1, 2. Elivulu lia Va Heveru 13:4 li tu vetiya oku linga nye?

VOSI yetu tu yongola oku sumbila Yehova. Eye o sesamẽla esumbilo lietu kuenda o likuminya oku tu sumbilavo. (1 Samuele 2:30; Olosapo 3:9; Esituluilo 4:11) Eye o yongolavo okuti tu sumbila omanu vakuavo, ndeci olombiali. (Va Roma 12:10; 13:7) Pole, kuli onepa yimue ya velapo tu sukila oku lekisa vali esumbilo. Okuti olohuela.

² Upostolo Paulu wa soneha hati: “Olohuela vi sumbiwe la vosi kuenda olohuela ka vi ka vĩhisue.” (Va Heveru 13:4) Paulu ka tukuile lika ovina via kongela volohuela. Pole, wa kala oku sapuila Akristão okuti va sukila oku sumbila olohuela loku vi tenda lonjila yimue ya velapo. O tenda ndati olohuela, ca piãla enene nda ove o kuele?

3. Elungulo lipi li kuete esilivilo Yesu a eca liatiamẽla kolohuela? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.)

³ Nda o tenda okuti olohuela vi kuete esilivilo lia velapo, o kasi oku kuama ongangu yiwa. Yesu wa sumbilile  olohuela. Eci va Fariseo vo pulisa catiamẽla koku linyãla, eye wa lombolola eci Suku a sapuila ohueli yatete hati: “Omo liaco, ulume o sia isiaye la inaye, kuenje kavali kavo va linga etimba limuamue.” Yesu wamisako hati: “Ca tokekisa Suku, lomue ka ka ci tepe.”—Tanga Marko 10:2-12; Efetikilo 2:24.

4. Cipi ca kala ocipango ca Yehova catiamẽla kolohuela?

⁴ Yesu wa kũlĩhĩle okuti Suku eye usovoli wolohuela kuenda wa yonguile okuti vi amamako. Eci Suku a tokekisa olohuela viatete, ka sapuilile Adama la Eva oco va linyãle. Pole, ocipango caye ceci okuti “kavali kavo” va li kuata omunga volohuela otembo ka yi pui.

5. Olofa via nyõla ndati olohuela?

⁵ Tua kũlĩha okuti eci Adama a lueya, ovina vialua via pongoloka. Amue pokati kapongoloko aco a-a okuti, omanu va fetika okufa kuenje eci ca nyõla olohuela. Omo liaco, upostolo Paulu wa sapuila Akristão okuti esulilo liolohuela olofa kuenda ohueli ya siala lomuenyo ci tava okuti yi kuela vali.—Va Roma 7:1-3.

6. Ovihandeleko via eciwile ku Mose, vi tu longisa nye catiamẽla konjila ndomo Suku a tenda olohuela?

⁶ Ovihandeleko Suku a ecele ku va Isareli mua kongelele olonumbi viatiamẽla kolohuela. Ndeci, ulume u Isareli ca tavele okuti o kuela akãi valua. Pole, osimbu Suku ka ecele Ovihandeleko, ocituwa caco ca kalako ale. Omo liaco, Ovihandeleko viaco via teyuila akãi lomãla okuti ka va tatiwa lãvi. Nda ulume umue u Isareli wa kuela lupika noke o kuela ukãi wavali, eye handi o sukila oku amamako oku tata ukãi watete, ndeci a ci lingaile ale. Suku wa enda oku kisika okuti ulume ka liwekapo oku teyuila loku tata ukãi. (Etundilo 21:9, 10) Koloneke vilo, etu ka tu kisikiwa  oku kuama vali Ovihandeleko via eciwile ku Mose. Pole, ovio vi tu longisa okuti Suku o tenda olohuela okuti via velapo calua. Eci ci tu kuatisa oku sumbila olohuela.

7, 8. (a) Nye Ovihandeleko vi popia catiamẽla koku linyãla ndomo ci lekisa Esinumuĩlo 24:1? (b) Yehova o tenda ndati oku linyãla?

