1. Ukristão o lekisa ndati okuti o sokisiwa luti umue? (Talavo ociluvialuvia.)

 “OFELA ka yi pondola oku teya uti una u kuama kofela.” Olusapo olu lu lekisa okuti oviti vi sukila oku kuama oku ofela yi kasi oku sikila oco vi pame. Cimuamue haico okuti tu sukila oku lekisa esunguluko eci tu liyaka lovitangi komuenyo, oco tu amameko oku vumba Yehova lesanju. Ndamupi? Tu sukila oku lekisa esunguluko eci ekalo liomuenyo wetu u pongoloka kuenda oku sumbila ovisimĩlo via vakuetu lolonjila ovo va nõla.

2. Ovituwa vipi vi tu kuatisa oku liyaka lapongoloko komuenyo kuenda nye tu konomuisa vocipama cilo?

² Omo okuti tuafendeli va Yehova, tu yongola oku kala vakuesunguluko. Tu yongolavo oku kala ambombe kuenda vakuacikembe. Vocipama cilo, tu konomuisa ndomo ovituwa viaco via kuatisa Akristão vamue oku liyaka lapongoloko komuenyo. Tu konomuisavo ndomo ovituwa viaco vi pondola oku tu kuatisa. Pole tete, tu lilongisa ndomo Yehova la Yesu va siata oku lekisa ongangu ya lipua yesunguluko.

3. Tua kũlĩha ndati okuti Yehova ukuesunguluko?

³ Yehova o sokisiwa “Lohanda,” omo okuti eye ‘ukuepandi, kuenda wa pama.’ (Esin. 32:4) Pole, eye o lekisavo esunguluko. Osimbu ekalo lioluali li pongoloka, Yehova o kasi oku amamako oku lekisa esunguluko oco a tẽlise ovina viosi eye a likuminya. Yehova wa lulika omunu lesetahãlo liaye kuenda wo wĩha uloño woku lekisa esunguluko eci ekalo liomuenyo li pongoloka. Vembimbiliya tu sangamo olonumbi vi tu kuatisa oku nõla lolondunge olonjila tu kuama, ndaño tu liyaka lovitangi vialua. Ongangu ya Yehova kuenda olonumbi eye a siata oku  tu ĩha, vi tu kuatisa oku kũlĩha okuti ndaño o sokisiwa “Lohanda,” Yehova o lekisavo esunguluko.

4. Tukula ulandu umue Yehova a lekisa okuti ukuesunguluko. (Ovisila 5:7, 11)

⁴ Olonjila via Yehova via lipua kuenda via sunguluka. Eye o lekisa esunguluko lomanu. Ndeci, kũlĩhĩsa ndomo Yehova a lekisa esunguluko ku va Isareli. Eye ka kisikile okuti vosi va eca ovilumba vimuamue, ci kaile olohuasi kuenda olohukũi. Kolonepa vimue, wa ecelela okuti omunu lonunu eca ovilumba ndomo ci likuata lekalo liaye.—Tanga Ovisila 5:7, 11.

5. Tukula ulandu umue u lekisa umbombe kuenda ocikembe ca Yehova.

⁵ Umbombe wa Yehova kuenda ocikembe viu vetiya oku lekisa esunguluko. Ndeci, Yehova wa lekisa umbombe eci a kundula omanu olondingaĩvi vo ko Sodoma. Yehova Pocakati covangelo vaye, wa sapuila Lote oco a tilile kovaimbo a kasi kolomunda. Lote wa kuata usumba woku endako. Kuenje wa pinga okuti eye kumue lepata liaye va tilila ko Cohara, olupale lumue lutito lua sokiyiwilile oku nyõliwa. Yehova wa kuatele omoko yoku kisika Lote oco a linge ovina o sapuila. Pole, Yehova wa tava epingilo lia Lote kuenje ka nyõlele vali olupale luo Cohara. (Efet. 19:18-22) Noke lianyamo amue, Yehova wa lekisa ocikembe kolonungi vio ko Ninivei. Eye wa tuma uprofeto Yona oco a sapuile komanu olondingaĩvi vioko Ninivei okuti, olupale lua laikele oku nyõliwa. Pole, eci va Ninivei va likekembela, Yehova wa litiulamo kuenda ka kunduile vali va Ninivei.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Lombolola ulandu umue u lekisa ndomo Yesu a setukula esunguluko lia Yehova.

