1. Asumũlũho api tu kuete omo lioku panga onepa kocisoko ca Yehova?

 TU kuete esumũlũho linene lioku panga onepa kocisoko ca Yehova, koloneke vilo via sulako havio ka via lelukile. Omo okuti ekalo lĩvi lioluali lulo li kasi oku livokiya, Yehova wa tu ĩha vamanji oco va tu kuatise. (Osa. 133:1) Yehova o tu kuatisavo oku kuata epata limue lia sanjuka. (Va Efe. 5:33–6:1) Handi vali, eye o tu ĩha olondunge tu sukila, oco tu kuate ombembua yovutima.

2. Nye tu sukila oku linga kuenda momo lie?

² Tu sukila oku likolisilako calua oco tu amameko oku vumba Yehova lekolelo. Momo lie? Momo pamue tu sumua omo liakulueya a vakuetu. Handi vali, tu pondolavo oku sumua omo liakulueya etu, ca piãla enene nda tu a pitolola olonjanja vialua. Tu sukila oku pandikisa koku vumba Yehova (1) Eci manji umue a tu sumuisa (2) eci ohueli yetu yi tu sumuisa kuenda (3) eci tu sumua omo liakulueya etu. Vocipama cilo, tu konomuisa etosi letosi. Tu konomuisavo ovina tu lilongisila kulandu womanu vamue va tukuiwa Vembimbiliya.

LEKISA EPANDI ECI MANJI UMUE A KU SUMUISA

3. Ovitangi vipi afendeli va Yehova va siata oku liyaka lavio?

³ Ovitangi. Vamanji vamue va kuete ovituwa vimue vi pondola oku tu kokela onyeño. Vakuavo va pondola oku linga ovina vi tu sumuisa, ale oku tu tata lonjila ka ya sungulukile. Handi vali pamue, akulu vekongelo va siata oku lueya. Ovina viaco vi pondola oku koka atatahãi ku vamue nda ocisoko ca Suku muẽle ale sio. Omo liaco, va liwekapo oku vumba Suku “lutima umuamue” kumosi la vamanji, va liwekapo oku sapela la vana va va sumuisa, ale va liwekapo oku enda enda kolohongele.  (Sof. 3:9) Anga hẽ eci ca sunguluka? Tu kũlĩhĩsi eci tu lilongisila kulandu womunu umue wa tukuiwa Vembimbiliya okuti, wa liyakavo locitangi cimuamue.

4. Ovitangi vipi upostolo Paulu a liyaka lavio?

⁴ Ulandu Wembimbiliya. Upostolo Paulu wa kũlĩhĩle okuti vamanji ka va lipuile. Ndeci, vamue vekongelo lio ko Yerusalãi vo kuatelele usumba, momo ka va kolelele okuti wa linga muẽle ondonge. (Ovil. 9:26) Noke, vamue va popia ovina ka via sungulukile viatiamẽla kokuaye oco ci vetiye vakuavo okuti ka vo kolela vali. (2 Va Kor. 10:10) Paulu wa mola ukulu umue wekongelo oku nõla onjila yimue ka ya sungulukile okuti, ya kokela vakuavo ocilondokua. (Va Gal. 2:​11, 12) Handi vali, ekamba limue lia Paulu li tukuiwa Marko, lio sumuisile calua. (Ovil. 15:​37, 38) Paulu ka ecelele okuti ovina viaco, viu kokela oku yuvula vana vo sumuisa. Pole, wamamako oku kuatela vamanji ovisimĩlo via sunguluka kuenda oku amamako oku vumba Yehova lekolelo. Nye ca kuatisa Paulu oku pandikisa?

5. Nye ca kuatisa Paulu oku yuvula oku yanduluka vamanji? (Va Kolosai 3:​13, 14) (Talavo ociluvialuvia.)

⁵ Paulu wa solele calua vamanji. Ocisola a va kuatelele, co kuatisa oku tiamisila utima kovituwa viavo viwa okuti, ka kulueya avo hakoko. Ocisola ca kuatisavo Paulu oku linga ovina eye muẽle a soneha, ndomo ca lekisiwa ku Va Kolosai 3:​13, 14 (Tanga.) Kũlĩhĩsa uvangi waco konjila ndomo a tata Marko. Ndaño okuti Marko wa yandulukile Paulu vokuenda kungende waye watete wumisionaliu, Paulu wa yuvula oku u kuatela ocikumbiti. Noke, eci Paulu a sonehela ukanda umue kekongelo lia va Kolosai, eye wa pandiya Marko poku popia okuti, ondingupange kumue laye haeye wo “kolisa calua.” (Va Kol. 4:​10, 11) Handi vali, osimbu Paulu a kala vokayike ko Roma, wa pinga Marko oco o kuatise. (2 Tim. 4:11) Ocili okuti, Paulu wa ecela manjaye kuenda ko yandulukile. Nye tu lilongisila kocituwa Paulu a lekisa?

