1, 2. (a) Yesu wa tambulula ndati, eci Petulu o sapuila oco a likuatele ohenda? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.) (b) Momo lie Yesu a ecela etambululo liaco?

ECI Yesu a popia okuti wa laikele oku tala ohali kuenda oku fa, olondonge via Yesu via komõha, momo ovo va simĩle okuti Yesu o tumbulula uviali wo Isareli. Upostolo Petulu wo sapuila hati: “A Ñala, likuatela ohenda, eci ka ci ka pita love.” Yesu wo kumbulula hati: “Tunda konyima yange, a Satana! O kasi oku ñapela ocilondokua, momo ku kuete ovisimĩlo via Suku, pole, viomanu.”—Mateo 16:21-23; Ovilinga 1:6.

² Poku popia ndoco, Yesu wa lekisa okuti ovisimĩlo via Yehova via litepa lovisimĩlo violuali lulo lua Satana. (1 Yoano 5:19) Petulu wa vetiya Yesu oku kuata ocituwa coku lisokolola lika eye muẽle, ndeci ca siata oku linga omanu valua voluali. Pole, Yesu wa kũlĩhĩle ciwa ovisimĩlo via Yehova okuti, oku u pongiyila oku tala ohali lolofa via laikele oku pita laye. Etambululo lia Yesu lia lekisa okuti wa tava ovisimĩlo  via Yehova kuenje wa likala ovisimĩlo violuali.

3. Momo lie ca tĩlila oku tava ovisimĩlo via Yehova kuenje ci leluka oku tava ovisimĩlo violuali?

³ Nye ci popia kokuetu? Anga hẽ tu kasi oku setukula ovisimĩlo via Yehova, ale violuali? Omo okuti tuafendeli va Yehova, tu sukila oku likolisilako oku kũlĩhĩsa nda ovina tu kasi oku linga viu sanjuisa. Pole, nye ci popiwa kovina tu sima? Anga hẽ tu kasi oku likolisilako oku setukula ovisimĩlo via Yehova, okuti oku tenda ovina ndomo eye a vi tenda? Oku ci linga ci sukila alikolisilo alua. Pole, ca leluka oku setukula ovisimĩlo violuali. Momo espiritu lioluali li kasi kolonepa viosi. (Va Efeso 2:2) Handi vali, omanu voluali va siata oku lisokolola lika ovo muẽle kuenje pamue tu vetiyiwavo oku va setukula. Omo liaco, ci tĩla calua oku setukula ovisimĩlo via Yehova kuenje ci leluka oku setukula ovisimĩlo violuali.

4. (a) Nye ci pondola oku pita letu nda tua ecelela oku yapuisiwa lovisimĩlo violuali? (b) Nye tu lilongisa vocipama cilo?

⁴ Nda tua ecelela oku yapuisiwa lovisimĩlo violuali, tu ka kala ndomanu va tiamisila utima kovina vietimba kuenje tu linga ovina ndomo tu yongola. (Marko 7:21, 22) Omo liaco, ci kuete esilivilo oku kuama “ovisimĩlo via Suku,” okuti “viomanu” havioko. Ocipama cilo, ci ka tu lekisa ndomo tu ci linga. Tu lilongisa esunga lieci tu tendela ovina ndomo Yehova a vi tenda okuti ka ci tateka elianjo lietu, pole, ci tu kuatisa. Handi vali, tu lilongisa ndomo tu pondola oku yuvula oku setukula, ale oku yapuisiwa lovisimĩlo violuali. Vocipama cikuavo, tu ka lilongisa ndomo tu pondola oku kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova loku tenda ovina vimue ndeci eye a vi tenda.

5. Momo lie vamue ka va yonguila okuti umue o va imba onumbi?

⁵ Omanu vamue ka va yongola okuti umue o va imba onumbi catiamẽla kovisimĩlo viavo. Ovo va popia vati: “Ame ndi linga eci nda panga.” Pamue va sima okuti va pondola oku linga cosi va yongola, momo va kuete elianjo lioku ci linga. Ka va yongola okuti omunu umue o va lemela ale o va silĩha oku kuama ovituwa ndevi via vakuavo. * (Tala etosi pombuelo yemẽla.)

6. (a) Elianjo lipi Yehova a tu ĩha? (b) Anga hẽ elianjo liaco ka li kuete ongave?