⁷ Ovihandeleko vi popia nye catiamẽla koku linyãla? Ndaño Yehova ka yonguile okuti ulume kuenda ukãi va linyãla, Ovihandeleko via ecelela okuti ulume u Isareli o pondola oku linyãla lukãi waye nda “kokuaye wa sangako cimue ka ca sungulukile.” (Tanga Esinumuĩlo 24:1.) Ovihandeleko ka vi lombolola okuti, nda ca tendiwa ndocina “cimue ka ca sungulukile.” Pole, te lika akutisasõi, ale ekandu limue linene okuti ocina caño hacoko. (Esinumuĩlo 23:14) Ci sumuisa calua oku limbuka okuti koloneke via Yesu, va Yudea valua va enda oku linyãla lakãi vavo “omo liovina viaño.” (Mateo 19:3) Etu ka tu yongola oku kuata ocituwa caco.

⁸ Koloneke viuprofeto Malakiya, ca siatele ulume oku linyãla lukãi waye watete, loku kuela vali ukãi ukuavo una okuti kafendela Yehova. Pole, Suku o suvuka oku linyãla. Eye wa popia hati: “Ndi suvuka oku nyãla.” (Malakiya 2:14-16) Suku ka pongolokele konjila ndomo a tenda olohuela tunde kefetikilo eci a popia okuti, ulume o “litokeka lukãi waye kuenje va linga etimba limuamue.” (Efetikilo 2:24) Yesu wa tava kocisimĩlo ca Isiaye ndomo a tenda olohuela eci a popia hati: “Ca tokekisa Suku, lomue ka ka ci tepe.”—Mateo 19:6.

9. Olondaka via Yesu kelivulu lia Marko 10:11, 12 vi lomboloka nye?

⁹ Vamue va pula vati, ‘Kuli hẽ esunga limue liecelela Ukristão oku linyãla lukãi waye kuenje o kuela ukuavo?’ Tala eci Yesu a popia hati: “Wosi o nyãla ukãi waye kuenje o kuela ukuavo, o linga ukahokolo kuenda o lueyela ukãi waye, ukãi wosi okuti noke yoku nyãla ulume waye o kuela ulume ukuavo, o linga ukahokolo.” (Marko 10:11, 12; Luka 16:18) Ocili okuti, Yesu wa sumbilile olohuela kuenje wa yonguilevo okuti omanu va vi sumbilavo. Nda ulume o linyãla lukãi waye okuti ukãi ka lingile ekandu kuenje o kuela ukuavo, o linga ukahokolo. Cimuamue haico ci pita nda ukãi o linyãla la veyaye okuti ka lingile ekandu. Momo nda omunu eye muẽle o nõlapo oku linyãla, hesuliloko liolohuela. Suku o tenda handi olohueli viaco “ndetimba limuamue.” Yesu wa popiavo okuti ulume o linyãla lukãi waye okuti ka kuete eko lalimue, ukãi o kala kohele yoku linga ukahokolo. Momo lie? Kosimbu ukãi wa nyãliwa o liyeva okuti o sukila oku kuela ulume ukuavo oco a sange ekuatiso. Olohuela viaco vi sokisiwa lukahokolo.

10. Esunga lipi Ukristão a kuete lioku linyãla okuti o pondola oku kuela vali?

 ¹⁰ Yesu wa longisa okuti kuli esunga limue li kokela omunu umue oku linyãla eci a popia hati: “Ndu sapuili siti, wosi o nyãla ukãi waye okuti halevĩhoko liukahonga kuenje o kuela ukuavo, o linga ukahokolo.” (Mateo 19:9) Eye wa pitululavo ondaka yaco Kohundo a lingila Komunda. (Mateo 5:31, 32) Yesu poku tukula olondaka evi, wa vi tiamisila ‘kevĩho liukahonga.’ Vevĩho liukahonga, mua kongela ukahokolo, upuepue, oku lipeka kuomanu ka va kuelele, alume va lipekela lalume kuenda akãi va lipekela lakãi. Nda ulume ohueli wa linga ukahokolo, ukãi eye o nõla nda o linyãla lulume waco ale sio. Nda ukãi wa linyãla lulume waco Suku ka va tendi vali ndolohueli.

