Nda citiwa kunyamo wo 1927 volupale lumue lutito luo Chicago ko Ilinois ko Estadus Unidus. Olonjali viange via kuata omãla vatãlo okuti Jetha, Don, Ame, Karl kuenda Joy. Vosi yetu tua nõlelepo oku vumba Yehova lutima wosi. Manjange Jetha wa pindisiwa kocisoko cavali cosikola yo Gileada kunyamo wo 1943. Vamanjange Don, Karl kuenda Joy va taviwa oku ka talavaya ko Betele yo ko Brooklyn ko Nova York kanyamo wo 1944, 1947 kuenda wo 1951. Ongangu yavo yiwa kuenda yolonjali viange ya ndi vetiya calua.

Eci tua kala omãla olonjali vietu via solaile calua oku tanga Embimbiliya kuenda via tu vetiyavo oku sola oku ci linga. Isiange wa liwekapo oku kuatela onjongole katavo, noke lioku talavaya kusualali ko Europa vokuenda Kuyaki Watete wa Lipita Voluali. Eteke limue eci Isiange a tiuka kuyaki, inange wa kuata esanju lialua omo okuti eye wa tiuka lomuenyo konjo kuenje wo sapuila ndoco: “A sekulu tuende konembele ndomo tua ci lingaile kosimbu.” Isiange wa tambulula ndoco: “Ndi ka ku sindikila, pole, ame si ka iñila.” Inange wo pula hati: Momo lie? Isiange hati: “Vokuenda kuyaki asongui vatavo vana va kala vetavo limuamue, pole, va tiamẽlele kovitundo via litepa, va endaile oku sumũlũisa asualali kuenda ovota avo! Anga hẽ eci ci lekisa okuti Suku wa kuatasaile ovitundo viaco vivali?”

Eteke limue eci inange a endele konembele, Olombangi vivali via Yehova via totola konjo yetu. Ovo va eca ku isiange alivulu avali losapi hati, A Luz. Alivulu aco a lombolola ulandu welivulu Liesituluilo. Isiange wa tava oku siala lalivulu aco. Kuenje eci inange a mola alivulu aco wa fetika oku a tanga. Omo liaco, eteke limue eye wa mola esapulo limue vocicapa cimue casapulo, ca kala oku laleka omanu vana va kuatele onjongole oco va kuate elilongiso limue Liembimbiliya lekuatiso lialivulu losapi hati, A Luz. Inange wa tava kelaleko liaco kuenje wa endako. Eci a pitĩlako ukãi umue wa kuka wa yikula epito. Inange wo lekisa limue pokati kalivulu loku u pulisa ndoco: “Vu kasi oku eca alilongiso alivulu a-a kulo?” Ukãi waco wo tambulula hati, “oco ambuale, iñila.” Vosemana ya kuamamo ina yetu wa fetika oku tuambata kolohongele viaco, kuenje oku upisa opo ka tua la laña.

Eteke limue kohongele, manji wa kala oku endisa onepa yimue wa ndi ilika oco ndi tange Osamo 144:15, yi popia okuti ‘va sumũlũha omanu vana okuti, Suku yavo Yehova.’ Ocisonehua eci ca ndi komõhisa calua, oku kongelamo ukanda 1 Timoteo 1:11, u popia okuti ‘Yehova  o Suku yimue ukuesanju’ kuenda ukanda ku Va Efeso 5:1 u tu vetiya oku ‘kala olosetukuli via Suku.’ Poku sokolola kovisonehua evi, nda limbuka okuti nda nda kuata lika esanju, nda nda lingilile cimue Ululiki loku eca olopandu kokuaye, omo liesumũlũho lioku ndi situluila ocili cimue ci kuete esilivilo komuenyo wange.

