ANYAMO osi, ci pitahãla epandu yolohuluwa viomanu, va siata oku enda vusenge umue woviti wosedru u tukuiwa hati Shima, kocifuka co Japãu. Ovo va siata oku enda Ketambo Linene ko Ise, kuna vakuetavo lio Xintoismu va enda oku fendela Amaterasu Omikami osuku yavo yekumbi, vokuenda kueci ci soka olohulukãi vivali vianyamo. Afendeli vaco, tete va liyelisa poku lisukula povaka kuenda komẽla. Eci va pitĩla katambo aco, va linga ovihilahila vioku ñuala ocingonja osuku yaco, va pandula, loku likutilila kokuaye. * Omo okuti etavo lio Xintoísmu li ecelela oloñame viavo oku tiamẽla katavo akuavo ndeci, lio Budismu kuenda vana va litukula vati Akristão, omanu vakuavo va sima okuti, ca sunguluka oku panga onepa kovihilahila vietavo lio xintoísmu via siata oku lingiwila katambo aco.

Atavo alua a sangiwa voluali, a kuete atambo * kuenje omanu valua va siata oku ka nyula atambo aco. Omanu va kasi kolofeka vina va litukula vati Akristão, ku sangiwa olonembele vialua kuenda atambo oku sambiliya Yesu, la Maria kuenda olosandu. Vikuavo vi sangiwa kovitumãlo vina kua pita “ovikomo” via tukuiwa Vembimbiliya, ale kuna kua selekiwa ovikuata viosimbu viatavo. Omanu valua va siata oku enda katambo aco, momo va tava okuti olohutililo viavo vi pondola oku yeviwa nda va vi lingila kocitumãlo cimue ci kola. Komanu vakuavo oku linga ungende woku enda ketambo limue, oco ocimãho ca velapo coku lekisa okuti va kapako efendelo liavo.

Anga hẽ olohutililo lapingilo etu, vi yeviwa kuenda vi tambuluiwa lika nda via lingiwila kocitumãlo cimue ci kola? Suku o sanjukila hẽ efendelo liomanu vana va linga ungende woku enda katambo? Citava hẽ okuti Akristão va fendela katambo? Atambululo apulilo a lingiwa ndeti, ka a tu kuatisa lika oku limbuka ndomo tu pondola oku tenda efendelo lia siata oku lingiwila katambo, pole vi tu kuatisavo oku kuata elomboloko liefendelo li sanjuisa Suku.

Ombangulo Yesu a kuata lukãi u Samaria, ya situlula ndomo Suku a tenda efendelo lia siata oku lingiwila kovitumãlo vi kola ale vatambo. Yesu eci a linga ungende woku enda ko Samaria, wa talama oco a puyuke ocipepi limbo lio Sukare. Wa fetika oku sapela lukãi umue weyile oku tapa ovava pocisimo. Osimbu va kala oku sapela, ukãi wa tukula etepiso lia kala pokati kefendelo lia va Yudea leli lia va Samaria. Kuenje eye wa popia hati: “Vakukululu  yetu va enda oku fendela komunda eyi; pole, ene vu popia okuti omanu te va fendela lika vo Yerusalãi.”—Yoano 4:5-9, 20.

Omunda ukãi a tukula, Omunda Gerisimi yi sangiwa ocinala ci soka 50 kolokilometulu konano yo Yerusalãi. Komunda yaco kua kala onembele yimue va Samaria va enda oku lingila ovipito, oku kongelamo o Paskoa. Yesu ka tiamisilile ombangulo yavo ketepiso lia kala pokati kavo. Pole, wa sapuila ukãi hati: “Ñolele, kuiya owola okuti ka vu fendela Isia komunda eyi ndaño vo Yerusalãi.” (Yoano 4:21) Ocili okuti, ukãi wa komõha letambululo lia Yesu! Momo lie oku fendela Suku vonembele yo Yerusalãi kua laikele oku imuha?

Yesu wamisako hati: “Owola iya kuenje yeya ale, eci afendeli vocili va fendela Isia lespiritu kuenda ocili, momo Isia wo sandiliya omanu va soka ndava oco vo fendele.” (Yoano 4:23) Vokuenda kuanyamo alua va Yudea va tendele onembele yo Yerusalãi ndocitumãlo ca velapo cefendelo liavo. Olonjanja vitatu vunyamo, va enda oku linga ovongende oco va ka ece ovilumba ku Suku yavo Yehova. (Etundilo 23:14-17) Pole, Yesu wa popele hati ovina viaco vi ka pongoloka, momo “afendeli vocili” va laikele oku fendela “lespiritu kuenda ocili.”