11. Momo lie Ukristão eye o nõla nda o linyãla, ale sio ndaño ohueli yaye ya linga ukahokolo?

¹¹ Limbuka okuti Yesu ka vetiyile okuti nda ohueli ya linga ukahokolo, ohueli ka yi kuete eko yi sukila oku linyãla. Ndeci, ukãi eye o nõla nda amamako oku kala la veyaye ndaño wa linga ukahokolo. Momo lie? Eye pamue handi u sole kuenje o nõlapo oku wecela kuenda va likuatisa pokati koku mioñolola olohuela viavo. Handi vali, nda ukãi wa nõlapo oku linyãla kuenje ka kuela vali, citava okuti o kuata ovitangi vimue ndeci, o kuatisiwa ndati kasukila aye, ale koloñeyi viaye vietimba? Eye o pondola hẽ oku kala lika liaye? Ovitangi vipi vi yilila komãla omo lioku linyãla? Anga hẽ ovo va ka amamako oku kala vocili? (1 Va Korindo 7:14) Omo liaco, ohueli ka yi kuete eko okuti yi nõlapo oku linyãla, citava okuti yi ka kuata ovitangi vialua.

12, 13. (a) Nye ca pita volohuela via Hosea? (b) Momo lie Hosea a tumĩla Gomere oku tiuka kuenda nye tu lilongisila kolohuela viavo?

¹² Ulandu wuprofeto Hosea u tu longisa ndomo Suku a tenda olohuela. Suku wa sapuila Hosea oco a kuele ukãi umue o tukuiwa Gomere okuti “ukãi ocipuepue” loku “cita laye omãla.” Gomere la Hosea va kuatele omõla ulume. (Hosea 1:2, 3) Noke, Gomere wa kuata omõla ukãi lomõla ukuavo ulume, citava okuti va kala wulume ukuavo. Ndaño okuti Gomere olonjanja vialua wa linga ukahokolo, Hosea wamamako oku kala laye. Noke Gomere wa siapo Hosea kuenje wa linga upika. Ndaño ndoco, noke Hosea wa li tiukila vali laye. (Hosea 3:1, 2) Ulandu wa Hosea, wa lekisa ndomo Yehova a ecela va Isareli eci va enda oku U lueyela olonjanja vialua loku fendela olosuku vikuavo. Nye tu lilongisa kolohuela via Hosea?

¹³ Nda ohueli Ukristão ya linga ukahokolo ohueli ka yi kuete eko yi pondola oku nõla onjila a kuama. Yesu wa popia okuti ohueli ka yi kuete eko yi pondola oku linyãla loku kuela vali. Pole, ka cĩviko nda ohueli ka yi kuete eko ya nõlapo oku ecela. Hosea wa litiukila vali la Gomere. Noke lia Gomere oku litiukila la Hosea, eye wa sapuila Gomere oco ka ka lipekele vali lalume vakuavo. Hosea vepuluvi liaco ka lipekelele la Gomere. (Hosea 3:3) Pole noke, Hosea wa tava vali oku kala lukãi waye. Eci ca lekisa ndomo Suku a ecelela okuti va Isareli va taviwa laye  loku amamako oku kuata ukamba lavo. (Hosea 1:11; 3:3-5) Eci hẽ ci tu longisa nye catiamẽla kolohuela? Nda ohueli ka yi kuete eko yi tava vali oku lipekela la veyaye wa lueya, ci lekisa okuti wo wecela. (1 Va Korindo 7:3, 5) Kuenje ka ku kala vali esunga lioku linyãla. Noke ulume lukãi va likuatisa pokati loku tenda olohuela ndomo Suku a vi tenda.

14. Ndomo ca lomboluiwa kelivulu lia 1 Va Korindo 7:10, 11 nye ci pondola oku pita volohuela?

¹⁴ Akristão vosi va sukila oku sumbila olohuela ndeci Yehova la Yesu. Pole, vamue ka va ci lingi, momo vosi yetu ka tua li puile. (Va Roma 7:18-23) Omo liaco, ka tu komõha oku kũlĩha okuti Akristão vamue kocita catete va liyaka lovitangi volohuela viavo. Paulu wa soneha hati “ukãi ka ka litepe lulume waye.” Pole, olonjanja vimue ca enda oku lingiwa.—Tanga 1 Va Korindo 7:10, 11.

15, 16. (a) Nda ohueli yi kuete ovitangi volohuela viavo, nye yi sukila oku linga kuenda momo lie? (b) Eci ci kapiwako ndati lohueli yina okuti ka yi vumbi Yehova?

