1, 2. Momo lie ci kuetele esilivilo oku yevelela Yehova poku nõla onjila o yongola oku kuama? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.)

NDA ove wumalẽhe, citava okuti wa siata ale oku yeva alungulo atiamẽla kueci o sukila oku linga lomuenyo wove. Alongisi, vakuakueca alungulo, ale omanu vakuavo, pamue va ku sapuila oco o linge osikola ya velapo, ale oku sanga upange u ku ĩha olombongo vialua. Pole, Yehova o ku ĩha alungulo a litepa. Eye o yongola okuti o likolisilako kosikola oco o kuate upange u ku ĩha eteku. (Va Kolosai 3:23) Yehova wa kũlĩhavo okuti, o sukila oku nõla onjila o yongola oku kuama kovaso yoloneke. Omo liaco, eye wa eca olonumbi oco vi ku songuile loku ku kuatisa oku ambata omuenyo u sanjuisa koloneke vilo via sulako.—Mateo 24:14.

² Ivaluka okuti Yehova wa kũlĩha cosi. Eye wa kũlĩha cosi ci ka pita kovaso yoloneke kuenda wa kũlĩhavo otembo yo kuiya kuesulilo lioluali lulo. (Isaya 46:10; Mateo 24:3, 36)  Yehova wa ku kũlĩhavo. Eye wa kũlĩhavo eci cu ku nenela esanju leci cu ku sumuisa. Alungulo omanu a molẽha ndu okuti awa, pole, nda ka a kunamẽlele Vondaka ya Suku alungulo aco ka a kuete esilivilo.—Olosapo 19:21.

3, 4. Omo lioku yevelela alungulo ka a sungulukile ca koka nye ku Adama la Eva kuenda kocitumbulukila cavo?

³ Alungulo ka a sungulukile a fetika osimbu. Satana eye wa fetika oku eca alungulo ka a sungulukile komanu. Eye wa sapuila Eva la Adama okuti nda va linõlela onjila yavo muẽle va kuata esanju. (Efetikilo 3:1-6) Pole, Satana wa lekisa epela! Eye wa yonguile okuti Adama la Eva kuenda ocitumbulukila caye va pokola kokuaye loku u fendela, okuti Yehova hayeko. Pole, Satana ka ecele lacimue ciwa komanu. Yehova eye wa eca ku Adama la Eva cosi va kuata ndeci: Ukamba wa kala pokati kavo, ocumbo ceposo oco va kalemo kuenda etimba lia lipua okuti va kala otembo ka yi pui.

⁴ Pole, Adama la Eva va sinĩla Suku. Omo lielinga liaco, va litepa ku Una wa va ĩha omuenyo. Va kuata esulilo limue lĩvi, Adama la Eva kamue kamue va fetika oku kuka noke va fa ndeci onelẽho ya tetiwa kocanja. Kuenje etu vosi tumãla vavo, tua piñala ekandu. (Va Roma 5:12) Koloneke vilo, omanu valua va tombavo eci Suku a popia kuenda va linga lika eci ovo va yongola. (Va Efeso 2:1-3) Nye ci yililako? Embimbiliya li popia hati, “ka ku li olondunge” eci omanu va tomba Yehova.—Olosapo 21:30.

5. Nye Yehova a kolelele catiamẽla komanu, anga hẽ ca tẽlisiwa muẽle?

⁵ Yehova wa kolelele okuti kua laikele oku kala omanu valua oku kongelamo amãlehe, va ka yongola oku u kũlĩha loku u vumba. (Osamo 103:17, 18; 110:3) Amalẽhe vaco va soliwe calua la Yehova! Ove hẽ u umue pokati kavo? Nda oco, o tambula ovina vialua “viwa” vi tunda ku Suku okuti viu ku nenela esanju komuenyo. (Tanga Osamo 103:5; Olosapo 10:22) Vocipama cilo, tu kũlĩhĩsako vikuãla ndeci: Okulia kualua kuespiritu, akamba vawa, ovimãho viwa kuenda elianjo liocili.

