vi tendele ndukuasi kuenda wa patekela olondaka vi sangiwamo. (Luka 6:45) Eye ka kasi oku ku lekisa ovikanda viaco omo lioku li tunula, pole, o ci lingila oco a ku kuatise okupako esilivilo.

8. Momo lie tu popela okuti, ocili tua siata oku lilongisa Vembimbiliya ci kasi ndukuasi?

⁸ Omo okuti, Yesu eye Ulongisi wa Velapo, haico a linga poku longisa omanu ocili catiamẽla ku Suku. Kokuaye, ocili ca kala ndukuasi u kuete ondando yalua. Eye wa  velisilepo ocili kuenje wa lekisa onjongole yoku sapuilako vakuavo. Wa yonguile okuti, olondonge viaye vi lingavo “alongisi.” Etu hẽ, tua kongeliwamovo? Ocili okuti, tu kuete esunga lioku sanjukila ovina tua siata oku lilongisa Vembimbiliya. Ovina viaco, ci kale evi viosimbu, ale apongoloko a siata oku lingiwa, vi sokisiwa ndukuasi. Oku sanjukila eci Yehova a siata oku tu longisa, ci tu vetiya oku lekisa ocisola ndeci Yesu a linga.

9. (a) Yesu wa tendele ndati omanu a longaisa? (b) Tu kuama ndati ongangu ya Yesu poku kundila omanu?

⁹ Yesu wa kuatela ocisola omanu a longisa, ndomo tu ka ci konomuisa Vonepa 3. Ocitumasuku ca popele okuti, Mesiya o ka “kuatela ohenda osuke lohukũi.” (Osamo 72:13) Yesu wa kuatela ocikembe omanu. Eye wa kapeleko ovisimĩlo kuenda ovituwa viavo. Wa kuata ocikembe lomanu vana va lemelẽlua lovitangi via enda oku va tateka oku kũlĩha ocili. (Mateo 11:28; 16:13; 23:13, 15) Ivaluka eci ca pita lukãi u Samaria. Eye, wa vetiyiwa locikembe Yesu o kuatela. Olondaka Yesu o popisa vio vetiya oku limbuka okuti, eye uprofeto kuenda wa sapuilako vakuavo eci a yeva. (Yoano 4:16-19, 39) Koloneke vilo, ka tu tẽla oku limbuka ovisimĩlo viomanu vana tu kasi oku kundila. Pole, tu pondola oku lekisa ocisola kokuavo ndeci Yesu a linga. Tu lekisa okuti, tua kapako omanu nda tu tiamisila olondaka vietu kokuavo, poku va kuatela ocikembe kuenda oku limbuka ovina vi va sakalaisa.

10, 11. (a) Nye Yesu a kunda? (b) Momo lie tu sukilila Usoma wa Suku?

¹⁰ Nye Yesu a kunda? Nda wa konomuisa etambulo liepulilo eli katavo ana a litukula hati Akristão, o limbuka okuti, ovo va longisa hati, Yesu wa tetulula ovitangi viomanu. Pamue o sima okuti, eye wa longisa oku ñualelapo  olombiali. Ale o sima okuti, eye wa longisa okuti eyovo liomanu olio lia velapo. Pole, ndomo tua ci lilongisa ale, Yesu wa popia hati: ‘Te nda kunda olondaka viwa Viusoma wa Suku.’ Nye ca kongelele vocikundi caco?

¹¹ Ivaluka okuti, Yesu wa kala kilu eci Satana a sepula onduko yi kola Yehova kuenda wa kapa vatatahãi omoko ya Suku yoku viala. Yesu wa sumuile calua eci Isiaye a sepuiwa leci vo lundila hati, ka tẽla oku viala ciwa kuenda ka eci ovina viwa komanu Vaye. Eci Adama la Heva va tava kuhembi wa Satana, Yesu wa sumuilevo calua. Eye wa limbuka okuti, omanu vosi va kupukila vekandu kuenda volofa omo liesino liaco. (Va Roma 5:12) Pole, Yesu wa sanjukile calua eci a ivaluka okuti, Isiaye o ka potolola ovitangi viosi.

12, 13. Usoma wa Suku u ka malako ovitangi vipi? Kuenda Yesu wa velisilepo ndati Usoma kupange waye woku kunda?