¹⁵ Paulu ka lomboluile ovitangi vi pondola oku koka olohueli oku litepa. Pole, tua kũlĩha okuti ocitangi haculumeko wa linga ukahokolo. Momo ukãi wa ponduile oku kuata esunga lioku linyãla loku likuela vali lulume ukuavo. Paulu wa soneha okuti ukãi ka ka litepe lulume waye “hĩse a lisunguluise la veyaye.” Kuenje Suku handi o tenda olohueli okuti omanu va kuele. Paulu wa popia okuti ndaño volohuela muli ovitangi, nda pokati kavo lomue wa linga ukahokolo, va sukila oku li sunguluisa loku tetulula ovitangi viavo kuenda oku kala pamosi. Ovo va sukila oku pinga ekuatiso kakulu vekongelo. Akulu vekongelo ka va kuama ovisimĩlo viavo muẽle, pole, va kuama olonumbi Viembimbiliya.

¹⁶ Oco hẽ nda Ukristão wa kuela omunu umue ka vumbi Yehova? Eci volohuela viavo mu kala ovitangi anga hẽ citava okuti va litepa? Ndomo ca lomboluiwa ale, Embimbiliya li popia okuti te lika ukahokolo owo u koka esunga lioku linyãla. Pole, Embimbiliya ka li tukula esunga li koka olohueli oku litepa. Paulu wa soneha hati: “Nda manji umue ukãi o kuete veyaye okuti hukuetavoko kuenje veyaco o tava oku kala laye, manji ukãi ka ka litepe laye.” (1 Va Korindo 7:12, 13) Olondaka evi vi kapiwakovo koloneke vilo.

17, 18. Momo lie Akristão vamue ndaño lovitangi vamamako volohuela?

 ¹⁷ Pole, olonjanja vimue ulume una okuti “hukuetavoko” o lekisa okuti ka “tava oku kala” lukãi waye. Ndeci, pamue ulumue o veta ukãi waye okuti uhayele waye kuenda omuenyo waye u kala kohele. Pamue o likala oku eca eteku kepata, ale o tateka ukãi oku vumba Suku. Kocitangi eci ukãi Ukristão eye muẽle o nõla nda o litepa lulume waco omo liolondaka viaye viokuti ka “tava oku kala” lukãi waye. Pole, Akristão vamue okuti va sangiwavo locitangi caco, va siata oku nõlapo oku kala lohueli yavo. Ovo va siata oku pandikisa loku likolisilako oku mioñolola olohuela viavo. Momo lie va nõlelapo oku ci linga?

¹⁸ Nda ohueli yimue ya nõlapo oku litepa omo liovitangi viaco, ovo handi va tendiwa okuti olohueli kuenda va pondola oku liyaka lovitangi via tukuiwa ale. Upostolo Paulu wa tukulavo asunga akuavo lieci ohueli yi sukilila oku amamako oku kala pamosi. Eye wa soneha okuti: “Ulume una okuti hukuetavoko o tendiwa okuti o kola omo liukãi waye kuenda ukãi okuti hukuetavoko o tendiwa okuti o kola omo lia veyaye; nda hacoko omãla vene va vĩha, puãi cilo va kola.” (1 Va Korindo 7:14) Akristão valua va nõlapo oku kala lohueli yavo okuti ka yi vumbi Yehova ndaño tete va kuatele ovitangi vialua. Ovo va kuete esanju omo lialikolisilo va linga, momo noke ohueli yavo ya lingavo Ombangi ya Yehova.—Tanga 1 Va Korindo 7:16; 1 Petulu 3:1, 2.

19. Momo lie vekongelo Liakristão mu kuetele olohueli vialua via siata oku li tunda ciwa?

¹⁹ Yesu wa eca elungulo liatiamẽla koku linyãla kuenda upostolo Paulu wa eca elungulo liatiamẽla koku litepa. Kavali kavo va yongola okuti afendeli va Suku va sumbila olohuela. Koluali luosi koloneke vilo kuli olohueli vialua vi kasi oku litunda ciwa vekongelo Liakristão. Citava okuti ove wa siata oku mola olohueli vialua via sanjuka vekongelo o kasi, okuti alume va sole akãi vavo kuenda akãi va sumbila alume vavo. Vosi yavo va lekisa okuti olohuela vi sukila oku sumbiwa. Omo liaco, tu pondola oku kuata esanju omo okuti alume valua lakãi, va tava okuti olondaka via Suku viocili vina vi popia hati: “Momo ulume o sia isiaye la inaye kuenje o likakatela kukãi waye kuenda kavali kavo va linga etimba limuamue.”—Va Efeso 5:31, 33.