⁶ Yesu wa setukula esunguluko lia Yehova. Eye wa tumiwa palo posi oco a kundile ‘olomeme via nyẽlela vionjo ya Isareli.’ Pole, Yesu wa lekisa esunguluko poku kundila omanu. Ndeci, eteke limue ukãi umue okuti ka kaile u Isareli wo livondela oco a sakule omõlaye ukãi wa kuatiwile “londele ya tema calua.” Yesu lohenda yalua wa linga eci ukãi o pingile kuenje wa sakula omõlaye. (Mat. 15:21-28) Kũlĩhĩsa ulandu ukuavo. Yesu kefetikilo liupange waye woku kunda, wa popia hati: ‘Wosi o ndi likala . . . , ndu ko likalelavo kovaso a Isiange.’ (Mat. 10:33) Anga hẽ wa likala Petulu una wo likalele olonjanja vitatu? Sio. Yesu wa kũlĩhĩle okuti Petulu wa livela omo liovina a lingile kuenda eye wa kala ulume umue ukuekolelo. Noke lia Yesu oku pinduiwa, wa molẽha ku Petulu kuenda citava okuti wo kolisa loku u sapuila okuti wo wecela kuenda u kuetele ocisola.—Luka 24:33, 34.

7. Ndomo ca tangiwa ku Va Filipoi 4:5, ovituwa vipi tu yongola oku lekisa?

⁷ Etu tua siata oku limbuka okuti Yehova Suku kuenda Yesu Kristu vakuesunguluko. Nye ci popiwa catiamẽla kokuetu? Yehova o yongola okuti tu kala vakuesunguluko. (Tanga Va Filipoi 4:5.) Embimbiliya limue lia pongolola ocinimbu eci ndoco: “Lekisa  kovituwa viove okuti ukuesunguluko.” Tu pondola oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ omanu va ñuliha okuti ndukuesunguluko, ndumunu umue uwa kuenda nda lianja? Ale va ndi tenda ndomunu umue ka lekisa esunguluko, wa tema, ale ukualonamalãla? Ndi kisika hẽ vakuetu oku linga ovina lonjila ndomo ndi yongola? Ale ndi yevelela kuenda ndi tava kovisimĩlo viavo nda ci sukiliwa?’ Nda okuti tumanu vamue vakuesunguluko tu ka situlula okuti tu kasi loku setukula Yehova kuenda Yesu. Tu konomuisi olonepa vivali tu sukila oku lekisa esunguluko okuti, ceci ekalo liomuenyo wetu li pongoloka, ale ceci ovisimĩlo via vakuetu kuenda olonjila va nõla vi litepa levi vietu.

8. Nye ci tu kuatisa oku lekisa esunguluko eci ekalo liomuenyo wetu u pongoloka (Talavo etosi kombuelo yemẽla.)

⁸ Etu tu sukila oku lekisa esunguluko eci ekalo liomuenyo wetu li pongoloka. Apongoloko aco pamue a tu kokela ovitangi ka tua lavokaile. Ndeci, citava okuti vocipikipiki vosi yetu tu kuatiwa loku vela. Ale vocipikipiki tu liyaka lekambo liolombongo, ale olombiali vi koka okuti omuenyo wetu u tĩla calua. (Uku. 9:11; 1 Va Kor. 7:31) Ka ci lelukavo kokuetu eci ovikele tu kuete vocisoko ca Yehova vi pongoloka. Ndaño tu liyaka lovitangi ndevi via tukuiwa, tu pondola oku litunda ciwa poku liyaka lekalo liaco liokaliye, nda tua kapako atosi akuãla ndeci: (1) Oku tava ekalo liaco, (2) Oku sokolola kekalo liove lio kovaso yoloneke, (3) Oku tiamisila utima kovina viwa kuenda (4) Oku lingila ovina viwa ku vakuetu. b Tu konomuisi ovolandu amue omuenyo a lekisa ndomo oku kapako atosi aco ci pondola oku tu kuatisa.