⁶ Ciwa oku kũlĩha okuti nda tua tava ovisimĩlo via Yehova, handi lopo tu kuete elianjo lioku kuama onjila tu yongola. Kukanda wavali wa va Korindo 3:17 ku popia hati: “Apa pali espiritu lia Yehova pali elianjo.” Yehova o tu ĩha elianjo lioku nõla eci tu yongola komuenyo wetu. Tu pondola oku nõla eci tu sole komuenyo kuenda eci tu yongola. Yehova wa tu lulika lonjila yaco. Pole, eci ka ci lomboloka okuti elianjo lietu ka likuete ongave. (Tanga 1 Petulu 2:16.) Eci tu sukila oku kũlĩha eci ciwa leci cĩvi, Yehova o yongola okuti tu kuama Ondaka yaye oco yi tu songuile. Eci hẽ ci tateka elianjo lietu ale ci tu kuatisa?

7, 8. Anga hẽ oku tenda ovina ndeci Yehova a vi tenda ci tateka elianjo lietu? Ci lombolola.

 ⁷ Tu pondola oku ci sokisa ndoco. Olonjali vi likolisilako oku longisa ovituwa viwa komãla vavo. Ovo pamue va longisa komãla oku kala vakuacili, oku talavaya kuenda oku kapako vakuavo. Eci ka ci tateka elianjo liavo. Pole, ci lekisa okuti olonjali vi kasi oku pongiya omãla vavo oco ci ka va kuatise kovaso yoloneke. Eci omãla va kula, va siapo onjo yolonjali, kuenje va kuata elianjo lioku nõla eci va yongola. Nda va kuama ovituwa viwa va lilongisa kolonjali viavo, va ka nõla onjila yiwa kuenje va ka yuvula ovitangi vialua, asakalalo kuenda ka va ka livela.

⁸ Yehova o kasi ndonjali yimue yiwa kuenje o yongola okuti omãla vaye va kuata esanju komuenyo. (Isaya 48:17, 18) Omo liaco, Yehova o tu ĩha olonumbi viatiamẽla kovituwa viwa kuenda ndomo tu pondola oku kapako vakuetu. Eye o tu longisa oku tenda ovina ndomo eye a vi tenda kuenda oku kapako olonumbi viaye komuenyo wetu. Eci ka ci tateka elianjo lietu. Pole, ci tu kuatisa oku kuata olondunge kuenda oku nõla ciwa onjila ya sunguluka. (Osamo 92:5; Olosapo 2:1-5; Isaya 55:9) Tu pondola oku kuata elianjo lioku nõla eci tu yongola, okuti onjila yi tu nenela esanju. (Osamo 1:2, 3) Eci tu kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova, tu ka kuatisiwa volonjila via litepa!

9, 10. Nye ci lekisa okuti ovisimĩlo via Yehova via velapo, violuali vi sule?

⁹ Esunga likuavo lieci tu yonguila oku kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova lieli okuti ovisimĩlo viaye via velapo okuti violuali vi sule. Oluali lu eca olonumbi viatiamẽla kovituwa, ndomo epata likuata esanju kuenda ndomo tu kuata ekemalo liwa lovina vikuavo. Pole, vialua pokati kolonumbi viaco ka vi litava lovisimĩlo via Yehova. Ndeci, oluali lua siata oku vetiya omanu oku pitisa lika kovaso olonjongole viavo muẽle kuenda lu vetiya omanu oku tenda evĩho liukahonga ndocina cimue ca sunguluka. Oluali lu vetiyavo okuti olohueli vi pondola oku kuata esanju nda va litepa, ale va linyãla ndaño ovitangi viaco vitito. Olonumbi viaco vi lipatãla leci Embimbiliya li longisa. Anga hẽ olonumbi violuali via velapo okuti Viembimbiliya vi sule?

¹⁰ Yesu wa popia hati: “Olondunge vi limbukiwa okuti viesunga omo liovilinga vialuo.” (Mateo 11:19) Ndaño okuti oluali luamako kuloño, owo ka u tẽla oku malako ovitangi vi tu nenela esumuo ndeci, uyaki, olonepele viakova kuenda ungangala. Handi vali, oluali lu tenda evĩho liukahonga ndocina ca sunguluka. Pole, valua  va tava okuti oku ci linga ci nena ovitangi vepata, ci nyõla uhayele kuenda ci nena ovitangi vikuavo. Nye ci popiwa kalungulo a Yehova? Akristão vana va kuãi ovisimĩlo via Yehova, va kuete esanju vepata, uhayele uwa kuenda ukamba uwa la vamanji koluali luosi. (Isaya 2:4; Ovilinga 10:34, 35; 1 Va Korindo 6:9-11) Eci ci lekisa okuti olonumbi via Yehova via velapo, violuali vi sule.

