1, 2. (a) Tu liyeva ndati eci kuiya apongoloko amue ocipikipiki? (Tala ociluvialuvia kefetikilo liocipama.) (b) Ndomo Osamo 131 yi lekisa, nye ci tu kuatisa oku kuata ombembua yovutima?

MANJI Lloyd la Alexandra noke yoku kala kupange wo ko Betele ci pitãhala 25 kanyamo, va tumiwa kupange wakundi votembo yosi. Kotete va sumuile calua. Manji Lloyd wa popia ndoco: “Nda tendele o Betele kuenda ocikele nda kuata ndocina cimue okuti lalimue eteke ndi ci siapo. Vutima nda sola epongoloko lia lingiwa, pole, vokuenda kuolosãi vimue viakuamamo, nda liyeva ndu okuti sia kapiwileko.” Olonjanja vimue Lloyd o yeva esanju omo liepongoloko liaco, pamue o yeva esumuo.

² Olonjanja vimue, komuenyo wetu ku ka pita apongoloko ka tua lavokaile okuti a pondola oku tu kokela esakalalo kuenda esumuo. (Olosapo 12:25) Nda ca tĩla oku tava kapongoloko  aco, nye tu sukila oku linga oco tu yuvule oku sakalala? (Tanga Osamo 131:1-3.) Tu ka konomuisa ndomo afendeli vamue va Yehova kosimbu kuenda koloneke vilo, va tẽla oku kuata ombembua yovutima ndaño lapongoloko a molẽha ocipikipiki.

3. Ekalo lia Yosefe lia pongoloka ndati ocipikipiki?

³ Sokolola kulandu wa Yosefe. Pokati komãla vosi va Yakoba, Yosefe eye wa soliwile vali calua. Eci ca kokela vahuvaye oku u kuatela esepa lialua. Eci Yosefe a kuata 17 kanyamo, vo landisa ndupika. (Efetikilo 37:2-4, 23-28) Vokuenda kueci ci soka 13 kanyamo, wa talisiwa ohali Kegito, tete ndupika noke wa kapiwa vokayike. Yosefe wa kala ocipãla la isiaye, una eye a solele calua. Ekalo liaye nda liokokela oku pua elavoko kuenda oku kuata onyeño, pole, ka ci lingile. Nye co kuatisa?

4. (a) Nye Yosefe a linga eci a kala vokayike? (b) Yehova wa tambulula ndati olohutililo via Yosefe?

⁴ Osimbu Yosefe a kala oku talisiwa ohali vokayike, citava okuti wa tiamisilile utima konjila ndomo Yehova o kuatisa. (Efetikilo 39:21; Osamo 105:17-19) Pamue, wa kalavo oku sokolola konjoi a lotele eci a kala umalẽhe kuenje wa limbuka okuti Yehova wa kala laye. (Efetikilo 37:5-11) Citava okuti, eye wa enda oku likutilila olonjanja vialua loku lomboluila Yehova cosi ca kala vutima waye. (Osamo 145:18) Kuenje Yehova wa tambulula olohutililo via Yosefe loku wĩha elavoko liokuti Eye wa laikele oku “kala laye” ndaño lovitangi vialua.—Ovilinga 7:9, 10. * (Tanga etosi pombuelo yemẽla.)

5. “Ombembua ya Suku” yi tu kuatisa ndati oku amamako oku vumba Yehova?

⁵ Ndaño tu liyaka lovitangi, tu pondola oku kuata “ombembua ya Suku” yi lava ‘ovitima vietu’ kuenda yi tu kavuluisa. (Tanga Va Filipoi 4:6, 7.) Eci tu kuata esakalalo lesumuo “ombembua ya Suku” yi tu pamisa oco tu amameko oku vumba Yehova okuti ka tu liwekapo. Tu konomuisi ovolandu amue a vamanji koloneke vilo okuti va pitavo lovitangi viaco.

6, 7. Oku tukula ovina tu sukila vohutililo ci tu kuatisa ndati oku kuata vali ombembua? Tukula ulandu umue.

⁶ Eci manji Ryan la Juliette va tambula ocikele coku talavaya ndakundi valikasi vokuenda kuotembo yimue, va sumuile. Manji Ryan wa popia hati: “Tua likutilila ku Yehova. Tua kũlĩhĩle okuti tua kuatele epuluvi limue lilikasi lioku kolela Yehova. Vekongelo tua kala, valua okuti ndopo va fetika oku lilongisa ocili kuenje tua likutilila ku Yehova oco a tu kuatise oku eca ongangu yiwa yekolelo kokuavo.”

⁷ Yehova wa tambulula ndati olohutilo viavo? Ryan hati: “Noke lioku likutilila, ovisimĩlo ka via sungulukile kuenda esakalalo tua kuatele, haico via pita. Ombembua ya Suku ya lava utima wetu lovisimĩlo. Tua limbuka okuti tu ka amamako oku kuata esilivilo ku Yehova, nda tua lekisa ovisimĩlo via sunguluka.”