6. Momo lie o sukilila oku lava ekalo liove konepa yespiritu kuenda nye Yehova a ku ĩha oco a ku kuatise?

⁶ Ovinyama ka vi pondola oku lilongisa ovina viatiamẽla ku Suku, momo ka vi yevi onjongole yoku kũlĩha Ululiki wavo. Pole, etu tu pondola. (Mateo 4:4) Eci tu yevelela Suku tu kuata uloño, olondunge kuenda esanju. Yesu wa popia hati: “Va sumũlũha vana va kũlĩha okuti va sukila oku lilongisa ovina via tiamẽla ku Suku.” (Mateo 5:3) Suku wa tu ĩha Embimbiliya kuenda “ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka” oco va tu ĩhe alivulu a pamisa ekolelo lietu. (Mateo 24:45) Tu tukula alivulu aco okuti okulia kuespiritu, momo ku pamisa ekolelo lietu kuenda ukamba wetu la Yehova. Tua siata oku sanjukila okulia kualua kuespiritu tu kuete!—Isaya 65:13, 14.

7. Okulia kuespiritu ku tunda ku Suku ku ku kuatisa ndati?

⁷ Okulia kuespiritu ku ku ĩha olondunge kuenda uloño woku sokolola ciwa kuenje  cu ku teyuila kolonepa vialua. (Tanga Olosapo 2:10-14.) Ovina evi vi ku kuatisa oku limbuka uhembi wokuti ka kuli Ululiki, ale uhembi wokuti olombongo kuenda ukuasi u ku nenela esanju. Handi vali, ovio vi ka ku kuatisa oku yuvula olonjongole kuenda ovilinga vi ku nenela ovitangi. Kuenje o ka kuata olondunge kuenda uloño woku sokolola ciwa. Noke o ka limbuka okuti Yehova oku sole kuenda oku yonguila eci ciwa.—Osamo 34:8; Isaya 48:17, 18.

8. Momo lie o sukilila oku pamisa ukamba wove la Suku cilo, kuenda ci ka ku kuatisa ndati kovaso yoloneke?

⁸ Ndopo oluali luosi lua Satana lu ka nyõliwa. Pole, Yehova eye lika o ka tu teyuila loku tu ĩha ovina viosi tu sukila oku kongelamo olonumbi vikuavo tu ka tambula. (Havakuki 3:2, 12-19) Yilo oyo otembo yoku pamisa ukamba wove la Suku kuenda oku kolela kokuaye. (2 Petulu 2:9) Nda wa ci linga, ndaño lovitangi, o ka liyeva nda Daviti wa popia hati: “Oloneke viosi ñapa ñapa Yehova kovaso ange. Omo eye o kasi kondio yange si sengiwa.”—Osamo 16:8.

9. (a) Ndomo tua tanga kelivulu lia Yoano 6:44 nye Yehova a linga? (b) Momo lie ca posokela oku kũlĩha Olombangi vikuavo via Yehova?

⁹ Eci o mola onjanja yatete omunu una okuti ka lilongisa ocili, nye wa kũlĩha catiamẽla kokuaye? O pondola oku kũlĩha onduko yaye, lemolẽho liaye, pole, citava okuti kua kũlĩhĩle ekalo liaye liosi. Ca litepa calua eci o li sanga lomunu una o kasi ale vocili. Ove wa kũlĩha okuti eye o sole Yehova. Wa kũlĩhavo okuti Yehova wa mola cimue ciwa kokuaye kuenda wo laleka oco a pange onepa kepata liafendeli vaye. (Tanga Yoano 6:44.) Ndaño okuti omunu o tunda kofeka yikuavo, wa kũlĩha ale ovina vialua viatiamẽla kokuaye kuenda  eye wa kũlĩhavo ovina vialua viatiamẽla kokuove!

10, 11. Konepa yipi afendeli va Yehova vamuamue kuenda o liyeva ndati?

¹⁰ Eci o li sanga lomunu umue Ombangi ya Yehova, wa kũlĩha okuti vu kuete ovimãho vimuamue. Wa kũlĩha okuti ndaño o vangula elimi lia litepa, pole, vu popia cimuamue okuti ‘upopi wa pua esanda’ okuti wocili. (Sofoniya 3:9) Eci ci lomboloka okuti vosi vu tava ku Suku, vukuãi olonumbi vimuamue kuenda vu kuete elavoko limuamue. Ovina evi vi ku kuatisi oku li kolela pokati kuenda oku pamisa ukamba wene, okuti u kala otembo ka yi pui.

¹¹ Omo okuti tuafendeli va Yehova, tu pondola oku popia okuti tu kuete akamba vocili. Akamba vaco va kasi voluali luosi, valua handi okuti kua va kũlĩhĩle! Wa kũlĩha hẽ omunu umue okuti ka fendela Yehova, pole, o kuete esumũlũho eli?

