1, 2. (a) Ocina cipi ca velapo komuenyo wetu? (b) Ovina vipi viocili tua velisapo kuenda momo lie? (Tala oviluvialuvia kefetikilo liocipama.)

OCINA cipi ca velapo vali komuenyo wove? Etu tua fendeli va Yehova ocina ca velapo tu kuete ukamba wetu la Yehova. Lalimue eteke tu ka u piñainya locina cikuavo. Tua velisapovo ocili Cembimbiliya, momo cecelela okuti tu kala akamba va Yehova.—Va Kolosai 1:9, 10.

² Yehova eye Ulongisi wetu wa Velapo, una o tu longisa ovina vialua viocili vi sangiwa Vondaka yaye, Embimbiliya. Eye o tu longisa esilivilo lionduko yaye kuenda o tu sapuila ovituwa viaye viwa. Eye o tu sapuila okuti o tu sole calua kuenje wa eca kokuetu omuenyo Womõlaye o soliwe. Yehova o tu longisa ovina viatiamẽla Kusoma wa Mesiya. Eye o tu ĩha elavoko lio kovaso yoloneke, ci kale ava va ka kala kilu, ale vana va ka kala palo posi Voluali Luokaliye okuti, “olomeme vikuavo”. (Yoano 10:16) Yehova o tu longisa ndomo tu pondola oku kala komuenyo. Etu tu tenda ocili caco ndukuasi, momo ci tu  kuatisa oku kuata ukamba uwa Lululiki wetu kuenda o tu ĩha ocimãho komuenyo.

3. Anga hẽ Yehova o tu pinga olombongo oco tu fete omo lioku lilongisa ocili?

³ Yehova, Suku umue ukuacali. Ocali caye calua enene okuti wa eca kokuetu Omõlaye ndocilumba. Yehova eci a limbuka okuti umue o kasi oku sandiliya ocili, u kuatisa oku ci sanga. Yehova lalimue eteke a tu pinga olombongo oco tu fete omo lioku lilongisa ocili. Eteke limue, ulume o tukuiwa hati, Simono wa eca olombongo kupostolo Petulu oco a ece espiritu sandu komanu. Petulu wa lombolola okuti, ovisimĩlo viaye ka via sungulukile kuenje wo sapuila hati: “Olombongo viove vi nyõlehe love, momo o sima okuti o pondola oku kuata ocali ca Suku lolombongo.” (Ovilinga 8:18-20) Oco hẽ nye ci lomboloka oku ‘landa ocili’?

4. Nye tu lilongisa vocipama cilo catiamẽla kocili?

⁴ Tanga Olosapo 23:23. Ci sukila alikolisilo oku lilongisa ocili Cembimbiliya. Omo liaco, tu sukila oku liwekapo oku linga ovina vimue. Noke lioku ‘landa ocili’ okuti, oku lilongisa ocili Cembimbiliya, tu sukila oku kuata utate oco ka tu ka ci “landise” ale oku ci siapo. Tu “landa” ndati ocili Cembimbiliya? Ondando yipi tu pondola oku feta? Atambululo kapulilo a-a, a ka tu kuatisa oku tenda ocili ndocina cimue ci kuete esilivilo lialua kuenda oku amamako oku ci kuama okuti ka tu ci sipo. Tu ka limbuka esunga lieci ocili ca Yehova ci kuetele esilivilo lialua okuti ovina vikuavo vi sule.

5, 6. (a) Tu landa ndati ocili okuti ka tu feti olombongo? Ci lombolola. (b) Ocili ci tu kuatisa ndati?