Onembele ya va Yudea ya kala ocitumãlo cimue ca kũlĩhĩwile calua lomanu. Pole, espiritu, locili, ka vi muiwa, kuenda ka vi sangiwa kocitumãlo cimue. Omo liaco, Yesu wa kala oku lombolola okuti efendelo Liakristão vocili, ka li kuete ono kocitumãlo cimue ci muiwa, Komunda Gerisimi, konembele yo ko Yerusalãi ale kocitumãlo cikuavo ci kola.

Yesu eci a sapela lukãi u samaria wa tukulavo okuti “Owola” yepongoloko yoku fendela Suku “iya.” Otembo yipi ya laikele oku iya? Owola yaco yeya eci Yesu a fa ndocilumba cocisembi okuti wa malako onjila yoku fendela ya va Yudea ya kunamẽlele kocihandeleko Suku a ecele ku Mose. (Va Roma 10:4) Noke Yesu wa popiavo hati: ‘Owola yeya ale.’ Momo lie? Omo okuti wa kala ale Mesiya, wongolola olondonge vina via laikele oku pokola kocihandeleko cokuti: “Suku Espiritu kuenje ava vo fendela, te vo fendela lespiritu kuenda ocili.” (Yoano 4:24) Nye ci lomboloka oku fendela lespiritu kuenda ocili?

Yesu eci a tukula ondaka oku fendela lespiritu, wa kala oku popia catiamẽla koku songuiwa lespiritu sandu lia Suku, lina lia siata oku tu kuatisa oku kuata elomboloko Liovisonehua. (1 Va Korindo 2:9-12) Kuenje, ocili Yesu a tukula, ukũlĩhĩso wa  suapo walongiso Embimbiliya. Omo liaco, nda tu yongola okuti efendelo lietu li taviwa la Suku, ka tu sukila lika oku enda kovitumãlo vi tendiwa okuti vi kola, pole te li tiamisiwila kalongiso Embimbiliya, loku songuiwa lespiritu sandu.

Akristão va tenda ndati oku enda oku ka fendela katambo? Ndomo ca lekisiwa kocihandeleko ca Yesu cokuti afendeli vocili va fendela Suku lespiritu kuenda ocili, ceca uvangi wokuti efendelo lia siata oku lingiwa katambo ale kovitumãlo vi tendiwa ndu okuti vi kola, ka li kuete esilivilo ku Isietu wo kilu. Handi vali, Embimbiliya li tu sapuila ndomo Suku a tenda efendelo lioviteka. Olio li popia hati: “Tili efendelo lioviteka,” kuenda “lilavi koviteka.” (1 Va Korindo 10:14; 1 Yoano 5:21) Omo liaco, ka citava okuti Ukristão wocili enda oku ka fendela kovitumãlo vi tendiwa okuti vi kola, ale kuna ku vetiya omanu oku fendela oviteka. Omo okuti efendelo li lingiwa vatambo li tiamisiwila koviteka, Akristão vocili va yuvula oku endako oku ka fendela.

Pole, ka ci lomboloka okuti Embimbiliya li pisa oku kuata ocitumãlo cimue omunu a sole coku lingila olohutililo, oku lilongisa, ale oku sokolola. Ciwa oku kuata ocitumãlo cimue ca sunguluka okuti ka pali onjuela, kuenda cecelela oku lilongisa ovina vi pamisa ukamba wetu la Yehova. Embimbiliya ka li pisavo oku tunga eyambo okuti kilu liaco ku sonehiwa onduko yomunu wa fa, eteke a citiwa, kuenda eteke a fa. Momo, ci lingiwila lika oku ivaluka omunu waco. Pole, oku tenda ocitumãlo caco ndocina cimue ci kola, ale oku fendela oviñumañuma, lovikuata viosimbu vi tendiwa okuti vi kola, ka ci likuata lolondaka via Yesu.

Ku sukila oku enda katambo, lelavoko liokuti oco lika Suku a yevelela olohutililo viove. Suku ka ku sanjukila pamue oku ku ĩha asumũlũho alikasi, omo lioku enda oku ka fendela katambo. Embimbiliya li popia hati Yehova Suku, “Ñala yo kilu lo posi . . . ka kala volonembele via tungiwa lovaka.” Pole, ka ci lomboloka okuti Suku o kasi ocipãla letu. Nda tua likutilila kokuaye kolonepa viosi tu sangiwa, eye o tu yeva, momo “ka kasi ocipãla letu.”—Ovilinga 17:24-27.