9. Ohueli yimue yomisionaliu ya tẽla oku liyaka ndati lovitangi vieya ocipikipiki?

⁹ Oku tava ekalo liaco. Manji Emanuele kuenda Francesca va tumiwa ndolomisionaliu kofeka yikuavo. Eci va fetika oku lilongisa elimi liofeka yaco kuenda oku kũlĩha vamanji vekongelo liokaliye efengi lio KOVID-19 lia fetika kuenje ka ca tavele okuti va tunda. Noke ina ya manji Francesca wa fa ocipikipiki. Manji Francesca wa yonguile oku kala lepata liaye, pole, efengi lio tateka oku linga ungende. Eye wa tẽla oku liyaka ndati lovitangi viaco? Tete, ohueli yaco ya likutilila oco va kuate olondunge vi va kuatisa eteke leteke. Yehova wa tambulula olohutililo viavo pocakati cocisoko caye. Ndeci, ovo va pamisiwa la manji umue okuti, poku pulisiwa vovideo wa popia hati: “Nda tua tava lonjanga ekalo liokaliye, tu ka kuatavo esanju lonjanga kuenda epuluvi lioku talavaya ciwa lekalo liaco.” c Vali, ovo va vetiyiwa oku talavaya ciwa kupange woku kunda lotelefone kuenda va fetika oku songola elilongiso limue Liembimbiliya. Tatu, va tava evetiyo liocisola ca vamanji vo pocitumãlo kuenda ekuatiso va eca. Manji umue ukãi ukuahenda wa enda oku va tumisa esapulo limue lia tiamẽla Kembimbiliya eteke leteke vokuenda kunyamo umosi. Eci tu tava kekalo lietu liokaliye, tu kuata esanju omo liovina tu tẽla oku linga.

10. Manji umue ukãi wa litunda ndati kepongoloko a kuata komuenyo waye?

¹⁰ Sokolola kekalo liove lio kovaso yoloneke kuenda tiamisila utima kovina viwa. Manji  umue o tukuiwa Christina, wokofeka yo Romenia o kasi ko Japãu, wa yeva esumuo lialua eci ekongelo eye a kala lielimi Liongelesi lia liwekapo. Pole, eye kamameleko oku sokolola kekalo liaco. Eye wa nõlapo oku linga cosi a tẽla vekongelo lielimi lio pocitumãlo okuti o Japones, poku likolisilako calua kupange woku kunda. Noke wa pinga ku umue va talavayela kumosi oco o kuatise oku vangula ciwa elimi lio Japones. Ukãi waco wa tava oku talavaya Lembimbiliya kuenda ombrochura losapi hati, Sanjukili Omuenyo Otembo ka yi Pui! oco a longise manji Christina elimi lio Japones. Manji Christina ka mioñoluile lika uloño waye woku vangula elimi lio Japones, pole, ukãi waco wa fetikavo oku kuata onjongole yoku lilongisa ocili. Eci tu sokolola kekalo lietu lio kovaso yoloneke kuenda oku tiamisila utima kovina viwa, apongoloko eya ocipikipiki a pondola oku tu nenela asumũlũho ka tua lavokaile.

11. Nye ca kuatisa ohueli yimue ya liyaka locitangi cekambo liolombongo?

¹¹ Lingila ovina viwa vakuene. Ohueli yimue yi kasi vofeka muna okuti upange wetu wa tatekiwa, ya fetika oku kuata ovitangi viekambo liolombongo eci vofeka mua iñila uhukũi. Ovo va litunda ndati kekalo liaco? Catete ovo va leluisa omuenyo wavo. Noke ka va tiamisilile utima kovitangi viavo, pole, va nõlapo oku kuatisa vakuavo, poku lekisa ombili kupange woku kunda. (Ovil. 20:35) Ulume umue okuele wa popia hati: Oku litumbika kupange woku kunda, ca tu kuatisa oku yuvula oku sokolola calua kovisimĩlo ka via sungulukile kuenje tua kuata otembo yalua yoku tiamisila utima koku linga ocipango ca Suku. Eci ekalo lietu li pongoloka tu sukila oku ivaluka okuti ca velapo vali oku amamako oku kuatisa vakuetu, ca piãla enene pocakati cupange woku kunda.