¹² Ocitangi cipi ci sukila oku potoluiwa tete? Onduko yi kola ya Suku okuti Yehova, yi sukila oku sumbiwa, loku yelisiwa kalundi osi a Satana kuenda ava va tiamẽla kokuaye. Oku upisa kotembo yaco, onduko ya Yehova oku kongelamo omoko yaye yoku viala, via fetika oku kemainyiwa. Yesu eye lika wa kũlĩha eci catiamẽla kondaka eyi. Vohutililo a longisa olondonge viaye, tete wa vi vetiya oku pinga oco onduko ya Isiaye yi sumbiwe loku yi kemainya. Eye wa pinga oco Usoma wa Isiaye wiye okuti, ocipango Caye ci lingiwavo palo posi ndeci ca lingiwa kilu. (Mateo 6:9, 10) Uviali wa Suku okuti Yesu Kristu eye Osoma yaco, ndopo u ka malako evĩho lia siata oku kokiwa la Satana. Kuenje eci ci ka eca uvangi wokuti, Yehova eye lika o kuete omoko yoku viala otembo ka yi pui.—Daniele 2:44.

¹³ Usoma, owo wa kala osapi yeci Yesu a kunda. Olondaka lovilinga viaye, via lekisa eci ci lomboloka Usoma kuenda ndomo u ka tẽlisa ocipango ca Yehova. Yesu ka ecelelele  okuti ku kala cimue cu tateka oku kunda olondaka viwa Viusoma wa Suku. Koloneke viaye, kua kala ohali yalua lungangala, pole, eye wa li tumbikile lika kupange woku kunda. Anga hẽ, eci ci lekisa okuti Yesu ka kuatele ocikembe kuenda wa pitolola lika olondaka vimuamue poku kundila omanu? Sio, hacoko a linga!

14, 15. (a) Yesu wa lekisa ndati okuti “wa velelepo Salomone”? (b) Tu kuama ndati ongangu ya Yesu poku kundila omanu?

¹⁴ Ndomo tu ka ci konomuisa vonepa yilo, Yesu wa vetiya ovitima viomanu poku va longisa ovina vialua viwa. Eci ci tu ivaluisa Soma Salomone una wa sandiliya olondaka via sunguluka haivio viocili poku soneha ovisimĩlo Yehova o tumĩle. (Ukundi 12:10) Yehova wa ecele ku Salomone “utima woku kuata elomboloko” okuti, o kuatisa oku vangula ovina vialua ndeci: Evi via tiamẽla kolonjila, kolombisi, koviti kuenda kovinyama. Omanu va tunda kupãla, va enda oku iya ku Salomone oku yevelela esapulo liaye. (1 Olosoma 4:29-34) Yesu wa “velapo okuti Salomone o sule.” (Mateo 12:42) Olondunge kuenda “utima woku kuata elomboloko” Yesu a kuata via piãlele okuti via Salomone vi sule. Yesu poku longisa omanu, wa tiamisila ombangulo yaye kukũlĩhĩso a kuata Wondaka ya Suku kuenda kovina vikuavo ndeci: Olonjila, ovinyama, olombisi, oku lima, ovovo ale olotembo, ovitangi vieteke leteke, alusapo kuenda ekalo liomanu. Pole, ka komõhisile omanu lukũlĩhĩso a kuata. Eye wa eca uvangi lonjila yimue ya leluka okuti, omanu va kuata elomboloko lieci a popia. Omo liaco, omanu va sanjukile calua poku u yevelela!—Marko 12:37; Luka 19:48.

¹⁵ Akristão koloneke vilo, va kuãi ongangu ya Yesu. Ocili okuti, ka tu kuete olondunge kuenda ukũlĩhĩso ndowu wa Yesu. Pole, tu kuete ukũlĩhĩso u tu kuatisa oku vetiya omanu okuti va kuata elomboloko Liembimbiliya.  Olonjali poku longisa omãla vavo, vi sukila oku va kuatela ocisola, ndeci Yehova a lekisa ocisola Komõlaye Yesu. Olonjali, citava okuti vi tukula eci va pita laco kupange woku sanda eteku, kosikola, ale vi tiamisila elongiso liavo kekalo liomanu kuenda kovitangi vieteke leteke. Pole, tu sukila oku kuata utate okuti ka tu vangula calua catiamẽla kovina viaco okuti, ci tu tateka oku pitisa kovaso oku kunda olondaka viwa Viusoma.—1 Timoteo 4:16.

16, 17. (a) Ocituwa cipi Yesu a lekisa kupange woku kunda? (b) Yesu wa lekisa ndati okuti wa pitisile kovaso upange woku kunda?

¹⁶ Yesu upange woku kunda, wa u tendele ndukuasi. Eye wa solele calua oku kuatisa omanu oku limbuka ndomo Isiaye a tuwa. Pole, elongiso liaye lia li tepele loviholo vimue omanu va tumbikile. Yesu wa solele oku kuatisa omanu oku kuata ukamba la Yehova kuenda elavoko liomuenyo ko pui. Eye wa solelevo oku lembeleka omanu lolondaka viwa. Nye a linga ci lekisa okuti, wa kuata ocituwa caco? Tu konomuisi olonepa vitatu.