Ekongelo lia kala ocipepi lonjo yetu lia kuatele ocinãla ci soka 32 kolokilometulu. Ndaño ndoco ka tua la laña kolohongele. Kuenje ukũlĩhĩso wange watiamẽla Kembimbiliya wa kala oku livokiya. Toke muẽle ndi ivaluka okuti, manjange Jetha eteke limue vo wilika oco a ece etambululo limue kohongele. Poku u yevelela nda sokolola ndoco: ‘Etambululo eli ame ndi li tẽlavo, puãi ame ndi pondolavo oku votola eka oco ngece etambululo limue.’ Oku upisa opo nda enda oku lipongiya oco ngece atambululo kolohongele. Ocina cimue ci kuete esilivilo ceci okuti, ame kumue la vamanjange tua fetika oku kula konepa yespiritu. Kuenje nda papatisiwa kunyamo wo 1941.

Ame ndi ivaluka ohongele yimue yofeka kunyamo wo 1942, ko Cleveland kolupale luo Ohio. Ci pitahãla 50 kovitumãlo vio ko Estadus Unidus kua kala vamanji va kalavo oku yevelela ohongele yaco pocakati co telefone. Epata lietu lia kala vo kontentore yimue vamanji va pongiyile ocipepi locitumãlo cohongele yofeka. Eci Uyaki Wavali Voluali wa kala oku livokiya, elambalalo kolombangi via Yehova lia li vokiyavo calua. Ndi ivaluka okuti vamanji vana va kuatele akãlu, luteke va enda oku tuisa ocinyi cakãlu avo, oco ci mihĩle ocitumãlo tua kala. Vosi va nõlelepo okuti vekãlu lekãlu mu kala ondavululi yimue yi lavulula vokuenda kuteke. Nda okuti vokuenda kuteke kua molẽhele ocitangi cimue, vamanji va ponduile oku tuisa ocinyi cakãlu avo loku sika anguena oco ci tilise omanu vana va linga ombuanja. Kuenje vamanji vakuavo va ponduile oku kuatisa. Omo liaco, nda sokolola ndoco: ‘Afendeli va Yehova va lipongiyila ovina viosi!’ Kuenje lekavuluko nda pekela ciwa kuenda ka tua kuatele ovitangi.

Noke lianyamo amue eci nda sokolola kohongele yaco yofeka, nda limbuka okuti inange ka kuatele vali asakalalo ale usumba. Eye wa nõlelepo oku kolela ku Yehova kuenda kocisoko caye. Lalimue eteke ndi ka ivalako ongangu yaye yiwa.

Osimbu ohongele yaco yofeka ka ya lingiwile, inange wa lisonehisa ndukundi wotembo yosi. Omo liaco, vokuenda kuohongele yofeka eye wa yevelela lutate kolohundo via lombolola eci catiamẽla kupange wakundi votembo yosi. Eci tua kala oku tiukila konjo eye wa popia ndoco: “Nda yonguile oku amamako oku kala ukundi wotembo yosi, pole, si pondola oku ci linga omo liocikele ñuete coku tata onjo.” Noke eye wa tu pula nda tua ponduile oku u kuatisa. Kuenje tuo sapuila okuti, tua laikele oku u kuatisa, omo liaco, wa eca komunu lomunu pokati ketu ocikele coku yelisa ohondo yimosi ale vivali osimbu ka tua lile ongau. Noke eci tua enda oku tiuka kosikola, ina yetu wa enda oku kũlĩhĩsa nda tua yelisile onjo kuenje oco a enda noke kupange woku kunda. Ina yetu wa kuata ovina vialua vioku linga, pole, ka la ivalako oku tu tata. Noke lioku tunda kosikola, kelivala lionanya olonjanja viosi eye wa enda oku kala letu. Olonjanja vimue eci tua enda oku tunda kosikola, eye wa enda oku tu ambata kupange woku kunda kuenje eci ca tu kuatisa oku kuata elomboloko liupange wakundi votembo yosi.

Nda fetika upange wakundi votembo yosi eci nda kuata 16 kanyamo. Ndaño okuti kotembo yaco isiange ka kaile ombangi ya Yehova, eye wa kapeleko upange wange  woku kunda. Vuteke umue eci tua kala oku suñinya nda sapuila isiange hati, etaili sia sangele omunu laumue wa lekisa onjongole yoku lilongisa Embimbiliya. Noke liakukutu amue ndo pulisa ndoco: “A tate ku yongola hẽ oku lilongisa lame Embimbiliya?” Noke lioku sokolola kepulilo liaco, isiange wa ndi tambulula ndoco: “Si kuete esunga lioku likala epingilo liove.” Omo liaco, isiange eye wa kala ondonge yange yatete Yembimbiliya. Ca kala esumũlũho limue linene kokuange!