11. Helie wa songuila ovisimĩlo via Mose kuenda onima yipi a kuata?

¹¹ Afendeli va Yehova kosimbu va kũlĩhĩle okuti ovisimĩlo via Yehova via velapo. Ndeci, ndaño okuti Mose wa pindisiwa “luloño wosi wa va Egito,” eye wa kũlĩhĩle okuti uloño wocili u tunda ku Yehova. (Ovilinga 7:22; Osamo 90:12) Omo liaco wa pinga ku Yehova hati: “Ndongise ovituwa viove.” (Etundilo 33:13) Omo okuti Mose wa tava oku songuiwa lovisimĩlo via Yehova, Yehova wo tuma oco a tẽlise ocipango Caye kuenje wa tukula Mose okuti omunu umue ukuekolelo lialua.—Va Heveru 11:24-27

12. Ovisimĩlo via Paulu vioku nõla onjila a kuama via kunamelele pi?

¹² Upostolo Paulu wa kala omunu umue wa loñolohele kuenda wa pindisiwile kolosikola vinene haiye wa vanguile alimi avali. (Ovilinga 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Pole, eye wa likala ukũlĩhĩso woluali kuenda wa kuama Ondaka ya Suku poku nõla onjila ya sunguluka. (Tanga Ovilinga 17:2; 1 Va Korindo 2:6, 7, 13.) Kuenje, wa kuata onima yiwa kupange woku kunda kuenda wa tiamisilile utima kasumũlũho a laikele oku tambula.—2 Timoteo 4:8.

13. Helie o kuete ocikele coku pongolola ovimĩlo vietu oco tu tende ovina ndeci Yehova a vi tenda?

¹³ Ocili okuti, ovisimĩlo via Suku via velapo okuti violuali vi sule. Nda tua kuama olonumbi via Suku tu ka kuata esanju liocili kuenda ekalo liwa. Pole, Yehova ka tu kisika oku kuama ovisimĩlo viaye. “Ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka” kuenda akulu vekongelo, ka va lavi ovisimĩlo vietu. (Mateo 24:45; 2 Va Korindo 1:24) Omunu lomunu pokati ketu o kuete ocikele coku pongolola ovisimĩlo viaye, okuti tu tenda ovina ndomo Yehova a vi tenda. Tu ci linga ndati?

14, 15. (a) Kovina vipi tu sukila oku sokolola oco tu kuate ovisimĩlo ndevi via Yehova? (b) Momo lie tu yuvuila ovisimĩlo violuali oku iñila vutima wetu? Tukula ocindekaise cimue.

¹⁴ Elivulu lia Va Roma 12:2 li popia hati: “Ko ka setukuli ovituwa violuali lulo, puãi pongololi ovisimĩlo viene okuti vu limbuka ndeci ci kasi ocipango ca Suku okuti ciwa, ca sunguluka kuenda ca pua eko.” Ocisonehua eci ci tu longisa okuti, ndaño kuli cimue ca pongolola ovisimĩlo vietu osimbu handi ka tua lilongisile ocili, lopo tu sukila oku linga apongoloko oco tu kuate ovisimĩlo ndevi via Suku. Ndaño okuti onjila ndomo tua kula kuenda ekalo komuenyo wetu li kuatisa koku kuata ovisimĩlo viwa, pole, tu pondola oku amamako oku linga apongoloko. Apongoloko aco a ka lingiwa, a ka lekisiwa kovisimĩlo vietu. Nda tua sokolola kovisimĩlo via Yehova, tu limbuka okuti ndomo eye a tenda ovina, oyo onjila ya sunguluka. Kuenje tu ka tenda ovina ndomo eye a vi tenda.

 ¹⁵ Omo liaco, oco tu kuate ovisimĩlo ndevi via Yehova, tu sukila oku yuvula oku ‘setukula ovituwa violuali lulo.’ Eci ci lomboloka okuti tu sukila oku yuvula oku tala, oku tanga kuenda oku yevelela ovina viosi okuti ovisimĩlo vialio vi lipatãla levi via Suku. Oco tu kuate elomboloko lieci ci kuetele esilivilo, tu konomuisi ocindekaise cokulia. Wosi o yongola oku kuata uhayele o litekula lokulia kuna kuwa. Pole, nda o litekula lokulia kua vola, a likolisilo aye ka a kuata esilivilo! Cimuamue haico okuti, alikolisilo osi tu linga oku lilongisa catiamẽla kovisimĩlo via Yehova, ka a kuata esilivilo nda tua ecelela ovimĩlo violuali oku iñila vutima wetu.

