DOREEN wa sumuile calua eci ulume waye Wesley okuti o kuete lika 54 kanyamo wa kuatiwa luvei wo kancer kowoño. * Olondotolo vio sapuilile okuti ulume waye wa laikele lika oku kala lomuenyo vokuenda kuolosãi vimue. Doreen ivaluka ndoco: “Sia tavele kovina nda kala oku yeva. Nda sumuile calua. Ca kala ndu okuti ovina viaco ka via kaile oku pita lame. Sia laivokaile okuti ndi lipita locitangi caco.”

Omanu valua va siata oku kuata ovisimĩlo ndevi via Doreen. Vosi yetu tu pondola oku kuatiwa luvei umue u tu tuala kolofa. Omanu valua va sukila epandiyo omo lioku tava oku tata umue ngandiavo o panda kolofa. Pole, ka ca lelukile oku ci linga. Nye epata li pondola oku linga oco li lembeleke kuenda oku tata ngandiavo o kasi oku vela? Vana va kasi oku tata omunu waco va pondola ndati oku liyaka lovisimĩlo ka via sungulukile? Osimbu uvei womunu waco u livokiya, ovitangi vipi vi pondola oku iya? Catete tu kũlĩhĩsi esunga lieci oku tata omunu umue o vela ka ca lelukile koloneke vilo.

Catiamẽla koku tata uhayele, uloño wa pongoloka calua. Pa pita ale ocita canyamo okuti toke muẽle kolofeka vina uloño wamako, omanu ka va kaile komuenyo vokuenda kuotembo yalua. Eci omunu umue a kuata uvei umue ale o pita locilunga cimue, ka kala otembo yalua lomuenyo. Ka ca lelukile oku tatiwa volosipitali kuenda omanu valua va enda oku tatiwa kolonjo la vakuepata liavo toke eci a fa.

Koloneke vilo, omo okuti ovoloño atiamẽla kovihemba a kasi oku amamako, olondotolo vi tẽla oku tata ciwa olombei kuenje onjila yaco ya siata oku vokiya otembo omunu a pondola oku kala komuenyo. Ovovei ana okuti kosimbu a enda oku ponda omanu lonjanga, cilo a pondola oku tatiwa loku ecelela okuti omunu waco o vela o kala komuenyo vokuenda kuotembo yalua. Pole, olonjanja vimue omunu waco ka kuata uhayele kuenda ka tẽla oku li tata eye muẽle. Ka ca lelukile oku tata omunu waco.

Omo liaco, omanu valua va kuete uvei u koka olofa va pita oloneke viavo via sulako kosipitali okuti kolonjo viavo hakoko. Omanu  valua koloneke vilo, ka va kũlĩhĩle ovina vi pita lomunu umue o panda kolofa kuenda ka va luile va siata oku mola omunu umue o kasi oku fa. Eci epata limue li sukila oku tata umue ngandiavo o kasi oku vela, ka ci leluka kokuavo. Nye ci pondola oku va kuatisa?

Ulandu wa Doreen u lekisa okuti, omanu valua va yeva esumuo eci omunu umue va sole o kuatiwa luvei umue u koka olofa. Ndaño lesakalalo, usumba kuenda esumuo, nye ci pondola oku ku kuatisa oku li pongiyila ovitangi vi keya kovaso yoloneke? Ufendeli umue wa Suku ukuekolelo wa popia ndoco: “Tu longise oku tenda ciwa oloneke vietu, okuti tu liupilako ovitima violondunge.” (Osamo 90:12) Likutilila ku Yehova Suku oco o pinge olondunge vi ku kuatisa oku tata ngandiove o panda kolofa koloneke via sulako viomuenyo waye.

Eci ci sukila esokiyo limue liwa. Nda ngandiove o kasi oku vela o tẽla handi oku sapela kuenda o yongola oku vangula ovina viatiamẽla kondaka yaco, ca sunguluka oku pula kokuaye nda omunu upi eye a yongola okuti u kuatisa oku nõla onjila yimue eci ka kuata vali epondolo lioku ci linga. Sapela laye oco o kũlĩhe nda eye o yongola oku kala vosipitali kuenda ovihemba eye a yongola oku tatiwa lavio. Oku kũlĩhĩsa ovina viaco, ci tepulula ovitangi kuenda ovisimĩlo vioku livetela evelo pokati komanu va sangiwa vepata poku nõla onjila yaco. Oku sapela osimbu handi ka u kasi oku liyaka locitangi caco ci ecelela okuti epata li litumbika koku tata omunu o vela. Embimbimbiliya li popia hati: “Nda ka pali alungulo ovina vi sokiyiwa vi nyõleha.”—Olosapo 15:22.