12. Ongangu yupostolo Paulu yi tu kuatisa ndati oku lekisa esunguluko kupange woku kunda?

¹² Kupange wetu woku kunda tu sukila oku lekisa esunguluko. Tua siata oku sanga omanu va kuete etavo lovisimĩlo via litepa haivo va tunda kovitumãlo lo kapata a litepa. Upostolo Paulu wa kala ukuesunguluko kuenje tu pondola oku lilongisila kulandu waye. Yesu wa nõla Paulu oco a kale ‘upostolo wa vakualofeka.’ (Va Rom. 11:13) Vocikele caco Paulu wa kundila va Yudea, va Helasi, vana va loñolohele calua, olongunja, vana va kemãla kuenda olosoma. Oco Paulu a vetiye ovitima viomanu vaco va litepa eye wa “linga lomanu vosi ndukuavina viosi.” (1 Va Kor. 9:19-23) Eye wa kũlĩhĩsa lutate oku omanu vaco va tundilila, ovina ovo va tavele kuenje co kuatisa oku lekisa esunguluko poku sapela lomanu vaco loku va vetiya oku tava ku Suku. Etu tu pondolavo oku litunda ciwa kupange woku kunda nda tua lekisa esunguluko kuenda oku sokolola kolonjila vioku kuatisa omunu lomunu o tu yevelela.

13. Ohele yipi ya tukuiwa ku 1 Va Korindo 8:9 tu sukila oku yuvula nda okuti tua sumbila ovisimĩlo via vakuetu?

¹³ Esunguluko li tu kuatisa oku sumbila ovisimĩlo via vakuetu. Ndeci, vamanji vamue akãi va sole oku lipindala, osimbu okuti vakuavo va nõlapo okuti ka va ci lingi. Akristão vamue va sole oku nyua ovinyua vi koluisa lonjila yimue ya sunguluka, pole, vakuavo a nõlapo okuti ka va nyui. Akristão vosi va yongola oku kuata uhayele uwa, pole, va nõla olonjila via litepa vioku sakuiwa. Nda tu sima okuti olonjanja viosi olonjila tu nõla ovio via velapo kuenda tu kisika vamanji oku vi tava,  tu va kokela ocilondokua kuenda oku tepa omunga pokati ketu. Ocili okuti ka tu yongola oku ci linga! (Tanga 1 Va Korindo 8:9; 10:23, 24) Tu konomuisi ovolandu avali a lekisa ndomo oku kapako olonumbi Viovisonehua ci pondola oku tu kuatisa oku lekisa esunguluko kuenda oku koka ombembua.

14. Olonumbi vipi Viembimbiliya vi sukila oku kuamiwa catiamẽla koku wala kuetu kuenda oku liposuisa?

¹⁴ Oku wala kuenda oku liposuisa. Yehova ka tu sapuila ovina tu sukila oku wala, pole, eye o tu ĩha olonumbi tu sukila oku kuama. Tu sukila oku wala lonjila yimue yi lekisa okuti tu londingupange via Suku, poku lekisa esunguluko kuenda ‘olondunge.’ (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Ka tu yongola oku kokela ovisimĩlo vĩvi komanu konjila ndomo tu wala. Olonumbi Viembimbiliya vi ka kuatisavo akulu vekongelo oku yuvula oku eca olonumbi viavo muẽle viatiamẽla kuwalo kuenda koku tata esinga lietu. Ndeci, akulu vovekongelo limue, va yonguile oku kuatisa vamanji vamue akuenje va enda oku setukula amalẽhe vakuavo posongo okuti va teta esinga lonjila yimue ka ya sungulukile. Akulu vekongelo nda va va kuatisa ndati okuti ka va tumbika olonumbi viavo muẽle? Manji ukuakunyula akongelo wa vetiya akulu vekongelo oku sapuila vamanji ndoco: “Nda o kasi kembumbua kuenje omanu va luluvalela calua konjila ndomo wa liposuisa okuti kovina o kasi oku popia hakoko, ci lekisa okuti kuli ocitangi cimue konjila ndomo wa wala loku liposuisa.” Olondaka evi via kuatisa oku tetulula ocitangi okuti ka kua sukilile oku tumbika onumbi yimue. d