8-10. (a) Espiritu lia Yehova li tu kuatisa ndati eci tu kuata esakalalo? (b) Yehova o tu kuatisa ndati eci tu tiamisila utima koku linga upange waye?

 ⁸ Espiritu lia Suku li pondola oku tu kuatisa oku tula utima kuenda li tu kuatisavo oku sanga Vembimbiliya ovinimbu vi tu ĩha elomboloko lieci ca velapo komuenyo. (Tanga Yoano 14:26, 27.) Kũlĩhĩsa ulandu wa Philip la Mary, ohueli yimue ya kala ko Betele ci soka 25 kanyamo. Noke yolosãi vikuãla, olonjali viavo viakãi via fa oku kongelamo vangandiavo vakuavo kuenje va sukilile oku tata isia ya Mary wa kuatele uvei u nyõla olondunge.

⁹ Philip wa popia hati: “Nda sima okuti nda kala oku litunda ciwa kocitangi cimue, pole, pa kambele cikuavo. Nda sanga elivulu lia Va Kolosai 1:11 Vutala umue Wondavululi welilongiso. Ocili okuti nda kala oku pandikisa, pole, sia kaile oku ci linga ndomo ci sesamela. Ame nda sukilile oku ‘pandikisa lesanju.’ Ocinimbu eci ca ndi ivaluisa okuti oco ndi kuate esanju ka ca tambele kekalo liange, pole, ci tẽliwa lika lekuatiso liespiritu lia Suku.”

¹⁰ Omo okuti Philip la Mary va kala oku tiamisila utima kupange wa Yehova, eye wa va sumũlũisa kolonepa vialua. Eci va tunda ko Betele, va sanga olondonge vialua Viembimbiliya vamamako kukũlĩhĩso wa Suku, okuti ka va yonguile oku lilongisa lika lumosi vosemana. Mary wa popia hati: “Ovo va kala esanju lietu kuenda onjila ya Yehova yoku tu sapuila okuti cosi co cenda ciwa.”

11, 12. (a) Nye Yosefe a sukilile oku linga oco Yehova o sumũlũise? (b) Yehova wa sumũlũisa ndati Yosefe?

¹¹ Eci ekalo lietu li pongoloka ocipikiki, tu sakalala calua kuenje tu tiamisila lika utima kovitangi vietu. Eci nda oco ca pita la Yosefe. Pole, eye wa nõlapo okuti ka tiamisila utima kocitangi caye. Yosefe wa talavayela calua Potifara, eci a kala vokayike wa lingilavo upange walua kalei kokayike a enda oku tuma.—Efetikilo 39:21-23.

¹² Eteke limue, kalei kokayike wa eca ocikele ku Yosefe oco a tate olomandekua vivali via kala oku vumba kelombe lia Fareo. Yosefe wa lekisa ocisola kokuavo, kuenje alume vaco va lianjele oku vangula laye loku u lomboluila ovina va linga kuenda onjoi va kuatele kuteke wa pita. (Efetikilo 40:5-8) Yosefe ka kũlĩhĩle okuti ombangulo  yaco ya ponduile oku u nenela eyovo. Noke lianyamo avali, wopiwa vokayike kuenje wa linga usongui wofeka yosi yo Egito. Fareo eye lika wa velelepo Yosefe kunene!—Efetikilo 41:1, 14-16, 39-41.

13. Ocituwa cipi tu sukila oku lekisa oco Yehova a tu sumũlũise ndaño pamue ekalo lietu li pongoloka?

¹³ Ndeci Yosefe, pamue ekalo lietu li pongoloka okuti ka tu tẽla oku li yula. Pole, nda tua lekisa epandi loku linga cosi citava, Yehova o tu sumũlũisa. (Osamo 37:5) Ndaño okuti tu kuata atatahãi ale asakalalo, “ka tu konyõha” ale oku kala ndu okuti ka tu kuete ekuatiso. (2 Va Korindo 4:8 etosi) Yehova o kala letu, capiãla enene nda tua tiamisila utima koku kunda.

14-16. Filipu Ukundi, wamamako ndati oku tiamisila utima koku kunda ndaño ekalo liaye lia pongoloka?

¹⁴ Filipu ukundi wa kala ongangu yiwa koku tiamisila utima kupange woku kunda, ndaño okuti ekalo liaye lia pongoloka. Handi vali, wa tẽlisa ocikele cokaliye ko Yerusalãi. (Ovilinga 6:1-6) Noke ovina viosi via pongoloka. Kueya elambalalo lialua Kakristão kuenda vokuenda kuotembo yaco Stefano wa pondiwa. Omo lielambalalo liaco, Akristão va tunda vo Yerusalãi. Pole, Filipu wa yonguile oku amamako lupange wa Yehova kuenje wa enda volupale luo Samaria kuna omanu va sukilile oku yeva olondaka viwa.—Mateo 10:5; Ovilinga 8:1, 5.