¹⁷ Catete, Yesu wa pitisile kovaso upange woku kunda. Oku kunda Usoma oco ocikele ca velelepo kokuaye. Ndomo tua lilongisa Kocipama 5, eli olio esunga lieci Yesu a leluisilile omuenyo waye. Ka vetiyile lika vakuavo, pole, wa pitisilevo kovaso ovina via velapo. Eye ka talukile lovina vi pesela otembo. Kuenda ka ecelele okuti, ovina ka vi kuete esilivilo vi tateka upange waye woku kunda.—Mateo 6:22; 8:20.

18. Yesu wa lekisa ndati okuti wa velisilepo upange woku kunda?

¹⁸ Cavali, Yesu wa li tumbikile kupange woku kunda. Eye wa linga ovongende alua ko Palestina poku kundila omanu olondaka viwa. Wa vangula lavo kolonjo viavo, povitumãlo viowiñi, povitanda kuenda volokololo. Wa va kundilavo kapuluvi ana a sukilile oku puyuka oco a lie  kuenda oku nyua ovava. Yesu wa va kundilavo kapuluvi ana a yonguile oku kala lakamba vaye. Ndaño muẽle ceci a kala oku panda kolofa, wamamako oku kundila omanu olondaka viwa Viusoma.—Luka 23:39-43.

19, 20. Olusapo lupi Yesu a ta lu lekisa okuti upange woku kunda u sukila oku lingiwa lonjanga?

¹⁹ Catatu, Yesu wa kũlĩhĩle okuti, upange woku kunda u sukila oku lingiwa lonjanga. Sokolola ombangulo a kuata lukãi u Samaria pocisimo, ocipepi limbo lio Sukare. Koloneke viaco, ovapostolo ka va limbukile esilivilo lioku kundila omanu olondaka viwa lonjanga. Omo liaco, Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Ene siti vu popia popia okuti, handi kua kamba olosãi vikuãla koku ungula? Ndu sapuili siti: Petuli ovaso ene kuenda tali ovapia okuti, a yelela ale oku ungula.”—Yoano 4:35.

²⁰ Eci Yesu a popia olondaka evi, otembo yoku ungula ya kala ocipepi. Ca kala kosãi ya Kisileu okuti koloneke vilo, oku upisa vokati kosãi ya Kuvala, toke vokati kosãi ya Cembanima. Otembo yaco, kua kambele lika olosãi vikuãla oco omanu va fetike oku ungula osevata. Momo oku ungula osevata, va enda oku ci linga oku panda ko Paskoa, keteke 14 kosãi ya Nisana. Pole, olongunja ka via yokokele loku ungula, omo kua kambele oloneke vialua. Oco hẽ, nye ci popiwa catiamẽla koku ungula omanu? Otembo yaco, kua kala omanu valua va yonguile oku yeva kuenda oku lilongisa ondaka ya Suku, oco va linge olondonge via Kristu, ha va kuata elavoko kolohuminyo via Yehova. Omo liaco, Yesu wa limbukile okuti, ovaima a yela kuenda a sukilile oku vongula. c Omo okuti otembo yaco ya kala yoku ungula konepa yespiritu, olondonge via sukilile  oku linga upange waco lonjanga. Eci omanu vo vimbo limue va yonguile oku tateka Yesu, eye wa va sapuila hati: “Te nda kundilavo olondaka viwa Viusoma wa Suku kalupale akuavo, momo oco nda tumiwila.”—Luka 4:43.

21. Tu kuama ndati ongangu ya Yesu?

²¹ Ndomo tu kasi oku ci konomuisa vocipama cilo, tu pondola oku kuama ongangu ya Yesu volonepa vitatu. Tu ci linga poku pitisa kovaso upange woku kunda. Ndaño okuti tu kuete ocikele coku tekula epata, tu sukila oku kuata ombili kupange woku kunda ndeci Yesu a lingile. (Mateo 6:33; 1 Timoteo 5:8) Tu pondola oku li tumbika kupange woku kunda poku pesela otembo yetu, ongusu yetu kuenda ovipako vietu koku kuatisa kupange waco. (Luka 13:24) Tu kapeliko okuti, upange waco tu sukila oku u linga lonjanga. (2 Timoteo 4:2) Omo liaco, tu amamiko loku kundila omanu kapuluvi osi!

22. Nye tu ka konomuisa vocipama ci kuaĩmo?

²² Yesu wa lekisa okuti, upange woku kunda u kuete esilivilo poku popia hati, u kamamako noke yolofa viaye. Eye wa eca kolondonge viaye ocikele coku kunda kuenda coku longisa omanu oco va kuate ukũlĩhĩso wa suapo. Vocipama ci kuaĩmo, tu ka konomuisa ocikundi caco.