⁵ Ocili okuti ocina cimue ceciwa ocali, ka ci lomboloka okuti ka ci kuete esilivilo. Kelimi lio Heveru ondaka oku “landa” ya pongoluiwa kelivulu Liolosapo 23:23 yi lombolokavo okuti, oku “sanga.” Olondaka viaco vi lekisa okuti omunu o sukila oku likolisilako, ale o sukila oku siapo cimue oco a kuate ocina cimue ci kuete esilivilo. Oco tu kuate elomboloko ndomo tu pondola oku landa ocili, sokolola pocitanda cimue okuti va kasi oku eca ahondio ocali. Anga hẽ tu lavoka okuti ahondio aco a molẽha o-o muẽle komesa yetu? Sio, tu sukila oku enda toke pocitanda oku ka opa loku a nena konjo. Ndaño okuti ahondio aco ka a landiwa, tu sukila oku likolisilako oku ka opa. Cimuamue haico okuti, ka ci sukila olombongo oco tu lande ocili, pole, ci sukila oku likolisilako loku sanda otembo.

⁶ Tanga Isaya 55:1-3. Eci Yehova a popia ci tu kuatisa oku kũlĩha eci ci lomboloka oku ‘landa ocili.’ Kovinimbu evi Yehova o sokisa olondaka viaye viocili lovava, asenjele kuenda ovinyu. Ndeci ovava atalala a imũla enyona, ocili ci tu kavuluisa. Ndeci asenjele a pamisa omõla, ocili Cembimbiliya ci pamisavo ukamba wetu la Yehova. Yehova o sokisavo ondaka yaye lovinyu. Momo lie? Embimbiliya li popia okuti ovinyu yi sanjuisa utima womunu. (Osamo 104:15) Omo liaco, eci Yehova a tu sapuila oco tu ‘lande ovinyu’ eye o kasi oku tu sapuila okuti nda tua kapako olonumbi viaye tu kuata esanju. (Osamo 19:8) Yehova wa tukula olondaka evi oco a tu kuatise oku kuata elomboloko liokuti eci tu lilongisa ocili kuenda tu ci kapako tu sumũlũisiwa. Kaliye tu konomuisi ovina vitãlo vi lekisa ovina ‘tua siapo oco tu lande ocili.’

7, 8. (a) Momo lie tu sukilila oku sanda otembo yoku kũlĩha ocili? (b) Umalẽhe umue wa kala oku tanga, nye a nõlelepo, kuenda onima yipi a kuata?

⁷ Otembo. Ci sukila otembo oco omunu umue a yeve esapulo Liusoma, oku tanga Embimbiliya, Alivulu etu, oku lilongisa Embimbiliya Lolombangi Via Yehova, oku pongiya olohongele vietu kuenda oku enda kolohongele. Oco tu linge ovina evi viosi, tu sukila tete oku tẽlisa ovina viaco kuenje evi ka vi kuete esilivilo lialua vi siala konyima. (Tanga Va Efeso 5:15, 16, kuenda etosi.) Otembo yiñami cambata oku lilongisa ocili Cembimbiliya? Catamba lika komunu lomunu. Kakuli esulilo lieci tu pondola oku lilongisa catiamẽla kolondunge via Yehova, kolonjila viaye kuenda kovina a lulika. (Va Roma 11:33) Utala Wondavululi watete wa sokisa ocili “lonelẽho yimue yitito” kuenje ya popia hati: “Ku ka sanjukile onelẽho yimosi yocili. Nda okuti ca sungulukile oku sanjukila yimosi, nda ka kua kaile vali vikuavo. Sanda vali vikuavo olonjanja viosi.” Omo liaco, tu sukila oku lipula ndoco, ‘Ovina vipi nda kũlĩha viatiamẽla ku Yehova?’ Ndaño ceci tu ka kala otembo ka yi pui, ku ka kala ovina vialua tu ka sukila oku kũlĩha viatiamẽla ku Yehova. Koloneke vilo, ci kuete esilivilo oku talavaya ciwa lotembo yetu osimbu ci tava oco tu kũlĩhe ovina viosi tu sukila. Tu kũlĩhĩsi ulandu wumalẽhe umue wa ci linga.