6-7. Nye ci tu kuatisa oku amamako oku sola vamanjetu ndaño lakulueya avo? (1 Yoano 4:7)

⁶ Ceci tu lilongisilako. Yehova o yongola okuti tu amamako oku lekisa ocisola ku vamanjetu. (Tanga 1 Yoano 4:7.) Eci vamanji va tu tata lonjila yimue ka ya sungulukile tu koleli okuti, ocimãho cavo ha ku tu sumuisako, pole, va kasi oku likolisilako oku linga eci ca sunguluka. (Olosap. 12:18) Suku o  sole afendeli vaye vakuekolelo ndaño lakulueya avo. Handi vali, eci tu lueya, Yehova ka liwekapo oku kala ekamba lietu kuenda kamamako oku tu temela. (Osa. 103:9) Omo liaco, ci kuete esilivilo oku setukula Isietu poku ecela vakuetu!—Va Efe. 4:32–5:1.

⁷ Tu ivaluki okuti, osimbu oluali lulo lu panda kesulilo, tu sukila oku pamisa ukamba wetu la vamanji. Momo tu pondola oku lavoka okuti, elambalalo li ka livokiya calua. Citava okuti, va ka tu kapa lavo vokayike omo liekolelo lietu. Kuenje tu ka sukila calua vamanjetu. (Olosap. 17:17) Kũlĩhĩsa eci ca pita la manji Josep ukulu umue wekongelo ko Espanya.  a Eye kumue la vamanji vakuavo, va kapiwile kumosi vokayike omo lioku yuvula oku panga onepa ko pulitika. Manji Josep wa popia hati: “Vokayike, ca lelukile calua oku li temisa la vamanji omo lioku kala pamosi otembo yalua.” Tua sukilile oku pandikisa omunu lukuavo kuenda oku liecela lutima wosi. Eci ca tu kuatisa oku amamako lomunga kuenda oku li tata pokati. Etu tua ñualiwile lolomandekua ka via fendelele Yehova. Eteke limue nda tunguka okuokuo, yu va ndi kapa onjesu kuenje sia ponduile oku linga lacimue. Pole, umue pokati ka vamanji wa sukula uwalo wange, loku ndi kuatisa kovina vikuavo nda sukilile. Nda limbuka ocisola cocili ca vamanji vepuluvi nda sukilile.” Eli olio esunga lieci, tu sukilila oku tetulula cilo ovitangi tu likuetele pokati.

LEKISA EPANDI ECI OHUELI YOVE YI KU SUMUISA

8. Ovitangi vipi olohueli via siata oku liyaka lavio?

⁸ Ovitangi. Olohuela viosi vi kuete ovitangi. Eli olio esunga lieci Embimbiliya li popela hati, vana vakuele “va laika oku tala ohali ketimba liavo muẽle.” (1 Va Kor. 7:28) Momo lie? Momo olohuela vi tokekisa omanu vavali ka va lipuile. Handi vali, omunu lomunu pokati kavo o kuete ovituwa via litepa kuenda o sole ovina via litepa. Vana va kuele pamue va tunda kapata a litepa. Citava okuti, vokuenda kuotembo ovo va lekisa ovituwa vimue okuti, ka via lekisiwile osimbu ka va kuelele. Kuenje ovina viaco vi pondola oku koka ovitangi. Ovo va fetika oku lipisa pokati omo liovitangi va kasi oku liyaka lavio volohuela ndaño okuti, kavalikavo va siata oku lueya kuenda va sukila oku likolisilako oku tetulula ovitangi viaco. Citava okuti, ovo va pondola oku sima oku litepa ale oku linyãla. Anga hẽ oku litepa loku linyãla ku potolola ovitangi viavo? b Tu lilongisi ulandu wukãi umue wa tukuiwa Vembimbiliya okuti, wa kolelele Yehova ndaño volohuela viaye mua kala ovitangi vialua.

9. Ovitangi vipi Avigaile a liyaka lavio?

⁹ Ulandu Wembimbiliya. Avigaile wa kuelele ulume umue o tukuiwa hati, Nabala okuti wa tatamẽle kuenda wa temẽle calua. (1 Sam. 25:3) Ka ca lelukile ku Avigaile oku kala lulume wa tuwa ndoco. Avigaile wa kuatele epuluvi lioku siapo olohuela viaco. Eye nda wa ci linga eci Daviti una wa laikele oku kala Soma ya va Isareli, eyile oku ponda Nabala omo lioku sanumũla akuenje vaye. (1 Sam. 25:​9-13) Avigaile nda wa tila oco a ecelele okuti Daviti o ponda Nabala. Pole, ka ci lingile Eye wa livondelela Daviti oco ka ka ponde Nabala. (1 Sam. 25:​23-27) Momo lie a ci lingila?