12. Ovimãho vipi via velapo o sukila oku litumbikila?

¹² Tanga Ukundi 11:9–12:1. O kuete hẽ ocimãho cimue o yongola oku tẽlisa? Pamue o kuete ocimãho coku tanga Embimbiliya eteke leteke, ale oku eca a tambululo awa loku tẽlisa ciwa olonepa viove kolohongele. Ale, oku likolisilako oku talavaya ciwa Lembimbiliya kupange woku kunda. O liyeva hẽ ndati eci o limbuka okuti o kasi oku loñoloha, ale ceci va ku sapuila okuti o kasi oku litunda ciwa? Ove pamue o yeva esanju lialua! Momo lie? Momo o kasi oku linga eci Yehova a yongola ndeci Yesu a linga.—Osamo 40:8; Olosapo 27:11.

13. Momo lie oku vumba Yehova ca velelapo okuti ovimãho violuali vi sule?

¹³ Eci o tiamisila utima kupange wa Yehova, o kasi oku linga upange u ku nenela esanju kuenda oku kuata ocimãho komuenyo. Paulu wa popia hati: “Kali vakuepandi, loku pama, olonjanja viosi lingi vakuambili kupange wa Ñala, momo wa kũlĩhi okuti upange u lingi vu Ñala, hawolivovako.” (1 Va Korindo 15:58) Pole, eci omanu va tiamisila utima kovimãho violuali lulo, ndeci oku kuata olombongo vialua, ale oluhimo, ovo ka va kuata esanju liocili. Ndaño va li tunda ciwa, lopo ka va kuata esanju. (Luka 9:25) Tu ci limbukila kekalo lia Soma Salomone.—Va Roma 15:4.

14. Nye wa lilongisa kulandu wa Salomone?

¹⁴ Salomone okuti wa kala ohuasi haeye wa kemãlele, wa pitavo lulandu waco. Eye wa popia hati: “Nyika muẽle asanju oluali, sanjuka lasanju oluali.” (Ukundi 2:1-10) Kuenje Salomone wa tunga olonjo via posoka, wa tuika oviumbo violonelẽho via posoka lovisenge vialua kuenda wa linga cosi a yonguile. Anga hẽ wa kuatele esanju? Eci Salomone a vanja kovina viosi a kuatele, wa popia hati: “Kuenje tala cosi esanda.” Wa misako hati: “Haico oku seteka oku kuata ofela.” (Ukundi 2:11) Nye wa lilongisa kulandu wa Salomone?

15. Momo lie o sukilila ekolelo kuenda li ka ku kuatisa ndati ndomo tua ci tanga Kosamo 32:8?

¹⁵ Omanu vamue va lilongisila kakulueya avo kuenda va tala ohali omo lionjila ĩvi va kuama. Yehova ka yongola okuti eci ci pita love. Eye o yongola okuti o yevelela kokuaye loku u pokola. Ci sukila oku kuata  ekolelo, pole, lalimue eteke o ka livela onjila wa nõla omo lioku lekisa ekolelo. Yehova lalimue eteke a ka ivalako ‘ocisola wa lekisila onduko yaye.’ (Va Heveru 6:10) Omo liaco, li kolisilako oku pamisa ekolelo liove. Kuenje o ka kuama onjila yiwa loku limbuka okuti Isiove wokilu o ku yonguila ekalo liwa.—Tanga Osamo 32:8.

16. Momo lie tu velisilapo elianjo lietu loku talavaya lalio ciwa?

¹⁶ Paulu wa soneha hati: “Apa pali espiritu lia Yehova pali elianjo.” (2 Va Korindo 3:17) Yehova o sole elianjo kuenda wa ku lulikavo lonjongole yoku sola elianjo. Pole, eye o yongola okuti o talavaya ciwa lelianjo liove oco li ku teyuile. Pamue vana wa livala lavo ukamba va tala ovina viumbondo, va linga ukahonga, va linga olomapalo vi kapa omuenyo wavo kohele, va fenya olodroga loku nyua calua ovina vi koluisa. Kefetikilo, ovina viaco vi molẽha ndu okuti viwa, pole, noke vi nena ovitangi ndeci, utima u tekela lika koku linga ovina viaco, ci nena ovovei, ale olofa. (Va Galatia 6:7, 8) Amãlehe va litumbika kovina viaco va sima okuti va kuete elianjo, pole, sio.—Tito 3:3.