⁸ Mariko, * (Tala etosi pombuelo yemẽla) umalẽhe umue ukãi wa tunda ko Japãu oku enda ko Estados Unidos kolupale luo Nova Yorke oku ka tanga. Eteke limue manji ukãi ukundi wotembo yosi wo kundila olondaka viwa konjo yaye. Mariko wa kuatele ale etavo liaye, pole, wa tava oku lilongisa Embimbiliya la manji. Eye wa sola calua ovina a kala oku lilongisa kuenje wa pinga nda oco a lilongise luvali vosemana. Ndaño okuti Mariko wa kuata ovina vialua vioku linga kosikola kuenda wa kala oku talavaya kupange woku sanda eteku wolohola vimue veteke, vepuluvi liaco haico a fetika oku endaenda kolohongele. Kuenje wa fetika oku pesila otembo yitito kolomapalo oco a kuate otembo yalua yoku lilongisa ocili. Poku linga alikolisilo aco Mariko kamue kamue ukamba waye la Yehova wa pamisiwa vali kuenje unyamo ka wa tẽlele wa papatisiwa. Noke liolosãi epandu kunyamo wo 2006, wa linga ukundi wotembo yosi kuenje toke etaili o kasi kupange waco.

9, 10. (a) Oku lilongisa ocili ci pongolola ndati ovisimĩlo vietu catiamẽla kukuasi? (b) Nye umalẽhe umue a siapo oku linga kuenda o liyevite ndati?

⁹ Ovokuasi. Oco tu lilongise ocili pamue tu sukila oku sia upange va feta olombongo vialua, ale ekemãlo voluali lulo. Ndeci, Petulu la Andereu va kala anyanga volõsi,  pole, eci Yesu a va laleka oco va kale olondonge viaye, ovo va siapo omĩlu yavo yoku pipa. (Mateo 4:18-20) Eci ka ci lomboloka okuti nda wa fetika oku lilongisa ocili o sukila oku siapo upange wove woku sanda eteku. Omunu o sukila oku talavaya oco a kuatise epata liaye. (1 Timoteo 5:8) Pole, eci ove o lilongisa ocili, onjila ndomo o tenda ovokuasi yi pongoloka. O ka limbuka eci ca velapo vali komuenyo. Yesu wa popia hati: “Ko ka lisolekeli ukuasi wa palo posi.” Pole, wa tu vetiya hati: “Lisolekeli ukuasi wo kilu.” (Mateo 6:19, 20) Eci oco ca linga umalẽhe umue o tukuiwa hati, Maria.

¹⁰ Maria wa solele calua oku linga omapalo yi tukuiwa hati, o golfe. Eci a kala oku linga osikola ya pita pokati, eye wamamako oku mioñoloha komapalo yaco. Omo okuti wa loñolohele calua, wa tambula ukanda woku lilongisila kosikola ya velapo. Ocimãho ca Maria ca kala coku amamako oku loñoloha komapalo yaco oco a kuate olombongo vialua. Noke yotembo yimue, wa fetika oku lilongisa Embimbiliya. Eye wa sola ovina a lilongisa noke wa fetika oku vi kapako komuenyo waye. Kuenje wa popia ndoco, “Osimbu nda kala oku linga a pongoloko komuenyo wange oco ci li kuate lolonumbi Viembimbiliya, esanju liange lia kala oku livokiya.” Maria wa limbuka okuti ka ci tẽliwa oku tiamisila utima kovina vivali, okuti oku fendela Yehova kuenda omapalo yaye yo golfe. (Mateo 6:24) Kuenje wa siapo ocimãho caye coku kala umue wa loñoloha komapalo yaco oco a linge upange umue wa velapo. Cilo Maria ukundi wotembo yosi kuenda wamisako hati, “ñuete esanju lialua kuenda omuenyo umue wa leluka.”