16. Kovina vipi tu sukila oku liteyuila?

¹⁶ Anga hẽ ci tava oku liteyuila kovisimĩlo viosi violuali? Sio, handi tu kuata ovisimĩlo vimue violuali momo tu sangiwa voluali luaco. (1 Va Korindo 5:9, 10) Eci tu enda kupange woku kunda, tu yeva omanu va popia ovina ka via sungulukile kuenda ovina vialongiso esanda. Ndaño ka tu kuete ndomo tu liteyuila kovisimĩlo ka via sungulukile, ka tu sukila oku amamako oku vi sokolola loku vi kuama. Ndeci Yesu a linga, tu sukila oku yuvula lonjanga ovisimĩlo Satana a yongola okuti tu vi kuata. Tu pondola oku liteyuila poku yuvula oku likapela ovina viatiamẽla kovisimĩlo violuali.—Tanga Olosapo 4:23.

17. Tu yuvula ndati ovina ka vi kuete esilivilo viatiamẽla kovisimĩlo violuali?

¹⁷ Ndeci, tu pondola oku kuata utate poku nõla akamba vetu. Embimbiliya li tu lungula okuti nda tu linga ukamba lomanu vana ka va fendela Yehova, tu ka setukula ovisimĩlo ndevi viavo. (Olosapo 13:20; 1 Va Korindo 15:12, 32, 33) Tu sukilavo oku kuata utate poku nõla ovitalukilo vietu. Eci tu yuvula ovitalukilo vina vi vetiya elongiso liokuti ovina via tukuluka ño, ungangala, evĩho liukahonga, tu yuvula oku tiamĩsila utima kovisimĩlo vina “vi tamalãla lukũlĩhĩso wa Suku.”—2 Va Korindo 10:5.

18, 19. (a) Momo lie tu sukilila oku kuata utate walua lovisimĩlo violuali vina okuti ka via lelukile oku vi limbuka? (b) Apulilo api tu sukila oku lipula, kuenda momo lie?

 ¹⁸ Tu sukilavo oku limbuka kuenda oku yuvula ovisimĩlo violuali, vina vi sandekiwa lonjila yimue okuti ka via lelukile oku vi limbuka. Ndeci, asapulo amue a sandekiwa lonjila yimue okuti ovisimĩlo viaco vio pulitika. Ale a vetiya ovimãho kuenda ayulo amue a komõhisa oluali. Olofilme kuenda alivulu amue vi vetiya oku kuata ocisimĩlo cokuti “tete ame,” “tete epata” kuenda va ci molehisa ndu okuti ca sunguluka kuenda ciwa. Pole, ovisimĩlo evi vi lipatãla Lembimbiliya. Olio li popia okuti etu kuenda epata lietu tu pondola oku kuata esanju liocili nda tu velisapo ocisola tu kuetele Yehova. (Mateo 22:36-39) Handi vali, asapulo amue a lekisa ovipama viomãla ndaño amoleha ndu okuti a taviwa, pole, lonjila yimue ka yi limbukiwa a vetiya omãla oku tava kovituwa ka via sungulukile.

¹⁹ Eci ka ci lomboloka okuti cĩvi oku linga olomapalo vimue vi sanjuisa. Pole, tu sukila oku lipula ndoco: ‘Ndi limbuka hẽ ovituwa violuali ndaño vi lekisiwa lonjila yimue ka yi limbukiwa? Ndi teyuila hẽ omãla vange kuenda ame muẽle koku tala ovipama vimue vo Televisão kuenda oku tanga alivulu amue? Ndi kuatisa hẽ omãla vange oku kuata ovisimĩlo ndevi via Yehova oco ka va ka yapuisiwe lovisimĩlo violuali kovina va yeva levi va tala?’ Nda tua tẽla oku tepisa ovisimĩlo via Suku levi violuali, tu yuvula oku ‘setukula ovituwa violuali lulo.’

20. Ovina vipi vi eca uvangi yonjila tu kasi oku setukula?

²⁰ Tu ivaluki okuti, kuli lika olonjila vivali vi tu ĩha olonumbi. Yimue ya Yehova, yikuavo ya Satana kuenda oluali luaye. Helie o kasi oku setukula? Etambululo liaco lieli, yina ove o kuama olonumbi vialio. Nda tu tava kovisimĩlo violuali, tu ka ecelela oku pongoluiwa lovisimĩlo viaco kuenje ovisimĩlo vietu lovituwa vi ka kala violuali. Omo liaco, ci kuete esilivilo oku kuata utate woku nõla ovina tu tala, tu tanga, tu yevelela kuenda evi tu sima.

21. Nye tu ka lilongisa vocipama ci kuãimo?

²¹ Vocipama cilo tua lilongisa okuti oco tu kuate ovisimĩlo ndevi via Yehova, tu sukila oku yuvula ovisimĩlo violuali. Tu sukilavo oku sokolola kovisimĩlo via Suku oco tu kuate ovisimĩlo ndevi viaye. Kocipama ci kuãimo tu ka lilongisa ndomo tu ci linga.