17, 18. (a) Oku pokola ku Suku ku tu ĩha ndati elianjo liocili? (b) Konepa yipi Adama la Eva va kuata vali elianjo okuti omanu koloneke vilo ci sule?

¹⁷ Handi vali, oku pokola ku Yehova ci tu kuatisa. Ci tu ĩha uhayele uwa kuenda elianjo liocili. (Osamo 19:7-11) Nda o talavaya ciwa lelianjo liove okuti o pokola kovihandeleko kuenda kolonumbi via Suku, o ka lekisa Kokuaye kuenda kolonjali viove okuti wa koleliwa. Kuenje olonjali viove vi ku kolela vali calua kuenda vi ku ĩha elianjo lialua. Yehova wa likuminya oku eca elianjo liocili kafendeli vaye vosi vakuekolelo, lina Embimbiliya litukula hati, “eyovo liulamba womãla va Suku.”—Va Roma 8:21.

¹⁸ Eli olio elianjo Adama la Eva va kuatele. Vocumbo Cedene mua kala lika ocina cimosi Suku a va sapuilile oco ka va ka ci linge. Ovo ka va ponduile oku lia kepako liuti wa kala vokati kocumbo. (Efetikilo 2:9, 17) Osima hẽ okuti Suku wa lekisa ekambo liesunga poku va ĩha ocihandeleko caco? Sio! Sokolola okuti omanu va siata oku eca ovihandeleko vialua oco omanu va vi pokole. Pole, Yehova wa eca lika ocihandeleko cimosi ku Adama la Eva.

19. Ovina vipi Yehova la Yesu va kasi oku tu longisa okuti vi ka tu nenela eyovo?

¹⁹ Yehova wa velapo konjila ndomo a tu tata. Yehova ka tu ĩha ovihandeleko vialua, pole, lepandi o tu longisa oku pokola kovihandeleko via kunamẽla kocisola. Eye o tu longisa oku kapako olonumbi viaye komuenyo loku suvuka eci cĩvi. (Va Roma 12:9) Vohundo ya lingiwila Komunda, Omõlaye Yesu, wa tu longisa oku kũlĩha esunga lieci omanu va lingila ovina  vĩvi. (Mateo 5:27, 28) Voluali luokaliye eci Yesu a ka linga Osoma Yusoma wa Suku, o kamamako oku tu longisa oku tepisa pokati keci cĩvi leci ciwa ndeci eye a linga. (Va Heveru 1:9) Yesu o ka lingavo okuti ovisimĩlo vietu kuenda etimba lietu vi ka lipua. Solokolola otembo okuti ka tu ka setekiwa vali oku linga ovina vĩvi kuenda ka tu ka tala vali ohali omo liekambo lioku lipua. Kuenje tu ka kuata esanju omo ‘lieyovo liulamba womãla va Suku’ lina Yehova a likuminya.

20. (a) Yehova o talavaya ndati lelianjo liaye? (b) O setukula ndati Yehova?

²⁰ Voluali luokaliye, elianjo lietu handi li ka kuata olongave. Ndamupi? Olonjanja viosi tu ka sukila oku vetiyiwa locisola tu kuetele Suku kuenda vakuetu. Eci tu songuiwa locisola, tu kasi oku setukula Yehova. Ndaño okuti elianjo lia Yehova ka li kuete ongave, eye ecelela oku songuiwa locisola poku linga ovina viosi a yongola, oku kongelamo onjila ndomo a tu tata. (1 Yoano 4:7, 8) Omo liaco, tu kuata lika elianjo liocili nda tu setukula Suku.

21. (a) Nye Daviti a limbuka catiamẽla ku Yehova? (b) Nye tu ka lilongisa vocipama cikuãimo?

²¹ Anga hẽ wa sanjukila ovina viosi Yehova a ku ĩha? Eye wa siata oku eca kokuove okulia kuespiritu, ovimãho viwa, elavoko lioku ka kuata elianjo liocili kuenda olombanjaile vikuavo viwa. (Osamo 103:5) Pamue o liyeva nda Daviti eci a likutilila olondaka vi sangiwa Vosamo 16:11 hati: “O njimba onumbi yonjila yomuenyo. Kokuove ku li onjolela ya lua. Kondio yove ku kasi esanju ka li pui.” Vocipama cikuãimo tu ka lilongisa ovina vikuavo vi kuete esilivilo Kosamo 16. Ovina viaco vi ka ku kuatisa oku limbuka ndomo o pondola oku ambata omuenyo lonjila yimue ya sunguluka!