10. Nye ca vetiya Avigaile oku pandikisa volohuela vimue okuti ka via lelukile?

 ¹⁰ Avigaile wa solele Yehova kuenda wa sumbilile olonumbi viaye viatiamẽla kolohuela. Eye wa kũlĩhĩle olondaka Suku a sapuilile Adama la Eva poku tokekisa olohuela viatete. (Efet. 2:24) Avigaile wa kũlĩhĩlevo okuti olohuela vi kola kovaso a Yehova. Eye wa yonguile oku sanjuisa Suku kuenje eci co vetiya oku teyuila epata liaye oku kongelamo ulume waye. Lonjanga yalua eye wa tateka Daviti oco ka ka ponde Nabala. Avigaile wa pingavo ongecelo kocitangi cimue okuti, ka kuatele eko. Ocili okuti, Yehova wa solele ukãi waco ukuotõi haeye ukuesunguluko. Nye olohueli vi lilongisila kongangu ya Avigaile?

11. (a) Nye Yehova a lavoka kolohueli? (Va Efeso 5:33) (b) Nye wa lilongisa konjila ndomo manji Carmen a likolisilako oku teyuila olohuela viaye? (Talavo ociluvialuvia.)

¹¹ Ceci tu lilongisilako. Yehova o yongola okuti, vana va kuele va sumbila esokiyo liolohuela ndaño okuti ekalo liolohuela viaco ka lia lelukile. Suku o sanjuka calua oku mola olohueli vina vi likolisilako oku tetulula ovitangi viavo, oku lekisa ocisola komunu lukuavo kuenda oku lisumbila pokati. (Tanga Va Efeso 5:33.) Kũlĩhĩsa ulandu wa manji Carmen. Noke lianyamo epandu tunde eci a kuela, eye wa fetika oku lilongisa Lolombangi Via Yehova, kuenje wa papatisiwa. Manji Carmen wa popia hati: “Ulume wange ka solele onjila nda nõlapo. Eye wa kuatela esepa Yehova. Wa enda oku ndi sepula loku ndi saluisa okuti o ndi siapo.” Ndaño ndoco, manji Carmen wa pandikisa kovitangi viaco. Vokuenda kueci ci soka 50 kanyamo, eye wa likolisilako calua oco a kuate olohuela via kunamẽla kocisola kuenda kesumbilo. “Noke lioku pita anyamo amue, nda lilongisa oku kuata elomboloko liekalo liulume wange kuenje nda fetika oku vangula laye lonjila yimue yi lekisa esumbilo. Oku kũlĩha okuti olohuela vi kola kovaso a Yehova, ca mbetiya oku likolisilako calua oco ndi vi teyuile. Sia la seteka oku siapo ulume wange momo ndi sole Yehova.” c Nda okuti volohuela viove mueya ovitangi, kolela okuti Yehova o ka ku tata kuenda o ka ku kuatisa oku pandikisa.

PANDIKISA ECI O SUMUA OMO LIAKULUEYA OVE

12. Tu liyeva ndati nda tua linga ekandu limue linene?

¹² Ovitangi. Tu pondola oku sumua calua eci tu linga ekandu limue linene. Embimbiliya li lekisa okuti, akandu etu a pondola oku tu kokela “utima wa teka haiwo wa samba.” (Osa. 51:17) Manji umue o tukuiwa Robert,  vokuenda kuanyamo alua wa likolisilako calua oco a kale oñuatisi yekongelo. Pole, eye weya oku linga ekandu limue linene kuenje wa limbuka okuti wa pakula Yehova. Eye wa popia hati: “Eci nda limbuka ekandu nda linga, owanji wutima wange wa fetika oku ndi vetela evelo. Nda fetika oku liyeva lãvi. Nda likutilila ku Yehova loku lila. Nda simĩle okuti Suku lalimue eteke a ka yevelela vali olohutililo viange momo ndo sumuisa.” Nda tua linga ekandu limue linene tu yeva esumuo lialua loku sima okuti Yehova wa tu yanduluka kuenda ka tu sesamẽla vali oku u vumba. (Osa. 38:4) Nda oco o liyevitevo, kũlĩhĩsa ulandu womunu umue ukuekolelo wa tukuiwa Vembimbiliya okuti wa pandikisa koku vumba Yehova ndaño ceci a linga ekandu limue linene.