¹⁵ Filipu wa yonguile oku enda kuosi espiritu lia Suku liu songuila. Kuenje Yehova wo tuma kovitumãlo vina okuti omanu handi ka va kundiwile olondaka viwa. Va Yudea valua va enda oku sepula va Samaria loku va tata lãvi. Filipu ka lekisile olonepele viaco, pole, wa lekisa ombili yoku va kundila olondaka viwa. Kuenje va Samaria ‘vosi va yevelela’!—Ovilinga 8:6-8.

¹⁶ Noke espiritu lia Suku lia songuila Filipu oku ka kundila kalupale o ko Asidode kuenda ko Kaisarea, kuna kua kala Vakualofeka valua. (Ovilinga 8:39, 40) Osimbu a kalako, ekalo liaye lia pongoloka vali. Eye wa sanga onjo yoku kala kuenda wa kuata omãla. Ndaño ekalo lia Filipu lia pongoloka, eye wamamako oku kunda  kuenje Yehova wo sumũlũisa kumue lepata liaye.—Ovilinga 21:8, 9.

17, 18. Eci ekalo lietu li pongoloka, oku tiamisila utima kupange woku kunda ci tu kuatisa ndati?

¹⁷ Akundi valua votembo yosi va popia okuti oku tiamisila utima kupange woku kunda ci va kuatisa oku kuata esanju kuenda oku tula utima eci ekalo liavo li pongoloka. Ndeci, ohueli yimue yo ko Afrika do Sul yi tukuiwa hati Osborne la Polite eci va tunda ko Betele va simĩle okuti ci ka leluka oku sanga upange wotembo yitito kuenda onjo yoku kala. Pole, manji Osborne wa popia hati: “Upange ka wa molehẽle vepuluvi tua simĩle.” Manji Polite hati, “Tua pita olosãi vitatu okuti upange ka tua sangele kuenda ka tua kuatele olombongo. Eci ca kala ocitangi cinene.”

¹⁸ Nye ca kuatisa manji Osborne la Polite oku liyaka locitangi caco? Manji Osborne wa popia hati: “Oku kundila kumue lekongelo ca tu kuatisa calua oku amamako oku tiamisila utima kovina via sunguluka kuenda oku tula utima.” Ovo va yuvula oku kala konjo loku sokololola kasakalalo avo, pole, va nõlapo oku pesila otembo yavo koku kunda. Poku ci linga ca va nenela esanju lialua! Kuenje manji Osborne wa popia vali hati: “Tua linga cosi citava oco tu sange upange kuenje tua u sanga.”

19-21. (a) Nye ci tu kuatisa oku amamako oku kuata ombembua yo vutima? (b) Tu pondola oku kuatisiwa ndati eci tu tava kapongoloko ana ka tua lavokaile?

¹⁹ Ndomo tua ci mola, nda tua pesila otembo yetu kupange wa Yehova kuenda oku u kolela lutima wosi, tu kuata ombembua yovutima ndaño lovitangi. (Tanga Mika 7:7.) Vokuenda kuotembo tu limbuka okuti onjila ndomo tu tava kepongoloko limue ci pamisa ukamba wetu la Yehova. Manji Polite wa lombolola okuti, eci tua tambula ocikele cikuavo coku siapo o Betele co longisa oku limbuka esilivilo lioku kolela ku Yehova, ndaño lovitangi vialua  komuenyo. Eye hati: “Ukamba wange la Yehova wa pamisiwa calua.”

²⁰ Manji Mary wa tukuiwa kefetikilo, ndaño okuti ukundi wotembo yosi, handi o kasi loku tata isiaye wa kuka. Eye hati: “Nda lilongisa okuti eci ñuata asakalalo ndi sukila oku sokolola, oku likutilila kuenda oku tula utima. Oku eca ovina viosi peka lia Yehova oco ocina ca velapo nda lilongisa ndi sukila oku linga kuenda ndi ka ci linga olonjanja viosi.”

²¹ Manji Lloyd la Alexandra va limbuka okuti apongoloko a seteka ekolelo liavo lonjila ka va lavokaile. Pole, ovo va limbuka ndomo oloseteko viaco via siata oku va kuatisa. Cilo ovo va limbuka okuti ekolelo liavo lia pama li va ĩha elembeleko eci va kuata ovitangi kuenda va limbukavo okuti ekalo liavo li kasi ciwa.

22. Nda tua linga ovina ndomo ci likuata lekalo lietu, ekolelo lipi tu kuata?

²² Voluali lulo omuenyo wetu u pondola oku pongoloka vocipikipiki. Pamue tu tambula ocikele cikuavo kupange wa Yehova, oku kuata ocitangi cuhayele, ale coku tata epata lietu lonjila yimue yokaliye. Ndaño lovitangi, kolela okuti Yehova o ka ku tata kuenda oku kuatisa votembo ya sesamẽla. (Va Heveru 4:16; 1 Petulu 5:6, 7) Omo liaco, linga cosi ci tava ci likuata lekalo liove. Likutilila ku Isiove Yehova kuenda lilongisa oku u kolela lutima wosi. Nda wa ci linga, o ka kuata ombembua yovutima yina yi tunda ku Yehova, ndaño ekalo liove li pongoloka.