11. Eci tu lilongisa ocili, nye ci pondola oku pita lukamba tu kuete la vakuetu kuenda epata?

¹¹ Ukamba tu kuete la vakuetu. Eci tu fetika oku kapako ovina tu lilongisa Vembimbiliya, ukamba tu kuete la vakuetu kuenda epata u pongoloka. Yesu o tu kuatisa oku kuata elomboloko liaco eci a likutilila catiamẽla kolondonge viaye hati: “Va kolisila vocili; ondaka yove oyo ocili.” (Yoano 17:17) Oku ‘kolisa’ ci lomboloka oku “tepiwa.” Eci tu fetika oku kapako ocili komuenyo wetu, tu litepa loluali momo tu kuãi olonumbi Viembimbiliya via litepa levi viomanu voluali. Ndaño okuti tu likolisilako oku kuata ukamba uwa la vakuetu kuenda apata etu, vamue ka va lekisa vali ocisola kokuetu kuenje va tu suvuka omo liocili tu kasi oku lilongisa. Eci ka ci tu komõhisa. Yesu wa popia hati: “Ocili, ovanyali vomunu vakuepata liaye.” (Mateo 10:36) Pole, Yesu wa likuminyavo okuti ndaño tua sia ovina vialua omo lioku lilongisa ocili, tu ka kuata onima yinene okuti eci tua sia ci sule!—Tanga Marko 10:28-30.

12. Nye ulume umue u Yudea a nõlapo oku linga omo lioku lilongisa ocili?

 ¹² Ulume umue u Yudea o tukuiwa Aaron vomuenyo waye wosi wa tavele okuti ka ca sungulukile oku tukula onduko ya Suku. Pole, eye wa yonguile oku kũlĩha ocili catiamẽla ku Suku. Eteke limue, Ombangi yimue ya Yehova yo sapuila okuti nda eye wa vokiya olovogais pokati kolokosoante vikuãla kelimi lio Heveru, onduko ya Suku wa ponduile oku yi tanga okuti, “Yehova.” Aaron wa komõha ovina a kala oku lilongisa kuenje wa enda kosunangonga oku ka sapuilako asongui! Eye wa simĩle okuti ovo va ka sanjuka poku kũlĩha onduko ya Suku, pole, hacoko ca kala. Kuenje vo temela noke vo lupuisa. Epata lia Aaron lio temelavo. Pole, eye ka ecelele okuti ovina viaco viu tateka oku kũlĩha ovina vialua viatiamẽla ku Yehova. Aaron wa linga Ombangi ya Yehova kuenda wa vumba Yehova lekolelo komuenyo waye wosi. Etu tu sukilavo oku lavoka okuti ukamba wetu la vakuetu u pongoloka omo lioku lilongisa ocili.

13, 14. Apongoloko api tua sukila oku linga kovisimĩlo vietu kuenda kovilinga, eci tua fetika oku lilongisa ocili? Tukula ulandu umue.

¹³ Ovisimĩlo lovilinga vĩvi. Eci tu lilongisa ocili loku kapako olonumbi Viembimbiliya tu sukila oku pongolola ovisimĩlo vietu kuenda ovituwa. Upostolo Petulu wa soneha hati: “Ndomãla va pokola, liwekipo oku kuama oloñeyi vĩvi wa kuateli osimbu wa kali vonumbi.” Pole, wamisako hati: “Lenevo koli kovituwa viene viosi.” (1 Petulu 1:14, 15) Volupale luo Korindo, omanu valua va lingaile ovina viumbondo. Vana va kalako va sukilile oku linga apongoloko, oco va tendiwe okuti va yela kovaso a Yehova. (1 Va Korindo 6:9-11) Koloneke vilo, omanu valua va lingavo apongoloko eci va lilongisa ocili. Petulu wa ci lombolola eci a soneha hati: “Otembo yoku linga ocipango ca vakualofeka yi vu tẽle, eci wa endaendi lumbondo, loloñeyi vĩvi, luholua, layele, loku nyua calua kuenda oku fendela oviteka.”—1 Petulu 4:3.