13. Ekandu lipi linene upostolo Petulu a linga kuenda wa liyeva ndati?

¹³ Ulandu Wembimbiliya. Vuteke osimbu Yesu ka file, Petulu wa lueya olonjanja vialua kuenje co kokela oku linga ekandu linene. Catete, Petulu wa lekisa okuti wa li kolelele eye muẽle, loku lipanda okuti wa laikele oku amamako lekolelo ndaño ovapostolo vakuavo va yanduluka Yesu. (Mar. 14:​27-29) Noke vocumbo co Gesemane, Petulu olonjanja vialua ka tẽlele oku lavulula. (Mar. 14:​32, 37-41) Kuenje eci owiñi weya lolosipata kuenda olombueti oco va kuate Yesu, Petulu wa tila. (Mar. 14:50) Oku sulako Petulu wa likala olonjanja vitatu okuti ka kũlĩhĩle Yesu kuenda wa fetika oku lisiñala loku lisinga eye muẽle okuti ko kũlĩhĩle. (Mar. 14:​66-71) Petulu wa liyeva ndati eci a limbuka okuti wa linga ekandu limue linene? Eye wa sumua kuenje wa fetika oku lila calua. (Mar. 14:72) Sokolola kesumuo Petulu a yeva eci ekamba liaye Yesu a pondiwa noke yalivala amue. Citava okuti Petulu wa liyeva ndu ka kuete esilivilo!

14. Nye ca kuatisa Petulu oku amamako oku vumba Yehova? (Tala ociluvialuvia koñoño.)

¹⁴ Petulu wa tẽla oku amamako oku vumba Yehova omo liasunga alua. Eye ka liamũhile, pole, wa sandiliya vamanjaye kespiritu kuenje ovo vo lembeleka. (Luka 24:33) Handi vali, eci Yesu a pinduka wa molẽha kokuaye oco o pamise. (Luka 24:34; 1 Va Kor. 15:5) Yesu ka pisile Petulu omo liakulueya aye, pole, wo sapuila okuti, wa laikele oku tambula ovikele vialua. (Yoa. 21:​15-17) Petulu wa limbukile okuti wa linga ekandu linene, pole, wamamako oku linga eci ca sunguluka. Momo lie? Momo eye wa kolelele okuti Cime  caye, Yesu, ko yandulukile. Vamanjaye kespiritu vamamakovo oku u kuatisa. Nye tu pondola oku lilongisila kulandu wa Petulu?

15. Ekolelo lipi Yehova a yongola okuti olio tu kuata? (Osamo 86:5; Va Roma 8:​38, 39) (Talavo ociluvialuvia.)

¹⁵ Ceci tu lilongisilako. Yehova o yongola okuti tu kolela kocisola caye kuenda oku tava okuti wa likapelako oku tu ecela. (Tanga Osamo 86:5; Va Roma 8:​38, 39.) Eci tu lueya tua siata oku livetela evelo kuenda hacĩviko oku ci linga. Pole, ka tu ka simi okuti Yehova ka tu sole vali, ale ka pondola oku tu ecela. Tu sukila oku sanda lonjanga ekuatiso. Manji Robert, wa tukuiwa ale wa popia hati: “Ame nda linga ekandu momo nda kolelele kongusu yange muẽle oco ndi yule oseteko yimue.” Eye wa limbuka okuti wa sukilile oku sapela lakulu vekongelo. Yu wa popia hati: “Eci nda ci linga ovo va ñuatisa oku limbuka ocisola Yehova a ñuetele. Nda limbukavo okuti akulu vekongelo va ndi sole. Ovo va ñuatisavo oku kolela okuti Yehova ka ndi yandulukile.” Tu pondolavo oku kolela okuti Yehova o tu sole calua kuenda o tu ecela nda tu likekembela akandu etu, kuenje tu sanda ekuatiso li sukiliwa kuenda tu yuvula oku pitolola akandu aco. (1 Yoa. 1:​8, 9) Nda tua kolela okuti Yehova o tu sole kuenda o tu ecela, ka tu ka liwekapo oku u vumba ndaño ceci tu lueya.

16. Momo lie wa nõlelapo oku pandikisa koku vumba Yehova?

¹⁶ Yehova wa kapako calua alikolisilo etu oku u vumba vokuenda kuoloneke vilo via sulako. Lekuatiso liaye tu pondola oku amamako oku u vumba lekolelo eci tu sumua omo liakulueya etu, ale ceci umue a tu sumuisa. Tu sukila oku amamako oku sola vamanji loku va ecela, ndaño va tu sumuisa. Tu sukila oku sola Suku lutima wosi, loku lekisa esumbilo kesokiyo liolohuela poku likolisilako oku tetulula ovitangi viosi vi pondola oku molẽha volohuela. Nda tua linga ekandu limue, tu sukila oku sanda ekuatiso lia Yehova, oku tava ocisola caye kuenda ongecelo loku amamako oku u vumba. Omo liaco, tu koleli okuti, Yehova o ka tu sumũlũisa calua nda ‘ka tua liwekelepo oku linga eci ciwa.’—Va Gal. 6:9.