15. Ovihandeleko vipi Viembimbiliya kuenda olonumbi vi tu songuila eci tu nõla oku tata uhayele? (Va Rom. 14:5)

¹⁵ Oku tata uhayele. Akristão vosi va sukila oku nõla ndomo va tata uhayele wavo.  (Va Gal. 6:5) Akristão poku tata uhayele va sukila oku kapako olonumbi vimue Viembimbiliya ndeci, ocihandeleko coku likandangiya kosonde kuenda oku yuvula umbanda. (Ovil. 15:20; Va Gal. 5:19, 20) Pole, nda ka mua kongelele ovina viaco, ovo muẽle va pondola oku nõla onjila va kuama yoku sakuiwa. Vamue poku tata uhayele va sandiliya lika ekuatiso liolondotolo osimbu okuti vakuavo va nõlapo oku sanda olonjila vikuavo vioku tatiwa. Ndaño tua kolela okuti onjila yimue yoku tata uhayele oyo yiwa, ale yi panga lãvi, tu sukila oku sumbila olonjila vamanji va nõla poku tata uhayele wavo. Catiamẽla kondaka yaco, tu sukila oku kapako atosi akuaimo ndeci: (1) Usoma wa Suku owo lika u ka nena esaku liasuapo hawo u ka kala otembo ka yi pui. (Isa. 33:24) (2) Ukristão Lukristão o sukila oku ‘tava’ eci ca velapo kokuaye catiamẽla koku tata uhayele waye. (Tanga Va Roma 14:5.) (3) Ka tu pisa vakuetu, ale oku va kokela ocilondokua. (Va Rom. 14:13) (4) Akristão va lekisa ocisola kuenda va limbuka okuti omunga yekongelo oyo ya velapo okuti, ovisimĩlo viavo muẽle ci sule. (Va Rom. 14:15, 19, 20) Nda tua kapako atosi aco, tu ka kuata ukamba uwa la vamanji kuenda tu ka kuatisa ekongelo oku kuata ombembua.

16. Ukulu umue wekongelo o lekisa ndati esunguluko eci akulu vakuavo vekongelo va kuete ovisimĩlo via litepa levi viaye? (Talavo ociluvialuvia.)

¹⁶ Akulu vekongelo va sukila oku eca ongangu yiwa yoku kala vakuesunguluko. (1 Tim. 3:2, 3) Ndeci, ukulu umue wekongelo ka citava okuti olojanja viosi o lavoka okuti ovisimĩlo viaye ovio lika vi taviwa omo okuti eye ukulu pokati kakulu vakuavo vekongelo. Eye o limbuka okuti espiritu lia Yehova li pondola oku vetiya ukulu ukuavo wekongelo oku popia cimue ci ka kuatisa oku nõla onjila yiwa. Nda ka kuli onumbi layimue Yembimbiliya yi patãla ovina viaco, akulu vekongelo vakuesunguluko va kuatisa lesanju onjila vakuavo va nõla ndaño okuti, va kuatele ocisimĩlo cimue ca li tepa.

17. Asumũlũho api Akristão vana va lekisa esunguluko va kuete?

¹⁷ Eci Akristão va lekisa esunguluko, va kuata onima yalua. Tu kuata ukamba uwa la vamanji kuenda ekongelo li kuata ombembua. Tu sanjukila oku kala lomanu vakuavituwa lapata a litepa kuenda ndaño tu sangiwa kolonepa via litepa violuali tu fendela Yehova ndepata lilikuete omunga. Ca velapo vali, tu kuete esanju lioku kũlĩha okuti, tu kasi oku setukula Suku yetu ukuesunguluko, Yehova.