Ocikele ca velapo comunu o kasi oku tata omunu umue o vela, oku eca elembeleko. Ci kuete esilivilo oku ivaluisa omunu waco okuti o soliwe letu kuenda ka kasi lika liaye. Tu ci linga ndati? U tangela cimue ale u imbilako ovisungo. Pole, tanga ovolandu a sunguluka kuenda nõla ovisikilo vi pondola oku u sanjuisa. Ocina cikuavo ci pondola oku kuatisa, oku kuata peka liomunu waco kuenda oku vangula lonjila yimue yi lekisa ocisola kokuaye.

Handi vali, olonjanja viosi sapuilako omunu o kasi oku vela helie weya oku u nyula. Ulandu umue wa lekisa ndoco: “Tu tava okuti ocina ca sulako okuti oco omunu a pumba, ovatũi. Citava okuti ndaño [omunu o vela] o kasi ndu okuti wa pekela pole o kasi oku yevelela. Omo liaco, ku ka popie ondaka yimue okuti nda kua yi popele vepuluvi lina eye ka pekelele.”

Nda citava likutilila kumue lomunu waco. Embimbiliya li popia okuti vepuluvi limue upostolo Paulu  kumue lakamba vaye, va kala oku lambalaliwa kuenda omuenyo wavo wa kala kohele. Ekuatiso lipi ovo va tambula? Paulu wa pinga kakamba vaye hati: “Lenevo vu pondola oku tu kuatisa lolohutililo viene.” (2 Va Korindo 1:8-11) Oku likutilila lutima wosi poku liyaka locitangi cimue ale loku vela, ci pondola oku kuatisa.

Ocili okuti eci tu sokolola oku fisa omunu umue ci sumuisa. Momo ka tua lulikiwile locimãho coku fa. Olofa ka vi pangi onepa kekalo lietu liomuenyo. (Va Roma 5:12) Eli olio esunga lieci Embimbiliya li tukuila olofa okuti, “unyali.” (1 Va Korindo 15:26) Omo liaco, ca sunguluka oku sumua eci tu sokolola olofa viomunu umue tu sole.

Oku sokolola tete kovina vi pondola oku pita, ci kuatisa epata oku kuata ovisimĩlo via sunguluka kuenda oku lembeleka omunu o kasi oku vela. Ovina vimue vi pondola oku pita, via sonehiwa vokakasia losapi hati: “ Olosemana Via Sulako Viomueyo.” Ocili okuti, omanu havosiko va vela okuti va pita lapongoloko aco. Pole, omanu valua okuti va vela va pondola oku pita la amue pokati kapongoloko aco.

Noke yoku fisa omunu umue tu sole calua, ciwa oku sandiliya ekamba limue li eca ekuatiso. Vepuluvi liaco liesumuo, epata kuenda vana va tata va sukila oku kũlĩha okuti omunu wa fa ka kasi oku tala ohali. Ululiki wetu ukuacisola o tu sapuila okuti, “ava va fa lacimue va kũlĩha.”—Ukundi 9:5.

Cikuete esilivilo oku sandiliya ekuatiso lia Suku okuti ka tu ci lingi lika kotembo yina ngandietu a kasi loku vela pole, tu ci lingavo noke liolofa viomunu waco. Suku o pondola oku ku lembeleka lekuatiso liolondaka kuenda lovilinga viomanu vakuavo. Doreen wa popia hati: “Nda limbuka esilivilo lioku tava ekuatiso lia vakuetu. Tu kuete esanju lialua poku mola ndomo omanu valua va tu kuatisa. Lalimue eteke ndi ka ivalako ovina viaco. Ame kumue lulume wange tua kũlĩhĩle okuti Yehova eye wa kala oku popia hati: ‘Ndi kasi kumue love oco ndu ku kuatise.”’

Ocili okuti, Yehova eye omunu wa velapo o pondola oku tu Tata. Omo okuti, eye Ululiki wetu, wa kũlĩha evalo lietu kuenda ohali. Kolela okuti eye o pondola oku ku kuatisa. Yehova wa likuminya okuti, ndopo o ka malãko olofa kuenda o ka pindula omanu valua va fa okuti va kasi vovisimĩlo viaye. (Yoano 5:28, 29; Esituluilo 21:3, 4) Omo liaco, ndeci upostolo Paulu tu pondolavo oku popia hati: “A kufa, oku yula kuove ku kasi pi? A kufa evalo liove li kasi pi?”—1 Va Korindo 15:55.