Kuenje tua fetika oku lilongisa Embimbiliya velivulu losapi hati, “A Verdade Vos Tornará Livres.” Osimbu elilongiso lietu lia kala oku amamako, nda limbuka okuti isiange wa kala oku ñuatisa oku mioñolola ocituwa cange coku lilongisa Embimbiliya kuenda coku kala ulongisi umue uwa. Ndeci, vuteke umue eci tua kala oku lilongisa, eye wa ndi sapuila ndoco: “Olondaka evi ñasi oku vi tanga velivulu. Pole, ndi kolela ndati nda okuti ovio viocili?” Omo okuti sia kũlĩhĩle ndomo ndu u tambulula, ndo sapuila ndoco: “A tate si pondola oku ku tambulula cilo pole, kelilongiso lietu li ka kuamamo ndi ka ku ĩha etambululo.” Kuenje eci oco muẽle nda linga. Nda sanga ovinimbu vimue Viembimbliya vi lombolola etatahãi eye a kuatele. Oku upisa opo, osimbu sia fetikile oku endisa elilongiso liaye, nda enda oku lipongiya ciwa, loku linga akonomuiso. Ocituwa caco ca ndi kuatisa ame kuenda isiange oku kula konepa yespiritu. Ci sanjuisa ceci okuti isiange wa kapeleko ovina a kala oku lilongisa kuenje wa papatisiwa kunyamo wo 1952.

Nda tunda konjo yolonjali viange eci nda kuata 17 kanyamo. Manjange Jetha a wa iñila kupange wumisionalia kuenda Don wa iñila kupange wo Betele. Vosi yavo va solele ovikele viavo, kuenje eci ca ndi vetiya calua. Omo liaco, nda tumisa ocicapa coku iñila kupange wo Betele kuenda coku pindisiwa kosikola yo Gileada loku talamẽla etambululo ku Yehova. Nye ceyililako noke? Kunyamo wo 1946 nda taviwa oku ka talavaya ko Betele.

Vokuenda kuanyamo, nda tambula ovikele vialua via litepa ko Betele, omo liaco, nda lilongisa ovina vialua viokaliye. Ocina cimue ca siata oku ndi sanjuisa ceci okuti 75 kanyamo nda talavaya ko Betele, nda lilongisa ndomo ndi kuatisa kupange woku panga alivulu kuenda woku tata olombongo. Nda lilongisavo ndomo ku lingiwa omĩlu yoku tambula loku tumisa ovina kolofeka vikuavo. Pole, ca velapo vali ceci okuti, ndi sole epindiso liespiritu nda siata oku tambula oloneke viosi ko Betele, pocakati cefendelo liomẽle kuenda colohundo via kunamẽla Kembimbiliya.

Nda lilongisavo calua lamanjange Karl, eye wa pitĩla ko Betele kunyamo wo 1947. Karl wa endaile oku lilongisa loku kalavo ulongisi umue uwa Wembimbiliya. Eteke limue nda pinga kokuaye oco a ndi kuatise kohundo yimue nda tambuile. Kuenje ndo sapuila okuti nda linga ale akonomuiso alua pole, sia kũlĩhĩle ndomo ndi a kongela vohundo yange. Noke eye wa ndi pula ndoco: “A  Joel yipi osapi yohundo yove?” Lonjanga yalua nda kuata elomboloko lieci Karl a lingila epulilo liaco. Nda kuata elomboloko liokuti, nda sukilile lika oku kongela vohundo yange akonomuiso ana a kuete elitokeko losapi yange. Lalimue eteke nda ivaleleko ulandu owu.