¹⁴ Devynn la Jasmine va kala oloholua vokuenda kuanyamo alua. Ndaño okuti Devynn wa kala onalavayi yiwa, eye ka ponduile oku kala kupange umue otembo yalua omo liuholua. Jasmine wa kũlĩhĩwile okuti wa tema calua kuenda ongangala. Eteke limue, osimbu Jasmine a kolua wa lisanga Lolombangi vivali Via Yehova vetapalo okuti olomisionaliu. Ovo va sapuila Jasmine oco va fetike laye oku lilongisa Embimbiliya. Pole, osemana ya kuamamo eci va enda konjo yavo, va sanga okuti Jasmine la Devynn va kolua. Ovo ka va lavokaile okuti olomisionaliu viya muẽle konjo yavo. Onjanja yikuavo eci olomisionaliu via tiukilako, va va sanga ciwa. Devynn la Jasmine lesanju va fetika oku lilongisa ocili Cembimbiliya kuenje haico va fetika oku kapako ovina va kala oku lilongisa. Kuenje olosãi vitatu ka via tẽlele va liwekapo oku nyua, noke va tokekisa olohuela. Omanu valua vimbo liavo va limbuka ndomo Devynn la Jasmine va linga apongoloko kuenje va fetikavo oku lilongisa Embimbiliya.

15. Ocina cipi ci tĩla calua kokuetu oku linga apongoloko omo lioku lilongisa ocili kuenda momo lie?

¹⁵ Ovihilahila kuenda ovituwa vina ka vi sanjuisa Suku. Vimue pokati kapongoloko ka a lelukila tu sukila oku linga, oku  siapo ovihilahila lovituwa vĩvi ka vi sanjuisa Yehova. Ndaño okuti vamue va lilongisa okuti Yehova ka sole ovina viaco, lopo handi ci tĩla kokuavo oku liwekapo. Ovo va sakalala leci epata liavo, vana vatalavayela kumosi, ale akamba vavo va ka popia. Ovo va kũlĩha okuti omanu vamue va kapako calua ovihilahila vimue, ndeci oku fendela vangandiavo va fa. (Esinumuĩlo 14:1) Omo liaco, nye ci pondola oku tu kuatisa oku linga apongoloko? Tu pondola oku lilongisila kongangu yiwa ya vana kocita catete va linga apongoloko eci ovo va kũlĩha ocili, ndeci Akristão vo ko Efeso.

16. Alikolisilo api vamue vo ko Efeso va linga?

¹⁶ Ku va Efeso, oku tãha oco ca kala ocituwa cavo. Omanu vaco vakuakutãha nye va linga eci va pongoloka Akristão? Embimbiliya li lombolola okuti: “Ovimbanda via nena alivulu avio oku tãha loku a yokela kovaso omanu vosi. Eci va tenda ondando yavio, ya soka 50.000 kolopalata. Omo liaco, ondaka ya Yehova ya amamako oku kula lunene walua.” (Ovilinga 19:19, 20) Akristão vaco vakuekolelo va nõlelepo oku siapo alivulu a tĩlile calua kuenje Yehova wa va sumũlũisa omo lioku ci linga.

17. (a) Ovina vipi tua sukila oku siapo omo liocili Cembimbiliya? (b) Apulilo api tu ka tambulula vocipama cikuavo?

¹⁷ Alikolisilo api wa linga oco o lilongise ocili? Vosi, tua eca otembo yetu. Vamue pokati ketu va likala epuluvi lioku kala ohuasi. Handi vali, ukamba tu kuete la vakuetu citava okuti u pongoloka. Valua pokati ketu va linga epongoloko kovisimĩlo kuenda kekalo kuenje tua likala ovihilahila lovituwa vina ka vi sanjuisa Yehova. Pole, tu tava okuti ocili Cembimbiliya ca velapo vali okuti, ovina tua siapo vi sule. Ocili Cembimbiliya cecelela okuti tu kuata ukamba la Yehova, ukamba una okuti owo wa velapo komuenyo wetu. Eci tu sokolola kasumũlũho alua tu kuete omo liocili, ci tĩla calua oku kuata elomboloko liesunga lieci omanu vamue va ‘landisila’ ocili caco. Momo lie va ci lingila? Tu yuvula ndati oku linga ekandu eli linene? Apulilo a-a a ka tambuluiwa vocipama cikuavo.