Oco tu kuate esanju kupange wo Betele, tu sukila oku lekisa ombili kupange woku kunda, kuenje tu pondola oku kuata ovolandu alua a tu pamisa. Ndi ivaluka ciwa ulandu umue wa lipita vuteke umue kolupale luo Bronx, ko Nova York. Ame kumue lamanji umue, tua totola konjo yukãi umue wa tavele ale oku tambula Utala Wondavululi kuenda Omasuli! Etu tua sapuila ndoco kukãi waco: “Vuteke ulo tu kasi oku kuatisa omanu oku lilongisa ovina Viembimbiliya vi pondola oku va pamisa.” Eye wa tu tambulula ndoco: “Nda ombangulo Yembimbiliya, iñili.” Tua tanga loku sapela kovisonehua vialua viatiamẽla kusoma wa Suku kuenda koluali luokaliye lu laika oku iya. Ombangulo yaco ya komohĩsa calua ukãi waco. Kuenje eye wa laleka akamba vaye oco va kalevo kelilongiso lia laikele oku lingiwa vosemana ya kuamamo. Noke ukãi waco kumue lulume waye veya oku linga Olombangi Via Yehova.

Ame nda nõlapo oku kuela kuenje noke liekũi kanyamo, nda sanga ukãi wange. Nye ca ñuatisa oku sanga ukãi umue wa sunguluka? Nda likutilila ku Yehova loku lipula ndoco: Nye ndi yongola oku linga noke liolohuela vietu?

Noke lioku lingiwa ohongele yofeka kunyamo wo 1953 kocila co Yankee ko Nova York, nda kũlĩha manji umue ukãi o tukuiwa hati: Mary Aniol. Eye kumue lamanjange Jetha va pindisiwa kocisoko cavali cosikola yo Gileada, kuenje va talavayela kumosi ndolomisionalia. Lesanju lialua, manji Mary wa ndi sapuilako ovolandu a kuata kocikele caye cu misionalia ko Karibe kuenda alilongiso Embimbiliya eye a endisa vokuenda kuanyamo. Osimbu tua kala oku li kũlĩha ciwa, tua limbuka okuti tua kuatele ovimãho vimuamue viespiritu. Tua fetika oku li sola, yu tua kuela kosãi ya Kupupu kunyamo wo 1955. Mary wa ndi lekisa okuti wa kala ombanjaile yimue ya Yehova kolonepa vialua viomuenyo wange kuenda eye ongangu yimue yiwa ndi pondola oku setukula. Ukãi wange wa sanjukilile ovikele viosi a endaile oku tambula. Eye wa lekasaile ombili kupange waye kuenda olonjanja viosi wa endaile oku kapako loku kuatisa vakuavo, handi vali, ukãi wange wa enda oku pitisa vali calua kovaso upange wusoma. (Mat. 6:33) Tua talavaya kupange woku nyula akongelo vokuenda kuanyamo atatu kuenje kunyamo wo 1958 tua lalekiwa oku ka talavaya ko Betele.

Nda lilongisa ovina vialua lukãi wange. Ndeci, kefetikilo liolohuela vietu, tua nõlelepo oku tangela kumosi Embimbiliya, okuti eteke leteke tu tanga eci ci soka 15 kovinimbu. Noke eci umue pokati ketu a malusula oku tanga ovinimbu viaco, tua endaile oku konomuisa ndomo tu vi kapako komuenyo wetu. Olonjanja vimue ukãi wange wa endaile oku ndi sapuilako ovina a lilongisa kosikola yo Gileada kuenda kupange wumisionalia. Ovolandu aco a ndi kuatisa oku mioñolõla olohundo viange kuenda onjila ndomo ndi pondola oku vetiya vamanji akãi.—Olosap. 25:11.

Ci sumuisa ceci okuti, ukãi wange wa fa kunyamo wo 2013. Ndi lavoka lombili yalua oku ka li sanga vali laye voluali luokaliye! Osimbu ndi talamẽla otembo yaco, nda nõlapo oku amamako oku kolela ku Yehova lutima wange wosi. (Olosap. 3:5, 6) Ndi sanga elembeleko kuenda esanju eci ndi sokolola kovina afendeli va Yehova va ka linga voluali luokaliye. Omu mu ka kongela oku lilongisa ovina viokaliye viatiamẽla Kulongisi Wavelapo! Ocili okuti, si tẽla oku eca olopandu viosi Yehova a sesamẽla, omo liovina eye a ndi longisa toke cilo kuenda ohenda ya piãla a lekisa kokuange.